1.
Firmy inwestycyjne nie wywołują niejasności ani wątpliwości co do obowiązków spoczywających na nich w ramach procesu przy ocenie odpowiedniości usług inwestycyjnych lub instrumentów finansowych zgodnie z art. 25 ust. 2 dyrektywy 2014/65/UE. Przy dokonywaniu oceny odpowiedniości firma informuje klientów lub potencjalnych klientów w sposób jasny i prosty, że motywem przeprowadzania oceny odpowiedniości jest umożliwienie firmie działania w najlepiej pojętym interesie klienta.
W przypadku gdy usługi doradztwa inwestycyjnego lub zarządzania portfelem są świadczone w całości lub w części poprzez zautomatyzowany lub na wpół zautomatyzowany system, odpowiedzialność za dokonanie oceny odpowiedniości spoczywa na firmie inwestycyjnej świadczącej usługę i nie może być zmniejszona poprzez użycie systemu elektronicznego przy dokonywaniu osobistej rekomendacji lub decyzji o przystąpieniu do transakcji.
W przypadku gdy usługi doradztwa inwestycyjnego lub zarządzania portfelem są świadczone w całości lub w części poprzez zautomatyzowany lub na wpół zautomatyzowany system, odpowiedzialność za dokonanie oceny odpowiedniości spoczywa na firmie inwestycyjnej świadczącej usługę i nie może być zmniejszona poprzez użycie systemu elektronicznego przy dokonywaniu osobistej rekomendacji lub decyzji o przystąpieniu do transakcji.
2.
Firmy inwestycyjne określają zakres informacji pozyskiwanych od klientów w świetle wszystkich cech usług doradztwa inwestycyjnego lub zarządzania portfelem, które mają być świadczone tym klientom. Firmy inwestycyjne uzyskują od klientów lub potencjalnych klientów takie informacje, jakie są im konieczne do tego, by zrozumieć podstawowe fakty dotyczące klienta oraz mieć uzasadnione podstawy do stwierdzenia, że przy należytym uwzględnieniu charakteru i zakresu świadczonej usługi określona transakcja, zalecana lub zawarta w toku świadczenia usługi zarządzania portfelem, spełnia następujące kryteria:
a) spełnia cele inwestycyjne danego klienta, w tym w zakresie jego tolerancji ryzyka;
b) charakteryzuje się tym, że klient jest w stanie ponieść finansowo wszelkie związane z nią ryzyko inwestycyjne odpowiadające jego celom inwestycyjnym;
c) charakteryzuje się tym, że klient ma konieczne doświadczenie i wiedzę pozwalające na zrozumienie ryzyka związanego z transakcją lub zarządzaniem jego portfelem.
a) spełnia cele inwestycyjne danego klienta, w tym w zakresie jego tolerancji ryzyka;
b) charakteryzuje się tym, że klient jest w stanie ponieść finansowo wszelkie związane z nią ryzyko inwestycyjne odpowiadające jego celom inwestycyjnym;
c) charakteryzuje się tym, że klient ma konieczne doświadczenie i wiedzę pozwalające na zrozumienie ryzyka związanego z transakcją lub zarządzaniem jego portfelem.
3.
Świadcząc usługę inwestycyjną na rzecz klienta profesjonalnego, firma inwestycyjna ma prawo zakładać, że w odniesieniu do produktów, transakcji i usług będących podstawą klasyfikacji klienta ma on konieczne doświadczenie i wiedzę na potrzeby ust. 2 lit. c.
W przypadku gdy usługa inwestycyjna polega na doradztwie inwestycyjnym na rzecz klienta profesjonalnego, o którym mowa w sekcji 1 załącznika II do dyrektywy 2014/65/UE, firma inwestycyjna ma prawo zakładać na potrzeby ust. 2 lit. b, że klient ten jest w stanie ponieść finansowo wszelkie związane z nią ryzyko inwestycyjne odpowiadające celom inwestycyjnym tego klienta.
W przypadku gdy usługa inwestycyjna polega na doradztwie inwestycyjnym na rzecz klienta profesjonalnego, o którym mowa w sekcji 1 załącznika II do dyrektywy 2014/65/UE, firma inwestycyjna ma prawo zakładać na potrzeby ust. 2 lit. b, że klient ten jest w stanie ponieść finansowo wszelkie związane z nią ryzyko inwestycyjne odpowiadające celom inwestycyjnym tego klienta.
4.
Informacje dotyczące sytuacji finansowej klienta lub potencjalnego klienta zawierają, stosownie do potrzeb, wskazanie źródła i wymiaru regularnych dochodów, posiadanych aktywów, w tym aktywów płynnych, inwestycji, nieruchomości oraz regularnych zobowiązań finansowych.
5.
Informacje dotyczące celów inwestycyjnych klienta lub potencjalnego klienta zawierają, stosownie do potrzeb, informacje na temat długości okresu, w którym klient chciałby prowadzić inwestycje, jego preferencji co do poziomu ryzyka, profilu ryzyka oraz celu inwestycji.
6.
W przypadku gdy klient jest osobą prawną lub grupą co najmniej dwóch osób fizycznych lub w przypadku gdy co najmniej jedna osoba fizyczna jest reprezentowana przez inną osobę fizyczną, firma inwestycyjna ustanawia i wdraża politykę określającą, kto ma zostać poddany ocenie odpowiedniości oraz w jaki sposób ocena ta ma zostać przeprowadzona w praktyce, w tym od kogo należy pozyskać informacje dotyczące wiedzy i doświadczenia, sytuacji finansowej oraz celów inwestycyjnych. Firma inwestycyjna rejestruje tę politykę.
W przypadku gdy osoba fizyczna jest reprezentowana przez inną osobę fizyczną lub w przypadku gdy osoba prawna, która złożyła wniosek o traktowanie jej jak klienta profesjonalnego zgodnie z sekcją 2 załącznika II do dyrektywy 2014/65/UE, ma zostać wzięta pod uwagę do oceny odpowiedniości, sytuacja finansowa i cele inwestycyjne odnoszą się do osoby prawnej lub, w odniesieniu do osoby fizycznej, klienta podstawowego, a nie przedstawiciela. Wiedza i doświadczenie odnoszą się do przedstawiciela osoby fizycznej lub osoby upoważnionej do zawierania transakcji w imieniu klienta podstawowego.
W przypadku gdy osoba fizyczna jest reprezentowana przez inną osobę fizyczną lub w przypadku gdy osoba prawna, która złożyła wniosek o traktowanie jej jak klienta profesjonalnego zgodnie z sekcją 2 załącznika II do dyrektywy 2014/65/UE, ma zostać wzięta pod uwagę do oceny odpowiedniości, sytuacja finansowa i cele inwestycyjne odnoszą się do osoby prawnej lub, w odniesieniu do osoby fizycznej, klienta podstawowego, a nie przedstawiciela. Wiedza i doświadczenie odnoszą się do przedstawiciela osoby fizycznej lub osoby upoważnionej do zawierania transakcji w imieniu klienta podstawowego.
7.
Firmy inwestycyjne podejmują uzasadnione działania mające na celu zapewnienie wiarygodności informacji gromadzonych na temat ich klientów lub potencjalnych klientów. Powyższe obejmuje między innymi:
a) zapewnienie, aby klienci byli świadomi wagi przekazywania dokładnych i aktualnych informacji;
b) zapewnienie, aby wszystkie narzędzia, takie jak narzędzia profilowania oceny ryzyka lub narzędzia służące do oceny wiedzy i doświadczenia klienta, które są wykorzystywane w procesie oceny odpowiedniości, nadawały się do założonego celu i były należycie zaprojektowane pod kątem ich stosowania w odniesieniu do ich klientów, przy czym wszystkie ograniczenia mają zostać określone i w sposób aktywny złagodzone z wykorzystaniem procesu oceny odpowiedniości;
c) zapewnienie, aby pytania wykorzystane w procesie były łatwe do zrozumienia przez klientów, w sposób dokładny odzwierciedlały cele i potrzeby klienta oraz informacje niezbędne do dokonania oceny odpowiedniości; oraz
d) podjęcie w razie potrzeby kroków w celu zapewnienia spójności informacji dotyczących klienta, na przykład poprzez rozważenie, czy informacje przekazane przez klientów zawierają oczywiste nieprawidłowości.
Firmy inwestycyjne pozostające w stałym stosunku z klientem, na przykład poprzez świadczenie na bieżąco doradztwa lub usługi zarządzania portfelem, dysponują odpowiednimi strategiami i procedurami pozwalającymi na utrzymanie wystarczających i aktualnych informacji o klientach w zakresie niezbędnym do spełnienia wymogów ust. 2 oraz są w stanie je przedstawić.
a) zapewnienie, aby klienci byli świadomi wagi przekazywania dokładnych i aktualnych informacji;
b) zapewnienie, aby wszystkie narzędzia, takie jak narzędzia profilowania oceny ryzyka lub narzędzia służące do oceny wiedzy i doświadczenia klienta, które są wykorzystywane w procesie oceny odpowiedniości, nadawały się do założonego celu i były należycie zaprojektowane pod kątem ich stosowania w odniesieniu do ich klientów, przy czym wszystkie ograniczenia mają zostać określone i w sposób aktywny złagodzone z wykorzystaniem procesu oceny odpowiedniości;
c) zapewnienie, aby pytania wykorzystane w procesie były łatwe do zrozumienia przez klientów, w sposób dokładny odzwierciedlały cele i potrzeby klienta oraz informacje niezbędne do dokonania oceny odpowiedniości; oraz
d) podjęcie w razie potrzeby kroków w celu zapewnienia spójności informacji dotyczących klienta, na przykład poprzez rozważenie, czy informacje przekazane przez klientów zawierają oczywiste nieprawidłowości.
Firmy inwestycyjne pozostające w stałym stosunku z klientem, na przykład poprzez świadczenie na bieżąco doradztwa lub usługi zarządzania portfelem, dysponują odpowiednimi strategiami i procedurami pozwalającymi na utrzymanie wystarczających i aktualnych informacji o klientach w zakresie niezbędnym do spełnienia wymogów ust. 2 oraz są w stanie je przedstawić.
8.
Jeśli przy świadczeniu usługi inwestycyjnej w zakresie doradztwa inwestycyjnego lub zarządzania portfelem firma inwestycyjna nie uzyskuje informacji wymaganych na mocy art. 25 ust. 2 dyrektywy 2014/65/UE, wówczas nie może rekomendować usług inwestycyjnych lub instrumentów finansowych klientowi lub potencjalnemu klientowi.
9.
Firmy inwestycyjne dysponują wystarczającymi strategiami i procedurami pozwalającymi na zapewnienie zrozumienia przez nie charakteru i cech, w tym kosztów i ryzyka, usług inwestycyjnych i instrumentów finansowych wybranych dla swoich klientów, oraz na dokonanie przez nie oceny, z uwzględnieniem kosztów i złożoności, czy równorzędne usługi inwestycyjne lub instrumenty finansowe mogą odpowiadać profilowi ich klienta, oraz są w stanie je przedstawić.
10.
Przy świadczeniu usługi inwestycyjnej w zakresie doradztwa inwestycyjnego lub zarządzania portfelem firma inwestycyjna nie rekomenduje przystąpienia do transakcji ani nie podejmuje decyzji o przystąpieniu do transakcji w przypadku, gdy żadna z usług lub żaden z instrumentów nie są odpowiednie dla klienta.
11.
Przy świadczeniu usług doradztwa inwestycyjnego lub zarządzania portfelem, które obejmują zamianę instrumentów, czy to poprzez sprzedaż jednego instrumentu i zakup innego, czy też przez wykonanie prawa do wprowadzenia zmiany w odniesieniu do istniejącego instrumentu, firmy inwestycyjne gromadzą niezbędne informacje na temat dotychczasowych inwestycji klienta oraz rekomendowanych nowych inwestycji i dokonują analizy kosztów i korzyści zamiany, tak aby były w stanie wykazać, że korzyści wynikające z zamiany przewyższają koszty.
12.
Przy świadczeniu doradztwa inwestycyjnego firmy inwestycyjne przekazują klientowi detalicznemu sprawozdanie zawierające zarys udzielonych porad oraz informację o tym, w jaki sposób dokonane rekomendacje są odpowiednie dla klienta detalicznego, w tym informację o tym, w jaki sposób odpowiadają one celom klienta i okolicznościom osobistym w odniesieniu do wymaganego okresu inwestycji, wiedzy i doświadczenia klienta oraz stosunku klienta do ryzyka i możliwości ponoszenia przez niego strat.
Firmy inwestycyjne zwracają uwagę klientów na informacje o tym, czy rekomendowane usługi lub instrumenty mogą doprowadzić do sytuacji, w której klient detaliczny będzie próbował wnioskować o dokonanie okresowego przeglądu dotyczących go uzgodnień, a także uwzględniają je w sprawozdaniu na temat odpowiedniości.
W przypadku gdy firma inwestycyjna świadczy usługę obejmującą okresowe oceny odpowiedniości i sprawozdania na temat odpowiedniości, kolejne sprawozdania po rozpoczęciu świadczenia usługi mogą obejmować jedynie zmiany odnoszące się do wykorzystywanych usług lub instrumentów lub okoliczności dotyczące klientów, i nie można w nich powtarzać wszystkich szczegółów zawartych w pierwszym sprawozdaniu.
Firmy inwestycyjne zwracają uwagę klientów na informacje o tym, czy rekomendowane usługi lub instrumenty mogą doprowadzić do sytuacji, w której klient detaliczny będzie próbował wnioskować o dokonanie okresowego przeglądu dotyczących go uzgodnień, a także uwzględniają je w sprawozdaniu na temat odpowiedniości.
W przypadku gdy firma inwestycyjna świadczy usługę obejmującą okresowe oceny odpowiedniości i sprawozdania na temat odpowiedniości, kolejne sprawozdania po rozpoczęciu świadczenia usługi mogą obejmować jedynie zmiany odnoszące się do wykorzystywanych usług lub instrumentów lub okoliczności dotyczące klientów, i nie można w nich powtarzać wszystkich szczegółów zawartych w pierwszym sprawozdaniu.
13.
W celu usprawnienia usługi firmy inwestycyjne oferujące okresową ocenę odpowiedniości dokonują przeglądu odpowiedniości udzielonych rekomendacji co najmniej raz do roku. Częstotliwość przeprowadzania tej oceny zwiększa się w zależności od profilu ryzyka klienta i rodzaju rekomendowanych instrumentów finansowych.
