Wniosek o orzeczenie separacji - pismo wnoszone do sądu okręgowego, w którym małżonkowie zgodnie wnoszą o orzeczenie pomiędzy nimi separacji. Zgodny wniosek małżonków (wnioskodawców) o orzeczenie separacji sąd rozpoznaje w postępowaniu nieprocesowym. Postanowienie o separacji sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy. W sprawach tych miejscowo właściwym jest sąd, w którego okręgu małżonkowie mają wspólne zamieszkanie, a w braku takiej podstawy - sąd miejsca ich wspólnego pobytu. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnego miejsca zamieszkania ani pobytu, wniosek należy zgłosić w sądzie właściwym dla jednego z małżonków. Opłata sądowa od zgodnego wniosku o orzeczenie separacji jest stała i wynosi 100 zł. Jeżeli tylko jeden z małżonków domaga się orzeczenia separacji wówczas musi wnieść pozew o orzeczenie separacji (jest on powodem), a postępowanie w tym przedmiocie odbywa się w trybie procesowym. Opłata sądowa od pozwu o orzeczenie separacji jest stała i wynosi 600 zł.