PO 4/RN-722-701/94

W nawiązaniu do pisma z 31.5.1994 r., PO 4/N-722-381/94 dodatkowo wyjaśniam:

Zwolnienie od podatku dochodowego, o którym mowa w art. 37 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 52 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych[1](Zwolnienie wygasło z dniem 31.12.1995 r.) nie dotyczy tych podmiotów gospodarczych, które określoną w tych przepisów sprzedaż papierów wartościowych prowadzą w ramach wykonywanej przez siebie działalności gospdoarczej.

Zwolnieniu nie podlegają zatem dochody podmiotów gospodarczych uzyskane ze sprzedaży papierów wartościowych we wtórnym obrocie tymi papierami, które zgodnie z ustawą o publicznym obrocie papierami wartościowymi zajmują się tą działalnością profesjonalnie.

W praktyce oznacza to, że podatek od dochodów uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych płacą te podmioty, które zgłosiły do ewidencji działalności gospodarczej lub właściwego rejestru albo określiły w statucie, że przedmiotem ich działalności gospodarczej jest obrót papierami wartościowymi oraz faktycznie prowadzą taką działalność.

W przypadku zatem banków, które zlecają dokonywanie obrotu papierami wartościowymi maklerom giełdowym i uzyskują z tych transakcji dochód, ze zwolnienia od podatku dochodowego korzystają tylko te banki, które nie posiadają organizacyjnie i finansowo wyodrębnionych biur maklerskich.

Ponadto zwolnieniem od podatku dochodowego nie są również objęte te podmioty gospodarcze, u których podstawowym źródłem dochodów jest działalność polegająca na nabywaniu i odsprzedaży papierów wartościowych notowanych na giełdzie za pośrednictwem przedsiębiorstw maklerskich, jeżeli przedmiot tej działalności jest potwierdzony wpisem do odpowiedniego rejestru lub wpisem do ewidencji działalności gospodarczej.

Ministerstwo Finansów pragnie przy tym zauważyć, że ustawy o podatku dochodowym nie zawierają w swej treści definicji pojęcia "działalność gospodarcza". Definicja taka jest natomiast określona w ustawie z 23.12.1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324 ze zm.). Zgodnie z art. 2 ust. 1 tej ustawy działalnością gospodarczą jest działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa wykonywana przez podmiot gospodarczy we własnym imieniu i na własny rachunek, przy czym jest to definicja wyczerpująca jedynie w tym sensie, iż tylko taka działalność jest działalnością gospodarczą, w rozumieniu tej ustawy. Jednakże dla określenia prawa do zwolnienia, o którym mowa w powołanym na wstępie art. 37 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych lub w art. 52 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tak określone pojęcie działalności gospodarczej jest nie wystarczające. Między innymi kwestią tą zajmował się Sąd Najwyższy - Izba Cywilna. Z podjętej w składzie 7 sędziów uchwały (III CZP 17/91) z 6.12.1991 r. wynika, że działalność gospodarczą wyróżniają pewne specyficzne właściwości, którymi są: 1) zawodowy (a więc stały charakter); 2) związana z nim powtarzalność podejmowanych działań; 3) podporządkowanie zasadzie racjonalnego działania oraz 4) uczestnictwo w obrocie gospodarczym.

W tej sytuacji biorąc pod uwagę nieprecyzyjność omawianych przepisów (art. 37 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 52 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) oraz fakt, że definicja działalności gospodarczej określona w ustawie o działalności gospodarczej jest stworzona na użytek tejże ustawy, przy stosowaniu kryteriów, od których uzależnione jest zwolnienie do podatku dochodowego urzędy skarbowe powinny również przy określeniu prawa podmiotów gospodarczych do zwolnienia od podatku dochodowego dochodów ze sprzedaży papierów wartościowych uwzględnić specyficzne jej właściwości wyrażone w cytowanej uchwale Sądu Najwyższego.