PB 3/722-520/5315/98

Odpowiadając na pismo z 5 października br. Izby Skarbowej w R. znak (...), w sprawie skutków w podatku dochodowym czynności związanych z prowadzoną upadłością, Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, co następuje:

Jak wynika z nadesłanego pisma, w podmiotach postawionych w stan upadłości dokonywana jest sprzedaż nieruchomości wchodzących w skład masy upadłościowej. Całość sumy, uzyskanej ze sprzedaży, dzielona jest przez sąd rejonowy w oparciu o art. 1025 KPC, gdyż sprzedaż nieruchomości odbywa się za pośrednictwem komornika sądowego. Na rachunek syndyka nie wpływają żadne środki pieniężne. Z kwoty uzyskanej ze sprzedaży zaspokajani są wierzyciele hipoteczni, w tym urząd skarbowy. Pomimo, iż w kwocie uzyskanej ze sprzedaży przewiduje się zapłatę podatku dochodowego, to zapłata ta może nastąpić dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia sądu o podziale sumy uzyskanej ze sprzedaży. Od daty sprzedaży, jaką jest data uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu nieruchomości, do daty zapłaty może upłynąć kilka miesięcy. Po wpłynięciu środków na konto sądu, sąd wydaje postanowienie o podziale sumy uzyskanej ze sprzedaży. Dopiero po uprawomocnieniu się tego postanowienia możliwe jest - zdaniem izby - zapłacenie zaliczki na podatek dochodowy.

Izba zwróciła się z prośbą o zajęcie stanowiska, czy za datę uzyskania przychodu dla celów podatku dochodowego od osób prawnych należy uznać datę uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu nieruchomości, czy datę uprawomocnienia się postanowienia sądu o podziale sumy uzyskanej ze sprzedaży?

Odpowiadając na to zapytanie, należy w pierwszym rzędzie wskazać na właściwy dla sprawy przepis ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.).

Na podstawie art. 12 ust. 3 przychodami (z zastrzeżeniami, które można w danej sprawie pominąć) są związane z działalnością gospodarczą i osiągnięte w roku podatkowym należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane.

Jeżeli przedmiotem sprzedaży są nieruchomości związane z działalnością gospodarczą, to uzyskane z tej sprzedaży przychody są przychodami należnymi. To, że upadły nie prowadzi aktualnie działalności o celu zarobkowym (działalności gospodarczej), nie ma znaczenia, gdyż takiego wymogu nie stawia faktycznie ustawodawca w treści powołanego przepisu. Ważny jest sam związek uzyskanego przychodu z działalnością gospodarczą podatnika, a taki ma miejsce także wówczas, jeżeli przedmiotem sprzedaży są składniki majątkowe wykorzystywane już w działalności gospodarczej podatnika.

Przychód ten, podobnie jak i koszt z nim związany, należy uwzględnić w globalnym rachunku przychodów i kosztów ich uzyskania, sporządzanym przez syndyka masy upadłości za okres objęty deklaracją na podatek dochodowy. Ewentualna podstawa opodatkowania i zaliczka na podatek dochodowy, ustalone za dany okres, są więc wynikiem uwzględnienia w rachunku podatkowym podmiotu upadłego (podatnika) wszystkich zdarzeń, jakie miały miejsce w tym okresie, a jakim przypisać należało skutki podatkowe.

Tak więc w danej sprawie przychód nastąpi w dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu (zbyciu) nieruchomości.

Nieuzasadnione byłoby natomiast odnoszenie się w określaniu skutków podatkowych czynności sprzedaży nieruchomości do postanowienia sądu o podziale sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości, a w szczególności do daty uprawomocnienia się tego postanowienia.

Kwestia sposobu zaspokojenia wierzytelności z tytułu podatku ustalonego w toku procesu upadłości oraz odsetek od takiej wierzytelności jest sprawą odrębną. Źródła i kolejność ich zaspokojenia będą wynikały z działania przepisów ustawy z 24.10.1934 r. - Prawo upadłościowe (Dz.U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512 ze zm.) i pozostają w kompetencji sądu.