PO H/225/96

W nawiązaniu do Uchwały Trybunału Konstytucyjnego z 15.2.1996 r. w sprawie wykładni art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych w związku z art. 8 i art. 11 ustawy z 13.7.1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 64, poz. 314), przekazanej wraz z uzasadnieniem Izbom Skarbowym - Ministerstwo Finansów wyjaśnia, co następuje.

1. W przypadku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego (komunalnego) w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa (gminy), dokonanego w trybie rozdziału 2 ustawy z 13.7.1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 298 ze zm.), wartość początkowa środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w księgach rachunkowych spółki należy wykazać "w szyku rozwartym", tj. w wysokości wartości początkowej brutto wynikającej z ksiąg przekształconego przedsiębiorstwa państwowego (komunalnego), bez pomniejszania tej wartości początkowej o odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) dokonane przez przekształcone przedsiębiorstwo. Zarówno wartość początkowa brutto, jak i odpisy amortyzacyjne powinny być zaktualizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Odpisy amortyzacyjne od tych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych winny być obliczane od ich wartości początkowej brutto.

2. Spółki powstałe w wyniku przekształceń przedsiębiorstw państwowych (komunalnych), dokonanych w trybie rozdziału 2 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, powinny w księgach rachunkowych bieżącego roku obrotowego (podatkowego):

1) ustalić wartość początkową środków trwałych według ich zaktualizowanej wartości początkowej brutto oraz wartości niematerialnych i prawnych według ich wartości początkowej brutto,

2) dokonać zmiany wysokości odpisów amortyzacyjnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych poprzez wprowadzenie korekty tych odpisów za 1995 r. i do dnia korekty za rok bieżący - w wysokości różnicy miedzy dokonanymi odpisami amortyzacyjnymi od wartości początkowej netto środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych a odpisami amortyzacyjnymi obliczonymi od ich wartości początkowej brutto.

Zmiany, o których mowa wyżej, należy wprowadzić do ksiąg rachunkowych pod datą ich dokonania, nie później niż na dzień kończący bieżący rok obrotowy (podatkowy). Spółki mogą także wprowadzić do ksiąg rachunkowych środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne według ich zaktualizowanej wartości początkowej na dzień 1.1.1995 r., tj. na dzień, na który dokonały korekty wartości początkowej w związku z pismem Ministra Finansów z 27.9.1995 r., PO H/469/95, adresowanych do wszystkich Izb Skarbowych.

3. Wysokość odpisów amortyzacyjnych, zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym, za okres objęty korektą, należy obliczyć stosując do zaktualizowanej wartości początkowej środków trwałych brutto oraz do wartości początkowej brutto wartości niematerialnych i prawnych, metody i stawki amortyzacji stosowane przez przedsiębiorstwo przed ich przekształceniem. Korekta ta, za bieżący rok podatkowy, winna być dokonana w technicznie możliwym, najbliższym terminie składania deklaracji CIT-2 o wysokości dochodu (straty), nie później niż do upływu terminu złożenia wstępnego zeznania rocznego o wysokości dochodu (straty) za bieżący rok podatkowy. Natomiast powyższa korekta wysokości odpisów amortyzacyjnych za rok 1995 (lub inny rok podatkowy niż kalendarzowy, w którym odpisy amortyzacyjne obliczano od wartości początkowej netto), stanowi podstawę do korekty rozliczenia podatku za te lata i ewentualnego rozliczenia nadpłaty lub dokonania dopłaty podatku dochodowego.

Szczególną uwagę należy przy tym zwrócić na przepisy § 10 rozporządzenia Ministra Finansów z 20.1.1995 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także aktualizacji wyceny środków trwałych (Dz.U. Nr 7, poz. 34 ze zm.). Gdyby w wyniku powyższej korekty okazało się, że należne zaliczki na podatek dochodowy oraz należny podatek były wyższe od należnych zaliczek (podatku) obliczonych zgodnie z wytycznymi określonymi w niniejszym piśmie, zalecam bezwzględnie umarzanie odsetek za zwłokę, a w przypadku znacznych różnic w kwocie należnych zaliczek (podatku) - rozłożenie podatku na raty z równoczesnym umorzeniem odsetek, gdy podatnik dotrzyma termin wpłat tych rat. Korekta rozliczeń podatku z omawianego tytułu nie może także rodzić innych negatywnych dla podatnika skutków podatkowych, np. w zakresie nabycia bądź zachowania prawa do ulg inwestycyjnych (w tym przypadu należy stosować zalecenia Ministra Finansów określone w piśmie z 21.6.1996 r., PO 4/AK-722-497/96).

Stosując wymienioną na wstępie wykładnię Trybunału Konstytucyjnego z 15.5.1996 r. należy mieć na uwadze uchwałę Trybunału Konstytucyjnego z 7.3.1995 r. w sprawie ustalenia powszechnie obowiązującej wykładni art. 13 ust. 1 ustawy z 29.4.1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. z 1991 r. Nr 109, poz. 470 ze zm.), dotyczącą terminu obowiązywania wykładni przepisów, dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny.