Prawo konsularne
Stan prawny aktualny na dzień: 09.09.2024
Dz.U.2023.0.1329 t.j. - Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. - Prawo konsularne
DZIAŁ III. POSTĘPOWANIE PRZED KONSULEM
Rozdział 1. Przepisy ogólne
1.
Konsul prowadzi korespondencję z obywatelem polskim w języku polskim, a z cudzoziemcem, osobą prawną, jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną i instytucją państwa przyjmującego – w języku urzędowym lub powszechnie używanym w państwie przyjmującym. Na korespondencję w języku polskim konsul odpowiada w języku polskim.
2.
Korespondencję z konsulem można prowadzić za pomocą adresu do doręczeń elektronicznych, o którym mowa w art. 2 objaśnienie pojęć pkt 1 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 285).
1.
Konsul z urzędu przestrzega swojej właściwości.
2.
Właściwość terytorialną ustala się według miejsca pobytu lub miejsca zamieszkania strony w okręgu konsularnym albo miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania.
3.
Spory o właściwość rozstrzyga minister właściwy do spraw zagranicznych.
1.
Jeżeli konsul nie jest właściwy do załatwienia sprawy bądź wniosek został złożony przez podmiot niebędący stroną, konsul informuje składającego wniosek o organie właściwym do załatwienia sprawy i zwraca wniosek składającemu.
2.
Jeżeli właściwy do załatwienia sprawy jest inny konsul na terytorium tego samego państwa przyjmującego, konsul powiadamia o tym składającego wniosek i przekazuje ten wniosek według właściwości, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
1.
Konsul może wezwać stronę do osobistego stawiennictwa, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub jeżeli przepis szczególny tak stanowi.
2.
Konsul powinien dołożyć starań, aby stawienie się na wezwanie nie było uciążliwe.
3.
W wezwaniu należy wskazać adres i godziny urzędowania konsula, imię i nazwisko osoby wzywanej, w jakiej sprawie i w jakim celu ta osoba jest wzywana oraz termin, w którym należy się stawić.
4.
W przypadku gdy strona nie stawi się na wezwanie, konsul pozostawia wniosek bez rozpoznania, o czym poucza stronę w wezwaniu. Konsul poucza stronę również o innych skutkach niestawiennictwa, jeżeli zostały one określone w przepisach odrębnych.
5.
Wezwania można dokonać także telefonicznie. Tak dokonane wezwanie jest skuteczne, jeżeli nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata.
6.
Poniesionych przez stronę kosztów stawiennictwa nie zwraca się.
1.
Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności lub przepis szczególny wymaga jej osobistego działania.
2.
Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwa udziela się na piśmie.
3.
W sprawach mniejszej wagi konsul może zrezygnować z żądania okazania pełnomocnictwa, jeżeli okoliczności sprawy wskazują w sposób niebudzący wątpliwości, że pełnomocnik działa z upoważnienia strony.
Rozdział 2. Załatwianie spraw
1.
Konsul załatwia sprawę bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia wszczęcia postępowania.
2.
O okolicznościach powodujących konieczność przedłużenia terminu załatwienia sprawy konsul zawiadamia stronę, wyznaczając nowy termin załatwienia sprawy.
1.
Konsul zwraca się do organów administracji publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej lub w państwie przyjmującym o przekazanie dodatkowych informacji lub opinii albo o podjęcie określonych działań, jeżeli jest to niezbędne do załatwienia sprawy. W takim przypadku termin, o których mowa w art. 58 termin załatwiania spraw przez konsula ust. 1, ulega wydłużeniu do trzech miesięcy.
2.
Jeżeli załatwienie sprawy w terminie, o którym mowa w ust. 1, nie jest możliwe, stosuje się przepis art. 58 termin załatwiania spraw przez konsula ust. 2 .
1.
Konsul udostępnia stronie na jej żądanie akta sprawy do wglądu.
2.
Strona ma prawo do sporządzania odwzorowań cyfrowych i notatek z akt sprawy.
3.
Stronie, na jej wniosek, wydaje się odpłatnie uwierzytelnione odpisy lub kopie z akt sprawy, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.
Rozdział 3. Terminy
1.
Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego dnia z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.
2.
Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.
3.
Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdy takiego dnia w ostatnim miesiącu nie ma – w ostatnim dniu tego miesiąca.
1.
Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uznaje się następny dzień powszedni. Za dzień ustawowo wolny od pracy uznaje się również dzień wolny od pracy zgodnie z prawem państwa przyjmującego.
2.
Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:
1)
nadane jako przesyłka rejestrowana w placówce pocztowej operatora pocztowego świadczącego usługi powszechne;
2)
wysłane na adres do doręczeń elektronicznych, a nadawca otrzymał dowód otrzymania, o którym mowa w art. 41 warunki wystawiania dowodów otrzymania ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych.
1.
W razie uchybienia terminowi konsul, w drodze postanowienia, przywraca termin na wniosek strony, jeżeli ta uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jej winy.
2.
Wniosek o przywrócenie terminu składa się do konsula w terminie czternastu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie ze złożeniem wniosku należy dopełnić czynności, dla której był określony termin.
3.
Przywrócenie terminu do złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 2, jest niedopuszczalne.
Rozdział 4. Doręczenia
1.
Doręczenia dokumentów lub pism, o których mowa w art. 66 doręczanie dokumentów, dokonuje się poprzez ich wręczenie stronie, która potwierdza ich odbiór swoim podpisem i wskazuje datę odbioru, albo poprzez przesłanie za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, albo w inny sposób umożliwiający stwierdzenie daty odbioru.
2.
W razie niemożności dokonania doręczenia w sposób, o którym mowa w ust. 1, doręczenia dokonuje się powtórnie poprzez przesłanie za zwrotnym potwierdzeniem odbioru w sposób umożliwiający stwierdzenie daty odbioru.
3.
W przypadku nieskutecznego powtórnego doręczenia doręczenie uważa się za dokonane po upływie dwudziestu jeden dni od dnia nadania przesyłki albo w dniu otrzymania zwróconej przesyłki, jeżeli jej zwrot nastąpi wcześniej, a dokumenty lub pisma pozostawia się w aktach sprawy.
4.
W przypadku doręczeń kierowanych do kraju konsul może korzystać z doręczeń za pokwitowaniem przez operatora wyznaczonego z wykorzystaniem publicznej usługi hybrydowej, o której mowa w art. 2 objaśnienie pojęć pkt 7 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych.
1.
Jeżeli strona lub pełnomocnik strony posiada adres do doręczeń elektronicznych, o którym mowa w art. 2 objaśnienie pojęć pkt 1 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych, wpisany do bazy adresów elektronicznych, o której mowa w art. 25 zadania ministra w zakresie utrzymania i rozwoju bazy adresów elektronicznych tej ustawy, konsul może dokonać doręczenia na ten adres niezależnie od miejsca zamieszkania lub siedziby strony lub pełnomocnika.
2.
Doręczenie elektroniczne jest skuteczne, jeżeli zostanie wystawiony dowód otrzymania, o którym mowa w art. 41 udzielanie pomocy finansowej obywatelom UE ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych.
1.
Strony i ich pełnomocnicy są obowiązani do zawiadamiania konsula o każdej zmianie adresu do doręczeń.
2.
W razie niedopełnienia obowiązku określonego w ust. 1 dokument lub pismo wysłane na dotychczasowy adres uznaje się za skutecznie doręczone.
3.
Przepisy art. 67 sposoby doręczania dokumentów lub pism ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Rozdział 5. Wszczęcie postępowania
1.
Konsul wszczyna postępowanie na wniosek strony lub z urzędu.
2.
Konsul wszczyna postępowanie z urzędu w celu ochrony praw Rzeczypospolitej Polskiej i jej obywateli, gdy ustawa tak stanowi lub gdy uzyska od władz państwa przyjmującego informację o zdarzeniu, które wymaga podjęcia przez konsula niezbędnych czynności, informując stronę o podjętych działaniach.
1.
Datą wszczęcia postępowania na wniosek strony jest dzień doręczenia wniosku konsulowi.
2.
Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione drogą elektroniczną jest dzień wystawienia dowodu otrzymania, o którym mowa w art. 41 warunki wystawiania dowodów otrzymania ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych.
1.
We wniosku składanym na piśmie zamieszcza się żądanie, imię i nazwisko strony, jej podpis oraz adres zamieszkania.
2.
Wniosek lub pisma utrwalone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Wniosek lub pisma utrwalone w postaci papierowej opatruje się podpisem własnoręcznym.
3.
Jeżeli wniosek nie czyni zadość wymaganiom, o których mowa w ust. 1 lub 2, pozostawia się go bez rozpoznania.
1.
Żądanie zawarte we wniosku składanym ustnie oraz imię i nazwisko strony wprowadza się do właściwego rejestru.
2.
Jeżeli charakter sprawy tego wymaga, z wniosku składanego ustnie sporządza się protokół, który podpisują konsul i strona. Przepis art. 75 wymogi formalne wniosku o wszczęcie postępowania ust. 1 stosuje się odpowiednio.
Rozdział 6. Dowody
1.
Dowodami w postępowaniu przed konsulem są oryginały dokumentów.
2.
Dopuszcza się przyjęcie odpisu dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez właściwy organ w Rzeczypospolitej Polskiej lub organ w państwie przyjmującym lub państwie trzecim, a przepis szczególny nie wymaga złożenia oryginału.
3.
Dokumenty urzędowe sporządzone w określonej przepisami formie przez powołane do tego organy w zakresie ich działania stanowią dowód tego, co zostało w nich stwierdzone.
1.
Za dowód można uznać oświadczenie strony lub innej osoby złożone do protokołu przed konsulem po pouczeniu jej o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego zeznania.
2.
W protokole zamieszcza się datę i miejsce jego sporządzenia, przedmiot czynności, dane osób biorących udział w czynności, pouczenie o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego zeznania oraz wzmiankę o udzieleniu tego pouczenia, treść oświadczenia i podpisy osób biorących udział w czynności.
Rozdział 7. Decyzje i postanowienia
1.
Decyzja zawiera oznaczenie konsula, datę wydania, oznaczenie strony, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie prawne i faktyczne, pouczenie o możliwości i trybie wniesienia odwołania od decyzji oraz podpis urzędnika konsularnego z podaniem imienia i nazwiska oraz zajmowanego stanowiska.
2.
Przepis szczególny może określać inne składniki, które powinny być zawarte w decyzji.
3.
Uzasadnienie faktyczne decyzji zawiera w szczególności wskazanie faktów, które konsul uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, dla których odmówił innym dowodom wiarygodności i mocy dowodowej. Uzasadnienie prawne decyzji polega na wyjaśnieniu podstawy prawnej i wskazaniu przepisów prawa.
1.
Konsul odstępuje od uzasadnienia decyzji w całości lub w części, jeżeli przepis szczególny tak stanowi lub wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
2.
Decyzja uwzględniająca w całości żądanie strony nie wymaga sporządzenia uzasadnienia.
1.
Konsul, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
2.
Decyzja konsula podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy jest zgodna z żądaniem strony.
1)
w kwestiach wynikających w toku postępowania i nierozstrzygających o istocie sprawy;
2)
odmawiając wykonania czynności;
3)
umarzając postępowanie, jeżeli stało się ono bezprzedmiotowe lub wnosi o to strona.
Rozdział 8. Odwołania, zażalenia i wnioski o ponowne rozpatrzenie sprawy
1.
Od decyzji konsula stronie służy odwołanie do organu wyższego stopnia.
2.
Organem wyższego stopnia w stosunku do konsula w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 i 803) jest minister właściwy do spraw zagranicznych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
3.
Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie.
1.
Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem konsula, który wydał decyzję. Przepisy art. 73 data wszczęcia postępowania i art. 75 wymogi formalne wniosku o wszczęcie postępowania stosuje się odpowiednio.
2.
Konsul przesyła odwołanie wraz z aktami sprawy do właściwego organu wyższego stopnia w Rzeczypospolitej Polskiej, za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, pocztą dyplomatyczną lub przy użyciu innych środków łączności będących w dyspozycji urzędów konsularnych lub przedstawicielstw dyplomatycznych Rzeczypospolitej Polskiej.
1.
Jeżeli konsul uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. W takim przypadku przepisu art. 89 tryb wnoszenia odwołania od decyzji konsula ust. 2 nie stosuje się.
2.
Od nowej decyzji stronie służy odwołanie.
1.
Na postanowienie konsula stronie służy zażalenie.
2.
Zażalenie wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie.
3.
Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, jednakże konsul, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, jeżeli uzna to za zasadne.
1.
W przypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych stronie służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez konsula.
2.
Wniosek, o którym mowa w ust. 1, składa się na piśmie w terminie czternastu dni od dnia doręczenia stronie decyzji.
3.
Decyzja konsula podjęta w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy jest ostateczna.
4.
W sprawach nieuregulowanych w przepisach szczególnych do postępowania wszczętego na wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez konsula stosuje się przepisy niniejszego działu.
Rozdział 9. Wznowienie postępowania
1)
dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;
2)
wydanie decyzji lub wykonanie czynności nastąpiło w wyniku przestępstwa;
3)
strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu;
4)
wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody nieznane konsulowi, a istniejące w dniu wydania decyzji lub wykonania czynności;
5)
decyzję wydano lub czynność wykonano bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu;
6)
decyzja została wydana lub czynność została wykonana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które następnie zostało zmienione lub uchylone;
7)
Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego, na którego podstawie została wydana decyzja lub została wykonana czynność, z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą;
8)
zostało wydane orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie zasady równego traktowania, o którym mowa w ustawie z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. z 2023 r. poz. 970), jeżeli naruszenie tej zasady miało wpływ na rozstrzygnięcie sprawy zakończonej decyzją ostateczną lub wykonaniem czynności;
9)
zostało wydane orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które ma wpływ na treść wydanej decyzji.
1.
Wniosek o wznowienie postępowania wnosi się do konsula, który wydał decyzję ostateczną lub wykonał czynność, w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania, a w przypadku, o którym mowa w art. 95 przesłanki wznowienia postępowania pkt 3 – od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji lub o wykonaniu czynności.
2.
W sytuacji określonej w art. 95 przesłanki wznowienia postępowania pkt 7 wniosek o wznowienie postępowania wnosi się w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
3.
W sytuacji określonej w art. 95 przesłanki wznowienia postępowania pkt 9 wniosek o wznowienie postępowania wnosi się w terminie miesiąca od dnia publikacji sentencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
1.
Wznowienie postępowania lub odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze postanowienia.
2.
Na postanowienie o wznowieniu postępowania zażalenie nie przysługuje.
1)
odmawia uchylenia dotychczasowej decyzji lub czynności, jeżeli stwierdzi brak podstaw do takiego uchylenia na podstawie art. 95 przesłanki wznowienia postępowania;
2)
uchyla dotychczasową decyzję, jeżeli stwierdzi istnienie podstawy do takiego uchylenia, i orzeka jednocześnie co do istoty sprawy;
3)
uchyla czynność, jeżeli stwierdzi istnienie podstaw do takiego uchylenia.
Rozdział 10. Zaświadczenia
1.
Konsul wydaje zaświadczenie na wniosek strony.
2.
Zaświadczenie wydaje się, jeżeli:
1)
przepis prawa polskiego wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego;
2)
strona ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
3.
Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie czternastu dni od dnia złożenia wniosku.
