SCHEMATY SKRAJNI DRÓG
1. Dwujezdniowa droga klasy A lub S
wzór
2. Jednojezdniowa droga klasy S
wzór
3. Dwujezdniowa droga klasy GP i drogi niższych klas
3.1. Jezdnia nie ograniczona krawężnikami
wzór
3.2. Jezdnia ograniczona krawężnikami
wzór
4. Jednojezdniowa droga klasy GP i drogi niższych klas
4.1. Jezdnia nie ograniczona krawężnikami
wzór
4.2. Jezdnia ograniczona krawężnikami
wzór
5. Chodnik, ścieżka rowerowa i ścieżka pieszo-rowerowa
5.1. Chodnik
5.2. Ścieżka rowerowa i ścieżka pieszo-rowerowa
wzór
ZAŁĄCZNIK Nr 2
WARUNKI WIDOCZNOŚCI NA SKRZYŻOWANIACH I ZJAZDACH
1. Na skrzyżowaniu, z zastrzeżeniem ust. 6, powinny być zapewnione wolne od przeszkód pola widoczności przy:
1) zbliżaniu się do skrzyżowania po krzywoliniowym odcinku drogi podporządkowanej, określone w ust. 3.1 i 3.2,
2) zbliżaniu się do skrzyżowania po drodze podporządkowanej, określone w ust. 4.1 i 4.2,
3) ruszaniu z miejsca zatrzymania na wlocie drogi podporządkowanej, określone w ust. 5.
2. Przy wjeżdżaniu na drogę ze zjazdu lub z obiektu i urządzenia obsługi uczestników ruchu bez pasa włączania, z zastrzeżeniem ust. 6, powinno być zapewnione wolne od przeszkód pole widoczności przy ruszaniu z miejsca zatrzymania, określone w ust. 5.
3.1. Przy zbliżaniu się do skrzyżowania po krzywoliniowym odcinku drogi podporządkowanej powinna być zapewniona widoczność ustawionego przed skrzyżowaniem znaku drogowego "ustąp pierwszeństwa przejazdu" lub znaku "stop" z odległości widoczności Lz umożliwiającej zatrzymanie pojazdu poruszającego się z prędkością miarodajną po drodze podporządkowanej, nie mniejszej niż określa tabela:
Prędkość miarodajna na drodze podporządkowanej*)(km/h) |
100 |
90 |
80 |
70 |
60 |
50 |
40 |
30 |
Odległość widoczności Lz(m) |
180 |
150 |
120 |
90 |
70 |
50 |
35 |
20 |
*) Na drodze klasy Z, L i D jest to prędkość projektowa drogi.
3.2. W polu widoczności, oznaczonym na rysunku 1, umieszczonym nad jezdnią na wysokości 1 m, nie powinny znajdować się żadne przeszkody. Nie są przeszkodami w rozumieniu niniejszego załącznika poruszające się pojazdy, piesi i inne osoby znajdujące się na drodze, pnie pojedynczych drzew, podpory znaków drogowych.
4.1. Przy zbliżaniu się do skrzyżowania po drodze podporządkowanej powinna być zapewniona widoczność drogi z pierwszeństwem przejazdu umożliwiająca podjęcie decyzji o wykonaniu zamierzonego manewru lub o konieczności zatrzymania się przed skrzyżowaniem:
1) poza terenem zabudowy w odległości od krawędzi jezdni nie mniejszej niż:
a) 20 m - jeżeli droga podporządkowana jest klasy GP lub G,
b) 10 m - jeżeli droga podporządkowana jest klasy Z, L lub D,
2) na terenie zabudowy w odległości od krawędzi jezdni nie mniejszej niż 10 m, jeżeli droga podporządkowana jest klasy GP, G lub Z.
Odległość widoczności L1 pola widoczności, mierzoną wzdłuż drogi z pierwszeństwem przejazdu, określa tabela:
Prędkość miarodajna na drodze z pierwszeństwem przejazdu*)(km/h) |
100 |
90 |
80 |
70 |
60 |
50 |
40 |
30 |
Odległość widoczności L1pola widoczności: (m) |
210 |
180 |
160 |
140 |
120 |
100 |
80 |
60 |
*) Na drodze klasy Z, L i D jest to prędkość projektowa drogi.
4.2. W wypadku gdy nie jest możliwe zapewnienie oznaczonego na rysunku 2 wolnego od przeszkód pola widoczności, umieszczonego nad jezdnią na wysokości 1 m, należy dążyć do usunięcia tych przeszkód, zmiany lokalizacji skrzyżowania lub wprowadzenia ograniczeń wynikających z przepisów o ruchu drogowym.
5. Przy ruszaniu z miejsca zatrzymania na wlocie drogi podporządkowanej oraz przy wjeżdżaniu na drogę ze zjazdu lub z obiektu i urządzenia obsługi uczestników ruchu bez pasa włączania, w odległości nie mniejszej niż 3,0 m od krawędzi jezdni lub krawędzi ścieżki rowerowej, powinna być zapewniona widoczność drogi z pierwszeństwem przejazdu, co najmniej na odległość widoczności L2 określoną w tabeli:
Prędkość miarodajna na drodze z pierwszeństwem przejazdu*)(km/h) |
100 |
90 |
80 |
70 |
60 |
50 |
40 |
30 |
Odległość widoczności L2(m) |
180 |
160 |
120 |
100 |
90 |
70 |
60 |
40 |
*) Na drodze klasy Z, L i D jest to prędkość projektowa drogi.
W polu widoczności, oznaczonym na rysunku 3, umieszczonym nad jezdnią na wysokości 1 m, nie powinny znajdować się żadne przeszkody.
6. Wymagania określone w niniejszym załączniku nie dotyczą skrzyżowań oraz zjazdów i wjazdów usytuowanych w strefie zamieszkania.
Rys. 1. Pole widoczności przy zbliżaniu się do skrzyżowania po krzywoliniowym odcinku drogi
wzór
Rys. 2. Pole widoczności przy zbliżaniu się do skrzyżowania po drodze podporządkowanej
wzór
Rys. 3. Pole widoczności przy ruszaniu z miejsca zatrzymania
wzór
ZAŁĄCZNIK Nr 3
WARUNKI WIDOCZNOŚCI NA WJAZDACH Z PASEM WŁĄCZANIA
1. Na wjeździe z pasem włączania na jezdnię drogi klasy A, S lub GP, na jezdnię zbierająco-rozprowadzającą lub na łącznicę powinny być zapewnione wolne od przeszkód pola widoczności:
1) przy zbliżaniu się do pasa włączania - oznaczone na rysunku 1 literami ABCD,
2) na całej długości pasa włączania - oznaczone na rysunku 2 literami EFG.
2. Punkty od A do G, będące wierzchołkami pól widoczności, o których mowa w ust. 1, powinny być umieszczone nad jezdnią na wysokości 1 m.
3. Punkt A jest punktem obserwacyjnym umieszczonym w osi jezdni wjazdu w odległości nie mniejszej niż 50 m od punktu B na drodze klasy A i S oraz 20 m - w pozostałych wypadkach, o których mowa w ust. 1.
4. Punkt B jest celem obserwacji umieszczonym w osi pasa włączania przy końcu powierzchni wyłączonej z ruchu.
5. Punkt C jest celem obserwacji umieszczonym w osi prawego pasa ruchu jezdni, na którą jest wjazd, przy końcu powierzchni wyłączonej z ruchu.
6. Punkt D jest celem obserwacji umieszczonym w osi prawego pasa ruchu jezdni, na którą jest wjazd, w odległości nie mniejszej niż 100 m od punktu C.
7. Punkt E jest punktem obserwacyjnym poruszającym się po osi pasa włączania na całej jego długości.
8. Punkt F jest celem obserwacji umieszczonym w osi prawego pasa ruchu jezdni, na którą jest wjazd, i poruszającym się z punktem E.
9. Punkt G jest celem obserwacji umieszczonym w osi prawego pasa ruchu jezdni, na którą jest wjazd, w odległości nie mniejszej niż Lb od punktu F. Długość odcinka Lb powinna być określona z rysunku 3, przyjmując:
1) prędkość miarodajną drogi - jeżeli włączanie odbywa się na jezdnię dróg klasy A, S i GP,
2) prędkość projektową jezdni zbierająco-rozprowadzającej lub łącznicy - jeżeli włączanie odbywa się na te jezdnie.
10. Pola widoczności, o których mowa w ust. 1, powinny być wolne od przeszkód. Nie są przeszkodami w rozumieniu niniejszego załącznika poruszające się pojazdy, piesi i inne osoby znajdujące się na drodze, pnie pojedynczych drzew, podpory znaków drogowych.
wzór
Rys. 1. Pole widoczności przy zbliżaniu się do pasa włączania
wzór
Rys. 2. Pole widoczności na pasie włączania
wzór
Rys. 3. Długość odcinka Lb w zależności od prędkości
ZAŁĄCZNIK Nr 4 (uchylony).
ZAŁĄCZNIK Nr 5 (uchylony).
ZAŁĄCZNIK Nr 6
WARUNKI TECHNICZNE, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ NAWIERZCHNIE JEZDNI
1. Rzędne wysokościowe
Przy wykonywaniu nowych i przebudowie dróg powinny być badane rzędne wysokościowe podłoża, podbudowy i powierzchni nawierzchni. Na drogach klasy A i S pomiar wykonuje się na siatce o rozmiarach 10 m x 10 m wraz ze sprawdzeniem rzędnych osi podłużnej jezdni i obu krawędzi. Na drogach o jezdni węższej niż 10 m sprawdza się rzędne osi podłużnej i krawędzi. Na drogach klasy GP i drogach niższych klas sprawdza się rzędne osi podłużnej jezdni i krawędzi co 20 m, a na odcinkach krzywoliniowych co 10 m. Wartości dopuszczalnych odchyleń w stosunku do rzędnych projektowych określa tabela:
Rodzaj warstwy konstrukcyjnej |
Dopuszczalne odchylenie |
1 |
2 |
Podłoże |
-2 cm, +0 cm |
Podbudowa zasadnicza |
-1 cm, +0 cm |
Warstwa ścieralna |
± 1 cm |
Wymaga się, aby 95% zmierzonych rzędnych danej warstwy nie przekraczało dopuszczalnych odchyleń.
2. Ocena równości podłużnej
2.1. W pomiarach równości podłużnej warstw konstrukcji nawierzchni należy stosować metody:
1) profilometryczną bazującą na wskaźnikach równości IRI;
2) pomiaru ciągłego równoważną użyciu łaty i klina z wykorzystaniem planografu (w miejscach niedostępnych dla planografu pomiar ciągły z użyciem łaty i klina).
Długość łaty w pomiarze równości podłużnej powinna wynosić 4 m.
2.2. Do oceny równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni dróg klasy A, S, GP oraz G należy stosować metodę profilometryczną bazującą na wskaźnikach równości IRI [mm/m]. Wartość IRI należy wyznaczać z krokiem co 50 m. Długość ocenianego odcinka nawierzchni nie powinna być większa niż 1000 m. Odcinek końcowy o długości mniejszej niż 500 m należy oceniać łącznie z odcinkiem poprzedzającym.
Do oceny równości odcinka nawierzchni ustala się minimalną liczbę wskaźników IRI równą 5. W przypadku odbioru robót na krótkich odcinkach nawierzchni, których całkowita długość jest mniejsza niż 250 m, dopuszcza się wyznaczanie wskaźników IRI z krokiem mniejszym niż 50 m, przy czym należy ustalać maksymalną możliwą długość kroku pomiarowego, z uwzględnieniem minimalnej wymaganej liczby wskaźników IRI równej 5.
Wymagana równość podłużna jest określona przez dopuszczalną wartość średnią wyników pomiaru IRIśr oraz dopuszczalną wartość maksymalną pojedynczego pomiaru IRImax, których nie można przekroczyć na długości ocenianego odcinka nawierzchni.
Wartości dopuszczalne przy odbiorze warstwy ścieralnej metodą profilometryczną określa tabela:
Klasa drogi |
Element nawierzchni |
Dopuszczalne odbiorcze wartości wskaźników dla zadanego zakresu długości odcinka drogi [mm/m] |
IRIśr* |
IRImax |
1 |
2 |
3 |
4 |
A, S, GP |
Pasy ruchu zasadnicze, awaryjne, dodatkowe, włączenia i wyłączenia, jezdnie łącznic |
1,3 |
2,4 |
Jezdnie MOP, utwardzone pobocza |
1,5 |
2,7 |
G |
Pasy ruchu zasadnicze, dodatkowe, włączenia i wyłączenia, postojowe, jezdnie łącznic |
1,7 |
3,4 |
Utwardzone pobocza |
2,0 |
3,8 |
* w przypadku:
- odbioru odcinków warstwy nawierzchni o całkowitej długości mniejszej niż 500 m,
- odbioru robót polegających na ułożeniu na istniejącej nawierzchni jedynie warstwy ścieralnej (niezależnie od długości odcinka robót),
dopuszczalną wartość IRIśr wg tabeli należy zwiększyć o 0,2 mm/m.
2.3. Do oceny równości podłużnej:
1) warstwy ścieralnej nawierzchni dróg klasy Z, L, D oraz placów i parkingów,
2) warstw wiążącej i podbudowy nawierzchni dróg wszystkich klas
- należy stosować metodę pomiaru ciągłego równoważną użyciu łaty i klina z wykorzystaniem planografu, umożliwiającego wyznaczanie odchyleń równości podłużnej jako największej odległości (prześwitu) pomiędzy teoretyczną linią łączącą spody kółek jezdnych urządzenia a mierzoną powierzchnią warstwy [mm]. W miejscach niedostępnych dla planografu pomiar równości podłużnej warstw nawierzchni należy wykonać w sposób ciągły z użyciem łaty i klina.
Wartości dopuszczalne odchyleń równości podłużnej przy odbiorze warstwy planografem (łatą i klinem) określa tabela:
Klasa drogi |
Element nawierzchni |
Dopuszczalne odbiorcze wartości odchyleń równości podłużnej warstwy [mm] |
ścieralna |
wiążąca |
podbudowa |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
A, S, GP |
Pasy ruchu zasadnicze, awaryjne, dodatkowe, włączenia i wyłączenia, jezdnie łącznic |
- |
6 |
9 |
Jezdnie MOP, utwardzone pobocza |
- |
9 |
12 |
G, Z |
Pasy ruchu zasadnicze, dodatkowe, włączenia i wyłączenia, postojowe, jezdnie łącznic |
6 (dotyczy jedynie klasy Z) |
9 |
12 |
Utwardzone pobocza |
9 (dotyczy jedynie klasy Z) |
12 |
15 |
L, D, place, parkingi |
Wszystkie pasy ruchu i powierzchnie przeznaczone do ruchu i postoju pojazdów |
9 |
12 |
15 |
3. Ocena równości poprzecznej
3.1. Do oceny równości poprzecznej warstw nawierzchni dróg wszystkich klas oraz placów i parkingów należy stosować metodę pomiaru profilometrycznego równoważną użyciu łaty i klina, umożliwiającą wyznaczenie odchylenia równości w przekroju poprzecznym pasa ruchu/elementu drogi. Odchylenie to jest obliczane jako największa odległość (prześwit) pomiędzy teoretyczną łatą (o długości 2 m) a zarejestrowanym profilem poprzecznym warstwy. Efektywna szerokość pomiarowa jest równa szerokości mierzonego pasa ruchu (elementu nawierzchni) z tolerancją ±15%. Wartość odchylenia równości poprzecznej należy wyznaczać z krokiem co 1 m.
3.2. W miejscach niedostępnych dla profilografu pomiar równości poprzecznej warstw nawierzchni należy wykonać z użyciem łaty i klina. Długość łaty w pomiarze równości poprzecznej powinna wynosić 2 m. Pomiar powinien być wykonywany nie rzadziej niż co 5 m.
Wartości dopuszczalne odchyleń równości poprzecznej przy odbiorze warstwy określa tabela:
Klasa drogi |
Element nawierzchni |
Dopuszczalne odbiorcze wartości odchyleń równości poprzecznej warstwy [mm] |
ścieralna |
wiążąca |
podbudowa |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
A, S, GP |
Pasy ruchu zasadnicze, awaryjne, dodatkowe, włączenia i wyłączenia, jezdnie łącznic |
4 |
6 |
9 |
Jezdnie MOP, utwardzone pobocza |
6 |
9 |
12 |
G, Z |
Pasy ruchu zasadnicze, dodatkowe, włączenia i wyłączenia, postojowe, jezdnie łącznic |
6 |
9 |
12 |
Utwardzone pobocza |
9 |
12 |
15 |
L, D, place, parkingi |
Wszystkie pasy ruchu i powierzchnie przeznaczone do ruchu i postoju pojazdów |
9 |
12 |
15 |
4. Ocena właściwości przeciwpoślizgowych
4.1.Przy ocenie właściwości przeciwpoślizgowych nawierzchni drogi klasy G i dróg wyższych klas powinien być określony współczynnik tarcia na mokrej nawierzchni przy całkowitym poślizgu opony testowej.
4.2. Pomiar wykonuje się urządzeniem o pełnej blokadzie koła nie rzadziej niż co 50 m na nawierzchni zwilżanej wodą w ilości 0,5 l/m2, a wynik pomiaru powinien być przeliczalny na wartość przy 100% poślizgu opony testowej rowkowanej (ribbed tyre) rozmiaru 165 R 15 - zalecanej przez Światową Organizację Drogową (PIARC) - lub innej wiarygodnej metody równoważnej, jeśli dysponuje się sprawdzoną zależnością korelacyjną umożliwiającą przeliczenie wyników pomiarów na wartości uzyskiwane zestawem o pełnej blokadzie koła. Pomiary powinny być wykonywane w temperaturze otoczenia od 5°C do 30°C, na czystej nawierzchni. Badanie należy wykonać przed dopuszczeniem nawierzchni do ruchu drogowego oraz powtórnie w okresie od 4 do 8 tygodni od oddania nawierzchni do eksploatacji. Badanie powtórne należy wykonać w śladzie koła. Jeżeli warunki atmosferyczne uniemożliwiają wykonanie pomiaru w wymienionym terminie, powinien być on zrealizowany z najmniejszym możliwym opóźnieniem. Uzyskane wartości współczynnika tarcia należy rejestrować z dokładnością do trzech miejsc po przecinku. Miarą właściwości przeciwpoślizgowych jest miarodajny współczynnik tarcia. Za miarodajny współczynnik tarcia przyjmuje się różnicę wartości średniej E(m) i odchylenia standardowego D: E(m) - D. Wyniki podaje się z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Długość ocenianego odcinka nawierzchni nie powinna być większa niż 1000 m, a liczba pomiarów nie mniejsza niż 10. Odcinek końcowy o długości mniejszej niż 500 m należy oceniać łącznie z odcinkiem poprzedzającym.
4.3. Minimalne wartości miarodajnego współczynnika tarcia nawierzchni dla konkretnej prędkości zablokowanej opony względem nawierzchni określa tabela:
Klasa drogi |
Element nawierzchni |
Minimalna wartość miarodajnego współczynnika tarcia przy prędkości zablokowanej opony względem nawierzchni |
30 km/h |
60 km/h |
90 km/h |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
A, S |
Pasy ruchu zasadnicze, dodatkowe, awaryjne |
- |
0,49* |
0,44 |
Pasy włączania i wyłączania, jezdnie łącznic |
0,55** |
0,51 |
- |
GP, G |
Pasy ruchu, pasy dodatkowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza |
0,51** |
0,41 |
- |
* wartość wymagania dla odcinków nawierzchni, na których nie można wykonać pomiarów z prędkością 90 km/h,
** wartości wymagań dla odcinków nawierzchni, na których nie można wykonać pomiarów z prędkością 60 km/h.