II US pb IB / 415 - 44 / 99c/40 / 06 / KSz

Pytanie podatnika:

Czy w sytuacji częściowego zrefundowania - na podstawie art. 72 Karty Nauczyciela - zakupu przez nauczyciela szkieł leczniczych, można skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Stan faktyczny:

Z pism płatnika wynika, że na podstawie art. 72 Karty Nauczyciela zamierza częściowo zrefundować zakup przez nauczyciela szkieł leczniczych.

W związku z powyższym pytanie płatnika brzmi:

- czy można w tej sytuacji skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Stanowisko płatnika:

Zdaniem płatnia w opisanej sytuacji winno mieć zastosowanie zwolnienie z opodatkowania.

Ocena prawna stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych(Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2006 roku, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Z powołanego wyżej przepisu wynika, że dotyczy on świadczeń rzeczowych /tj. świadczeń, których przedmiotem jest rzecz/ oraz ekwiwalentów za te świadczenia /tj. równych wartością odpowiedników świadczeń rzeczowych/, które przysługują wyłącznie na podstawie określonych przepisów, tj. przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, rozumianych jako uregulowania normujące zespół warunków zapewniających wyeliminowanie lub maksymalne ograniczenie ujemnego wpływu środowiska pracy na organizm pracujących; ponadto koniecznym jest by zasady przyznawania tych świadczeń bądź ekwiwalentów w zamian za nie, wynikały z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy określa przede wszystkim:

- ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), tj. dział dziesiąty tej ustawy zatytułowany: "Bezpieczeństwo i higiena pracy",

- wydane na podstawie art. 237 z indeksem 15 § 1 w/w ustawy rozporządzenie Ministra Pracyi Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650).

Zauważyć przy tym należy, że przepis art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odwołuje się do świadczeń przysługujących na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, a tym samym nie ogranicza się tylko do ustawy - Kodeks pracy i aktów wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy. Wobec braku wyraźnego zastrzeżenia ustawowego należy więc przyjąć, że ilekroć określone świadczenie rzeczowe bądź ekwiwalent w zamian za nie, wynikają z przepisów, które można zaliczyć do regulacji z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy - ich wartość będzie zwolniona z podatku dochodowego.

Stan faktyczny będący przedmiotem zapytania dotyczy częściowego zrefundowania przez zakład pracy zakupu przez nauczyciela szkieł leczniczych.

W swoim piśmie płatnik powołuje się na art. 72 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r., Nr 118, poz. 1122 z późn. zm.). Zgodnie z ust. 1 tego przepisu /umieszczonego w rozdziale ósmym zatytułowanych: "Ochrona zdrowia"/ niezależnie od przysługującego nauczycielowi i członkom jego rodziny prawa do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego, organy prowadzące szkoły przeznaczą corocznie w budżetach odpowiednie środki finansowe z przeznaczeniem na pomoc zdrowotną dla nauczycieli korzystających z opieki zdrowotnej.

Nie ulega zatem wątpliwości, że powołany wyżej przepis nie jest przepisem z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, ale z zakresu ochrony zdrowia.

W przepisach ustawy - Karta Nauczyciela brak jest przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy. Jednocześnie z art. 91c ust. 1 tej ustawy wynika, że w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami ustawy, mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.

I tak, zgodnie z art. 237 z indeksem 6 § 1 ustawy - Kodeks pracy pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami. Przez środki ochrony indywidualnej rozumie się wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu /§ 2 pkt 9 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy/.

Przepis szczególny w odniesieniu do wyżej powołanego art. 237 z indeksem 6 § 1 ustawy - Kodeks pracy zawiera rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe(Dz. U. z 1998 r., Nr 148, poz. 973) wydane na podstawie art. 237 z indeksem 15 § 1 ustawy - Kodeks pracy. Z § 8 pkt. 2 tego rozporządzenia wynika, że pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy stwierdzić należy, że zwolnienie z opodatkowania zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie miało zastosowanie tylko w sytuacji, gdy mamy do czynienia z przypadkiem wyczerpującym dyspozycję przepisu § 8 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. W przeciwnym wypadku po stronie pracownika wystąpi przychód w wysokości sfinansowanej przez zakład pracy wartości okularów, podlegający kumulacji z innymi przychodami pracownika ze stosunku pracy, opodatkowany według zasad określonych w art. 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym stanowisko płatnika w przedmiotowej sprawie jest nieprawidłowe.