ILPB2/436-188/11-4/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 8 września 2011 r. (data wpływu 8 września 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 2 grudnia 2011 r. (data wpływu 5 grudnia 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia odrębnej własności lokali – jest prawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 8 września 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia odrębnej własności lokali.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 29 listopada 2011 r., nr ILPB2/436-188/11-2/MK Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 29 listopada 2011 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 1 grudnia 2011 r.), zaś w dniu 5 grudnia 2011 r. (data nadania 2 grudnia 2011 r.) do tut. Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie, w której Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Od 2003 r. Wnioskodawczyni jest współwłaścicielem (udział 1/3) nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, w którym to budynku wspólnie z mężem użytkuje dwa lokale mieszkalne. Obecnie ww. współwłaściciele zamierzają zaciągnąć pożyczkę hipoteczną, w tym celu, dla ww. lokali, chcą założyć odrębną księgę wieczystą. Pozostali współwłaściciele wyrazili zgodę na częściowe zniesienie współwłasności bez spłat i dopłat (zniesienie współwłasności i wyodrębnienie własnych lokali). Ponadto, Wnioskodawczyni wskazuje, że planowane przez nią działanie, tj. zniesienie współwłasności i wyodrębnienie własnych lokali nie zwiększy wielkości przysługujących jej udziałów. Co więcej w przedmiotowej nieruchomości jedni ze współwłaścicieli w 2004 r. (akt notarialny) wyodrębnili swoje mieszkanie, które obecnie nie wchodzi w skład części wspólnych. Zgodnie z powołanym aktem do ich lokalu przynależy udział w częściach wspólnych budynku, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Jeżeli Wnioskodawczyni wspólnie z mężem zdecydują się na wydzielenie mieszkań, które użytkują (razem około 90 m2), to:

jaki będzie obowiązywał ich podatek,

w jakiej stawce, kwocie...

Czy podatek Wnioskodawczyni zapłaci od wartości ich mieszkania, czy całej nieruchomości, czy tylko części wspólnych...

Czy ewentualnie Wnioskodawczyni może być zwolniona z podatku...

Zdaniem Wnioskodawczyni, wyodrębnienie jednego mieszkania nie spowoduje konieczności zapłaty podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

darowizny, polecenie darczyńcy;

zasiedzenia;

nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni wraz z mężem jako współwłaściciele nieruchomości (udział 1/3) zamierzają dokonać ustanowienia odrębnej własności przysługujących im lokali. Powyższe zostanie dokonane bez spłat i dopłat. Ponadto, jak Wnioskodawczyni wskazuje z tytułu dokonania ww. czynności nie zwiększy się ich udział w nieruchomości wspólnej.

Jak wspomniano powyżej opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega m.in. nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Rozpatrując przedmiotową sprawę w pierwszej kolejności należy wyjaśnić pojęcie współwłasności. Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez współwłasność należy rozumieć stan, gdy własność tej same rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Co oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługują wszystkie atrybuty prawa własności (tzn. wszystkie uprawnienia składające się na własność). Z kolei niepodzielność oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie do jej części odpowiadającej udziałowi.

Polskie prawo rozróżnia dwa rodzaje współwłasności: współwłasność w częściach ułamkowych i współwłasność łączną (art. 196 § 1 kc).

W myśl art. 210 zd. 1 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu. W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Z kolei definicję lokali, własności lokali oraz zasady zawierania umów ustanowienia odrębnej własności lokali określają przepisy ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2000r. Nr 80, poz. 903 ze zm.). Stosownie do brzmienia art. 2 ust. 1 ww. ustawy samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej "lokalami", mogą stanowić odrębne nieruchomości. Zgodnie z art. 2 ust. 2 tej ustawy samodzielnym lokalem mieszkalnym jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne.

Stosownie natomiast do ust. 4 powołanego artykułu do lokalu mogą przynależeć, jako jego części składowe, pomieszczenia, choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w którym wyodrębniono dany lokal, a w szczególności: piwnica, strych, komórka, garaż, nazywane w ustawie „pomieszczeniami przynależnymi”. Pojęcie nieruchomości wspólnej, określa warunki, jakim obwarowane jest jej powstanie i zasady obliczania w niej udziału.

Według dyspozycji art. 3 ust. 1 ustawy o własności lokali, w razie wyodrębnienia własności lokali właścicielowi lokalu przysługuje udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością lokali. Nie można żądać zniesienia współwłasności nieruchomości wspólnej, dopóki trwa odrębna własność lokali. Stosownie do ust. 2 wskazanego artykułu, nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli.

W myśl art. 7 ust. 1 i 2 ww. ustawy, odrębną własność lokalu można ustanowić w drodze umowy, a także jednostronnej czynności prawnej właściciela nieruchomości albo orzeczenia sądu znoszącego współwłasność. Umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna być dokonana w formie aktu notarialnego; do powstania tej własności niezbędny jest wpis do księgi wieczystej.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna określać w szczególności:

rodzaj, położenie i powierzchnię lokalu oraz pomieszczeń do niego przynależnych,

wielkość udziałów przypadających właścicielom poszczególnych lokali w nieruchomości wspólnej.

Jak wskazuje się w orzecznictwie (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2003 r. III CZP 65/03) „(…) przewidziana w ustawie o własności lokali (WłLokU) nieruchomość wspólna jest kategorią współwłasności o charakterze szczególnym, do której przepisy KC mogą mieć zastosowanie jedynie posiłkowo (art. 1 ust. 1 WłLokU)”. Dodatkowo w literaturze przedmiotu - Ustawa o własności lokali. Komentarz, fragment komentarza: Prawo budowlane; red. Dariusz Okolski, Dorota Kurek; C.H.Beck 2011; wydanie: 3 wersja elektroniczna Legali - wyrażany jest pogląd, że umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu nie prowadzi do całkowitego wyjścia ze współwłasności. Powyższe wynika z faktu, jak podkreślają ww. komentatorzy, że pozostaje współwłasność gruntu oraz części budynku i innych urządzeń nie przeznaczonych do użytku właścicieli poszczególnych lokali, mająca charakter współwłasności przymusowej, która nie może być zniesiona, dopóki trwa odrębna własność lokali.

Zatem, jak wskazano powyżej opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają wyłącznie czynności, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 1 tej ustawy, tj. czynności prawne, których skutkiem jest nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne. Nabycie majątku tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności jest jedną z tych czynności, które ustawodawca objął zakresem przedmiotowym ustawy. Tymczasem wskazać należy, że opisana we wniosku czynność nie prowadzi do definitywnego zniesienia współwłasności, tylko ustanowienia odrębnej własności lokalu, co oznacza, że Wnioskodawczyni nadal pozostaje współwłaścicielem nieruchomości wspólnej, o której mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o własności lokali (tzw. częściowe zniesienie współwłasności), a skoro tak, to w analizowanej sprawie nie powstaje obowiązek podatkowy w ustawie o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji, Wnioskodawczyni, w rozpatrywanej sprawie nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto należy nadmienić, że dokumenty dołączone przez Wnioskodawczynię do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.