1401/BF-II/415-46/07/JO

Pytanie podatnika:

Czy otrzymane na podstawie ugody sądowej odszkodowanie z tytułu zrzeczenia się roszczeń o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości jest wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Decyzja

Na podstawie art. 14b§5 w związku z art. 233§1 pkt 2lit. a) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r., Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu zażalenia z 20 kwietnia 2007r. ( data wpływu do Urzędu Skarbowego 24.04.2007r. ) na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany z dnia 13 kwietnia 2007r. Nr 1432/IPdg2/415/429/45/07 Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

orzeka

- zmienić postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany z dnia 13 kwietnia 2007r. Nr 1432/IPdg2/415/429/45/07 w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w Pani indywidualnej sprawie.

Uzasadnienie

Jak wynika z akt sprawy, należy Pani do grupy spadkobierców byłych właścicieli nieruchomości położonej w Warszawie pochodzącej z dawnej księgi wieczystej pod nazwą „Nieruchomości Warszawskie", stanowiącej działki nr 37 i nr l. Spadkobiercom byłych właścicieli nieruchomości przysługiwało na podstawie art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50 póz. 279 z późn. zm.) - roszczenie o ustanowienie na ich rzecz prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości.

W przeszłości organy administracyjne odmawiały ustanowienia tego prawa, jednakże spadkobiercy byłych właścicieli wystąpili z wnioskami o stwierdzenie nieważności niekorzystnych dla nich decyzji odmawiających przyznania im prawa użytkowania wieczystego nieruchomości.Opisane powyżej nieruchomości wchodzą obecnie w skład nieruchomości stanowiącej działkę ewidencyjną nr 17 z obrębu 6-07-07 o powierzchni 16.311 m2 uregulowanej w księdze wieczystej KW prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa Wydział X Ksiąg Wieczystych.

Na podstawie decyzji administracyjnej z dnia 10 marca 1997 r. nr 155/97 Wojewody Warszawskiego użytkownikiem wieczystym nieruchomości stały się Zakłady Mechaniczne z siedzibą w Warszawie. Przedmiotowa decyzja została wydana na podstawie art. 2 ust. l ustawy z 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79 póz. 464 z późn. zm.).

Ponieważ decyzja ta została wydana zdaniem spadkobierców byłych właścicieli nieruchomości z naruszeniem praw osób trzecich, wystąpili oni wraz z Panią do Sądu o odszkodowanie od obecnego użytkownika wieczystego nieruchomości.Ugodą z dnia 19 grudnia 2006 r. zawartą przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Woli Wydziałem I Cywilnym (sygn. akt I Co 2791/06) strony ustaliły wysokości odszkodowania z powyższego tytułu, w zamian za co spadkobiercy byłych właścicieli zrzekli się roszczeń umożliwiających dochodzenie przysługujących im praw. W wyniku zawarcia ugody otrzymała Pani wraz z grupą innych osób stosowne odszkodowanie.

Pismem z dnia 08 stycznia 2007r. (data wpływu do Urzędu Skarbowego 16.01.2007r.) zwróciła się Pani w trybie art.14a Ordynacji podatkowej do Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w Pani indywidualnej sprawie.W powyższym wniosku przedstawiła Pani swoje stanowisko w przedmiotowej sprawie, zgodnie z którym otrzymane na podstawie ugody sądowej z dnia 19 grudnia 2006r. odszkodowanie stanowi odszkodowanie, o którym mowa w art. 21 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Po rozpatrzeniu Pani wniosku oraz analizie dołączonych do akt sprawy dokumentów Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany postanowieniem z dnia 13 kwietnia 2007r. Nr 1432/IPdg2/415/429/45/07 uznał Pani stanowisko za nieprawidłowe. Organ podatkowy I instancji zajął stanowisko, zgodnie z którym otrzymane przez Panią odszkodowanie mieści się w kategorii odszkodowania za uszczerbek majątkowy ( lucrum cessans) czyli utraty korzyści jakiej poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie uwzględniono.

Na w/w postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany złożyła Pani zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie po analizie sprawy w postępowaniu odwoławczym nie podzielił stanowiska Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany przedstawionego w postanowieniu z dnia 13 kwietnia 2007r. Nr 1432/IPdg2/415/429/45/07 i zajmuje w przedmiotowej sprawie następujące stanowisko.

Stosownie do art. 21 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wolne od podatku dochodowego są: otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,g) odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód,oraz stosownie do art.21 ust.1 pkt 3b) ustawy - inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Ze zwolnienia przewidzianego w art.21 ust.1 pkt 3b ustawy została więc wyłączona ( poza odszkodowaniami otrzymanymi w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą ) kategoria odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.Stosownie do art.361 §1 kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono ( art.361 §2 kc ).Szkodą jest więc uszczerbek majątkowy powstały wskutek pewnego zdarzenia – z wyłączeniem przypadków, gdy zmniejszenie się majątku następuje wskutek woli właściciela tego majątku ( darowizna, zbycie rzeczy ).Uszczerbek w majątku może polegać na :1/ zmniejszeniu się aktywów majątku ( poprzez ubytek, zniszczenie lub utratę np. praw rzeczowych – w tym własności lub obniżenie ich wartości ),2/ zwiększeniu się pasywów (długów ),3/ udaremnieniu zwiększenia się majątku poprzez utratę korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.Zasadą jest, że w razie niewykonania ważnego zobowiązania z przyczyny, za którą dłużnik odpowiada, odszkodowanie ma przywrócić sytuację majątkową wierzyciela do takiej, w jakiej znajdowałby się gdyby mu szkody nie wyrządzono, tj. gdyby zobowiązanie wykonano a zatem obejmuje wszystko to, co wierzyciel uzyskałby wskutek wykonania zobowiązania. ( tzw. pozytywny interes wierzyciela).

Treść cyt. wyżej przepisu art.361§2 kc oznacza, że naprawienie szkody mieszczącej się w ramach normalnego związku przyczynowego obejmuje zarówno straty, które poszkodowany poniósł ( damnum emergens ) jak i korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono ( lucrum cessans), tj. że odszkodowanie ma być pełne czyli naprawiona powinna zostać cała szkoda.

Biorąc pod uwagę w szczególności normę przepisu art.233 i nast. kodeksu cywilnego, ( zgodnie z którą w granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób; w tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać ) - brak jest zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie podstaw do przyjęcia, że otrzymane przez Panią odszkodowanie na mocy ugody sądowej dotyczy jedynie korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, o których mowa w art.21 ust.1 pkt 3b) lit.b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. A zatem w przedmiotowej sprawie nie zachodzi przesłanka przewidziana w art.21 ust.1 pkt 3b) lit.b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyłączająca ze zwolnienia od opodatkowania uzyskanego przez Panią odszkodowania na mocy ugody sądowej.

W tym stanie faktycznym i prawnym Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie postanowił zmienić postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany z dnia 13 kwietnia 2007r. Nr 1432/IPdg2/415/429/45/07 i uznać stanowisko Pani wyrażone we wniosku o interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie za prawidłowe.

Funkcja społeczno-gospodarcza odszkodowania polega przy tym na wyrównaniu a nie na polepszeniu pozycji majątkowej poszkodowanego.Stratą (damnum emergens) jest zmniejszenie się aktywów lub zwiększenie pasywów majątku, utraconym zaś zyskiem (lucrum cessans) – udaremnienie zwiększenia się majątku.Prawidłowe wydaje się w świetle powyższego rozumowanie, że uzyskane przez Panią odszkodowanie stanowi substrat prawa do ustanowienia użytkowania wieczystego nieruchomości, którego zrzekła się Pani zawierając ugodę.Można zatem przyjąć, że odszkodowanie obejmuje stratę ( damnum emergens ), którą poniósł Pani poprzednik prawny na skutek przejęcia nieruchomości przez Skarb Państwa.