Rozdział 4 Zasady ustalania potrzeb finansowych jednostek samorządu terytorialnego i ich finansowania - Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

Art. 23. Potrzeby finansowe jednostki samorządu terytorialnego podlegające sfinansowaniu na podstawie ustawy

Potrzeby finansowe jednostki samorządu terytorialnego, podlegające sfinansowaniu na podstawie niniejszej ustawy, to suma potrzeb:

1)

wyrównawczych;

2)

oświatowych;

3)

rozwojowych;

4)

ekologicznych;

5)

uzupełniających.

Art. 24. Ustalanie potrzeb wyrównawczych dla jednostki samorządu terytorialnego

1.

Potrzeby wyrównawcze ustala się dla jednostki samorządu terytorialnego, w której indywidualny wskaźnik zamożności, ustalony w sposób określony w ust. 3, jest równy określonej w ust. 2 procentowej wartości wskaźnika zamożności, ustalonego odpowiednio dla danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego w sposób określony w ust. 4, albo niższy od niej.

2.

Procentowa wartość wskaźnika zamożności wynosi:

1)

100 % dla gmin, powiatów i województw;

2)

80 % dla miast na prawach powiatu.

3.

Indywidualny wskaźnik zamożności jednostki samorządu terytorialnego oblicza się, dzieląc sumę podstawowych dochodów podatkowych danej jednostki samorządu terytorialnego przez przeliczeniową liczbę mieszkańców tej jednostki samorządu terytorialnego.

4.

Wskaźnik zamożności danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego ustala się, dzieląc sumę podstawowych dochodów podatkowych odpowiednio wszystkich jednostek samorządu terytorialnego danej kategorii przez przeliczeniową liczbę mieszkańców tej kategorii jednostek samorządu terytorialnego.

5.

Przez podstawowe dochody podatkowe, o których mowa w ust. 3 i 4, rozumie się łączną kwotę dochodów:

1)

za rok bazowy, z tytułu:
a) podatku od nieruchomości,
b) podatku rolnego,
c) podatku leśnego,
d) podatku od środków transportowych,
e) podatku od czynności cywilnoprawnych,
f) podatku od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej,
g) opłaty skarbowej,
h) opłaty eksploatacyjnej;

2)

planowanych na rok budżetowy, z tytułu udziału w:
a) podatku dochodowym od osób fizycznych,
b) podatku dochodowym od osób prawnych.

6.

Do podstawowych dochodów podatkowych, o których mowa w ust. 5 pkt 1, przyjmuje się dochody, które jednostka samorządu terytorialnego może uzyskać z:

1)

podatku rolnego, stosując do ich obliczenia średnią cenę skupu żyta ogłoszoną przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego;

2)

podatku leśnego, stosując do ich obliczenia średnią cenę sprzedaży drewna ogłoszoną przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego;

3)

innych podatków, stosując do ich obliczenia górne granice stawek podatków obowiązujące w danym roku.

7.

Do podstawowych dochodów podatkowych, o których mowa w ust. 5 pkt 1, przyjmuje się także skutki finansowe wynikające z zastosowania ulg podatkowych przewidzianych w przepisach prawa podatkowego oraz ulg w spłacie zobowiązań podatkowych w postaci umorzenia w całości lub w części zaległości podatkowych.

8.

Kwoty potrzeb wyrównawczych dla gminy, powiatu i województwa ustala się w przypadku, gdy indywidualny wskaźnik zamożności jednostki samorządu terytorialnego:

1)

nie jest większy od 80 % wskaźnika zamożności ustalonego odpowiednio dla danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego – mnożąc przeliczeniową liczbę mieszkańców danej jednostki samorządu terytorialnego przez liczbę stanowiącą sumę:
a) 100 % różnicy między 80 % wskaźnika zamożności ustalonego odpowiednio dla danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego a indywidualnym wskaźnikiem zamożności jednostki samorządu terytorialnego,
b) 80 % różnicy między 100 % wskaźnika zamożności ustalonego odpowiednio dla danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego a 80 % tego wskaźnika;

2)

jest większy od 80 % i nie jest większy od 100 % wskaźnika zamożności ustalonego odpowiednio dla danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego – mnożąc przeliczeniową liczbę mieszkańców danej jednostki samorządu terytorialnego przez 80 % różnicy między wskaźnikiem zamożności ustalonym odpowiednio dla danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego a indywidualnym wskaźnikiem zamożności jednostki samorządu terytorialnego.

9.

Kwotę potrzeb wyrównawczych dla miasta na prawach powiatu ustala się w przypadku, gdy indywidualny wskaźnik zamożności miasta na prawach powiatu nie jest większy od 80 % wskaźnika zamożności ustalonego dla wszystkich miast na prawach powiatu – mnożąc przeliczeniową liczbę mieszkańców danego miasta na prawach powiatu przez liczbę stanowiącą 100 % różnicy między 80 % wskaźnika zamożności ustalonego dla wszystkich miast na prawach powiatu a indywidualnym wskaźnikiem zamożności miasta na prawach powiatu.

Art. 25. Obliczanie przeliczeniowej liczby mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego

1.

Przeliczeniową liczbę mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego oblicza się jako iloczyn indeksu bieżących potrzeb wydatkowych danej jednostki samorządu terytorialnego, obliczonego w sposób określony w ust. 3 i 4, i liczby mieszkańców danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego.

2.

Przeliczeniowa liczba mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego nie może być niższa niż 75 % i wyższa niż 125 % liczby jej mieszkańców. Różnicę między liczbą mieszkańców danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego a przeliczeniową liczbą jej mieszkańców dzieli się proporcjonalnie pomiędzy jednostki samorządu terytorialnego z danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego, z wyłączeniem jednostek samorządu terytorialnego, które osiągnęły minimalną albo maksymalną przeliczeniową liczbę mieszkańców.

3.

Indeks bieżących potrzeb wydatkowych jednostki samorządu terytorialnego jest sumą cząstkowych indeksów bieżących potrzeb wydatkowych tej jednostki ustalonych dla obszarów wydatkowych, o których mowa w ust. 6 i 7.

4.

Cząstkowy indeks bieżących potrzeb wydatkowych dla danego obszaru wydatkowego oblicza się według wzoru:

w którym poszczególne symbole oznaczają:
IPW – cząstkowy indeks bieżących potrzeb wydatkowych,
f1 – pierwszy obszar wydatkowy,
j – jednostkę samorządu terytorialnego,
k – liczbę jednostek samorządu terytorialnego danej kategorii,
λf1 – wagę pierwszego obszaru wydatkowego,
β1, β2 – współczynnik regresji, gdzie β1 + β2 = 1.

5.

Cząstkowy indeks bieżących potrzeb wydatkowych oblicza się dla każdego z obszarów wydatkowych ustalonych dla poszczególnych kategorii jednostek samorządu terytorialnego.

6.

Dla obszarów wydatkowych odpowiadających zadaniom wyróżnionym ze względu na szczególne znaczenie dla jednostek samorządu terytorialnego wartość wag ustala się w wysokości nie mniejszej niż 0,05, a suma wszystkich obszarów wydatkowych wynosi 1.

7.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, dla poszczególnych kategorii jednostek samorządu terytorialnego obszary wydatkowe, w tym obszary wydatkowe, o których mowa w ust. 6, i wartości ich wag, determinanty wpływające na potrzeby wydatkowe w danym obszarze wydatkowym oraz wysokość współczynników regresji dla poszczególnych determinant, uwzględniając zróżnicowanie zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, wydatki bieżące ponoszone na te zadania, źródła finansowania tych zadań, a także mając na względzie, że determinanty wpływające na potrzeby wydatkowe powinny w istotny sposób odzwierciedlać wysokość wydatków bieżących w danym obszarze wydatkowym i ich zróżnicowanie.

Art. 26. Ustalanie potrzeb oświatowych wszystkich jednostek samorządu terytorialnego

1.

Potrzeby oświatowe wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala się w wysokości łącznej kwoty potrzeb oświatowych, nie mniejszej niż ustalona w roku poprzedzającym rok budżetowy, skorygowanej w związku ze zmianą realizowanych zadań oświatowych, z wyłączeniem zadań związanych z:

1)

dowozem dzieci, uczniów, słuchaczy i wychowanków odpowiednio do przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół i jednostek systemu oświaty, o których mowa w art. 2 zakres systemu oświaty pkt 3–11 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 737, 854 i 1562), zwanej dalej „ustawą – Prawo oświatowe”;

2)

funkcjonowaniem branżowych centrów umiejętności niewchodzących w skład ogólnopolskiej sieci branżowych centrów umiejętności, o której mowa w art. 8a konkurs w celu wyłonienia branżowych centrów umiejętności ust. 7 ustawy – Prawo oświatowe;

3)

objęciem uczniów lub słuchaczy branżowym szkoleniem zawodowym realizowanym przez branżowe centra umiejętności, o których mowa w pkt 2.

2.

Potrzeby oświatowe, o których mowa w ust. 1, w części wynikającej z realizacji zadań związanych z objęciem wychowaniem przedszkolnym dzieci, które ukończyły 5 lat albo mniej w roku poprzedzającym rok budżetowy, w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych i innych formach wychowania przedszkolnego, koryguje się, uwzględniając wyłącznie skutki wynikające ze:

1)

zmiany realizowanych zadań związanych z:
a) objęciem wychowaniem przedszkolnym dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, o którym mowa w art. 127 kształcenie specjalne ust. 10 ustawy – Prawo oświatowe,
b) objęciem zajęciami rewalidacyjno-wychowawczymi dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, o którym mowa w art. 127 kształcenie specjalne ust. 10 ustawy – Prawo oświatowe,
c) objęciem wczesnym wspomaganiem rozwoju dzieci posiadających opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, o której mowa w art. 127 kształcenie specjalne ust. 10 ustawy – Prawo oświatowe,
d) zatrudnieniem nauczycieli, o których mowa w art. 42d wymogi w zakresie etatów kadry dydaktycznej w przedszkolu, w szkole podstawowej i szkołach średnich ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986), zwanej dalej „ustawą – Karta Nauczyciela”, w łącznej liczbie etatów nauczycieli, o której mowa w art. 42d wymogi w zakresie etatów kadry dydaktycznej w przedszkolu, w szkole podstawowej i szkołach średnich ust. 3 tej ustawy,
e) finansowaniem świadczenia na start, o którym mowa w art. 53a świadczenie na start dla nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu ustawy – Karta Nauczyciela;

2)

wzrostu w roku budżetowym średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w art. 30 wynagrodzenie nauczycieli ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela.

3.

Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania ustala potrzeby oświatowe jednostek samorządu terytorialnego, dokonując podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, biorąc pod uwagę zakres realizowanych przez te jednostki zadań oświatowych, z wyłączeniem zadań wymienionych w ust. 1 pkt 1–3.

4.

Do podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych przyjmuje się dane zgromadzone w bazie danych systemu informacji oświatowej, o którym mowa w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 152 i 858).

5.

Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania przekazuje ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w terminie do dnia 31 lipca roku poprzedzającego rok budżetowy, informacje o kwotach potrzeb oświatowych poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego.

6.

Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia, sposób podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem w szczególności:

1)

jednostek systemu oświaty, o których mowa w art. 2 zakres systemu oświaty ustawy – Prawo oświatowe, dla których jednostki samorządu terytorialnego są organami prowadzącymi lub organami rejestrującymi w rozumieniu art. 2 pkt 16 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 754 i 1562);

2)

zróżnicowania średnich wynagrodzeń nauczycieli, o którym mowa w art. 30 wynagrodzenie nauczycieli ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela;

3)

liczby uczniów, słuchaczy i wychowanków odpowiednio w szkołach podstawowych, szkołach ponadpodstawowych, szkołach artystycznych, szkolnych schroniskach młodzieżowych oraz jednostkach systemu oświaty, o których mowa w art. 2 zakres systemu oświaty pkt 4, 6–8 i 11 ustawy – Prawo oświatowe, oraz liczby słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych;

4)

liczby dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych i innych formach wychowania przedszkolnego;

5)

liczby dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w przedszkolach niebędących przedszkolami specjalnymi i oddziałach przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych niebędących szkołami specjalnymi oraz liczby uczniów w szkołach niebędących szkołami specjalnymi, w związku z zatrudnieniem nauczycieli, o których mowa w art. 42d wymogi w zakresie etatów kadry dydaktycznej w przedszkolu, w szkole podstawowej i szkołach średnich ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela, w łącznej liczbie etatów nauczycieli, o której mowa w art. 42d wymogi w zakresie etatów kadry dydaktycznej w przedszkolu, w szkole podstawowej i szkołach średnich ust. 3 tej ustawy;

6)

zróżnicowania kwot ustalanych na dzieci objęte wychowaniem przedszkolnym i uczniów realizujących obowiązek szkolny w szkołach podstawowych z uwzględnieniem wyższych kwot na:
a) dzieci objęte wychowaniem przedszkolnym w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych i innych formach wychowania przedszkolnego, zlokalizowanych na terenach wiejskich i w miastach do 5000 mieszkańców,
b) uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży, zlokalizowanych na terenach wiejskich i w miastach do 5000 mieszkańców;

7)

zróżnicowania kwot ustalanych na uczniów lub słuchaczy objętych kształceniem zawodowym w oparciu o prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy, o której mowa w art. 46b prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe;

8)

liczby uczniów lub słuchaczy, niebędących uczniami lub słuchaczami niepełnosprawnymi, którzy uzyskali odpowiednio świadectwo dojrzałości, certyfikat kwalifikacji zawodowej, świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie, dyplom zawodowy lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, w liceach ogólnokształcących dla dorosłych, branżowych szkołach II stopnia oraz szkołach policealnych, niebędących szkołami specjalnymi;

9)

liczby nauczycieli odbywających przygotowanie do zawodu nauczyciela uprawnionych do świadczenia na start, o którym mowa w art. 53a świadczenie na start dla nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu ustawy – Karta Nauczyciela;

10)

sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego;

11)

liczby słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych, którzy zdali egzamin zawodowy lub egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, w szkołach lub placówkach prowadzących kwalifikacyjne kursy zawodowe;

12)

zróżnicowania kwot ustalanych na uczniów objętych kształceniem zawodowym w zawodach szkolnictwa branżowego o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego określonych w wykazie, o którym mowa w art. 46b prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego ust. 4 ustawy – Prawo oświatowe;

13)

liczby branżowych centrów umiejętności wchodzących w skład ogólnopolskiej sieci branżowych centrów umiejętności, o której mowa w art. 8a konkurs w celu wyłonienia branżowych centrów umiejętności ust. 7 ustawy – Prawo oświatowe;

14)

liczby uczniów lub słuchaczy objętych branżowym szkoleniem zawodowym realizowanym przez branżowe centra umiejętności, o których mowa w pkt 13.

Art. 27. Zmniejszenie lub zwiększenie kwoty potrzeb oświatowych danej jednostki samorządu terytorialnego na rok budżetowy

1.

Kwota potrzeb oświatowych danej jednostki samorządu terytorialnego na rok budżetowy, ustalona w sposób określony w art. 26 ustalanie potrzeb oświatowych wszystkich jednostek samorządu terytorialnego, może być odpowiednio zmniejszona albo zwiększona w związku z odpowiednio przekazaniem przez jednostkę samorządu terytorialnego szkół i placówek oświatowych do prowadzenia przez właściwego ministra albo przejęciem przez jednostkę samorządu terytorialnego szkół i placówek oświatowych do prowadzenia od właściwego ministra.

2.

Kwotę zmniejszonych albo zwiększonych potrzeb oświatowych oblicza minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w terminie do dnia 31 sierpnia roku poprzedzającego rok budżetowy. Zmieniona kwota potrzeb oświatowych stanowi podstawę obliczenia dochodów jednostki samorządu terytorialnego zgodnie z przepisami niniejszej ustawy.

Art. 28. Ustalanie potrzeb rozwojowych danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego

1.

Potrzeby rozwojowe danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego ustala się w wysokości odpowiadającej 23 % kwoty wydatków majątkowych danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego pomniejszonych o równowartość wykonanych przez te jednostki dochodów majątkowych z tytułu dotacji oraz środków przeznaczonych na inwestycje.

2.

Potrzeby rozwojowe danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w ust. 1, dzieli się na części:

1)

podstawową potrzeb rozwojowych, stanowiącą 60 % kwoty, o której mowa w ust. 1, przy czym jeżeli kwota ta na rok budżetowy jest mniejsza niż kwota ustalona na rok poprzedzający rok budżetowy, podlega zwiększeniu do wysokości kwoty ustalonej na rok poprzedzający rok budżetowy;

2)

inwestycyjną potrzeb rozwojowych, stanowiącą 40 % kwoty, o której mowa w ust. 1.

3.

Wysokość potrzeb rozwojowych lub części potrzeb rozwojowych, o których mowa w ust. 2, może być zwiększona ponad wysokość wynikającą z ust. 1 lub 2, jeżeli jest to uzasadnione potrzebą realizacji zadań istotnych dla rozwoju państwa. Kwoty tego zwiększenia nie uwzględnia się przy ustaleniu na kolejny rok budżetowy części podstawowej potrzeb rozwojowych, o której mowa w ust. 2 pkt 1.

4.

Kwotę części podstawowej potrzeb rozwojowych oblicza się dla jednostki samorządu terytorialnego proporcjonalnie do liczby mieszkańców, z zastrzeżeniem że kwota ta w przypadku:

1)

gmin – nie może być niższa niż 0,014 %,

2)

miast na prawach powiatu – nie może być niższa niż 0,4 %,

3)

powiatów – nie może być niższa niż 0,14 %,

4)

województw – nie może być niższa niż 4,0 %
– wysokości kwoty części podstawowej potrzeb rozwojowych danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego.

5.

Kwotę części inwestycyjnej potrzeb rozwojowych oblicza się dla jednostki samorządu terytorialnego proporcjonalnie do udziału przeliczeniowych wydatków majątkowych tej jednostki w przeliczeniowych wydatkach majątkowych danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego.

6.

Przeliczeniowe wydatki majątkowe, o których mowa w ust. 5, oblicza się jako sumę iloczynów:

1)

wydatków majątkowych własnych,

2)

wydatków majątkowych na programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 pojęcie środków publicznych i dochodów publicznych ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1530),

3)

wydatków majątkowych innych niż określone w pkt 1 i 2
– oraz wag im przypisanych, przy czym waga nie może być mniejsza niż 0 i większa niż 1.

7.

Wydatki i dochody, o których mowa w ust. 1 i 6, oblicza się jako średnią arytmetyczną z okresu 3 lat obejmującego: rok bazowy, rok poprzedzający rok bazowy i rok poprzedzający o 2 lata rok bazowy.

8.

Przez wydatki majątkowe własne, o których mowa w ust. 6 pkt 1, rozumie się wydatki majątkowe inne niż wydatki, o których mowa w ust. 6 pkt 2, w wysokości przekraczającej równowartość dochodów majątkowych z tytułu dotacji oraz środków przyznanych na inwestycje, z wyłączeniem dotacji oraz środków inwestycyjnych na programy, projekty lub zadania finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 pojęcie środków publicznych i dochodów publicznych ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

9.

Do obliczenia wysokości potrzeb rozwojowych przyjmuje się dane wykazane w sprawozdaniach jednostek samorządu terytorialnego, których obowiązek sporządzania wynika z przepisów o finansach publicznych w zakresie sprawozdawczości budżetowej, z uwzględnieniem korekt złożonych do właściwych regionalnych izb obrachunkowych w terminie do dnia 30 czerwca roku poprzedzającego rok budżetowy.

10.

Korekta danych, o których mowa w ust. 9, dokonana po dniu 30 czerwca roku poprzedzającego rok budżetowy nie powoduje zmiany wysokości potrzeb rozwojowych.

11.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, poziom wag przypisanych do wydatków majątkowych, o których mowa w ust. 6, uwzględniając zróżnicowanie tych wydatków i źródeł ich finansowania.

Art. 29. Ustalanie potrzeb ekologicznych dla jednostki samorządu terytorialnego

1.

Potrzeby ekologiczne ustala się dla jednostki samorządu terytorialnego, na terenie której znajdują się obszary o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronione, przez które rozumie się parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, strefy ochrony krajobrazu ustanawiane w tych obszarach, a także obszary Natura 2000, zwane dalej „obszarami prawnie chronionymi”.

2.

Kwotę potrzeb ekologicznych danej jednostki samorządu terytorialnego oblicza się mnożąc, właściwą dla danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego, stawkę bazową za 1 ha powierzchni obszaru prawnie chronionego przez przeliczeniową powierzchnię obszarów prawnie chronionych.

3.

Stawkę bazową za 1 ha powierzchni obszaru prawnie chronionego, o której mowa w ust. 2, ustala się w wysokości z roku poprzedzającego rok budżetowy, zwaloryzowanej o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszego półrocza roku poprzedzającego rok budżetowy, w stosunku do pierwszego półrocza roku bazowego.

4.

Wskaźnik, o którym mowa w ust. 3, ustala się na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” w terminie 20 dni po upływie pierwszego półrocza.

5.

Przeliczeniową powierzchnię obszarów prawnie chronionych, o której mowa w ust. 2, oblicza się jako sumę iloczynów powierzchni obszarów prawnie chronionych i wagi, przy czym waga wynosi w przypadku:

1)

parków narodowych – 2;

2)

rezerwatów przyrody – 1;

3)

stref ochrony krajobrazu ustanowionych w granicach parków krajobrazowych lub obszarach chronionego krajobrazu – 0,6;

4)

parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu, na terenie których ustanowiono przynajmniej pięć zakazów wybranych spośród zakazów, o których mowa odpowiednio w art. 17 zakazy na obszarze parku krajobrazowego ust. 1 pkt 1 i 4–9 oraz art. 24 zakazy na obszarze chronionego krajobrazu ust. 1 pkt 2 i 4–9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2024 r. poz. 1478) – 0,3;

5)

parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu, na terenie których ustanowiono przynajmniej jeden z zakazów wybrany spośród zakazów, o których mowa odpowiednio w art. 17 zakazy na obszarze parku krajobrazowego ust. 1 pkt 1 i 4–9 oraz art. 24 zakazy na obszarze chronionego krajobrazu ust. 1 pkt 2 i 4–9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody – 0,1;

6)

obszarów Natura 2000 – 0,15.

6.

W przypadku gdy dana powierzchnia jest objęta różnymi rodzajami obszarów prawnie chronionych, do obliczenia wysokości potrzeb ekologicznych przyjmuje się obszar prawnie chroniony o najwyższej wadze.

7.

Minister właściwy do spraw środowiska ustala kwotę potrzeb ekologicznych, przyjmując dane o przeliczeniowej powierzchni obszarów prawnie chronionych, o której mowa w ust. 2, w poszczególnych jednostkach samorządu terytorialnego, według stanu na dzień 31 grudnia roku bazowego.

8.

Minister właściwy do spraw środowiska przekazuje ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w terminie do dnia 31 lipca roku poprzedzającego rok budżetowy, informacje o kwotach potrzeb ekologicznych poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego.

Art. 30. Ustalanie potrzeb uzupełniających jednostek samorządu terytorialnego

Potrzeby uzupełniające jednostki samorządu terytorialnego ustala się w wysokości odpowiadającej kwocie potrzeb uzupełniających z roku poprzedzającego rok budżetowy, zwaloryzowanej wskaźnikiem, o którym mowa w art. 29 ustalanie potrzeb ekologicznych dla jednostki samorządu terytorialnego ust. 4.

Art. 31. Ustalanie subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego

1.

Subwencję ogólną dla jednostki samorządu terytorialnego na rok budżetowy ustala się w wysokości subwencji z roku poprzedzającego rok budżetowy:

1)

powiększonej – w przypadku gdy różnica pomiędzy potrzebami finansowymi w roku budżetowym a tymi potrzebami w roku poprzedzającym rok budżetowy jest wyższa niż różnica między kwotą kalkulacyjną w roku budżetowym a tą kwotą w roku poprzedzającym rok budżetowy, ustaloną w sposób określony w ust. 2 – o wysokość odpowiadającą różnicy między tymi kwotami;

2)

pomniejszonej – w przypadku gdy różnica pomiędzy kwotą kalkulacyjną w roku budżetowym a tą kwotą w roku poprzedzającym rok budżetowy, ustaloną w sposób określony w ust. 2, jest wyższa niż różnica między potrzebami finansowymi w roku budżetowym a tymi potrzebami w roku poprzedzającym rok budżetowy – o wysokość odpowiadającą różnicy między tymi kwotami.

2.

Kwota kalkulacyjna w roku budżetowym dla jednostki samorządu terytorialnego jest iloczynem kwoty kalkulacyjnej tej jednostki z roku poprzedzającego rok budżetowy i wskaźnika ustalonego jako iloraz jej dochodów z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych z roku budżetowego i jej dochodów z tych tytułów z roku poprzedzającego rok budżetowy.

3.

Subwencję ogólną z budżetu państwa otrzymuje także jednostka samorządu terytorialnego:

1)

w przypadku wzrostu potrzeb finansowych w trakcie roku budżetowego wynikającego ze zmiany zakresu zadań danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego – w wysokości odpowiadającej wzrostowi potrzeb finansowych;

2)

z tytułu podziału w trakcie roku budżetowego środków rezerwy na uzupełnienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego.

4.

Do kwoty subwencji ogólnej z roku poprzedzającego rok budżetowy, o której mowa w ust. 1, nie zalicza się kwoty subwencji ogólnej:

1)

przekazanej jednostce samorządu terytorialnego w wyniku podziału rezerwy na uzupełnienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego;

2)

wynikającej ze zwiększenia potrzeb rozwojowych, o którym mowa w art. 28 ustalanie potrzeb rozwojowych danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego ust. 3;

3)

wynikającej z obliczenia określonego w art. 36 ponowne obliczanie potrzeb ust. 5 pkt 2.

Art. 32. Obliczanie korekty z tytułu zamożności

1.

Kwota dochodów jednostki samorządu terytorialnego na rok budżetowy podlega korekcie z tytułu zamożności, jeżeli dochody jednostki samorządu terytorialnego w relacji do przeliczeniowej liczby mieszkańców tej jednostki samorządu terytorialnego są wyższe od 120 % dochodów w relacji do przeliczeniowej liczby mieszkańców odpowiedniej kategorii jednostek samorządu terytorialnego.

2.

Korektę z tytułu zamożności oblicza się, mnożąc przeliczeniową liczbę mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego przez różnicę między dochodami w relacji do przeliczeniowej liczby mieszkańców danej jednostki samorządu terytorialnego a 120 % dochodów w relacji do przeliczeniowej liczby mieszkańców odpowiedniej kategorii jednostek samorządu terytorialnego oraz przez wskaźnik 0,5.

3.

Przez dochody, o których mowa w ust. 1 i 2, rozumie się łączne dochody z tytułu podstawowych dochodów podatkowych, o których mowa w art. 24 ustalanie potrzeb wyrównawczych dla jednostki samorządu terytorialnego ust. 5–7, oraz subwencji ogólnej, pomniejszone o kwotę odpowiadającą sumie potrzeb oświatowych i rozwojowych.

4.

Korekty z tytułu zamożności dokonuje się przez pomniejszenie dochodu jednostki samorządu terytorialnego z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych, a jeżeli kwota korekty z tytułu zamożności jest wyższa niż kwota tego dochodu, to dodatkowo pomniejsza się dochód jednostki samorządu terytorialnego z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób prawnych. W przypadku województw pomniejszenia dokonuje się w pierwszej kolejności z dochodu z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób prawnych, a jeżeli kwota korekty z tytułu zamożności jest wyższa niż kwota tego dochodu, to dodatkowo pomniejsza się dochód z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych.

5.

Jeżeli dla jednostki samorządu terytorialnego, o której mowa w ust. 1, została jednocześnie naliczona subwencja ogólna, korekty z tytułu zamożności dokonuje się w pierwszej kolejności przez pomniejszenie subwencji ogólnej, przy czym gdy kwota subwencji ogólnej jest:

1)

wyższa od kwoty korekty z tytułu zamożności – jednostka samorządu terytorialnego otrzymuje subwencję ogólną w wysokości odpowiadającej różnicy między tymi kwotami;

2)

niższa od kwoty korekty z tytułu zamożności – jednostka samorządu terytorialnego nie otrzymuje subwencji ogólnej, a do pozostałej kwoty korekty z tytułu zamożności stosuje się przepis ust. 4.

6.

Dochody z tytułu udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych, podatku dochodowym od osób prawnych oraz dochody z tytułu subwencji ogólnej, ustalone z uwzględnieniem korekty z tytułu zamożności, stanowią dochody należne, podlegające przekazaniu jednostce samorządu terytorialnego.

Art. 33. Obliczanie wskaźników zamożności oraz korekty z tytułu zamożności

1.

Do obliczenia wskaźników zamożności, o których mowa w art. 24 ustalanie potrzeb wyrównawczych dla jednostki samorządu terytorialnego ust. 3 i 4, oraz korekty z tytułu zamożności, przyjmuje się dane o podstawowych dochodach podatkowych, o których mowa w art. 24 ustalanie potrzeb wyrównawczych dla jednostki samorządu terytorialnego ust. 5 pkt 1, wykazane za rok bazowy w sprawozdaniach jednostek samorządu terytorialnego, których obowiązek sporządzania wynika z przepisów o finansach publicznych w zakresie sprawozdawczości budżetowej, z uwzględnieniem korekt złożonych do właściwych regionalnych izb obrachunkowych, w terminie do dnia 30 czerwca roku poprzedzającego rok budżetowy.

2.

Wartości determinant dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego, określonych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 25 obliczanie przeliczeniowej liczby mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego ust. 7, ustala się na podstawie danych posiadanych przez Główny Urząd Statystyczny na dzień 31 maja roku poprzedzającego rok budżetowy, przekazanych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych w terminie do dnia 30 czerwca roku poprzedzającego rok budżetowy.

Art. 34. Rezerwa na uzupełnienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego

1.

W budżecie państwa tworzy się rezerwę na uzupełnienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego w wysokości stanowiącej równowartość 1 % kwoty potrzeb finansowych ustalonych dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego.

2.

Kwotę, o której mowa w ust. 1, zwiększa się o kwotę 700 000 tys. zł.

3.

Środki rezerwy mogą być przeznaczone dla jednostek samorządu terytorialnego realizujących zadania bieżące lub inwestycyjne w obszarze:

1)

oświaty, w szczególności w przypadku wzrostu zakresu zadań oświatowych w stosunku do zakresu zadań przyjętego do obliczenia potrzeb oświatowych na rok budżetowy;

2)

budowy, przebudowy, remontu, utrzymania lub ochrony dróg publicznych, którymi zarządzają jednostki samorządu terytorialnego;

3)

pomocy społecznej;

4)

innych zadań publicznych, których realizacja jest szczególnie uzasadniona względami społecznymi lub gospodarczymi.

4.

Środki rezerwy mogą być przeznaczone także dla:

1)

jednostek samorządu terytorialnego, w których dochody w przeliczeniu na jednego mieszkańca są niższe od średnich dochodów w przeliczeniu na jednego mieszkańca danej kategorii jednostek samorządu terytorialnego;

2)

jednostek samorządu terytorialnego:
a) w majątku których wystąpiły straty w wyniku nieprzewidzianych zdarzeń,
b) udzielających pomocy repatriantom i członkom ich rodzin.

5.

Rezerwą dysponuje minister właściwy do spraw finansów publicznych.

6.

Reprezentacja jednostek samorządu terytorialnego może wskazać, w terminie do dnia 31 marca roku budżetowego, spośród obszarów, o których mowa w ust. 3, i przypadków określonych w ust. 4, obszary i przypadki, według których rozdzielane będą środki stanowiące 80 % rezerwy.

7.

Podziału części rezerwy w kwocie stanowiącej 80 % jej wysokości dokonuje minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym w zakresie danego obszaru, po uzgodnieniu z reprezentacją jednostek samorządu terytorialnego:

1)

obszarów i przypadków, według których rozdzielane będą środki rezerwy, spośród obszarów, o których mowa w ust. 3, i przypadków określonych w ust. 4;

2)

wielkości środków rozdzielanych na poszczególne obszary, o których mowa w ust. 3, i przypadki określone w ust. 4.

8.

Minister właściwy w zakresie danego obszaru w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych oraz reprezentacją jednostek samorządu terytorialnego ustala szczegółowe kryteria podziału części rezerwy w zakresie, o którym mowa w ust. 7.

9.

Minister właściwy w zakresie danego obszaru przekazuje ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych uzgodnione propozycje kwot wynikające z podziału rezerwy między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego w terminie do dnia 15 listopada roku budżetowego.

10.

W przypadku nieuzgodnienia podziału, o którym mowa w ust. 7, minister właściwy do spraw finansów publicznych, dokonuje podziału części rezerwy, co do której nie uzgodniono sposobu podziału, na zadania z obszaru, o którym mowa w ust. 3 pkt 1.

11.

Podziału części rezerwy w kwocie stanowiącej 20 % jej wysokości dokonuje minister właściwy do spraw finansów publicznych, uwzględniając obszary, o których mowa w ust. 3, i przypadki określone w ust. 4, po zasięgnięciu opinii reprezentacji jednostek samorządu terytorialnego. Przepisów ust. 6–9 nie stosuje się.

12.

Podział rezerwy następuje nie później niż w terminie do dnia 30 listopada roku budżetowego.

13.

Podstawę obliczenia dochodów, o których mowa w ust. 4 pkt 1, stanowią dochody, o których mowa w art. 32 obliczanie korekty z tytułu zamożności ust. 3, pomniejszone o korektę z tytułu zamożności.

14.

Do środków rezerwy stosuje się odpowiednio przepis art. 9 subwencja ogólna z budżetu państwa ust. 2.

Art. 35. Zwiększenie rezerwy

Rezerwa, o której mowa w art. 34 rezerwa na uzupełnienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego, na rok budżetowy może być zwiększona ze środków budżetu państwa w przypadku wystąpienia zdarzeń wpływających na poziom dochodów lub wydatków jednostek samorządu terytorialnego. Podziału tych środków między jednostki samorządu terytorialnego dokonuje minister właściwy do spraw finansów publicznych po zasięgnięciu opinii reprezentacji jednostek samorządu terytorialnego. Przepisów art. 34 rezerwa na uzupełnienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego nie stosuje się.

Dz.U.2024.0.1572 - Ustawa z dnia 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego