PO 4/AK-722/827/95

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków ponoszonych na rzecz udziałowców (akcjonariuszy) nie będących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów oraz na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub innych organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń z tytułu pełnionych funkcji. Z przepisu tego a contrario wynika, iż:

1. Wszystkie wydatki ponoszone na rzecz pracowników, nawet będących zarazem udziałowcami (lub akcjonariuszami) spółki, są dla tej osoby prawnej kosztem uzyskania przychodów. Dodać przy tym należy, iż pracownikiem jest nie tylko osoba, z którą dany podmiot zawarł umowę o pracę, stosunek pracy może być również zawiązany na podstawie powołania, wyboru czy też mianowania. Kwestie te uregulowane są w rozdziale III ustawy z 26.6.1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. Nr 24, poz. 141 ze zm.). Jednocześnie przepisy art. 195 i 366 KH określają, iż do zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych mogą być powołane osoby spośród udziałowców (akcjonariuszy) lub spoza ich grona.

2. Ograniczenie wydatków uznawanych za koszty uzyskania przychodów jedynie do wynagrodzeń z tytułu pełnionych funkcji dotyczy tylko udziałowców i akcjonariuszy oraz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub innych organów stanowiących osób prawnych; nie dotyczy zaś wydatków ponoszonych na rzecz osób (niezależnie od tego czy są oni udziałowcami lub akcjonariuszami osoby prawnej) wchodzących w skład organów wykonawczych osoby prawnej (np. zarządów), będących pracownikami spółki. Stąd też wydatki na rzecz osób nie będących udziałowcami lub akcjonariuszami, wchodzących w skład organów wykonawczych, w tym zarządu spółek prawa handlowego, są kosztem uzyskania przychodów, jeżeli mają związek z uzyskaniem przychodu przez spółkę.

Przepisy art. 16 ust. 1 pkt 38 nie mają zastosowania w sytuacji, gdy spółka zawiera umowę o dzieło, umowę zlecenia lub inną umowę określoną w Kodeksie cywilnym, na mocy której udziałowiec świadczyć będzie określone w tych umowach świadczenia na rzecz spółki. W takim przypadku zapłata za to świadczenie będzie kosztem uzyskania przychodów w spółce.

Należy jednak podkreślić, iż stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 wspomnianej na wstępie ustawy, kosztami uzyskania przychodów mogą być jedynie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów.

W związku z powyższym nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów te wydatki, które nie mają związku z osiąganym przez spółkę przychodem.

Jednocześnie Ministerstwo Finansów wyjaśnia, iż w przypadku wydatków ponoszonych na rzecz osób powiązanych z podmiotem gospodarczym kapitałowo lub gdy między tymi podmiotami występują związki określone w art. 11 ust. 4, 5 i 6 PDOPrU oraz zachodzą przesłanki określone w ust. 1 lub 2 tego artykułu i następuje "przerzucanie dochodów lub kosztów" z jednego podatnika na drugiego, organy skarbowe mogą w drodze oszacowania ustalić dochody tych podatników.