LK-833/KM/05/593

Odpowiadając na pismo z dnia 12 września 2005 r. w sprawie interpretacji przepisów dotyczących zakresu zwolnienia z podatku od nieruchomości, nieruchomości szkół wyższych, Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

Z dniem 1 września 2005 r. weszła w życie ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. -Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365). Ustawa ta zmieniła między innymi brzmienie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.). W związku z tą zmianą zakres zwolnienia szkół wyższych z podatku od nieruchomości - należy rozpatrywać, biorąc pod uwagę stan prawny obowiązujący od 1 stycznia 2003 r. do 1 września 2005 r. i stan prawny po 1 września 2005 r.

Przed 1 września 2005 r. zagadnienia związane z funkcjonowaniem wymienionych w przepisie szkół wyższych regulowała ustawa z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.).

Artykuł 23 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym stanowił, że uczelnia może uzyskiwać środki finansowe w szczególności z:

1) odpłatnej działalności badawczej, diagnostycznej, leczniczej, rehabilitacyjnej, artystycznej, sportowej i doświadczalnej oraz z opłat licencyjnych,

2) opłat za zajęcia dydaktyczne, z wyłączeniem zajęć dydaktycznych na studiach dziennych w uczelniach państwowych, chyba że są powtarzane z powodu nie zadowalających wyników w nauce,

3) wydzielonej działalności gospodarczej innej niż działalność, o której mowa w pkt 1, jeżeli statut uczelni przewiduje prowadzenie takiej działalności,

4) udziałów w działalności przedsiębiorców.

Z systematyki przepisu art. 23 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym wynikało, że odrębnie od działalności dydaktycznej, badawczej, diagnostycznej, leczniczej, rehabilitacyjnej, artystycznej, sportowej, doświadczalnej oraz z opłat licencyjnych (wymienionej w punktach 1 i 2) była traktowana działalność gospodarcza (wymieniona w pkt 3).

Artykuł 27 ustawy o szkolnictwie wyższym stanowił, że uczelnia była zwolniona z podatków, z tym że z podatku od nieruchomości, podatku rolnego i podatku leśnego na zasadach określonych w odrębnych ustawach. Jednak zwolnieniu nie podlegała działalność gospodarcza, o której mowa w art. 23 ust. 2 pkt 3, czyli wydzielona działalność gospodarcza inna niż odpłatna działalność badawcza, diagnostyczna, lecznicza, rehabilitacyjna, artystyczna, sportowa i doświadczalna, oraz z opłat licencyjnych, jeżeli statut uczelni przewidywał prowadzenie takiej działalności.

Zgodnie z § 14 rozporządzenia Rady Ministrów z 27 sierpnia 1991 r. w sprawie zasad gospodarki finansowej uczelni (Dz.U. Nr 84, poz. 380), poza działalnością opisaną w rozdziale 2 rozporządzenia (działalność dydaktyczna i badawcza) uczelnia mogła prowadzić działalność gospodarczą w formie wydzielonej działalności gospodarczej. O tym, czy dana uczelnia prowadziła działalność gospodarczą, należało więc oceniać indywidualnie, na gruncie powołanych przepisów oraz na podstawie statutu uczelni.

Od 1 stycznia 2003 r. do 1 września 2005 r. zakres zwolnienia z podatku od nieruchomości dla szkół wyższych określony był w art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Na podstawie w/w artykułu zwolnione były od podatku od nieruchomości szkoły wyższe, wyższe szkoły zawodowe oraz wyższe szkoły wojskowe; zwolnienie nie dotyczyło przedmiotów opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą inną niż odpłatna działalność badawcza, artystyczna, sportowa i doświadczalna oraz z opłat licencyjnych.

Z powyższego przepisu wynikało, że nieruchomości należące do szkół wyższych były zwolnione z podatku od nieruchomości, chyba że były zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż wymieniona w cytowanym artykule. Oznaczało to, że w sytuacji gdy nieruchomość lub jej część zajęta była na prowadzenie działalności gospodarczej, czy to przez samą uczelnię, czy też przez inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, któremu uczelnia np. wynajęła (wydzierżawiła) tę nieruchomość lub jej część, to taka nieruchomość nie korzystała ze zwolnienia przewidzianego w art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Jednocześnie należy zauważyć, że zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3 w/w ustawy (którego brzmienie nie uległo zmianie) za grunty, budynki lub budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej uważa się grunty, budynki lub budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.

Oznacza to, że wystarczy sam fakt posiadania danego przedmiotu opodatkowania przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, by można było uznać ten przedmiot za związany z działalnością gospodarczą i opodatkować stawkami przewidzianymi w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a, pkt 2 lit. b oraz pkt 3.

Nie jest także istotne, czy przedsiębiorca lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą jest jednocześnie podatnikiem podatku od nieruchomości od posiadanych przedmiotów opodatkowania.

Od dnia 1 września 2005 r., stosownie do art. 91 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, działalność uczelni, o której mowa w art. 13 ust. 1 i art. 14, podlega zwolnieniu z podatku dochodowego, podatku od towarów i usług, podatku od nieruchomości, podatku rolnego, podatku leśnego i podatku od czynności cywilnoprawnych na zasadach określonych w odrębnych ustawach.

Działalnością, o której mowa w wymienionym art. 13 ust. 1, są podstawowe zadania uczelni, do których należą:

1) kształcenie studentów w celu ich przygotowania do pracy zawodowej;

2) wychowywanie studentów w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie, za umacnianie zasad demokracji i poszanowanie praw człowieka;

3) prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług badawczych;

4) kształcenie i promowanie kadr naukowych;

5) upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki, kultury narodowej i techniki, w tym poprzez gromadzenie i udostępnianie zbiorów bibliotecznych i informacyjnych;

6) kształcenie w celu zdobywania i uzupełniania wiedzy;

7) stwarzanie warunków do rozwoju kultury fizycznej studentów;

8) działanie na rzecz społeczności lokalnych i regionalnych.

Natomiast na podstawie art. 14 w/w ustawy uczelnia może prowadzić domy studenckie i stołówki studenckie.

Ponadto zgodnie z art. 7 w/w ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym uczelnia może prowadzić działalność gospodarczą wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo od działalności, o której mowa w art. 13 i 14, w zakresie i formach określonych w statucie.

Od 1 września 2005 r. na mocy art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych od podatku od nieruchomości zwalnia się uczelnie, z tym że zwolnienie nie dotyczy przedmiotów opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą.

Działalnością gospodarczą, zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807 ze zm.), jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Należy również zauważyć, że stosownie do art. 106 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym prowadzenie przez uczelnię działalności dydaktycznej, naukowej, badawczej, doświadczalnej, artystycznej, sportowej, diagnostycznej, rehabilitacyjnej lub leczniczej nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807 ze zm.).

Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, że od 1 stycznia 2003 r. do 1 września 2005 r. szkoły wyższe, co do zasady, były zwolnione z podatku od nieruchomości. Zwolnienie nie obejmowało jednak przedmiotów opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą inną niż odpłatna działalność badawcza, artystyczna, sportowa i doświadczalna oraz z opłat licencyjnych.

Po 1 września 2005 r. nieruchomości uczelni, jeżeli zajęte są na prowadzenie działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem art. 106 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości ze stawkami najwyższymi, określonymi w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a, pkt 2 lit. b oraz pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Ministerstwo Finansów informuje ponadto, że zgodnie z art. 14 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. -Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) minister właściwy do spraw finansów publicznych sprawuje jedynie ogólny nadzór w sprawach podatkowych, nie jest więc organem właściwym do rozstrzygania konkretnej, jednostkowej sprawy.