II SA/Op 322/14

Uzasadnienie

Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie jest zwrot zatrzymanego prawa jazdy kat. B - dokumentu stwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdem przez M. N. - w związku z zatrzymaniem ww. prawa jazdy kategorii A,B,T oraz z powodu orzeczenia przez sąd karny środka w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii A na okres 24 miesięcy i wydania przez Starostę Głubczyckiego decyzji o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii A.

Wniesienie skargi poprzedziło postępowanie o następującym przebiegu:

W dniu 8 kwietnia 2014 r., M. N. złożył do Starosty Głubczyckiego wniosek o zwrot zatrzymanego prawa jazdy kategorii B i T. Zaznaczył, że w dniu 18 października 2005 r. otrzymał prawo jazdy kat. A,B,T.

W odpowiedzi na ww. wniosek, Starosta Głubczycki pismem z dnia 10 kwietnia 2014 r., nr [...], odmówił wydania - zwrotu prawa jazdy kat. B, powołując się na przepis art. 12 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2011 r., nr 30, poz. 151, z późn. zm.) zwanej dalej ustawą. Ustosunkowując się do wniosku M. N., w piśmie tym organ zawarł uzasadnienie swojego stanowiska w tej sprawie. W pierwszej kolejności podał, iż w dniu 2 września 2013 r. wpłynęło do organu z Prokuratury Rejonowej w Głubczycach postanowienie z dnia [...] sierpnia 2013 r., sygn. akt [...], o zatrzymaniu prawa jazdy M. N. wraz z dokumentem prawa jazdy kat. A,B,T nr [...], nr druku [...], wydanym przez Starostę Głubczyckiego w dniu [...] 2005 r. Następnie, w dniu 24 stycznia 2014 r., wpłynął odpis prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Prudniku - VII Zamiejscowy Wydział Karny, sygn. akt [...] z dnia [...] grudnia 2013 r., którym orzeczono wobec M. N. środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kat. A prawa jazdy na okres 24 miesięcy z zaliczeniem okresu zatrzymania prawa jazdy od dnia 28 sierpnia 2013 r. do dnia uprawomocnienia się wyroku. Wyrok ten uprawomocnił się z dniem [...] grudnia 2013r. Stąd, organ w dniu 11 lutego 2014 r. wydał decyzję o cofnięciu na ww. okres wyłącznie uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi w zakresie kat. A. Natomiast, w dniu 13 lutego 2014 r., zostały M. N. wydane skierowania na kontrolne badania lekarskie i psychologiczne, a ich pozytywne wyniki wnioskodawca przedłożył organowi w dniu 2 kwietnia 2014 r. Organ wyjaśnił też, że prawo jazdy nie może być wydane osobie, w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych - w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu (art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy). Prawo jazdy nie może być wydane osobie, w stosunku do której wydano decyzję o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami lub zatrzymaniu prawa jazdy - w okresie i zakresie obowiązywania tej decyzji (art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy). W tej kwestii organ wskazał na pogląd zawarty w wyroku WSA w Poznaniu, sygn. akt. III SA/Po 834/13.

Pełnomocnik M. N., pismem z dnia 16 kwietnia 2014 r., wezwał Starostę Głubczyckiego do usunięcia naruszenia prawa. Stwierdził, że ze stanowiskiem organu nie można się zgodzić, bowiem orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdu kat. A nie wpływa w żaden sposób na posiadane przez wnioskodawcę uprawnienie kat. B. Dodał, że uprawnienie kat. A nie jest uzależnione od posiadania uprawnienia kat. B, a przepis art. 12 ustawy dotyczy tych kierowców, którzy uprawnienia nabyli dopiero po orzeczeniu wobec nich środka karnego, w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. W tej materii przywołał wyrok WSA w Olsztynie z dnia 12 czerwca 2014 r., sygn. akt II SA/Ol 337/13 oraz postanowienie SN z dnia 26 lutego 2014 r., sygn. akt I KZP 29/13.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, organ pismem z dnia 8 maja 2014 r. podtrzymał stanowisko w sprawie, zawarte w pismie z dnia 10 kwietnia 2014 r.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu na odmowę zwrotu zatrzymanego prawa jazdy kat. B, pełnomocnik skarżącego zrelacjonował przebieg postępowania w tej sprawie, wnosząc o uchylenie zaskarżonego rozstrzygnięcia, tj. odmowy. W uzasadnieniu skargi powtórzył motywy, jakie zawarł w wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa, stwierdzając, iż organ dokonał wadliwej wykładni przepisu art. 12 ustawy, odmawiając zwrotu zatrzymanego prawa jazdy w zakresie kat. B.

Na rozprawie sądowej pełnomocnik skarżącego podtrzymał skargę i wniósł o zasądzenie kosztów postępowania sądowego. Uznał, iż wyrok karny należy stosować wprost, czyli nie można dokonywać jego wykładni rozszerzającej. Ponadto, rozbieżności interpretacyjne w kwestii art. 12 ustawy, należy przyjmować na korzyść skarżącego. Zdaniem pełnomocnika, również forma załatwienia sprawy skarżącego budzi zastrzeżenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga podlega uwzględnieniu.

Zakres kognicji sądu administracyjnego, stosownie do art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269, z późn. zm.), obejmuje kontrolę działalności administracji publicznej i opiera się na kryterium zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Natomiast, zgodnie z art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.), zwanej dalej P.p.s.a., kontrola, o której mowa obejmuje orzekanie w sprawach skarg m.in. na inne niż decyzje i postanowienia akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (pkt 4). Z kolei, po myśli art. 146 P.p.s.a., sąd uwzględniając skargę na akt lub czynność z zakresu administracji publicznej uchyla ten akt albo stwierdza bezskuteczność czynności (§ 1). W sprawach, o których mowa wyżej, sąd może w wyroku uznać uprawnienie lub obowiązek wynikające z przepisów prawa (§ 2).

W rozpoznawanej sprawie skarga dotyczy aktu - pisma Starosty Głubczyckiego załatwiającego negatywnie wniosek skarżącego oraz informującego wnioskodawcę o braku podstaw do zwrotu zatrzymanego prawa jazdy kategorii B, z uwagi na regulacje wynikające z art. 12 ustawy o kierującymi pojazdami, zwanej dalej ustawą.

Skład orzekający w niniejszej sprawie - nie przesądzając o bezwzględnej formie działalności organu administracji publicznej w przedmiotowej sprawie - podziela bowiem stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. wyrok z dnia 20 września 2013r., II GSK 1442/13, LEX nr 1381670), że o innych niż decyzje administracyjne lub postanowienia, wskazane w art. 3 § 2 pkt 1-3 P.p.s.a., aktach lub czynnościach z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa można mówić, jeżeli akt posiada następujące cechy: ma charakter władczy, jest podjęty w sprawie indywidualnej, ma charakter publicznoprawny, dotyczy uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisu prawa. Skoro zaskarżone pismo Starosty Głubczyckiego z dnia 10 kwietnia 2014 r. wypełniana ww. przesłanki, stąd odmowę organu w tej sprawie należało ocenić w trybie art. 3 § 2 pkt 4 w związku z art. 146 P.p.s.a., gdyż organ skonkretyzował przepis prawa w sprawie indywidualnej, jednak dokonał tego w innej formie niż decyzja lub postanowienie.

Okolicznością bezsporną w rozpoznawanej sprawie jest wskazywany przez strony tego postępowania sądowoadministracyjnego stan faktyczny sprawy. Kwestię sporną natomiast stanowi powołana przez organ podstawa prawna, tj. przepis art. 12 ustawy, który - zdaniem organu - nie daje możliwości pozytywnego załatwienia wniosku skarżącego. Starosta Głubczycki uznał, że powyższy przepis znajduje zastosowanie do skarżącego z tego powodu, iż regulacja art. 12 ustawy odnosi się "do osób posiadających uprzednio uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie kategorii w nich wymienionych, a które nie zostały bezpośrednio wymienione w wyroku sądowym karnym, orzekającym o środku karnym określonym w art. 42 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r., nr 88, poz. 553, ze zm.), które wnoszą o wydanie dokumentu potwierdzającego ich posiadanie."

W tym miejscu, już wyprzedzająco podnieść trzeba, iż jako dominujący w orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest pogląd, który Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela, że powołany przepis ma zastosowanie wyłącznie do tych osób, które po raz pierwszy ubiegają się o wydanie prawa jazdy, a nie do osób posiadających uprawnienia do kierowania pojazdami, które nabyły jeszcze przed orzeczeniem sądu karnego (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. akt II SA/Bd 1187/13; wyrok WSA w Opolu z dnia 7 listopada 2013 r., sygn. akt II SA/Op 388/13; wyrok WSA w Olsztynie z dnia 12 czerwca 2013 r., sygn. akt II SA/Ol 337/13; wyrok WSA w Łodzi z dnia 19 lutego 2014 r., sygn. akt III SA/Łd 1267/13, wyrok WSA w Gliwicach z dnia 20 lutego 2014 r., sygn. akt. II SA/Gl 1605/13; wyrok WSA w Gdańsku z dnia 20 marca 2014 r., sygn. akt III SA/Gd 42/14; wyrok WSA w Poznaniu z dnia 11 czerwca 2014 r., sygn. akt III SA/Po 1428/13 - treść orzeczeń dostępna: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych – htp:// orzeczenia. nsa.gov pl).

Dostrzec należy, że w tej sprawie w związku z wyrokiem sądu karnego Starosta Głubczycki działając na podstawie art. 103 ust. 1 pkt 4 ustawy, decyzją z dnia 11 lutego 2014 r. cofnął M. N. - na okres od dnia 28 sierpnia 2013 r. do dnia 28 sierpnia 2015 r. - wyłącznie uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi w zakresie kat. A. Bowiem to sąd karny, a nie organ administracji publicznej, orzeka o zakazie prowadzenia pojazdów, określając jednocześnie jakiego rodzaju pojazdów zakaz dotyczy (art. 42 k.k., art. 182 § 1 zd. 1 i art. 182 § 2 k.k.w), a następnie ten wyrok karny stanowi podstawę do cofnięcia uprawnień (art. 103 ust. 1 pkt 4 ustawy). Organ zatem uwzględnił orzeczony wobec skarżącego zakaz kierowania pojazdami kat. A (wykonał środek karny). Zaakcentować trzeba, że mimo iż przed wydaniem wyroku skarżący posiadał także uprawnienia kat. B i T, to jednak sąd karny nie objął ich wyrokiem, tj. nie odebrał skarżącemu całości uprawnień do kierowania pojazdami, stąd również organ decyzją nie cofnął tych uprawnień.

W niniejszej sprawie, spornym pismem z dnia 10 kwietnia 2014 r., organ odmówił skarżącemu zwrotu prawa jazdy kat. B, wskazując na brak podstaw z art. 12 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 pkt 1 ustawy do uwzględnia wniosku z dnia 8 kwietnia 2014 r., pomimo że jednak organ dokonał zwrotu uprawnienia w zakresie kat. T prawa jazdy, co wynika z odpowiedzi na skargę.

Stanowiska organu w przedmiocie odmowy zwrotu prawa jazdy kat. B nie sposób zaakceptować w sytuacji, gdy treść wyroku sądu karnego odnośnie zakazu prowadzenia pojazdów, nie budziła żadnych wątpliwości organu.

Jak już wskazano wyżej, przywołując orzecznictwo sądów administracyjnych, organ rozpoznając wniosek o zwrot zatrzymanego prawa jazdy powinien rozważyć w tym postępowaniu, czy i w jakim zakresie możliwy jest zwrot zatrzymanego prawa jazdy, mając na uwadze treść wyroku karnego, jak również i okoliczność, że organ administracji publicznej nie może poszerzać ani modyfikować zakresu prawomocnie orzeczonego przez sąd karny zakazu. Podkreślić należy, że w przedmiocie konieczności ścisłego respektowania - przez organ administracji - ram orzeczonego przez sąd karny środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 lutego 2014 r., sygn. akt I KZP 29/13, LEX nr 1430460. W uzasadnieniu tegoż postanowienia Sąd zaakcentował, iż omawiana ustawa rozróżnia osoby ubiegające się o uprawnienie do kierowania pojazdami od osób, które takie uprawnienie posiadają. Z kolei, odpowiadając na pytanie, o jakiej grupie podmiotów mowa jest w art. 12 ust. 2 ustawy, który posługuje się w tej materii wyrażeniem "osoby ubiegającej się o wydanie prawa jazdy", Sąd przyjął, że przepis ten dotyczy osób, które dopiero ubiegają się o wydanie prawa jazdy, a nie ma zastosowania do osób, które już posiadają określone uprawnienia do prowadzenia pojazdów.

W świetle powyższego, Sąd rozpoznając niniejszą sprawę nie podziela stanowiska organu, że skarżący nie może ubiegać się o zwrot uprawnienia w zakresie prawa jazdy kat. B. Skarżący bowiem nie ubiega się o wydanie nowego prawa jazdy w zakresie uprawnienia, którego nie posiadał w dacie wydania orzeczenia przez sąd karny.

Tym samym uznać należało, że dokonując rozszerzającej interpretacji przepisu art. 12 ustawy i odmawiając skarżącemu uwzględnienia wniosku o zwrot uprawnienia w zakresie prawa jazdy kat. B, którego nie dotyczy ani prawomocny wyrok ani ostateczna decyzja z dnia 11 lutego 2014 r., organ działał bezprawnie.

Wszystkie działania organu administracji publicznej, załatwiające sprawę indywidualną konkretnej osoby lub podmiotu, bez względu na formę rozstrzygnięcia - przyjęcia stanowiska w sprawie - nie mogą być pozbawione atrybutu legalności, bowiem przepis art. 7 Konstytucji RP nakazuje, aby organy działały na podstawie i w granicach prawa. Również do podejmowanych w trybie ustawy o kierujących pojazdami działań przez Starostę Głubczyckiego, jako organu administracji publicznej, ma zastosowanie ww. zasada praworządności.

W tym stanie rzeczy, mając na uwadze przytoczoną powyżej argumentację, Sąd działając na podstawie art. 146 § 1 P.p.s.a. orzekł, jak w punkcie 1 wyroku. W kwestii wykonalności orzeczono w punkcie 2, na zasadzie art. 152 P.p.s.a. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 § 2 P.p.s.a., w punkcie 3 wyroku.

Organ rozpoznając ponownie wniosek skarżącego z dnia 10 kwietnia 2014 r. uwzględni poczynione przez Sąd rozważania w tej sprawie i podejmie stosowne czynności.