PO 4/AS-722-1037/95

Odpowiadając na pismo z 11.10.1995 r. Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, iż w świetle przedstawionego w nim stanu faktycznego (konwersja wierzytelności na akcje Spółki), należy zauważyć, że:

1. Stosownie do przepisów ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.) różnice kursowe powstają zarówno przy przychodach jak i wydatkach (kosztach) osiągniętych czy poniesionych w walutach obcych, jedynie wówczas, gdy między dniem uzyskania przychodu i jego faktycznego otrzymania lub w przypadku wydatków (kosztów) dniem ich zarachowania i dniem faktycznej zapłaty występują różne kursy walut. Zasada ta ma również zastosowanie w przypadku pożyczek dewizowych. Różnice kursowe w przypadku pożyczki dewizowej powstają, jeżeli pomiędzy dniem otrzymania pożyczki a dniem jej faktycznej spłaty występują różne kursy walut.

A zatem w badanym przypadku, gdy zamiast spłaty pożyczki w walucie obcej następuje jej konwersja na akcje Spółki "F." - różnice kursowe w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym nie występują.

Tym niemniej w celu przeanalizowania skutków podatkowych dokonanej czynności, należy ją potraktować analogicznie do spłaty pożyczki zaciągniętej w walucie obcej. Niewątpliwie bowiem konwersja wierzytelności na akcje stanowi formę zapłaty zobowiązania. Stosownie do art. 453 KC wydanie pożyczkodawcy zagranicznemu przez "F." akcji zamiast spłaty pożyczki powoduje wygaśnięcie zobowiązania.

2. Kosztem uzyskania przychodów "F." jest wartość odpowiadająca spłaconym odsetkom ustalonym zgodnie z umową pożyczki do dnia "konwersji" i różnicom kursowym, obliczonym tak, jak gdyby spłata pożyczki następowała w walucie obcej - co wynika a contrario z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy - kosztem tym jest zatem różnica pomiędzy wartością nominalną akcji "F." przydzielonych zagranicznemu pożyczkodawcy a kwotą kapitału pożyczki ustaloną na dzień zaciągnięcia pożyczki.

Jeżeli jednak wartość akcji przewyższa sumę kapitału pożyczki, odsetek i różnic kursowych ustalonych jak wyżej - nadwyżka ta, stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy nie stanowi kosztu uzyskania przychodu "F."

Należy przy tym zauważyć, że jeżeli pożyczka zaciągnięta w walucie obcej przeznaczona była na cele inwestycyjne to zarówno odsetki jak i równowartość różnic kursowych obliczonych tak, jak gdyby zwrot pożyczki następował w walucie obcej, zwiększające koszty tej inwestycji, stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 12, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w okresie realizacji inwestycji, lecz odpisy amortyzacyjne. Wypada również zwrócić uwagę, że kwota odsetek musi być ustalona tak jak stanowi o tym umowa pożyczki, przy czym wysokość tych odsetek nie może naruszać przepisów art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym.

3. W wyniku dokonanej "konwersji" u udziałowca zagranicznego Spółki "F." wystąpi przychód odpowiadający:

- części wartości udostępnionych mu akcji "F." stanowiącej spłatę należnych odsetek przypadających od wartości kapitału pożyczki; przychód ten podlega opodatkowaniu stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z 3.4.1992 r. w sprawie podatku dochodowego od niektórych rodzajów dochodów zagranicznych osób fizycznych i osób prawnych ... (Dz.U. Nr 32, poz. 137 ze zm.) zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 20% tego przychodu, o ile umowa o zapobieżeniu podwójnemu opodatkowaniu zawarta z krajem siedziby zagranicznego podmiotu otrzymującego odsetki nie stanowi inaczej. W przypadku obowiązku podatkowego powstałego w Polsce płatnikiem podatku dochodowego z tytułu otrzymanych odsetek jest w omawianej sytuacji "F.",

- części wartości akcji nie stanowiącej ani spłaty kapitału pożyczki ani należnych odsetek - nadwyżka taka stanowi przychód udziałowca stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy i podlega opodatkowaniu stosownie do art. 3 ust. 2 ustawy, na zasadach ogólnych, o ile umowy o unikaniu podwójnemu opodatkowaniu nie stanowią inaczej.

4. Stosownie do art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy, w wyniku przedmiotowej "konwersji" w Spółce "F." nie występuje przychód w rozumieniu tego przepisu.