• I OSK 2993/12 - Wyrok Nac...
  20.07.2025

I OSK 2993/12

Wyrok
Naczelny Sąd Administracyjny
2014-07-16

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Izabella Kulig - Maciszewska
Monika Nowicka /przewodniczący sprawozdawca/
Roman Ciąglewicz

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Monika Nowicka (spr.) Sędziowie NSA Izabella Kulig-Maciszewska del. NSA Roman Ciąglewicz Protokolant starszy asystent sędziego Wojciech Latocha po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 września 2012 r. sygn. akt I SA/Wa 404/12 w sprawie ze skargi M, K, na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP 1. uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania. 2. zasądza od Ministra Skarbu Państwa na rzecz M. K. kwotę [...] złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 20 września 2012 r. (sygn. akt I SA/Wa 404/12) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M. K. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyrok został wydany w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:

Wnioskiem z dnia [...] grudnia 2008 r. L. C. zwrócił się o potwierdzenie prawa do rekompensaty przysługującej za mienie pozostawione przez W. i H. S. poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Następnie, w dniu [...] lipca 2011 r. M. K. złożyła wniosek o przystąpienie do w/w postępowania.

Decyzją z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...], Wojewoda P. odmówił M. K. potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez W. i H. S. mienia poza obecnymi granicami państwa polskiego, uznając, że wniosek jej został wniesiony po upływie ustawowego terminu.

Rozpatrując sprawę w trybie instancji odwoławczej, na skutek odwołania wniesionego przez M. K., Minister Skarbu Państwa decyzją z dnia [...] grudnia 2011 r. utrzymał w mocy decyzję Wojewody P.

W motywach rozstrzygnięcia Minister przywołał treść art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418, ze zm.) i wyjaśnił, iż potwierdzenie w/w uprawnienia następuje na wniosek osoby, ubiegającej się potwierdzenie tego prawa, złożony nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r. W przedmiotowej sprawie przesłanka ta zaś nie została spełniona, gdyż wniosek, złożony przez odwołującą się, został wniesiony dopiero w dniu [...] lipca 2011 r. Wprawdzie bowiem M. K. podkreślała, że wniosek w sprawie o potwierdzenie prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia mienia przez W. i H. S. poza obecnymi granicami państwa polskiego, został złożony przez jednego ze spadkobierców byłych właścicieli – L. C. w dniu [...] grudnia 2008 r., w związku z czym, jej wniosek należało traktować jako przystąpienie do prowadzonego już postępowania, ale – zdaniem Ministra - postępowanie, uregulowane w ustawie z dnia 8 lipca 2005 r., miało charakter wnioskowy i było wszczynane tylko i wyłącznie na wniosek konkretnej strony.

W ocenie organu odwoławczego, nie miał w tym przypadku zastosowania art. 62 k.p.a., umożliwiający przystąpienie do toczącego się postępowania, gdyż w dacie złożenia wniosku "o przyłączenie się do toczącego się postępowania" nie istniała wielość spraw administracyjnych, a było prowadzone tylko jedno postępowanie administracyjne.

W rezultacie zatem, organ odwoławczy stał na stanowisku, że wniosek o wydanie decyzji potwierdzającej prawo do rekompensaty zabużanskiej mogą złożyć albo wszyscy spadkobiercy w jednym wniosku, albo każdy z nich z osobna. W tej zatem sytuacji, Wojewoda P. - zgodnie z art. 7 ust 2 omawianej ustawy - obowiązany był wydać odwołującej się decyzję odmawiającą potwierdzenia jej prawa do rekompensaty.

Na wyżej przedstawioną decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] grudnia 2011 r. M. K. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której zarzuciła organowi naruszenie art. 3 ust. 2, art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej i art. 7, 8, 9, 11, 61, 62, 77 § 1 oraz art. 107 ust. 1 i 3 a także art. 138 k.p.a.

W uzasadnieniu skargi skarżąca m. in. wyjaśniła, że wniosek o przyznanie rekompensaty za mienie pozostawione przez dziadków - W. i H. S. poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej złożył, z zachowaniem terminu ustawowego, L. C. a po uzyskaniu od niego stosownej informacji, do tego wniosku przyłączyli się pozostali spadkobiercy byłych właścicieli pozostawionego mienia, w osobach: M. K. (w dniu [...]lipca 2011 r.), J. W. (w dniu [...] lipca 2011 r.). oraz W. W. (w dniu [..] lipca 2011 r.).

Odpowiadając na skargę, Minister Skarbu Państwa wnosił o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Oddalając skargę – na zasadzie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), zwanej dalej: "p.p.s.a." - Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał ją za nieuzasadnioną.

Sąd przyjął, że w rozpoznawanej sprawie stan faktyczny był bezsporny a materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji stanowił art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którym potwierdzenie prawa do rekompensaty następuje na wniosek osoby ubiegającej się o potwierdzenie tego prawa, złożony nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r.

W związku z powyższym, Sąd uznał, że trafnie przyjęły organy administracji publicznej, iż postępowanie, prowadzone na podstawie tej ustawy, wymaga złożenia przez uprawnioną osobę odpowiedniego wniosku wraz z wymaganymi przez tę ustawę dokumentami. Konieczne zatem było w tym przypadku – jak zaakcentował Sąd - złożenie przez stronę wyraźnego wniosku (art. 61 § 1 i 2 k.p.a.), gdyż w ustawie z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty (...) brak jest przepisu, z którego wynikałoby, że złożenie w ustawowym terminie wniosku przez choćby jednego ze spadkobierców automatycznie skutkuje wszczęciem postępowania administracyjnego względem wszystkich pozostałych. Zdaniem Sądu, ratio legis regulacji, zawartej w art. 5 ustawy, miało na celu ułatwienie uzyskania rekompensaty przez każdego ze spadkobierców, bez potrzeby ustalania pozostałych i ich miejsca zamieszkania.

Z przepisów omawianej ustawy wynika, jak dowodził Sąd, że każdy spadkobierca, po spełnieniu koniecznych wymogów, może uzyskać potwierdzenie prawa do rekompensaty w zależności od przysługującego mu udziału spadkowego i niezależnie od tego, co postanowią pozostali spadkobiercy (vide: wyrok NSA z dnia 12 października 2011 r. sygn. akt I OSK 1988/10). Nie ulega więc wątpliwości, że w niniejszej sprawie każdy z następców prawnych W. i H. S., aby uzyskać potwierdzenie prawa do rekompensaty, powinien wystąpić z osobnym wnioskiem, a każdy wniosek wszczynał osobną sprawę administracyjną. Sprawy te zaś mogły zostać połączone w jednym postępowaniu, w trybie art. 62 k.p.a.

Sąd podzielił również stanowisko Ministra Skarbu Państwa, iż czym innym jest pojęcie osoby uprawnionej do rekompensaty, a czym innym osoby ubiegającej się o potwierdzenie tego prawa. Zatem, pomimo nazwania wniosku, złożonego przez skarżącą, wnioskiem o przystąpienie do postępowania już wszczętego, wniosek ten stanowił jedynie wniosek o wszczęcie postępowania. Powyższe oznaczało zaś, że M. K. złożyła swój wniosek po upływie terminu, wskazanego w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r.

W skardze kasacyjnej, zaskarżając powyższy wyrok w całości, M. K. zarzuciła Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie naruszenie:

1) prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 5 ust. 1 i 2 w związku z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.) polegającą na tym, iż każdy ze spadkobierców powinien złożyć oddzielny wniosek o przyznanie rekompensaty za mienie pozostawione poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, do dnia 31.12. 2008 r. niezależnie od złożonego wniosku przez L. C. w dniu [...].12.2008 r., będącego jednym ze spadkobierców; wniosek ten nie stanowił podstawy do wezwania przez organ I i II instancji z urzędu wszystkich spadkobierców do udziału w sprawie, zgodnie z art.61 § 4 k.p.a., z uwagi na to, iż treść art. 5 ust. 1 ustawy - w ocenie Sądu - normuje konieczność złożenia oddzielnych wniosków przez wszystkich spadkobierców do dnia 31.12.2008 r.

Taki obowiązek nie wynika z treści art.5 ust. 1 i 2 ustawy. Sąd na potwierdzenie swojego stanowiska odwołał się do wyroku NSA z dn. 12.10.2011 r. (sygn. akt I OSK 1988/10), pomijając wyrok NSA z dn.19.04.2012 r. (sygn. akt I OSK 585/11) dokonujący odmiennej wykładni, co do zastosowania art. 5 ust. 1 i 2 w zw. z art. 3 ust. 2 ustawy o realizacji prawa do rekompensaty tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej;

2) przepisów postępowania, to jest:

a) art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) w zw. z art.151 p.p.s.a. w zw. z art. 5 ust.2 i art.3 ust. 2 ustawy z dn. 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty (...) oraz art. 61 § 4 i art. 7, 8, 77 § 1 k.p.a. polegający na nie uchyleniu, zaskarżonej decyzji Ministra Skarbu Państwa i pozostającą z nią w związku decyzji organu I instancji, poprzez błędne uznanie, iż organy zasadnie nie wezwały do udziału w sprawie skarżącej z powodu nie złożenia przez nią wniosku w terminie do 31.12.2008 r., niezależnie od wniosku L. C., i nieuzasadnionego przyjęcia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, iż wszyscy spadkobiercy powinni - stosowanie do art. 5 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 2 ustawy z 8.07.2005 r. - złożyć oddzielnie wnioski w terminie do 31.12.2008 r., co pozostaje w sprzeczności z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19.04.2012 r. (sygn. akt I OSK 585/11) – błędna wykładnia powołanych przepisów była przyczyną oddalenia skargi,

b) art.3 § 1 i § 2 pkt 1 oraz art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 138 § 1 pkt 1, art. 7, 61 § 4 k.p.a. poprzez przyjęcie, iż w niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy poprzez nie wezwanie do udziału w sprawie wszystkich spadkobierców.

Wskazując na powyższe podstawy kasacyjne skarżąca wnosiła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, uchylenie zaskarżonej decyzji wraz z poprzedzającą decyzją organu pierwszej instancji oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Ponadto, zwracając uwagę na rozbieżne orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, co do prawidłowej wykładni w stosowaniu art. 5 ust. 1 i ust. 2 w zw. z 3 ust. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz.1418 ze zm.) skarżąca wnosiła również o rozważenie, stosowanie do art. 187 p.p.s.a., przedstawienia składowi powiększonemu zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia w formie tzw. uchwały konkretnej, o której mowa w art. 15 § 1 pkt 3 p.p.s.a.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej, przytoczono fragment uzasadnienia wyroku

Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2012 r. (sygn. akt I OSK 585/11),w którym Sąd przyjął, że z treści art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty (...) nie wynika, że stosowne wnioski o potwierdzenie prawa do rekompensaty, muszą zostać złożone od razu przez wszystkich uprawnionych. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego oznacza to, że wniosek może zostać złożony przez jeden podmiot. Obowiązkiem organu administracji publicznej, prowadzącej postępowanie, jest natomiast ustalenie wszystkich stron postępowania. Z treści art. 5 ust.1 ustawy z 2005 r. określającego termin do wniesienia wniosku do dnia 31 grudnia 2008 r., nie wynika też, że oświadczenie, o którym mowa w art. 3 ust. 2 ustawy, wskazujące osobę uprawnioną do rekompensaty, powinno zostać złożone nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r. Powołany przepis określa jedynie termin złożenia stosownego wniosku. Określony termin we wskazanym przepisie nie ma natomiast zastosowania do wskazania, o którym mowa w art. 3 ust 2 tejże ustawy.

Autor skargi kasacyjnej podnosił również, iż skarżąca w swoim piśmie z dnia 29 sierpnia 2012 r. powoływała się na powyższy wyrok w celu potwierdzenia zasadności skargi, ale Sąd I instancji nie wziął tego pod uwagę. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Wojewódzki pominął wspomniany wyżej wyrok, odwołując się wyłącznie do wykładni, zawartej w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 października 2011 r. (sygn. akt I OSK 1988/10) a dotyczącej art.5 ust. 1 i 2 omawianej ustawy.

Podkreślano, że ustawa o realizacji prawa do rekompensaty (...) jest aktem szczególnym, niemniej w przepisach końcowych i przejściowych oraz w art. 5 ust. 1 i 2 w zw. z art.3 ust.2 nie unormowała konieczności sporządzenia wniosku przez wszystkich spadkobierców, jak również nie wyłączyła z procedury postępowania administracyjnego zastosowania art. 61 § 4 k.p.a. Skoro zaś Sąd Wojewódzki, w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, powołuje się na art. 61 § 1 i 2 k.p.a., to zdaniem skarżącej, Sad powinien był wykazać naruszenie przez oba organy administracyjne art. 61 § 4 k.p.a., poprzez jego nie zastosowanie i nie zawiadomienie wszystkich spadkobierców o toczącym się postępowaniu administracyjnym, po złożeniu wniosku przez L. C.

Organy administracji państwowej obowiązane były zatem z urzędu ustalić, kto ma w danej sprawie interes prawny lub obowiązek uczestniczenia w sprawie. Organ I instancji, wszczynając postępowanie administracyjne na wniosek L. C., nie mógł więc tylko jemu gwarantować udziału w postępowaniu, ale obowiązany był ustalić, czy w danej sprawie mają prawnie chronione interesy również inne jednostki - pozostali spadkobiercy. Organy tego jednak nie uczyniły.

Akcentowano zatem, że organy administracji państwowej oraz Sąd Wojewódzki bezpodstawnie zastosowały wykładnię rozszerzającą, w zastosowaniu art. 5 ust. 1 omawianej ustawy, do czego nie były uprawnione.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Minister Skarbu Państwa wnosił o jej oddalenie, przedstawiając argumentację zbieżną z treścią uzasadnienia zaskarżonej decyzji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę tylko okoliczności uzasadniające nieważność postępowania, które to okoliczności w tym przypadku nie zachodziły. Tak więc postępowanie kasacyjne w niniejszej sprawie sprowadzało się wyłącznie do badania zasadności podstaw kasacyjnych, przytoczonych w skardze kasacyjnej.

Podstawy te opierały się na obu podstawach, wymienionych w art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a. i były uzasadnione.

Istota zagadnienia, które występowało w rozpoznawanej sprawie sprowadzała się do udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy na gruncie przepisów ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej wymagane jest, aby do dnia 31 grudnia 2008 r. każda z uprawnionych osób wystąpiła ze stosownym wnioskiem, czy też wystarczy, aby w terminie tym wystąpiła chociaż jedna osoba z grona uprawnionych.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, potwierdzenie prawa do rekompensaty następuje na wniosek osoby ubiegającej się o potwierdzenie tego prawa, złożony nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r. Wniosek ten składa współwłaściciel mienia pozostawionego poza obecnymi granicami państwa polskiego lub jego spadkobierca lub wskazana osoba uprawniona do rekompensaty.

Jednocześnie zauważyć należy, że choć omawiana ustawa zawiera szereg szczególnych przepisów o charakterze procesowym, to jednak nie wyłącza stosowania w postępowaniu, prowadzonym na jej podstawie, przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Wręcz przeciwnie, w art. 20 ustawa rozszerza nawet możliwość stosowania przepisów k.p.a., dotyczących decyzji administracyjnych, (obecnie kończących tego rodzaju postępowanie) do zaświadczeń, poprzednio wydawanych w sprawach zabużańskich. W związku z tym – zdaniem składu orzekającego – biorąc pod uwagę całość regulacji, zawartej w omawianej ustawie, brak jest jednoznaczności, co do konieczności wystąpienia przez każdą osobę uprawnioną z wnioskiem w terminie do dnia 31 grudnia 2008 r.

Równocześnie zważyć należy, iż w analizowanym przypadku zachodzi ewidentna jedność stosunku materialnoprawnego a okoliczność ta przesądza o tym, że toczy się jedno postępowanie administracyjne o potwierdzenie prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia określonego mienia nieruchomego poza obecnymi granicami państwa polskiego i przez określonego jego właściciela. W postępowaniu tym konieczne jest dokonanie szeregu ustaleń faktycznych, takich jak np. skład majątku pozostawionego, jego wartość, okoliczności w jakich doszło do pozostawienia mienia, miejsce zamieszkania (i to w określonym czasie) byłego właściciela majątku, ewentualna data jego zgonu i ustalenie spadkobierców. Nie sposób zatem twierdzić, że czynienie tego rodzaju ustaleń nie dotyczy tej samej sprawy pod względem materialnoprawnym, chociaż wnioskodawcami są osoby różne.

Podnieść przy tym wypada, że choć początkowo orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego nie było w tym przedmiocie jednolite, jednak obecnie przeważa zdecydowanie pogląd, iż w sprawach zabużańskich zachodzi jedność materialnoprawna wniosku (vide: wyroki z dnia 26 kwietnia 2012 r., sygn. akt I OSK 642/11, z dnia 20 września 2012 r., sygn. akt I OSK 1209/11 i I OSK 1494/11, z dnia 23 sierpnia 2013 r., sygn. akt I OSK 593/12 oraz z dnia 29 października 2013 r., sygn. akt I OSK 977/12). Z tych powodów, skład obecnie orzekający uznał, że zbędne było występowanie w niniejszej sprawie – w trybie art. 187 § 1 p.p.s.a. – o rozstrzygnięcie przedmiotowego zagadnienia przez skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Ponadto, niezależnie od wyżej przedstawionej argumentacji prawnej, zwrócić też należy uwagę na fakt, że aktualnie obowiązująca ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty (...) ma za zadanie uregulowanie roszczeń zabużańskich w sposób ostateczny. Z tej przyczyny w art. 27 ustawy postanowiono, że postępowania w sprawach potwierdzenia prawa do rekompensaty wszczęte i niezakończone, przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, prowadzi się na podstawie jej przepisów. Przedmiotowa problematyka była zaś w ciągu kilkudziesięciu lat, które minęły od czasu zakończenia II Wojny Światowej, wielokrotnie regulowana w licznych aktach prawnych. Początkowo regulacje te miały charakter cząstkowy, z czasem zaś doczekały się ujęć całościowych jak np. regulacje zawarte w ustawach gruntowych z 1985 r. i 1997 r. tj. w ustawie z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości ( Dz. U. z 1989 r. Nr 14, poz. 74 ze zm. ) i ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami ( Dz. U. 2004, Nr 261, poz. 2603 ze zm.). Następnie tematyce tej poświęcone zostały odrębne ustawy, to jest ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o zaliczeniu na poczet ceny sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego (Dz. U. z 2004 r. Nr 6, poz. 39 ze zm.) oraz aktualnie obowiązująca ustawa zabużańska z dnia 8 lipca 2005 r. Istotne zaś jest to, że choć całość regulacji, dotyczącej praw Zabużan cechuje ogólnie zbieżność, związana z jej celem, to jednak pomiędzy poszczególnymi aktami prawnymi występują także istotne rozbieżności. Przyjęcie zaś przez ustawę wymogu, iż od dnia jej wejścia w życie, postępowania wszczęte (a niezakończone) toczą się zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, może - zwłaszcza przy obowiązywaniu terminu zawitego, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy - oznaczać w konsekwencji, że osoby uprawnione, mając na uwadze czynności już dokonane wcześniej i na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów, będą obecnie – z niekorzystnym skutkiem dla siebie - pozostawały w nieświadomości lub błędzie, co do ich rzeczywistej sytuacji prawnej. Dlatego nie można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Wojewódzkiego, iż (cyt.): " (...) ratio legis regulacji zawartej w art. 5 ustawy ma na celu ułatwienie uzyskania rekompensaty przez każdego ze spadkobierców". Poza tym zaakceptowanie poglądu, wyrażonego przez Sąd pierwszej instancji oraz organy, skutkuje także - przy wielości osób uprawnionych do rekompensaty - wielokrotnym prowadzeniem tych samych ustaleń, a co za tym idzie, zobowiązywaniem stron do składania szeregu takich samych dokumentów, kolejnych, nowych wycen, czy też badaniem kto, kiedy oraz, w jakiej części, zrealizował już swoje uprawnienia.

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy, należy stwierdzić, że zasadnie zatem skarżąca zarzuciła Sądowi Wojewódzkiemu obrazę prawa materialnego w postaci błędnej wykładni art. 5 ust. 1 i 2 w związku z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, polegającą na tym, iż każdy ze spadkobierców powinien złożyć oddzielny wniosek o przyznanie rekompensaty za mienie pozostawione poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, do dnia 31 grudnia 2008 r. Skoro bowiem osoba współuprawniona, do ubiegania się o potwierdzenie prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez W. i H. S. mienia poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, wystąpiła - w terminie ustawowym - ze stosownym wnioskiem, to wniosek ten wszczął postępowanie o potwierdzenie powyższego prawa należnego w związku pozostawieniem poza granicami państwa polskiego określonego majątku przez małżonków S. Obowiązkiem zatem organu – stosownie do art. 61 § 4 k.p.a. – było powiadomić skarżącą o prowadzonym postępowaniu a w związku z tym, że sama zgłosiła w nim swój udział – prowadzić to postępowanie w stosunku również do niej. Naruszenie tego przepisu przez organ winno więc skutkować dokonaniem przez Sąd Wojewódzki oceny, czy zaskarżona decyzja naruszała prawo materialne w sposób mający wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a.) oraz przepisy postępowania, tak, że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik rozstrzygnięcia (art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a.).

Przy ponownym zatem rozpoznaniu sprawy, Sąd Wojewódzki, powinien dokonać oceny zaskarżonej decyzji, mając na uwadze wyżej przedstawioną wykładnię art. 5 ust. 1 i 2 w zw. z art. 3 ust. 2 ustawy zabużańskiej z dnia 8 lipca 2005 r. i w tym kontekście, w szczególności, zbadać prawidłowość trybu, w jakim została wydana decyzja odmawiająca M. K. potwierdzenia prawa do rekompensaty zabużańskiej.

Biorąc powyższe pod uwagę Naczelny Sad Administracyjny – z mocy art. 185 § 1 p.p.s.a. – orzekł jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach oparto na przepisie art. 203 pkt 1 p.p.s.a.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...