Rozdział 4. Społeczne organy w systemie oświaty - Prawo oświatowe

Art. 75. Krajowa Rada Oświatowa

1.

Przy ministrze właściwym do spraw oświaty i wychowania może działać Krajowa Rada Oświatowa, zwana dalej „Krajową Radą”, będąca społecznym organem opiniodawczym i wnioskodawczym w sprawach oświaty.

2.

Krajową Radę tworzy minister właściwy do spraw oświaty i wychowania na wniosek wojewódzkich rad oświatowych reprezentujących co najmniej 1/4 województw.

3.

Krajowa Rada:

1)

opracowuje i przedstawia ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania projekty założeń polityki oświatowej państwa;

2)

opiniuje kryteria podziału środków będących w dyspozycji ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, przeznaczonych na oświatę;

3)

opiniuje koncepcję kształcenia, w tym ramowe plany nauczania oraz zakres obowiązujących podstaw programowych;

4)

opiniuje projekty aktów prawnych dotyczących oświaty;

5)

opiniuje inne sprawy dotyczące oświaty, przedstawione przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

4.

Krajowa Rada może występować z wnioskami dotyczącymi spraw oświaty bezpośrednio do naczelnych i centralnych organów administracji rządowej.

Art. 76. Skład Krajowej Rady

1.

W skład Krajowej Rady wchodzą przedstawiciele wojewódzkich rad oświatowych, po jednym z każdej rady wojewódzkiej, oraz po jednym przedstawicielu centralnych struktur związków zawodowych zrzeszających nauczycieli.

2.

Kadencja Krajowej Rady trwa 3 lata.

3.

Krajowa Rada uchwala regulamin swojej działalności oraz wybiera przewodniczącego.

4.

Krajowa Rada może powoływać stałe i doraźne komisje.

5.

Obsługę administracyjną Krajowej Rady zapewnia minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.

Art. 77. Rada do spraw Szkolnictwa Artystycznego

1.

Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może utworzyć Radę do spraw Szkolnictwa Artystycznego będącą społecznym organem opiniodawczym i wnioskodawczym w sprawach kształcenia artystycznego oraz określić zakres i zasady jej działania, a także zasady powoływania i odwoływania jej członków.

2.

Inni ministrowie prowadzący szkoły lub placówki mogą również powoływać rady do spraw podporządkowanego sobie szkolnictwa oraz określać zakres i zasady ich działania.

Art. 78. Rada oświatowa przy organie stanowiącym jednostki samorządu terytorialnego

1.

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może powołać radę oświatową działającą przy tym organie.

2.

Do zadań rady oświatowej należy:

1)

badanie potrzeb oświatowych na obszarze działania jednostki samorządu terytorialnego oraz przygotowywanie projektów ich zaspokajania;

2)

opiniowanie budżetu jednostki samorządu terytorialnego w części dotyczącej wydatków na oświatę;

3)

opiniowanie projektów sieci publicznych szkół i placówek;

4)

opiniowanie projektów aktów prawa miejscowego wydawanych w sprawach oświaty;

5)

wyrażanie opinii i wniosków w innych sprawach dotyczących oświaty.

3.

Właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego jest obowiązany przedstawić radzie oświatowej projekty aktów, o których mowa w ust. 2 pkt 2–4.

Art. 79. Organizacja rady oświatowej

Organ, o którym mowa w art. 78 rada oświatowa przy organie stanowiącym jednostki samorządu terytorialnego ust. 1, ustala:

1)

skład i zasady wyboru członków rady oświatowej;

2)

regulamin działania rady oświatowej.

Art. 80. Zadania rad szkół i placówek

1.

W szkołach i placówkach mogą działać rady szkół i placówek.

1a.

W branżowym centrum umiejętności działa rada branżowego centrum umiejętności.

2.

Rada szkoły lub placówki uczestniczy w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych szkoły lub placówki, a także:

1)

uchwala statut szkoły lub placówki;

2)

opiniuje projekt planu finansowego szkoły lub placówki;

3)

może występować do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą lub placówką z wnioskami o zbadanie i dokonanie oceny działalności szkoły lub placówki, jej dyrektora lub innego nauczyciela zatrudnionego w szkole lub placówce; wnioski te mają dla organu charakter wiążący;

4)

opiniuje plan pracy szkoły lub placówki, projekty eksperymentów pedagogicznych oraz inne sprawy istotne dla szkoły lub placówki;

5)

z własnej inicjatywy ocenia sytuację oraz stan szkoły lub placówki i występuje z wnioskami do dyrektora, rady pedagogicznej, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz do wojewódzkiej rady oświatowej, w szczególności w sprawach organizacji zajęć, o których mowa w art. 109 podstawowe formy działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły ust. 1 pkt 2 i 5–7.

3.

W celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki rada szkoły lub placówki może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania funduszy rady szkoły lub placówki określa regulamin, o którym mowa w art. 81 skład rady szkoły lub placówki ust. 8.

Art. 81. Skład rady szkoły lub placówki

1.

W skład rady szkoły lub placówki wchodzą, z zastrzeżeniem ust. 2–4, w równej liczbie:

1)

nauczyciele wybrani przez ogół nauczycieli;

2)

rodzice wybrani przez ogół rodziców;

3)

uczniowie wybrani przez ogół uczniów.

2.

W skład rady szkoły lub placówki nie wchodzą uczniowie przedszkoli, uczniowie klas I–IV szkół podstawowych, z wyłączeniem szkół dla dorosłych, a także uczniowie szkół specjalnych i placówek dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim oraz uczniowie szkół i placówek określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 85 samorząd uczniowski ust. 8.

3.

W szkole podstawowej dla dzieci i młodzieży udział uczniów klasy V i VI w radzie szkoły nie jest obowiązkowy.

4.

W szkołach i placówkach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 83 rady rodziców ust. 6 udział rodziców w radzie szkoły lub placówki nie jest obowiązkowy.

4a.

W skład rady branżowego centrum umiejętności wchodzi co najmniej:

1)

po jednym przedstawicielu:
a) powiatowej rady rynku pracy właściwej ze względu na siedzibę branżowego centrum umiejętności,
b) wojewódzkiej rady rynku pracy właściwej ze względu na siedzibę branżowego centrum umiejętności,
c) organu prowadzącego branżowe centrum umiejętności;

2)

po dwóch przedstawicieli:
a) organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego, innej organizacji gospodarczej, stowarzyszenia lub samorządu zawodowego lub sektorowej rady do spraw kompetencji, właściwych dla danej dziedziny zawodowej określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 46c rozporządzenie w sprawie wykazu dziedzin zawodowych ust. 1,
b) pracodawców, w tym przedsiębiorców, o których mowa w art. 7 objaśnienie pojęć ust. 1 pkt 1–3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236), właściwych dla danej dziedziny zawodowej określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 46c rozporządzenie w sprawie wykazu dziedzin zawodowych ust. 1,
c) wybranych spośród osób prowadzących zajęcia w branżowym centrum umiejętności.

5.

Rada powinna liczyć co najmniej 6 osób.

6.

Tryb wyboru członków rady szkoły lub placówki określa statut szkoły lub placówki. Statut szkoły lub placówki może przewidywać rozszerzenie składu rady o inne osoby niż wymienione w ust. 1 albo 4a.

7.

Kadencja rady szkoły lub placówki trwa 3 lata. Statut szkoły lub placówki może dopuszczać dokonywanie corocznej zmiany 1/3 składu rady.

8.

Rada szkoły lub placówki uchwala regulamin swojej działalności oraz wybiera przewodniczącego. Zebrania rady są protokołowane.

9.

W regulaminie, o którym mowa w ust. 8, mogą być określone rodzaje spraw, w których rozpatrywaniu nie biorą udziału przedstawiciele uczniów.

10.

W posiedzeniach rady szkoły lub placówki może brać udział, z głosem doradczym, dyrektor szkoły lub placówki.

11.

Do udziału w posiedzeniach rady szkoły lub placówki mogą być zapraszane przez przewodniczącego, za zgodą lub na wniosek rady, inne osoby z głosem doradczym.

12.

Rady szkół lub placówek mogą porozumiewać się ze sobą, ustalając zasady i zakres współpracy.

13.

Powstanie rady szkoły lub placówki organizuje dyrektor szkoły lub placówki z własnej inicjatywy albo na wniosek rady rodziców, a w przypadku szkół ponadpodstawowych także na wniosek samorządu uczniowskiego.

14.

W szkołach artystycznych przepisy ust. 2–4 i 13 stosuje się odpowiednio.

15.

W branżowych centrach umiejętności przepisów ust. 1, 9 i 13 nie stosuje się.

Art. 82. Zadania rady szkoły lub placówki wykonywane przez radę pedagogiczną

1.

Rady szkoły lub placówki nie powołuje się w szkołach i placówkach, w których ze względu na specyfikę organizacji pracy i zadania nie ma możliwości wyłonienia stałej reprezentacji rodziców lub uczniów, o której mowa w art. 81 skład rady szkoły lub placówki ust. 1 pkt 2 i 3.

2.

W szkołach lub placówkach, w których rada nie została powołana, zadania rady wykonuje rada pedagogiczna.

Art. 83. Rady rodziców

1.

W szkołach i placówkach, z zastrzeżeniem ust. 6, działają rady rodziców, które reprezentują ogół rodziców uczniów.

1a.

W zebraniach rady rodziców może uczestniczyć pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna w celu omówienia zagadnień z zakresu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia uczniów, z zachowaniem w tajemnicy informacji o stanie zdrowia uczniów.

2.

W skład rad rodziców wchodzą:

1)

w szkołach – po jednym przedstawicielu rad oddziałowych, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danego oddziału;

2)

w placówkach – co najmniej 7 przedstawicieli, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców wychowanków danej placówki;

3)

w szkołach artystycznych – przedstawiciele w liczbie określonej w statucie szkoły, wybrani w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danej szkoły.

3.

W wyborach, o których mowa w ust. 2, jednego ucznia reprezentuje jeden rodzic. Wybory przeprowadza się na pierwszym zebraniu rodziców w każdym roku szkolnym.

4.

Rada rodziców uchwala regulamin swojej działalności, w którym określa w szczególności:

1)

wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady;

2)

szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rad, o których mowa w ust. 2 pkt 1–3, oraz przedstawicieli rad oddziałowych, o których mowa w ust. 2 pkt 1, do rady rodziców odpowiednio szkoły lub placówki.

5.

Rady rodziców mogą porozumiewać się ze sobą, ustalając zasady i zakres współpracy.

6.

Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, a w przypadku szkół i placówek artystycznych – minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, określą, w drodze rozporządzenia, rodzaje szkół i placówek, w których nie tworzy się rad rodziców, uwzględniając organizację szkoły lub placówki lub brak możliwości bezpośredniego uczestniczenia w ich działalności reprezentacji rodziców.

Art. 84. Kompetencje rady rodziców

1.

Rada rodziców może występować do dyrektora i innych organów szkoły lub placówki, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły lub placówki.

2.

Do kompetencji rady rodziców, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, należy:

1)

uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 26 program wychowawczo-profilaktyczny;

2)

opiniowanie programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub wychowania szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 56 uprawnienia organu sprawującego nadzór pedagogiczny ust. 2;

3)

opiniowanie projektu planu finansowego składanego przez dyrektora szkoły.

3.

Jeżeli rada rodziców w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia roku szkolnego nie uzyska porozumienia z radą pedagogiczną w sprawie programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 26 program wychowawczo-profilaktyczny, program ten ustala dyrektor szkoły lub placówki w uzgodnieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. Program ustalony przez dyrektora szkoły lub placówki obowiązuje do czasu uchwalenia programu przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną.

4.

W szkołach i placówkach, w których nie tworzy się rad rodziców, program wychowawczo-profilaktyczny szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 26 program wychowawczo-profilaktyczny, uchwala rada pedagogiczna.

5.

W szkołach i placówkach publicznych prowadzonych przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego lub przez osoby fizyczne oraz w szkołach i placówkach niepublicznych program wychowawczo-profilaktyczny szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 26 program wychowawczo-profilaktyczny, ustala organ wskazany w statucie szkoły lub placówki.

6.

W celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, rada rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania funduszy rady rodziców określa regulamin, o którym mowa w art. 83 rady rodziców ust. 4.

7.

Fundusze, o których mowa w ust. 6, mogą być przechowywane na odrębnym rachunku bankowym rady rodziców. Do założenia i likwidacji tego rachunku bankowego oraz dysponowania funduszami na tym rachunku są uprawnione osoby posiadające pisemne upoważnienie udzielone przez radę rodziców.

Art. 85. Samorząd uczniowski

1.

W szkole i placówce działa samorząd uczniowski, zwany dalej „samorządem”.

2.

Samorząd tworzą wszyscy uczniowie szkoły lub placówki.

3.

Zasady wybierania i działania organów samorządu określa regulamin uchwalany przez ogół uczniów w głosowaniu równym, tajnym i powszechnym. Organy samorządu są jedynymi reprezentantami ogółu uczniów.

4.

Regulamin samorządu nie może być sprzeczny ze statutem szkoły lub placówki.

5.

Samorząd może przedstawiać radzie szkoły lub placówki, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wnioski i opinie we wszystkich sprawach szkoły lub placówki, w szczególności dotyczących realizacji podstawowych praw uczniów, takich jak:

1)

prawo do zapoznawania się z programem nauczania, z jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami;

2)

prawo do jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu;

3)

prawo do organizacji życia szkolnego, umożliwiające zachowanie właściwych proporcji między wysiłkiem szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania własnych zainteresowań;

4)

prawo redagowania i wydawania gazety szkolnej;

5)

prawo organizowania działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi w porozumieniu z dyrektorem;

6)

prawo wyboru nauczyciela pełniącego rolę opiekuna samorządu.

6.

Samorząd w porozumieniu z dyrektorem szkoły lub placówki może podejmować działania z zakresu wolontariatu.

7.

Samorząd może ze swojego składu wyłonić radę wolontariatu.

8.

Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia, typy szkół i placówek, w których nie tworzy się samorządu uczniowskiego ze względu na konieczność stosowania w szkole lub placówce specjalnej organizacji nauki i metod pracy, a także ze względów wychowawczych, opiekuńczych i resocjalizacyjnych.

9.

Samorząd w szkole dla dorosłych, branżowej szkole II stopnia, szkole policealnej, policealnej szkole artystycznej lub placówce kształcenia ustawicznego, w celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek i innych źródeł. Zasady wydatkowania tych funduszy określa regulamin, o którym mowa w ust. 3.

Art. 86. Stowarzyszenia i inne organizacje w szkole i placówce

1.

W szkole i placówce mogą działać, z wyjątkiem partii i organizacji politycznych, stowarzyszenia i inne organizacje, a w szczególności organizacje harcerskie, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły lub placówki.

2.

Podjęcie działalności w szkole lub placówce przez stowarzyszenie lub inną organizację, o których mowa w ust. 1, wymaga uzyskania zgody dyrektora szkoły lub placówki, wyrażonej po uprzednim uzgodnieniu warunków tej działalności oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii rady szkoły lub placówki i rady rodziców.

3.

W szkołach i placówkach, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 83 rady rodziców ust. 6, oraz w szkołach i placówkach, w których nie utworzono rady szkoły lub placówki, nie stosuje się wymogu uzyskania pozytywnej opinii odpowiednio rady szkoły lub placówki i rady rodziców, o których mowa w ust. 2.

Art. 87. Wyłączenie stosowania przepisów ustawy

Przepisy art 80–83, art. 84 kompetencje rady rodziców ust. 1–4, 6 i 7, art. 85 samorząd uczniowski i art. 86 stowarzyszenia i inne organizacje w szkole i placówce nie dotyczą szkół i placówek publicznych prowadzonych przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego lub przez osoby fizyczne oraz szkół i placówek niepublicznych.

Dz.U.2024.0.737 t.j. - Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe