Dział II. Własność górnicza, użytkowanie górnicze oraz inne uprawnienia górnicze - Prawo geologiczne i górnicze

Art. 10. Złoża objęte własnością górniczą

1.

Złoża węglowodorów, węgla kamiennego, metanu występującego jako kopalina towarzysząca, węgla brunatnego, rud metali z wyjątkiem darniowych rud żelaza, metali w stanie rodzimym, rud pierwiastków promieniotwórczych, siarki rodzimej, soli kamiennej, soli potasowej, soli potasowo-magnezowej, gipsu i anhydrytu, kamieni szlachetnych, pierwiastków ziem rzadkich, gazów szlachetnych, wodoru, bez względu na miejsce ich występowania, są objęte własnością górniczą.

2.

Własnością górniczą są objęte także złoża wód leczniczych, wód termalnych i solanek.

3.

Złoża kopalin niewymienionych w ust. 1 i 2 są objęte prawem własności nieruchomości gruntowej.

4.

Własnością górniczą są objęte także części górotworu położone poza granicami przestrzennymi nieruchomości gruntowej, w szczególności znajdujące się w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej.

5.

Prawo własności górniczej przysługuje Skarbowi Państwa.

Orzeczenia: 1

Art. 11. Odpowiednie stosowanie do własności górniczej przepisów Kodeksu cywilnego

W sprawach nieuregulowanych w ustawie do własności górniczej, a także do rozstrzygania sporów między Skarbem Państwa a właścicielem gruntu, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, a także prawa geodezyjnego i kartograficznego dotyczące nieruchomości gruntowych, w tym ich rozgraniczania.

Art. 12. Uprawnienia Skarbu Państwa w zakresie wynikającym z własności górniczej

1.

W granicach określonych przez ustawy Skarb Państwa, z wyłączeniem innych osób, może korzystać z przedmiotu własności górniczej albo rozporządzać swoim prawem wyłącznie przez ustanowienie użytkowania górniczego.

2.

Uprawnienia Skarbu Państwa w zakresie wynikającym z własności górniczej w odniesieniu do działalności:

1)

która wymaga koncesji, wykonują właściwe organy koncesyjne;

2)

o której mowa w art. 2 stosowanie przepisów ustawy ust. 1, wykonują zarządy województw.

3.

Jeżeli przedmiot własności górniczej znajduje się w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej, wykonywanie uprawnień właścicielskich wymaga porozumienia z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej.

4.

Przepisów dotyczących użytkowania górniczego nie stosuje się do robót geologicznych, których wykonywanie nie wymaga uzyskania koncesji.

Art. 13. Ustanowienie użytkowania górniczego

1.

Ustanowienie użytkowania górniczego następuje w drodze umowy zawartej na piśmie pod rygorem nieważności.

1a.

Umowa o ustanowieniu użytkowania górniczego staje się skuteczna z dniem uzyskania koncesji.

2.

(uchylony)

3.

W umowie, o której mowa w ust. 1, określa się wynagrodzenie z tytułu ustanowienia użytkowania górniczego i sposób jego zapłaty.

4.

Wynagrodzenie z tytułu ustanowienia użytkowania górniczego stanowi dochód budżetu państwa.

5.

Umowę, o której mowa w ust. 1, w odniesieniu do ustanowienia użytkowania górniczego dla podziemnego składowania odpadów promieniotwórczych zawiera się na czas nieokreślony.

6.

W przypadku nieuzyskania koncesji w terminie roku od dnia zawarcia umowy o ustanowieniu użytkowania górniczego, umowa ta wygasa.

7.

Użytkowanie górnicze wygasa w przypadku wygaśnięcia, cofnięcia lub utraty mocy koncesji, bez względu na przyczynę.

Orzeczenia: 1

Art. 14. Uchylony

Art. 15. Uprawnienie do wnioskowania o ustanowienie użytkowania górniczego z prawem pierwszeństwa

1.

Ten, kto w wyniku wykonywania robót geologicznych:

1)

(uchylony)

2)

udokumentował złoże kopaliny, stanowiące przedmiot własności górniczej, z wyłączeniem złoża węglowodorów, w stopniu umożliwiającym sporządzenie projektu zagospodarowania złoża oraz uzyskał decyzję zatwierdzającą dokumentację geologiczną tego złoża na podstawie koncesji na:
a) poszukiwanie złóż kopalin w zakresie obejmującym całe nowo udokumentowane złoże,
b) poszukiwanie i rozpoznawanie złóż kopalin, w zakresie:
– całości udokumentowanego złoża w wyniku prac poszukiwawczych,
– części udokumentowanego złoża w wyniku prac rozpoznawczych, w której podniósł jej kategorię rozpoznania w stopniu umożliwiającym sporządzenie projektu zagospodarowania złoża,
c) rozpoznawanie złóż kopalin, tylko w tej części złoża, w której podniósł jej kategorię rozpoznania w stopniu umożliwiającym sporządzenie projektu zagospodarowania złoża
– jest uprawniony do wnioskowania o ustanowienie na jego rzecz użytkowania górniczego z pierwszeństwem przed innymi.

2.

Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, wygasa z upływem 5 lat od dnia doręczenia decyzji zatwierdzającej dokumentację geologiczną złoża kopaliny.

3.

W przypadku wystąpienia z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, organ koncesyjny zawiera umowę o ustanowieniu użytkowania górniczego do upływu terminu, o którym mowa w ust. 2.

4.

Niepodpisanie umowy o ustanowieniu użytkowania górniczego z przyczyn leżących po stronie podmiotu posiadającego uprawnienie do jej zawarcia, w terminie, o którym mowa w ust. 2, powoduje utratę prawa do zawarcia tej umowy.

Orzeczenia: 2

Art. 16. Uprawnienia i obowiązki użytkownika górniczego

1.

W granicach określonych przez ustawy oraz przez umowę o ustanowienie użytkowania górniczego użytkownik górniczy, w celu wykonywania działalności regulowanej ustawą, może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z przestrzeni objętej tym użytkowaniem. W szczególności może on odpowiednio wykonywać roboty geologiczne, wydobywać kopalinę ze złoża, wykonywać działalność w zakresie podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów lub podziemnego składowania dwutlenku węgla, a także wykonywać działalność określoną w art. 2 stosowanie przepisów ustawy ust. 1.

2.

Obiekty, urządzenia oraz instalacje wzniesione w przestrzeni objętej użytkowaniem górniczym stanowią własność użytkownika górniczego. Własność ta jest prawem związanym z użytkowaniem górniczym.

3.

(uchylony)

Orzeczenia: 6

Art. 17. Odpowiednie stosowanie do użytkowania górniczego przepisów Kodeksu cywilnego

W sprawach nieuregulowanych w ustawie do użytkowania górniczego stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące dzierżawy.

Orzeczenia: 1

Art. 18. Ograniczenie prawa własności nieruchomości

1.

Jeżeli cudza nieruchomość lub jej część jest niezbędna do wykonywania działalności regulowanej ustawą, przedsiębiorca może żądać umożliwienia korzystania z tej nieruchomości lub jej części przez czas oznaczony, za wynagrodzeniem.

2.

Korzystanie, o którym mowa w ust. 1, nie może obejmować prawa do pobierania pożytków z nieruchomości.

3.

Jeżeli na skutek ograniczenia prawa nieruchomość lub jej część nie nadaje się do wykorzystania na dotychczasowe cele, właściciel (użytkownik wieczysty) może żądać, aby przedsiębiorca dokonał jej wykupu.

4.

W sprawach spornych rozstrzygają sądy powszechne.

Orzeczenia: 1

Art. 19. Wykup nieruchomości w obszarze górniczym

1.

Przedsiębiorca, który uzyskał koncesję na:

1)

wydobywanie węglowodorów ze złoża, a w przypadku koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża węglowodorów oraz wydobywanie węglowodorów ze złoża – uzyskał decyzję inwestycyjną,

2)

wydobywanie węgla kamiennego,

3)

wydobywanie węgla brunatnego,

3a)

wydobywanie siarki rodzimej,

4)

podziemne bezzbiornikowe magazynowanie węglowodorów,

4a)

podziemne bezzbiornikowe magazynowanie wodoru,

5)

podziemne składowanie dwutlenku węgla
– może żądać wykupu nieruchomości lub jej części położonej w obszarze górniczym, w zakresie niezbędnym do wykonywania zamierzonej działalności.

2.

W sprawach spornych rozstrzygają sądy powszechne.

Orzeczenia: 1

Art. 20. Bezpłatne korzystanie z wód kopalnianych

Korzystanie z wód kopalnianych dla zaspokojenia potrzeb zakładu górniczego jest bezpłatne.

Dz.U.2023.0.633 t.j. - Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze