Kodeks postępowania cywilnego

Stan prawny aktualny na dzień: 26.01.2025

Dz.U.2024.0.1568 t.j. - Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego

Kodeks postępowania cywilnego

Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze

Księga druga. Postępowanie nieprocesowe

Tytuł II. Przepisy dla poszczególnych rodzajów spraw

Dział II. Sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli

Rozdział 2. Inne sprawy rodzinne oraz sprawy opiekuńcze

Oddział 5. Sprawy o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Ucz się efektywniej
rozwiązując test

Obserwuj akt

Oddział 5. Sprawy o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Art. 598¹. Zawiadomienie prokuratora w sprawach o odebranie osoby pozostającej pod władzą rodzicielską lub opieką

§ 1.

W sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką prokuratorowi doręcza się odpis wniosku i zawiadamia się go o terminach rozprawy.

§ 2.

(uchylony)

§ 3.

W sprawach, o których mowa w § 1, art. 570 wszczęcie postępowania przez sąd opiekuńczy z urzędu nie stosuje się.

Art. 598². Postępowanie o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką a inne postępowania

§ 1.

W czasie trwania postępowania o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką toczącego się na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. przed sądem, o którym mowa w art. 518² sąd drugiej instancji w sprawach prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. § 1 lub art. 569¹ właściwość sądów okręgowych w sprawach prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. § 1 lub 3, nie można rozstrzygać w przedmiocie władzy rodzicielskiej lub opieki nad tą osobą. Postępowanie w tych sprawach sąd zawiesza z urzędu z chwilą otrzymania informacji przesłanej przez polski organ centralny, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r. o wykonywaniu niektórych czynności organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu obrotu prawnego na podstawie prawa Unii Europejskiej i umów międzynarodowych, lub sąd, o którym mowa w art. 569¹ właściwość sądów okręgowych w sprawach prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. § 1 lub 3, o wniesieniu wniosku w przedmiocie odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.

§ 2.

Po zakończeniu postępowania o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką sąd podejmie zawieszone postępowanie.

§ 3.

W przypadku innym niż określony w § 1, jeżeli do rozstrzygnięcia wniosku o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką niezbędne jest jego łączne rozpoznanie ze sprawą dotyczącą władzy rodzicielskiej, postępowanie toczy się z zachowaniem przepisu art. 579 sprawy z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi wymagające przeprowadzenia rozprawy.

§ 4.

Przepisu § 1 nie stosuje się w przypadku, o którym mowa w art. 569¹ właściwość sądów okręgowych w sprawach prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. § 1¹ i art. 518² sąd drugiej instancji w sprawach prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. w związku z art. 569¹ właściwość sądów okręgowych w sprawach prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r., ani w przypadku toczącego się przed sądem innego państwa postępowania w sprawie o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką prowadzonej na podstawie konwencji haskiej z 1980 r.

Art. 598³. Ustalanie miejsca pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Jeżeli miejsce pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką nie jest znane, sąd przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia jej miejsca pobytu. W szczególności sąd może zażądać ustalenia miejsca jej pobytu przez Policję.

Art. 598⁴. Rozprawa w sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Orzeczenie co do istoty sprawy może być wydane tylko po przeprowadzeniu rozprawy.

Art. 598⁵. Określenie terminu oddania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

§ 1.

W postanowieniu o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką sąd określa termin, w jakim zobowiązany powinien oddać uprawnionemu osobę podlegającą władzy rodzicielskiej lub pozostającą pod opieką.

§ 2.

W postanowieniu o odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką w sprawie prowadzonej na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. sąd nakazuje zobowiązanemu zapewnić powrót tej osoby do państwa, w którym bezpośrednio przed naruszeniem prawa wynikającego z władzy rodzicielskiej lub opieki miała miejsce stałego pobytu, w terminie nieprzekraczającym dwóch tygodni od dnia uprawomocnienia się postanowienia.

§ 3.

Postanowienie w przedmiocie odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką w sprawie prowadzonej na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. wymaga uzasadnienia, które sporządza się w terminie dwóch tygodni od dnia ogłoszenia. Postanowienie wraz z uzasadnieniem doręcza się z urzędu uczestnikom postępowania oraz prokuratorowi. Przepisu art. 328 wniosek strony o doręczenie wyroku z uzasadnieniem § 1¹ nie stosuje się.

§ 4.

Postanowienie, o którym mowa w § 2, staje się skuteczne i wykonalne po uprawomocnieniu się, z zastrzeżeniem art. 388¹ wstrzymanie wykonania postanowienia w sprawach o odebranie osoby spod władzy rodzicielskiej lub opieki prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. i art. 388³ wniesienie skargi nadzwyczajnej a wykonanie postanowienia w przedmiocie odebrania osoby spod władzy rodzicielskiej lub opieki, o czym sąd poucza strony.

§ 5.

W sprawach, o których mowa w § 2, przepisu art. 577 przesłanka zmiany postanowienia nie stosuje się.

Art. 598^5a. Zawiadomienie o wstrzymaniu wykonania postanowienia w przedmiocie odebrania osoby spod władzy rodzicielskiej lub opieki

Sąd, o którym mowa w art. 518² sąd drugiej instancji w sprawach prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. § 1, zawiadamia uczestników postępowania, prokuratora, podmioty wymienione w art. 519¹ skarga kasacyjna w postępowaniu nieprocesowym § 2² oraz sąd okręgowy, który wydał orzeczenie w sprawie w pierwszej instancji, o wstrzymaniu wykonania postanowienia w przedmiocie odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką oraz uzyskaniu wykonalności tego postanowienia.

Art. 598⁶. Przymusowe odebranie przez kuratora osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Jeżeli zobowiązany nie zastosuje się do postanowienia, o którym mowa w art. 598⁵ określenie terminu oddania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką § 1 lub 2, sąd, na wniosek uprawnionego, zleca kuratorowi sądowemu przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.

Art. 598⁷. Właściwość kuratora w sprawach przymusowego odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

W razie potrzeby sąd zwraca się o przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką przez kuratora sądowego działającego w sądzie, w którego okręgu osoba ta faktycznie przebywa.

Art. 598⁸. Uprawnienia kuratora sądowego w sprawach odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Kurator sądowy jest uprawniony do odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką od każdej osoby, u której ona się znajduje.

Art. 598⁹. Wymóg obecności uprawnionego przy przymusowym odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką i oddanie jej uprawnionemu może nastąpić tylko w obecności uprawnionego albo osoby przez niego upoważnionej lub przedstawiciela instytucji przez niego upoważnionej. Jeżeli żadna z tych osób nie stawi się w terminie wyznaczonym przez kuratora sądowego, czynność nie będzie dokonana. O terminie odebrania nie zawiadamia się zobowiązanego. Kurator sądowy dokonuje przekazania odebranej osoby uprawnionemu albo osobie przez niego upoważnionej lub przedstawicielowi instytucji przez niego upoważnionej, po czym zawiadamia zobowiązanego o dokonaniu tej czynności.

Art. 598¹⁰. Pomoc kuratorowi przy przymusowym odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Na żądanie kuratora sądowego Policja jest zobowiązana do udzielenia mu pomocy przy czynnościach związanych z przymusowym odebraniem osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.

Art. 598¹¹. Przeszkody przy przymusowym odebraniu przez kuratora osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

§ 1.

Jeżeli przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką napotyka przeszkody na skutek ukrycia tej osoby lub na skutek innej czynności przedsięwziętej w celu udaremnienia wykonania orzeczenia, kurator sądowy zawiadomi prokuratora.

§ 2.

Jeżeli zobowiązany nie ujawnia miejsca pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, która ma być odebrana, sąd na wniosek kuratora sądowego zarządzi jego przymusowe sprowadzenie celem złożenia oświadczenia o miejscu pobytu tej osoby. Pod względem skutków karnych oświadczenie jest równoznaczne ze złożeniem zeznań pod przyrzeczeniem, o czym sędzia powinien uprzedzić składającego oświadczenie.

§ 3.

Jeżeli zobowiązany lub inne osoby przeszkadzają w wykonaniu orzeczenia w miejscu pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, na żądanie kuratora sądowego Policja usunie te osoby z miejsca wykonywania orzeczenia.

Art. 598^11a. Przeszukanie pomieszczeń i innych miejsc w celu ustalenia miejsca pobytu osoby podlegającej przymusowemu odebraniu

§ 1.

W celu ustalenia miejsca pobytu osoby podlegającej przymusowemu odebraniu sąd, na wniosek kuratora sądowego, może postanowić o dokonaniu przeszukania pomieszczeń i innych miejsc, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że osoba ta się tam znajduje.

§ 2.

Przeszukania dokonuje Policja na podstawie postanowienia sądu.

§ 3.

Postanowienie sądu doręcza się osobie, u której przeszukanie ma być dokonane, w chwili przystąpienia do tej czynności.

§ 4.

Podczas przeszukania może być obecna osoba, o której mowa w § 3, kurator sądowy, który wykonuje postanowienie o przymusowym odebraniu, oraz uprawniony, o którym mowa w art. 598⁹ wymóg obecności uprawnionego przy przymusowym odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką. Podczas przeszukania może być także obecna osoba wskazana przez tego, u kogo dokonuje się przeszukania, o ile nie uniemożliwia to przeszukania albo nie utrudnia go w istotny sposób.

§ 5.

Jeżeli przy przeszukaniu nie ma osoby, o której mowa w § 3, należy do przeszukania przywołać przynajmniej jednego domownika lub inną osobę.

§ 6.

Przeszukanie powinno być dokonane zgodnie z celem tej czynności, z zachowaniem umiaru i poszanowania godności osób, których ta czynność dotyczy, oraz bez wyrządzania niepotrzebnych szkód i dolegliwości.

§ 7.

Protokół przeszukania sporządza Policja, a jego odpis niezwłocznie przesyła sądowi.

§ 8.

Protokół przeszukania zawiera: wskazanie postanowienia sądu, oznaczenie czynności, jej czasu i miejsca oraz osób w niej uczestniczących, przebieg czynności oraz oświadczenia i wnioski osób w niej uczestniczących, a także w miarę potrzeby stwierdzenie innych okoliczności dotyczących przebiegu czynności.

§ 9.

Na postanowienie o dokonaniu przeszukania przysługuje zażalenie osobom, których prawa zostały naruszone.

Art. 598¹². Obowiązki kuratora odbierającego osobę podlegającą władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

§ 1.

Przy odbieraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką kurator sądowy powinien zachować szczególną ostrożność i uczynić wszystko, aby dobro tej osoby nie zostało naruszone, a zwłaszcza aby nie doznała ona krzywdy fizycznej lub moralnej. W razie potrzeby kurator sądowy może zażądać pomocy organu opieki społecznej lub innej powołanej do tego instytucji.

§ 2.

Jeżeli wskutek wykonania orzeczenia miałoby doznać poważnego uszczerbku dobro osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, kurator sądowy wstrzyma się z wykonaniem orzeczenia do czasu ustania zagrożenia, chyba że wstrzymanie wykonania orzeczenia stwarza poważniejsze zagrożenie dla tej osoby.

Art. 598^12a. Podjęcie postępowania o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Postępowanie określone w art 598idx6–598¹² może być podjęte na nowo na podstawie tego samego postanowienia, o którym mowa w art. 598⁵ określenie terminu oddania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką § 1 lub 2, jeżeli zobowiązany w okresie trzech miesięcy od wydania lub uprawomocnienia się postanowienia, o którym mowa odpowiednio w art. 598⁵ określenie terminu oddania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką § 1 lub 2, postąpił sprzecznie z treścią postanowienia dotyczącego władzy rodzicielskiej, miejsca zamieszkania, opieki lub kontaktów z dzieckiem, a okoliczności uzasadniające jego wydanie nie uległy zmianie.

Przypisy: 1

Art. 598¹³. Odpowiednie stosowanie przepisów ustawy do wykonania orzeczeń dotyczących odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Przepisy art 598⁶ -598¹² stosuje się odpowiednio do wykonania orzeczeń wydanych na zasadzie art. 569 właściwość miejscowa sądu opiekuńczego § 2, dotyczących odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, a także orzeczeń o umieszczeniu małoletniego w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w rodzinie zastępczej.

Art. 598¹⁴. Stwierdzenie wykonalności orzeczeń dotyczących przymusowego odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

§ 1.

Dla przymusowego odebrania, zgodnie z art 598⁶ -598¹² , osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, na podstawie orzeczenia sądu albo innego organu państwa obcego, niezbędne jest stwierdzenie wykonalności tego orzeczenia. Przepisy art 1150–1151² i art. 1151⁴ odpowiednie stosowanie przepisów ustawy do rozstrzygnięć innych organów państw obcych wydanych w sprawach cywilnych stosuje się odpowiednio.

§ 2.

Wniosek, o którym mowa w art. 598⁶ przymusowe odebranie przez kuratora osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, uprawniony składa do sądu, który byłby właściwy w sprawie o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.

Przypisy: 1