PB5/HM-033-114/00

W związku z pytaniami zgłaszanymi przez organy rentowe, organy zatrudnienia oraz organy podatkowe w sprawie rozliczenia w podatku dochodowym od osób fizycznych zwróconych podatnikom nienależnie pobranych świadczeń, wypłaconych na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (np. zasiłku dla bezrobotnych), w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz urzędy kontroli skarbowej w tym zakresie, na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Zdarzają się sytuacje, w których organ rentowy ustala prawo do świadczeń emerytalno-rentowych z mocą wsteczną za okres, w którym podatnik pobiera świadczenia dla bezrobotnych.

W tej sytuacji, w świetle art. 28 ust. 2 pkt 3 i art. 29 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 1997 r. Nr 25, poz. 128), wypłacone przez organ zatrudnienia świadczenia za okres, za który dana osoba nabyła prawo do emerytury lub renty, są świadczeniami pobranymi nienależnie. Należy zwrócić uwagę, że organ rentowy dokonuje potrąceń ze świadczenia emerytalno-rentowego nienależnie pobranych przez bezrobotnych świadczeń - stosownie do art. 139 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem organ rentowy pobiera najpierw ze świadczeń emerytalno-rentowych składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, a następnie dokonuje potrąceń nienależnie wypłaconych zasiłków i innych świadczeń dla bezrobotnych za okres, za który przyznano bezrobotnemu prawo do emerytury lub renty. Potrącone zasiłki i inne świadczenia dla bezrobotnych organ rentowy przekazuje organowi zatrudnienia.

Organ rentowy potrąca ze świadczeń emerytalno-rentowych podatnika i zwraca organowi zatrudnienia zasiłek (lub inne świadczenia) w kwocie brutto, a więc łącznie z potrąconą poprzednio przez organ zatrudnienia od tego zasiłku składką na ubezpieczenie zdrowotne (którą przekazano do właściwej kasy chorych) oraz zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zatem konto organu zatrudnienia zostaje przywrócone do stanu pierwotnego, tzn. z dnia przed wypłatą nienależnego zasiłku (świadczenia).

W omawianej sytuacji brak jest podstaw do dokonywania przez organy zatrudnienia korekt przekazanych uprzednio podatnikom i urzędom skarbowym informacji PIT-11 o wypłaconych świadczeniach, pobranych składkach na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczkach na podatek.

W świetle przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) organy zatrudnienia są obowiązane w informacji PIT-11 wykazać kwoty brutto wypłaconych zasiłków i innych świadczeń (nie pomniejszając ich o zwrócone przez organ rentowy, potrącone podatnikowi nienależnie pobrane świadczenia) oraz faktycznie potrącone kwoty składek na ubezpieczenie zdrowotne i zaliczek na podatek dochodowy. Natomiast w przypadku otrzymania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń oraz składki odprowadzonej do kasy chorych na ubezpieczenie zdrowotne, organ zatrudnienia powinien przekazać świadczeniobiorcy informację o kwocie zwróconych przez niego (także w formie potrącenia przez organ rentowy ze świadczenia emerytalno-rentowego) zasiłków i innych świadczeń dla bezrobotnych, a także o kwocie zwróconej podatnikowi składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zwrócona organowi zatrudnienia z kasy chorych składka od nienależnie wypłaconego świadczenia, zdaniem Ministra Finansów, powinna zostać przekazana bezrobotnemu, ponieważ została potrącona z kwot wypłaconych mu zasiłków. Również organy rentowe, sporządzając informacje PIT-11 o wypłaconych świadczeniach emerytalno-rentowych, wykazują przychody podatnika w kwocie brutto, tj. przed dokonanymi potrąceniami z tytułu np. zwrotu organowi zatrudnienia zasiłku dla bezrobotnych, oraz faktycznie potrącone przez organ rentowy składki na ubezpieczenie zdrowotne i zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Na podstawie otrzymanych z organu zatrudnienia informacji podatnik w zeznaniu rocznym:

- odliczy od dochodu, na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwoty zwróconych organowi zatrudnienia świadczeń,

- doliczy do należnego podatku otrzymaną kwotę zwróconej składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Powyższy sposób postępowania należy stosować zarówno w sytuacji, gdy zwrot świadczeń dla bezrobotnych zostanie dokonany w roku, w którym je pobrano, jak i w sytuacji, gdy zwrócono świadczenia pobrane w ubiegłym roku podatkowym.

Należy bowiem zauważyć, że zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnik ma prawo odliczyć od podstawy opodatkowania kwotę dokonanych w roku podatkowym zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu. Natomiast na podstawie art. 34 ust. 9 i 10 tej ustawy organ rentowy może dokonać obniżenia kwoty dochodu dla ustalenia wysokości zaliczki na podatek lub obniżenia kwoty dochodu dla ustalenia wysokości podatku w rozliczeniu rocznym wyłącznie o zwrócone (obok składek na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika jest obowiązkowa) nienależnie pobrane emerytury i renty; nie może zatem dokonać obniżenia dochodu dla ustalenia zaliczki i rocznego obliczenia dochodu o zwrócone przez podatnika inne świadczenia, np. zasiłek dla bezrobotnych.

Podatnik odliczy od dochodu kwoty zwróconych organowi zatrudnienia świadczeń oraz doliczy do podatku kwoty zwróconych składek na ubezpieczenie zdrowotne w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym ten zwrot został dokonany. Tym samym podatnik nie koryguje zeznania za poprzedni rok podatkowy, gdyby zwrócone w następnym roku organowi zatrudnienia świadczenia obejmowały zasiłki wypłacone w poprzednim roku.