ILPB2/415-154/10-3/WS

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 22 stycznia 2010 r. (data wpływu 28 stycznia 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 27 stycznia 2009 r. (data wpływu 28 stycznia 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania umorzonych zobowiązań – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 28 stycznia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania umorzonych zobowiązań.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Postanowieniem sądu rejonowego z dnia x 2008 r. zostało zakończone toczące się od 2004 r. postępowanie upadłościowe częściowym umorzeniem zaległości. Na skutek zażalenia Wnioskodawcy, dotyczącego wysokości umorzonych zobowiązań sąd okręgowy uchylił zaskarżone postępowanie w części dotyczącej umorzenia zaległości i przekazał do ponownego rozpatrzenia sądowi rejonowemu.

Sąd rejonowy postanowieniem z dnia x 2008 r. w całości umorzył zobowiązania Wnioskodawcy, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym.

Zainteresowany wskazuje, iż postanowieniem sądu rejonowego z dnia x 2003 r. zostało otwarte wobec Jego osoby i firmy postępowanie układowe.

Następnie postanowieniem sądu rejonowego z dnia x 2008 r. nastąpiło ogłoszenie upadłości z likwidacją majątku.

W dniu x 2009 r. Wnioskodawca złożył zeznanie podatkowe PIT-36L za 2008 r. wykazujące podatek w kwocie 482 160,00 zł naliczony w wysokości 19% od umorzonej kwoty w postępowaniu upadłościowym.

W dniu x 2009 r. w oparciu o uzasadnienie postanowienia sądu rejonowego z dnia x 2009 r. umarzającego zobowiązania Zainteresowanego, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym oraz brakiem jakichkolwiek możliwości finansowych, Wnioskodawca złożył wniosek do naczelnika urzędu skarbowego o umorzenie zaległości podatkowej wynikającej ze złożonego zeznania podatkowego za 2008 r. Nie czekając na rozpatrzenie wniosku o umorzenie zaległości podatkowych za rok 2008, w dniu x 2009 r. złożył On korektę wcześniej złożonego zeznania podatkowego PIT-36L, nie wykazując podatku do zapłaty za 2008 r., wraz z wyjaśnieniem do korekty, powołując się na przepisy art. 14 ust. 2 pkt 6, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o których mowa w ust. 1 i 2 nie zalicza się kwoty zobowiązań, w tym także pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego.

W dniu x 2009 r. Zainteresowany otrzymał od naczelnika urzędu skarbowego decyzję o umorzeniu jako bezprzedmiotowego postępowania podatkowego wszczętego na Jego wniosek z dnia x 2009 r. w sprawie umorzenia zaległości podatkowych z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, w kwocie 482 160,00 zł.

W dniu x 2009 r. pełnomocnik Wnioskodawcy otrzymał od naczelnika urzędu skarbowego wezwanie z dnia x 2009 r., do złożenia w ciągu 7 dni korekty zeznania PIT-36L za 2008 r. Zdaniem naczelnika nie zaistniały okoliczności wynikające z zapisów art. 14 ust. 3 pkt 6, zgodnie z którym do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2 nie zalicza się kwoty stanowiącej równowartość umorzonych pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem upadłościowym z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego, dlatego że x 2004 r. sąd rejonowy ogłosił Jego upadłość z likwidacją majątku.

W dniu x 2009 r. odpowiadając na wezwanie naczelnika urzędu skarbowego z dnia x 2009 r., pełnomocnik Zainteresowanego złożył korektę rozliczenia podatkowego wraz ze stosownym wyjaśnieniem. W tym samym dniu wystąpił do naczelnika z wnioskiem o umorzenie zaległości podatkowych, w którym powołując się na wcześniej przytoczone przepisy art. 14 ust. 3 pkt 6 i stanowiska sądu rejonowego z dnia x 2008 r. dotyczące umorzenia w całości niespłaconych przez Wnioskodawcę zobowiązań z powodu braku możliwości finansowych w wyniku całkowitej likwidacji Jego majątku w postępowaniu upadłościowym oraz z powodu sytuacji życiowej, w jakiej się znalazł z przyczyn od Niego niezależnych.

W dniu x 2009 r. Wnioskodawca otrzymał od naczelnika urzędu skarbowego wezwanie do złożenia w terminie 7 dni oświadczenia o swojej sytuacji materialnej (według załączonego wzoru), oświadczenia majątkowego, zaświadczenia z ośrodka pomocy społecznej, wskazania przesłanek przemawiających za przyznaniem ulgi podatkowej.

W odpowiedzi na wezwanie naczelnika urzędu skarbowego z dnia x 2009 r. pełnomocnik Zainteresowanego wysłał w dniu x 2009 r. następujące dokumenty:

* oświadczenie o stanie majątkowym Wnioskodawcy,

* oświadczenia o aktualnej sytuacji majątkowej i rodzinnej,

* umowę pożyczki, którą Wnioskodawca zaciągnął po postanowieniu sądu rejonowego z dnia x 2008 r. na spłatę zaległych alimentów wraz z dowodem otrzymania i przekazania, dowody częściowego zwrotu pożyczki,

* świadectwo pracy,

* zaświadczenie z ośrodka pomocy społecznej,

* postanowienie sądu rejonowego z dnia x 2008 r. o zakończeniu postępowania upadłościowego,

* postanowienie sądu rejonowego z dnia x 2008 r. o umorzeniu w całości moich zobowiązań, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym,

* nieprawomocny wyrok sądu okręgowego z dnia x 2009 r. z powództwa banku,

* dowód wypłaty ostatniej emerytury,

* wyrok sądu okręgowego z dnia x 2003 r. w sprawie orzeczenia separacji i zasądzenia świadczenia alimentacyjnego na rzecz uczącej się córki,

* umowę najmu pokoju mieszkalnego.

W dniu x 2009 r. na telefoniczne wezwanie naczelnika urzędu skarbowego do usunięcia błędu merytorycznego, pełnomocnik Wnioskodawcy złożył kolejną korektę zeznania PIT-36L za 2008 r., wykazując za 2008 r. podatek należny w kwocie 482 160,00 zł wraz z wyjaśnieniem.

W dniu x 2009 r. od naczelnika urzędu skarbowego Zainteresowany otrzymał upomnienie wzywające do zapłaty podatku za 2008 r. w kwocie 482 160,00 zł plus koszty upomnienia, w terminie 7 dni.

W dniu x 2009 r. pełnomocnik Wnioskodawcy wystosował do naczelnika urzędu skarbowego, w ramach odpowiedzi na wezwanie, pismo wyjaśniające sytuację życiową i materialną Zainteresowanego po zakończeniu upadłości.

W dniu x 2009 r. wezwaniem naczelnika urzędu skarbowego, Wnioskodawca został zobowiązany do uzupełnienia dokumentów potrzebnych do umorzenia w całości zaległości podatkowych za 2008 r. Dokumenty żądane przez naczelnika zostały wysłane w dniu x 2009 r.

Postanowieniem naczelnika z dnia x 2009 r. Zainteresowany został poinformowany, że ze względu na skomplikowany charakter przedmiotowej sprawy termin zakończenia sprawy wyznaczono na x 2009 r.

W dniu x 2009 r. Wnioskodawca otrzymał od naczelnika urzędu skarbowego tytuł wykonawczy na kwotę 482 16,00 zł plus odsetki w kwocie 23 216,30 zł wraz z zawiadomieniem o zajęciu Jego kont bankowych oraz świadczenia emerytalnego.

Pismem skierowanym do urzędu skarbowego z dnia x 2009 r. Zainteresowany zgłosił zarzuty do tytułu wykonawczego, powołując się na ppkt 7 tytułu wykonawczego, iż z powodu wątpliwości prawnych, wynikających z zastosowania przepisów Ordynacji podatkowej (Dz. U. Nr 8 z 2005 r.) do wystawienia tytułu wykonawczego oraz bardzo skomplikowanej i dramatycznie trudnej sytuacji życiowej, w której się znalazł ponosząc skutki upadłości, zastosowanie tak surowego środka jak egzekucja ze świadczenia emerytalnego, jest dla Niego wysoce krzywdzące.

Pismem naczelnika z dnia x 2009 r. Zainteresowany został wezwany do złożenia dodatkowych wyjaśnień dotyczących swojej sytuacji materialnej. Jego pełnomocnik, w piśmie z dnia x 2009 r. złożył stosowne wyjaśnienia, w odpowiedzi na pismo urzędu skarbowego z dnia x 2009 r.

Pismem urzędu skarbowego z dnia x 2009 r. Wnioskodawca został wezwany do sprecyzowania zgłoszonych w dniu x 2009 r. zarzutów do tytułu wykonawczego z dnia x 2009 r.

W dniu x 2009 r. Zainteresowany dokonał korekty zaznania podatkowego PIT-36L za rok 2008 nie wykazując przychodu, natomiast wykazując podatek do zapłaty równy 0, którą wraz z obszernym wyjaśnieniem złożył do naczelnika urzędu skarbowego, opartym na uzasadnieniu, iż na skutek ogłoszenia wobec Niego upadłości obejmującej likwidację masy upadłościowej, utracił On status przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a czynności podejmowane od tamtej pory wobec Jego majątku nie mogą być klasyfikowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ:

* syndyk nie prowadził dalej przedsiębiorstwa, co oznacza, iż nie prowadził działalności gospodarczej zorientowanej na osiągnięcie zysku,

* czynności wobec majątku Wnioskodawcy nie były wykonywane przeze Niego osobiście,

* czynności syndyka nie miały charakteru zorganizowanego i ciągłego,

dlatego też, w sprawie Wnioskodawcy nie została spełniona żadna z przesłanek art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu i umorzenia wierzytelności w drodze zawartego układu z uwagi na kontynuację działalności wartość umorzonych wierzytelności stanowi przychód, dlatego też ustawodawca wprowadził jako wyjątek dyspozycję art. 14 ust 3 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przypadku umorzenia wierzytelności w drodze postępowania obejmującego likwidację majątku dłużnika nie było takiej konieczności. Z uwagi na stan faktyczny dotyczący osoby Wnioskodawcy dyspozycja art. 14 ust. 3 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma w ogóle zastosowania, co oznacza, że kwota umorzonych w postępowaniu upadłościowym zobowiązań nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu.

W dniu x 2009 r. Zainteresowany wysłał do naczelnika urzędu skarbowego wniosek o umorzenie egzekucji oraz odpowiedź na pismo naczelnika z dnia x 2009 r. dotyczące postępowania egzekucyjnego.

W dniu x 2009 r. otrzymał On postanowienie naczelnika urzędu skarbowego z dnia x 2009 r. o uchyleniu prowadzonego wobec Niego postępowania egzekucyjnego.

W dniu x 2009 r. Zainteresowany otrzymał decyzję naczelnika urzędu skarbowego z dnia x 2009 r. o umorzeniu jako bezprzedmiotowego postępowania podatkowego wszczętego na wniosek strony z dnia x 2009 r. w sprawie umorzenia w całości zaległości podatkowej od osób fizycznych za 2008 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z postanowieniem sądu rejonowego z dnia x 2008 r. umarzającym w całości moje zobowiązania, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym występuje podatek w wysokości 19 % umorzonej kwoty...

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z Jego sytuacją spowodowaną ogłoszeniem upadłości przez sąd rejonowy w dniu x 2004 r., nie była spełniona żadna z przesłanek art. 5a pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ponieważ:

* syndyk nie prowadził dalej przedsiębiorstwa co oznacza, że nie prowadził działalności gospodarczej zorientowanej na zysk,

* czynności wobec majątku Wnioskodawcy nie były wykonywane przez Niego osobiście,

* czynności syndyka nie miały charakteru zorganizowanego i ciągłego.

W opinii Zainteresowanego, powyższe okoliczności wskazują jednoznacznie, że na skutek ogłoszenia wobec Niego upadłości obejmującej masę upadłościową, utracił On przymiot przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych, a czynności podejmowane od tamtej pory wobec Jego majątku nie mogą być klasyfikowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy. Z uwagi na powyższe w stanie faktycznym dotyczącym osoby Wnioskodawcy dyspozycja art. 14 ust 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania, co oznacza, że kwota umorzonych zobowiązań nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu, dlatego też nie występuje żaden podatek dochodowy.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, błędem było wykazanie w zeznaniu podatkowym za 2008 r. podatku w wysokości 19% od kwoty umorzonych postanowieniem sądu rejonowego z dnia x 2008 r. zaległości niespłaconych w postępowaniu upadłościowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307), za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Stosownie do treści art. 14 ust. 2 pkt 6 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

W świetle powyższego należy uznać, że korzyści jakie osiąga dłużnik z tytułu umorzenia zobowiązań stanowią dla niego realne przysporzenie majątkowe podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W efekcie zwolnienia dłużnika z całości lub części długu następuje u niego trwały przyrost majątku. Umorzenie zobowiązania oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego, skutkiem czego jest wystąpienie po stronie dłużnika określonej korzyści.

W przypadku, gdy umarzane zobowiązanie związane jest lub było z prowadzoną przez podatnika pozarolniczą działalnością gospodarczą, kwota umorzenia stanowi przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Stosownie jednak do treści art. 14 ust. 3 pkt 6 ww. ustawy, do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2 nie zalicza się kwoty stanowiącej równowartość umorzonych zobowiązań, w tym także umorzonych pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem upadłościowym z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego.

Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361 ze zm.), upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. W myśl art. 14 ww. ustawy, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika, ogłasza się upadłość dłużnika z możliwością zawarcia układu. W razie gdy brak jest podstaw do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, ogłasza się upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika (15 ww. ustawy).

Biorąc pod uwagę treść wskazanych wyżej przepisów stwierdzić należy, iż art. 14 ust. 3 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma zastosowanie tylko w sytuacji, gdy w stosunku do podatnika zostanie ogłoszona upadłość z możliwością zawarcia układu. W związku z tym przepis ten nie ma zastosowania w przypadku Wnioskodawcy, bowiem wobec Niego ogłoszona została upadłość z likwidacją majątku.

Reasumując, kwota umorzonych zobowiązań stanowi dla Wnioskodawcy przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, od której należy odprowadzić 19% podatek.

Z uwagi na to, iż w stosunku do Zainteresowanego ogłoszona została upadłość z likwidacją majątku, w Jego przypadku nie ma zastosowania art. 14 ust. 3 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.