Rozdział 18 Świadczenia dla bezrobotnych - Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Art. 218. Prawo do zasiłku

1.

Prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnemu za każdy dzień kalendarzowy od dnia zarejestrowania się w PUP, z wyjątkiem art. 219 nieprzysługiwanie prawa do zasiłku i art. 220 nieprzysługiwanie prawa do zasiłku od dnia zarejestrowania w PUP, jeżeli w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania, łącznie przez okres co najmniej 365 dni:

1)

był zatrudniony i osiągał wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy, z wyjątkiem zwolnienia ze składki kategorii osób, o których mowa w art 261–265; w okresie tym nie uwzględnia się okresów urlopów bezpłatnych trwających łącznie dłużej niż 30 dni;

2)

wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą i osiągał z tego tytułu dochód w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę;

3)

świadczył usługi na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub umowy o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, albo współpracował przy wykonywaniu tych umów, za które powinny być opłacone składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy, z wyjątkiem art. 261 opłacanie składek za osoby pozostające w stosunku pracy lub stosunku służbowym, przy czym podstawę wymiaru tych składek stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę w przeliczeniu na okres pełnego miesiąca;

4)

opłacał składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, z wyjątkiem art. 261 opłacanie składek za osoby pozostające w stosunku pracy lub stosunku służbowym, przy czym podstawę wymiaru tych składek stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę;

5)

wykonywał pracę w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę;

6)

wykonywał pracę w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych, będąc członkiem tej spółdzielni, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę;

7)

opłacał składkę na Fundusz Pracy w związku z pracą za granicą u pracodawcy zagranicznego w państwie niewymienionym w art. 1 zakres regulacji ust. 3 pkt 2 lit. a–d, w wysokości 9,75 % przeciętnego wynagrodzenia za każdy miesiąc zatrudnienia;

8)

był zatrudniony za granicą i przybył do Rzeczypospolitej Polskiej jako repatriant;

9)

był zatrudniony, pełnił służbę lub wykonywał inną pracę zarobkową i osiągał wynagrodzenie lub dochód, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy.

2.

Do 365 dni, o których mowa w ust. 1, zalicza się również okresy:

1)

zawodowej służby wojskowej, zasadniczej służby wojskowej, terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie, służby w aktywnej rezerwie w dniach tej służby, odbywania ćwiczeń wojskowych w ramach pasywnej rezerwy, służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny lub służby zastępczej oraz służby w charakterze personelu obrony cywilnej, o którym mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz. U. poz. 1907), skierowanego przez właściwy organ obrony cywilnej do wykonania zadań w czasie stanu wojennego i w czasie wojny, a także służby w charakterze funkcjonariusza, o którym mowa w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin;

2)

urlopu wychowawczego udzielonego na podstawie odrębnych przepisów;

3)

pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej przyznawanej na podstawie ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin lub ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, renty szkoleniowej oraz przypadające po ustaniu zatrudnienia, wykonywania innej pracy zarobkowej albo zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności okresy pobierania zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli podstawę wymiaru tych zasiłków i świadczenia, z uwzględnieniem kwoty składek na ubezpieczenia społeczne, stanowiła kwota wynosząca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę;

4)

niewymienione w ust. 1, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy, jeżeli podstawę wymiaru składek stanowiła kwota wynosząca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę;

5)

za które przyznano odszkodowanie z tytułu niezgodnego z przepisami rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy lub stosunku służbowego, oraz okres, za który wypłacono pracownikowi odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę;

6)

świadczenia usług na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w art. 50 pojęcie niani i umowa uaktywniająca ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3;

7)

pobierania renty rodzinnej, w przypadku gdy nastąpił zbieg prawa do tej renty z prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy i wybrano pobieranie renty rodzinnej;

8)

pobierania świadczenia pieniężnego przysługującego członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych w przypadku gdy nastąpił zbieg prawa do tego świadczenia z prawem do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;

9)

sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez osoby, o których mowa w art. 6a prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych;

10)

pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego na podstawie ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, lub zasiłku dla opiekuna na podstawie ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;

11)

zatrudnienia z wynagrodzeniem poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie w przypadku osób, którym na podstawie art. 15g ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 340, 1089, 1222, 1473 i 1717 oraz z 2025 r. poz. 179), obniżono wymiar czasu pracy, co skutkowało obniżeniem wysokości wynagrodzenia poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę, jeżeli przed wskazanym obniżeniem wymiaru czasu pracy osiągały miesięcznie wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę;

12)

podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, zgodnie z art. 6c obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym opiekunów osoby pobierającej świadczenie wspierające ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych;

13)

finansowania składek za ubezpieczonego ze środków, o których mowa w art. 16 finansowanie składek na ubezpieczenie emerytalne ust. 4a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.

3.

Prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnym zwolnionym z zakładów karnych i aresztów śledczych, zarejestrowanym w okresie 30 dni od dnia zwolnienia, jeżeli suma okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, przypadających w okresie 18 miesięcy przed ostatnim pozbawieniem wolności oraz wykonywania pracy w okresie pozbawienia wolności wynosiła co najmniej 365 dni, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę. W przypadku pozbawienia wolności w okresie pobierania zasiłku, po zwolnieniu z zakładu karnego lub aresztu śledczego przysługuje prawo do zasiłku na okres skrócony o okres pobierania zasiłku przed pozbawieniem wolności i w trakcie przerw w odbywaniu kary. W przypadku pozbawienia wolności w okresie, o którym mowa w art. 220 nieprzysługiwanie prawa do zasiłku od dnia zarejestrowania w PUP ust. 2, prawo do zasiłku przysługuje na okres, na jaki zostałoby przyznane po upływie okresu wskazanego w art. 220 nieprzysługiwanie prawa do zasiłku od dnia zarejestrowania w PUP ust. 2, gdyby pozbawienie wolności nie miało miejsca.

4.

Prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnym zwolnionym z zasadniczej służby wojskowej lub okresowej służby wojskowej, jeżeli okres jej odbywania wynosił co najmniej 240 dni i przypadał w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania się w PUP.

5.

Okresy wymienione w ust. 1 i 2, które stanowiły już raz podstawę do nabycia prawa do zasiłku, nie mogą być ponownie uwzględnione do 365 dni, o których mowa w ust. 1, z wyjątkiem nabycia prawa do zasiłku na okres uzupełniający w trybie art. 226 utrata statusu bezrobotnego na okres krótszy niż 365 dni z powodu podjęcia zatrudnienia ust. 3.

Art. 219. Nieprzysługiwanie prawa do zasiłku

1.

Prawo do zasiłku nie przysługuje bezrobotnemu, który przed rejestracją w PUP:

1)

rozwiązał ostatni stosunek pracy lub stosunek służbowy za wypowiedzeniem, chyba że rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego za wypowiedzeniem nastąpiło z powodu zmiany miejsca zamieszkania lub pracownik rozwiązał umowę o pracę w trybie art. 55 rozwiązanie bez wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika § 1 i 1¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy;

2)

spowodował rozwiązanie z własnej winy ostatniego stosunku pracy lub stosunku służbowego bez wypowiedzenia;

3)

rozwiązał ostatni stosunek pracy zawarty na podstawie skierowania przez starostę do pracodawcy otrzymującego w związku z tym skierowaniem środki z Funduszu Pracy.

2.

Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku gdy ostatni stosunek pracy lub stosunek służbowy nie stanowi podstawy nabycia prawa do zasiłku.

Art. 220. Nieprzysługiwanie prawa do zasiłku od dnia zarejestrowania w PUP

1.

Prawo do zasiłku od dnia zarejestrowania w PUP nie przysługuje bezrobotnemu, który:

1)

otrzymał odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę;

2)

otrzymał przewidziane w odrębnych przepisach świadczenie w postaci jednorazowego ekwiwalentu pieniężnego za urlop górniczy, jednorazowej odprawy socjalnej, zasiłkowej, pieniężnej po zasiłku socjalnym, jednorazowej odprawy warunkowej lub odprawy pieniężnej bezwarunkowej;

3)

odbywa odpłatną praktykę absolwencką i otrzymuje z tego tytułu miesięczne świadczenie pieniężne w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę;

4)

zarejestrował się jako bezrobotny w okresie, zgłoszonego do CEIDG, zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, jeśli okres prowadzenia tej działalności stanowi podstawę lub jest uwzględniany do nabycia prawa do zasiłku;

5)

rozwiązał ostatni stosunek pracy lub stosunek służbowy na mocy porozumienia stron, chyba że porozumienie stron nastąpiło z powodu zmiany miejsca zamieszkania lub z powodu upadłości, likwidacji pracodawcy lub zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących zakładu pracy;

6)

z własnej winy po skierowaniu przez PUP lub zawarciu umowy nie podjął albo przerwał realizację formy pomocy, chyba że powodem niepodjęcia albo przerwania realizacji było podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej;

7)

odmówił bez uzasadnionej przyczyny propozycji prac społecznie użytecznych;

8)

odmówił udziału w przygotowaniu IPD.

2.

Bezrobotnemu, o którym mowa w ust. 1, spełniającemu warunki określone w art. 218 prawo do zasiłku zasiłek przysługuje:

1)

po upływie okresu, za który otrzymał ekwiwalent, odprawę lub odszkodowanie, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2;

2)

po zakończeniu odbywania praktyki absolwenckiej i otrzymywania z tego tytułu miesięcznie świadczenia pieniężnego w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę;

3)

po okresie 90 dni od dnia zarejestrowania się w PUP w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4 i 5;

4)

po upływie okresu wskazanego w art. 65 pozbawienie statusu bezrobotnego przez starostę ust. 1 pkt 2 – w przypadku wymienionym w ust. 1 pkt 6;

5)

po upływie okresu wskazanego w art. 65 pozbawienie statusu bezrobotnego przez starostę ust. 1 pkt 3 – w przypadku wymienionym w ust. 1 pkt 7;

6)

po upływie okresu wskazanego w art. 65 pozbawienie statusu bezrobotnego przez starostę ust. 1 pkt 12 – w przypadku wymienionym w ust. 1 pkt 8.

3.

Okresy zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalności, pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia, zaprzestaniu wykonywania innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalności oraz uzyskiwania przychodu, wymienione w art. 226 utrata statusu bezrobotnego na okres krótszy niż 365 dni z powodu podjęcia zatrudnienia ust. 1, oraz okresy wymienione w art. 226 utrata statusu bezrobotnego na okres krótszy niż 365 dni z powodu podjęcia zatrudnienia ust. 2, wlicza się do okresów, o których mowa w ust. 2.

Art. 221. Udokumentowanie przez bezrobotnego okresu uprawniającego do zasiłku po dniu zarejestrowania się w PUP, jednak w okresie posiadania statusu bezrobotnego

W przypadku udokumentowania przez bezrobotnego okresu uprawniającego do zasiłku po dniu zarejestrowania się w PUP, jednak w okresie posiadania statusu bezrobotnego, prawo do zasiłku przysługuje od dnia udokumentowania tego prawa na okres, o którym mowa w art. 225 okres pobierania zasiłku ust. 1.

Art. 222. Ustalenie czy okresy ubezpieczenia, zatrudnienia lub pracy na własny rachunek spełnione przez bezrobotnego za granicą mają wpływ na ustalenie wysokości lub okres pobierania zasiłku

1.

W przypadku gdy bezrobotny spełnia warunki do nabycia zasiłku określone w art. 218 prawo do zasiłku, a okresy jego ubezpieczenia, zatrudnienia lub pracy na własny rachunek spełnione w państwie, o którym mowa w art. 1 zakres regulacji ust. 3 pkt 2 lit. a–d, lub państwie, z którym Rzeczpospolita Polska zawarła dwustronną umowę międzynarodową o zabezpieczeniu społecznym, mogą mieć wpływ jedynie na ustalenie wysokości lub okres pobierania zasiłku, o którym mowa w art. 225 okres pobierania zasiłku ust. 1 pkt 2 lit. c, starosta wydaje decyzję na podstawie art. 38 zadania samorządu powiatu w zakresie aktywności zawodowej ust. 1 pkt 14 lit. d, z uwzględnieniem jedynie okresów wymienionych w art. 218 prawo do zasiłku ust. 1 i 2.

2.

Po wydaniu decyzji, o której mowa w ust. 1, PUP niezwłocznie przekazuje sprawę do WUP w celu ustalenia, czy okresy ubezpieczenia, zatrudnienia lub pracy na własny rachunek spełnione przez bezrobotnego w państwie, o którym mowa w ust. 1, mają wpływ na ustalenie wysokości lub okres pobierania zasiłku, o którym mowa w art. 225 okres pobierania zasiłku ust. 1 pkt 2 lit. c.

3.

W przypadku ustalenia, że okresy ubezpieczenia, zatrudnienia lub pracy na własny rachunek spełnione przez bezrobotnego w państwie, o którym mowa w ust. 1, mają wpływ na ustalenie wysokości lub okres pobierania zasiłku, o którym mowa w art. 225 okres pobierania zasiłku ust. 1 pkt 2 lit. c, marszałek województwa wydaje decyzję na podstawie art. 35 koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego ust. 1.

4.

Wydanie przez marszałka województwa decyzji, o której mowa w ust. 3, oznacza uchylenie decyzji wydanej na podstawie ust. 1, przy czym świadczenia wypłacone na podstawie decyzji, o której mowa w ust. 1, zalicza się na poczet świadczeń wynikających z decyzji, o której mowa w ust. 3.

5.

W przypadku ustalenia, że okresy ubezpieczenia, zatrudnienia lub pracy na własny rachunek spełnione przez bezrobotnego w innym państwie, o którym mowa w ust. 1, nie mają ani nie mogłyby mieć wpływu na ustalenie wysokości lub okres pobierania zasiłku, o którym mowa w art. 225 okres pobierania zasiłku ust. 1 pkt 2 lit. c, marszałek województwa umarza prowadzone postępowanie administracyjne.

6.

Do spraw, o których mowa w ust. 1, przepisu art. 221 udokumentowanie przez bezrobotnego okresu uprawniającego do zasiłku po dniu zarejestrowania się w PUP, jednak w okresie posiadania statusu bezrobotnego nie stosuje się.

Art. 223. Sprawdzanie danych w systemie teleinformatycznym w przypadku osoby pobierającej zasiłek dla bezrobotnych z innego państwa

1.

W przypadku osoby pobierającej zasiłek dla bezrobotnych z innego państwa, WUP, w celu wykonania obowiązków określonych w przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, sprawdza w systemie teleinformatycznym, o którym mowa w art. 26 prowadzenie i udostępnianie systemów teleinformatycznych ust. 1 pkt 1, dane dotyczące posiadania statusu poszukującego pracy.

2.

WUP niezwłocznie przekazuje do PUP informację wskazującą okres, w którym bezrobotny, zarejestrowany w państwie określonym w art. 1 zakres regulacji ust. 3 pkt 2 lit. a–d, zachowuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej prawo do zasiłku dla bezrobotnych nabyte w państwie rejestracji jako bezrobotny. W stosunku do takiej osoby w okresie wskazanym przez WUP, PUP przeprowadza kontrolę, tak jak gdyby osoba ta była zarejestrowana jako bezrobotna na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

3.

PUP niezwłocznie informuje WUP o zaistnieniu okoliczności, które mogą mieć wpływ na prawo do zasiłku nabyte w państwie określonym w art. 1 zakres regulacji ust. 3 pkt 2 lit. a–d, a także o przedstawieniu przez poszukującego pracy dokumentu stwierdzającego niezdolność do pracy.

4.

Stwierdzenie zachowania prawa do zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w art. 35 koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego ust. 5, następuje na podstawie danych uzyskanych z systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 26 prowadzenie i udostępnianie systemów teleinformatycznych ust. 1 pkt 1, dotyczących posiadania przez bezrobotnego prawa do zasiłku dla bezrobotnych, okresu, na jaki przysługuje zasiłek, wysokości zasiłku oraz wszelkich innych okoliczności wpływających na wypłatę zasiłku.

5.

W przypadku, o którym mowa w art. 35 koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego ust. 5, WUP, po otrzymaniu z instytucji państwa określonego w art. 1 zakres regulacji ust. 3 pkt 2 lit. a–d informacji dotyczących rejestracji bezrobotnego w państwie poszukiwania pracy, niezwłocznie przekazuje te informacje do PUP.

6.

Okres zachowania prawa do zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w art. 35 koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego ust. 5, może zostać przedłużony zgodnie z przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Przed przedłużeniem tego okresu WUP sprawdza w PUP, czy wobec bezrobotnego nie jest planowane zastosowanie jednej z form pomocy oraz czy nie ma dla niego propozycji zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

7.

PUP niezwłocznie powiadamia WUP o utracie statusu bezrobotnego przez bezrobotnego, wobec którego jest prowadzone postępowanie administracyjne w sprawie, o której mowa w art. 35 koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego ust. 1, jeżeli utrata statusu nastąpi przed wydaniem w tej sprawie ostatecznej decyzji administracyjnej.

8.

PUP niezwłocznie powiadamia WUP o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych przez bezrobotnego, który korzysta z uprawnienia do zachowania prawa do zasiłku dla bezrobotnych, określonego w art. 35 koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego ust. 5.

9.

W okresie pobierania przez osobę zasiłku dla bezrobotnych z innego państwa, PUP przekazuje WUP co miesiąc, na jego wniosek, informacje dotyczące form pomocy zastosowanych wobec tej osoby.

10.

WUP przekazuje właściwemu PUP odpis wydanej decyzji administracyjnej w sprawie, o której mowa w art. 35 koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego ust. 1, w terminie 7 dni od dnia jej wydania.

11.

WUP niezwłocznie informuje właściwy PUP o wniesieniu odwołania od decyzji administracyjnej wydanej w sprawie, o której mowa w art. 35 koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego ust. 1.

Art. 224. Wysokość zasiłku

1.

Wysokość zasiłku wynosi:

1)

1662,00 zł w okresie pierwszych 90 dni posiadania prawa do zasiłku;

2)

1305,20 zł w okresie kolejnych dni posiadania prawa do zasiłku.

2.

Bezrobotnemu, którego łączne okresy wymienione w art. 218 prawo do zasiłku ust. 1, ust. 2 pkt 1, 2, 4 i 5 wynoszą co najmniej 20 lat, przysługuje zasiłek w wysokości 120 % kwoty zasiłku określonego w ust. 1.

3.

Do okresu, od którego zależy wysokość i okres pobierania zasiłku, zalicza się również okresy pobierania gwarantowanego zasiłku okresowego, okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego młodocianych pracowników, okres zatrudnienia za granicą osoby, która przesiedliła się do kraju na warunkach repatriacji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1105 oraz z 2025 r. poz. 620), oraz okresy urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących, opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych, stanowiących przerwę w zatrudnieniu spowodowaną opieką nad dzieckiem:

1)

w wieku do 4 lat – w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie z okresami, o których mowa w art. 218 prawo do zasiłku ust. 2 pkt 2, bez względu na liczbę dzieci – do 6 lat;

2)

na które, ze względu na stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny, przysługuje zasiłek pielęgnacyjny – dodatkowo do 3 lat na każde dziecko.

4.

Do okresu, od którego zależy wysokość i okres pobierania zasiłku, zalicza się również:

1)

okresy zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przebyte przed dniem 1 stycznia 1997 r., jeżeli podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne lub zaopatrzenie emerytalne i Fundusz Pracy stanowiła kwota wynosząca co najmniej połowę wówczas obowiązującego najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników, określonego na podstawie odrębnych przepisów; okres prowadzenia pozarolniczej działalności przed dniem 1 stycznia 1997 r. podlega zaliczeniu pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy z tego tytułu, o ile podstawę wymiaru tych składek stanowiła kwota wynosząca co najmniej połowę wówczas obowiązującego najniższego wynagrodzenia za pracę;

2)

okresy zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przebyte przed dniem 1 maja 2004 r. za granicą u pracodawcy zagranicznego w państwie wymienionym w art. 1 zakres regulacji ust. 3 pkt 2 lit. a–d, za które były opłacane składki na Fundusz Pracy.

5.

Do okresu uprawniającego do zasiłku, od którego zależy wysokość i okres pobierania zasiłku, zalicza się również okresy zatrudnienia, o których mowa w art. 340 okresy zatrudnienia obywateli polskich w byłej Niemieckiej Republice Demokratycznej i byłej Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej.

Art. 225. Okres pobierania zasiłku

1.

Okres pobierania zasiłku wynosi:

1)

180 dni albo

2)

365 dni – dla bezrobotnych:
a) niepełnosprawnych,
b) będących członkami rodzin wielodzietnych posiadających Kartę Dużej Rodziny, o której mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny,
c) powyżej 50. roku życia oraz posiadających jednocześnie co najmniej łącznie 20-letni okres wymieniony w art. 218 prawo do zasiłku ust. 1, ust. 2 pkt 1, 2, 4 i 5,
d) którzy mają na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 18. roku życia, a w przypadku dziecka niepełnosprawnego do 24. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub uczelni i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności, a małżonek bezrobotnego jest także bezrobotny i utracił prawo do zasiłku z powodu upływu okresu jego pobierania po dniu nabycia prawa do zasiłku przez tego bezrobotnego,
e) samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko w wieku do 18. roku życia, a w przypadku dziecka niepełnosprawnego do 24. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub uczelni i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

2.

W przypadku urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek w okresie, o którym mowa w ust. 1, lub w ciągu 30 dni po jego zakończeniu, okres ten ulega przedłużeniu o okres, przez który przysługiwałby jej, zgodnie z odrębnymi przepisami, zasiłek macierzyński.

3.

Okres pobierania zasiłku, o którym mowa w ust. 1 i 2, ulega skróceniu o okres zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych, odbywania szkolenia oraz stażu, przypadających na okres, w którym przysługiwałby zasiłek, oraz o okresy nieprzysługiwania zasiłku, o których mowa w art. 220 nieprzysługiwanie prawa do zasiłku od dnia zarejestrowania w PUP ust. 1 i 2 oraz art. 229 przebywanie bezrobotnego za granicą.

Art. 226. Utrata statusu bezrobotnego na okres krótszy niż 365 dni z powodu podjęcia zatrudnienia

1.

Bezrobotny, który utracił status bezrobotnego na okres krótszy niż 365 dni z powodu podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, pozarolniczej działalności, lub uzyskiwania przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie i zarejestrował się w PUP jako bezrobotny w okresie 14 dni od dnia ustania zatrudnienia, zaprzestania wykonywania innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalności, pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego po ustaniu zatrudnienia, zaprzestaniu wykonywania innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalności, lub uzyskiwania przychodu przekraczającego połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie, posiada prawo do zasiłku na okres skrócony o okres pobierania zasiłku przed utratą statusu bezrobotnego oraz o okresy, o których mowa w art. 225 okres pobierania zasiłku ust. 3.

2.

W przypadku:

1)

powołania do i zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, zasadniczej służby wojskowej, służby w aktywnej rezerwie w dniach tej służby, odbywania ćwiczeń wojskowych w ramach pasywnej rezerwy lub służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny oraz służby zastępczej, a także stawienia się do i zwolnienia z terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie,

2)

bezrobotnych odbywających szkolenia lub staże organizowane przez inny podmiot niż PUP,

3)

personelu obrony cywilnej, o którym mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej, w czasie wykonywania zadań obrony cywilnej
– przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio.

3.

Osoba, która utraciła na okres krótszy niż 365 dni status bezrobotnego, a w dniu kolejnej rejestracji spełnia warunki określone w art. 218 prawo do zasiłku, uzyskuje prawo do zasiłku na okres skrócony o poprzedni okres pobierania zasiłku oraz o okresy, o których mowa w art. 225 okres pobierania zasiłku ust. 3.

Art. 227. Wyłączenie stosowania niektórych przepisów ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy – Kodeks cywilny do obliczania okresu przysługiwania zasiłku

Do obliczania okresu przysługiwania zasiłku nie stosuje się ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego w zakresie dotyczącym terminów oraz ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 i 1237) w zakresie dotyczącym sposobu obliczania terminów.

Art. 228. Waloryzacja zasiłku

1.

Zasiłek podlega corocznej waloryzacji z dniem 1 czerwca o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku. Nie dokonuje się waloryzacji zasiłków, w przypadku gdy średnioroczny poziom cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem nie zmienił się lub uległ zmniejszeniu.

2.

Średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, o którym mowa w ust. 1, ustala się na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, na podstawie art. 94 komunikat w "Monitorze Polskim" ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

3.

Podwyższenie kwoty zasiłku w związku z waloryzacją, o której mowa w ust. 1, powoduje podwyższenie świadczeń, których wysokość uzależniona jest od wysokości zasiłku.

4.

Minister właściwy do spraw pracy na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, o którym mowa w ust. 2, ogłasza, w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, kwoty zasiłków po waloryzacji.

Art. 229. Przebywanie bezrobotnego za granicą

Bezrobotny, który w okresie nie dłuższym niż 30 dni przebywa za granicą, nie zostaje pozbawiony statusu bezrobotnego, jeżeli o zamierzonym pobycie za granicą zawiadomił PUP. Zasiłek za ten okres nie przysługuje. Całkowity okres zgłoszonego pobytu za granicą nie może przekroczyć łącznie 30 dni w okresie jednego roku kalendarzowego.

Art. 230. Prawo zachowania świadczeń

Bezrobotny, który nabył w Rzeczypospolitej Polskiej prawo do świadczeń z tytułu bezrobocia i udaje się do innego państwa, o którym mowa w art. 1 zakres regulacji ust. 3 pkt 2 lit. a–d, w celu poszukiwania pracy, zachowuje prawo do tych świadczeń na zasadach określonych w przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Art. 231. Oświadczenie o przychodach

1.

Bezrobotny przesyła do właściwego PUP:

1)

oświadczenie o przychodach,

2)

inne dokumenty niezbędne do ustalenia uprawnień do świadczeń przewidzianych w ustawie
– w terminie 7 dni od dnia uzyskania tych przychodów, przy czym przepis art. 62 zawiadamianie PUP o wszelkich zmianach w danych przekazanych w trakcie rejestracji oraz w złożonych oświadczeniach ust. 1 stosuje się odpowiednio.

2.

Oświadczenie o przychodach jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Art. 232. Zawiadomienie o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub o złożeniu wniosku o wpis do CEIDG

Bezrobotny zawiadamia PUP w terminie 7 dni o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub o złożeniu wniosku o wpis do CEIDG oraz o zaistnieniu innych okoliczności powodujących utratę prawa do zasiłku. Przepis art. 62 zawiadamianie PUP o wszelkich zmianach w danych przekazanych w trakcie rejestracji oraz w złożonych oświadczeniach stosuje się odpowiednio.

Art. 233. Dodatek aktywizacyjny

1.

Bezrobotnemu posiadającemu prawo do zasiłku przysługuje dodatek aktywizacyjny.

2.

Dodatek aktywizacyjny przysługuje w wysokości 50 % zasiłku, o którym mowa w art. 224 wysokość zasiłku ust. 1, przez połowę okresu, w jakim przysługiwałby bezrobotnemu zasiłek.

3.

Starosta przyznaje dodatek aktywizacyjny od dnia złożenia wniosku po udokumentowaniu podjęcia zatrudnienia lub wykonywania innej pracy zarobkowej albo prowadzenia działalności gospodarczej.

4.

Dodatek aktywizacyjny jest przyznawany bezrobotnemu, który z własnej inicjatywy rozpoczął działalność gospodarczą, zgodnie z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis.

5.

Dodatek aktywizacyjny nie przysługuje w przypadku:

1)

podjęcia przez bezrobotnego z własnej inicjatywy:
a) zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej u pracodawcy, który był jego ostatnim pracodawcą, lub dla którego ostatnio wykonywał inną pracę zarobkową przed zarejestrowaniem jako bezrobotny,
b) pracy za granicą Rzeczypospolitej Polskiej u pracodawcy zagranicznego;

2)

przebywania na urlopie bezpłatnym;

3)

nieobecności nieusprawiedliwionej;

4)

podjęcia działalności gospodarczej w wyniku otrzymania dofinansowania podjęcia działalności gospodarczej lub innych środków publicznych;

5)

podjęcia pracy w spółdzielni socjalnej w wyniku otrzymania środków na założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej, o których mowa w art. 161 środki na założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej;

6)

zgłoszonego do CEIDG zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.

Art. 234. Stypendium za okres szkolenia

1.

Bezrobotnemu w okresie odbywania szkolenia, o którym mowa w art. 99 pomoc w nabywaniu wiedzy, umiejętności lub kwalifikacji zwiększających szanse na podjęcie i utrzymanie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej przez finansowanie z Funduszu Pracy ust. 1 pkt 1 i 2 i art. 87 realizowanie poradnictwa zawodowego ust. 2 pkt 3, oraz szkolenia realizowanego w ramach bonu na kształcenie ustawiczne przysługuje stypendium wypłacane przez starostę.

2.

Wysokość stypendium, o którym mowa w ust. 1, wynosi miesięcznie 120 % zasiłku, o którym mowa w art. 224 wysokość zasiłku ust. 1 pkt 1, jeżeli miesięczny wymiar godzin szkolenia wynosi co najmniej 150 godzin. W przypadku niższego miesięcznego wymiaru godzin szkolenia wysokość stypendium ustala się proporcjonalnie.

3.

Bezrobotnemu uprawnionemu w tym samym okresie do stypendium oraz zasiłku przysługuje stypendium w wysokości nie niższej niż zasiłek.

4.

Stypendium za okres szkolenia nie przysługuje za dni nieobecności na szkoleniu.

5.

Do bezrobotnych odbywających szkolenie stosuje się przepisy o usprawiedliwianiu nieobecności pracowników wydane na podstawie art. 298² rozporządzenie w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy i zakres zwolnień od pracy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, a prawo do stypendium za okres usprawiedliwionej nieobecności bezrobotny zachowuje za okresy zwolnienia, za które pracownicy, zgodnie z tymi przepisami, zachowują prawo do wynagrodzenia.

6.

Stypendium przysługuje za dni nieobecności na szkoleniu w przypadku usprawiedliwienia tej nieobecności obowiązkiem stawiennictwa przed sądem lub organem administracji publicznej.

7.

Za okres udokumentowanej niezdolności do pracy bezrobotny zachowuje prawo do stypendium w wysokości 50 % kwoty stypendium.

8.

Wysokość stypendium, o którym mowa w ust. 2 i 7, przysługującego bezrobotnemu nie może być niższa niż 20 % zasiłku, o którym mowa w art. 224 wysokość zasiłku ust. 1 pkt 1.

9.

Stypendium nie przysługuje bezrobotnemu, jeżeli w okresie odbywania szkolenia przysługuje mu z tego tytułu inne stypendium, dieta lub innego rodzaju świadczenie pieniężne w wysokości równej lub wyższej niż stypendium finansowane z Funduszu Pracy.

Art. 235. Stypendium w okresie odbywania stażu

1.

Bezrobotnemu w okresie odbywania stażu, o którym mowa w art. 114 organizatorzy stażu ust. 1 i art. 119 potwierdzenie nabycia wiedzy lub umiejętności przeprowadzane przez uprawnioną instytucję ust. 1, oraz osobie, o której mowa w art. 117 obowiązki bezrobotnego w trakcie odbywania stażu ust. 3, przysługuje stypendium wypłacane przez starostę. Przepisy art. 234 stypendium za okres szkolenia ust. 3–7 stosuje się.

2.

Wysokość stypendium, o którym mowa w ust. 1, wynosi miesięcznie 160 % zasiłku, o którym mowa w art. 224 wysokość zasiłku ust. 1 pkt 1, jeżeli miesięczny wymiar stażu jest równy maksymalnemu wymiarowi określonemu w art. 118 czas realizacji programu stażu przez bezrobotnego ust. 1. W przypadku niższego miesięcznego wymiaru stażu wysokość stypendium ustala się proporcjonalnie.

3.

Stypendium, o którym mowa w ust. 1, przysługuje również za dni wolne, o których mowa w art. 118 czas realizacji programu stażu przez bezrobotnego ust. 5.

4.

W przypadku osoby, o której mowa w art. 117 obowiązki bezrobotnego w trakcie odbywania stażu ust. 3, stypendium określone w ust. 1 jest finansowane ze środków Funduszu Pracy. Jeżeli osoba, o której mowa w art. 117 obowiązki bezrobotnego w trakcie odbywania stażu ust. 3, jest osobą niepełnosprawną, stypendium jest finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, a w przypadku ich braku – z Funduszu Pracy.

Art. 236. Stypendium przysługujące bezrobotnemu uczestniczącemu w zleconych przez starostę działaniach w zakresie reintegracji społecznej

1.

Bezrobotnemu uczestniczącemu w zleconych przez starostę działaniach w zakresie reintegracji społecznej, o których mowa w art. 200 sfinansowanie z Funduszu Pracy działania w zakresie reintegracji społecznej długotrwale bezrobotnego, przysługuje stypendium w wysokości 60 % kwoty zasiłku, o którym mowa w art. 224 wysokość zasiłku ust. 1 pkt 1, wypłacane przez starostę.

2.

Bezrobotnemu uprawnionemu w tym samym okresie do zasiłku stypendium nie przysługuje.

3.

Bezrobotny zachowuje prawo do stypendium w wysokości 30 % zasiłku za okres usprawiedliwionej nieobecności przypadający w okresie realizowania działań w zakresie reintegracji społecznej, o których mowa w art. 200 sfinansowanie z Funduszu Pracy działania w zakresie reintegracji społecznej długotrwale bezrobotnego.

Art. 237. Wypłacanie zasiłku albo dodatku aktywizacyjnego

1.

Zasiłek albo dodatek aktywizacyjny:

1)

wypłaca się w okresach miesięcznych z dołu na rachunek płatniczy;

2)

za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę przysługującego zasiłku albo dodatku aktywizacyjnego przez 30 i mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych przypadających w okresie, za który przysługuje zasiłek albo dodatek aktywizacyjny.

2.

Zasiłek albo dodatek aktywizacyjny wypłacany jest w terminach ustalonych przez PUP, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia upływu okresu, za który świadczenie jest wypłacane.

3.

Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do stypendium, o którym mowa w art. 234 stypendium za okres szkolenia ust. 1, art. 235 stypendium w okresie odbywania stażu ust. 1 i art. 236 stypendium przysługujące bezrobotnemu uczestniczącemu w zleconych przez starostę działaniach w zakresie reintegracji społecznej ust. 1.

Art. 238. Zachowanie prawa do zasiłku i stypendium za okres udokumentowanej niezdolności do pracy przypadający w okresie przysługiwania zasiłku lub stypendium

1.

Bezrobotny zachowuje prawo do zasiłku i stypendium za okres udokumentowanej niezdolności do pracy przypadający w okresie przysługiwania zasiłku lub stypendium, za który na podstawie odrębnych przepisów pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia lub przysługują im zasiłki z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa.

2.

W przypadku nieuzyskania przez starostę zaświadczenia lekarskiego, o którym mowa w art. 55 zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, bezrobotny, z wyjątkiem bezrobotnego odbywającego leczenie w zakładzie lecznictwa odwykowego lub sanatoryjnego, przedstawia wydruk zaświadczenia lekarskiego albo zaświadczenie lekarskie, o których mowa w art. 55a profil informacyjny ust. 6 albo 7 tej ustawy.

Art. 239. Wypłacanie zasiłku lub stypendium po otrzymaniu zaświadczenia lekarskiego

1.

Bezrobotnemu uprawnionemu do zasiłku lub stypendium, w przypadku czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby lub pobytu w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne lub konieczności osobistego sprawowania opieki nad członkiem rodziny w przypadkach, o których mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, PUP wypłaca zasiłek lub stypendium po otrzymaniu zaświadczenia lekarskiego, o którym mowa w art. 55 zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy ust. 1 albo art. 55a profil informacyjny ust. 7 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, albo wydruku zaświadczenia lekarskiego, o którym mowa w art. 55a profil informacyjny ust. 6 tej ustawy.

2.

Bezrobotny zawiadamia PUP o niezdolności do pracy w terminie 2 dni od dnia wystawienia zaświadczenia lekarskiego, o którym mowa w art. 55 zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy ust. 1 albo art. 55a profil informacyjny ust. 6 albo 7 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, oraz dostarcza do PUP wydruk zaświadczenia lekarskiego albo zaświadczenie lekarskie, o których mowa w art. 55a profil informacyjny ust. 6 albo 7 tej ustawy, w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania.

3.

W uzasadnionych przypadkach starosta może wyrazić zgodę na dostarczenie zaświadczenia po przekroczeniu terminu, o którym mowa w ust. 2.

Art. 240. Wliczanie okresów pobierania zasiłku oraz stypendium do okresu pracy

1.

Okresy pobierania zasiłku oraz stypendium przyznanego na podstawie art. 234 stypendium za okres szkolenia ust. 1, art. 235 stypendium w okresie odbywania stażu ust. 1, art. 236 stypendium przysługujące bezrobotnemu uczestniczącemu w zleconych przez starostę działaniach w zakresie reintegracji społecznej ust. 1 wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych oraz okresów składkowych w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

2.

Okresów pobierania zasiłku i stypendium nie wlicza się do:

1)

okresów wymaganych do nabycia prawa do zasiłku oraz ustalania wysokości i okresu pobierania zasiłku;

2)

okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego;

3)

stażu pracy określonego w odrębnych przepisach, wymaganego do wykonywania niektórych zawodów.

3.

Do okresu pobierania świadczeń socjalnych przysługujących na urlopie energetycznym lub urlopie górniczym, górniczych zasiłków socjalnych, okresu uprawnienia do świadczenia górniczego lub okresu pobierania stypendium na przekwalifikowanie, określonych w odrębnych przepisach, przepisy ust. 1 i ust. 2 pkt 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

Art. 241. Ubezpieczenie

Starosta ubezpiecza osobę, której sfinansował pomoc w nabywaniu wiedzy i umiejętności, o której mowa w art. 100 finansowanie szkoleń wybranych przez bezrobotnego lub poszukującego pracy, art. 101 finansowanie szkoleń w oparciu o diagnozę zapotrzebowania na zawody ust. 1 pkt 1 i 2, art. 102 finansowanie kosztów potwierdzenia nabycia wiedzy i umiejętności lub uzyskania dokumentu potwierdzającego nabycie wiedzy i umiejętności oraz art. 107 bon na kształcenie ustawiczne ust. 3 pkt 1–3, z wyjątkiem osoby posiadającej z tego tytułu prawo do stypendium, od następstw nieszczęśliwych wypadków powstałych w związku ze szkoleniem, studiami podyplomowymi lub potwierdzeniem nabycia wiedzy i umiejętności oraz w drodze do miejsca szkolenia, studiów podyplomowych lub potwierdzenia nabycia wiedzy i umiejętności i z powrotem.

Art. 242. Ustalanie i opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od zasiłków wypłaconych bezrobotnym

1.

Starosta ustala i opłaca, na zasadach i w wysokości określonych w odrębnych przepisach, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od zasiłków wypłaconych bezrobotnym.

2.

Starosta ustala i opłaca, na zasadach i w wysokości określonych w odrębnych przepisach, składki na ubezpieczenia społeczne od stypendiów wypłaconych na podstawie art. 234 stypendium za okres szkolenia ust. 1, art. 235 stypendium w okresie odbywania stażu ust. 1 i art. 236 stypendium przysługujące bezrobotnemu uczestniczącemu w zleconych przez starostę działaniach w zakresie reintegracji społecznej ust. 1.

Art. 243. Odsetki ustawowe za opóźnienie

Uprawnionym do zasiłku, stypendium i innych świadczeń wypłacanych z Funduszu Pracy przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie, jeżeli PUP z przyczyn niezależnych od tych uprawnionych nie dokonał ich wypłaty w terminie.

Art. 244. Dziedziczenie praw majątkowych

1.

Świadczenia z tytułu bezrobocia przysługujące bezrobotnym i innym uprawnionym osobom stanowią ich prawa majątkowe i przechodzą po ich śmierci, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej zgodnie z przepisami o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.

2.

W przypadku śmierci bezrobotnego lub poszukującego pracy decyzje w przedmiocie prawa do zasiłku lub innych świadczeń z tytułu bezrobocia wygasają.

Art. 245. Przysługiwanie zasiłku osobom posiadającym zezwolenie na pobyt czasowy

1.

Na zasadach określonych w ustawie zasiłek i inne świadczenia z tytułu bezrobocia przysługują osobom, o których mowa w art. 1 zakres regulacji ust. 3 pkt 1, pkt 2 lit. a–j oraz l oraz pkt 3, 5 i 6.

2.

Na zasadach określonych w ustawie zasiłek przysługuje osobom, o których mowa w art. 1 zakres regulacji ust. 3 pkt 2 lit. n.

Art. 246. Nienależnie pobrane świadczenie pieniężne

1.

Osoba, która pobrała nienależne świadczenie pieniężne, jest obowiązana do zwrotu w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji starosty w przedmiocie obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia pieniężnego, kwoty otrzymanego świadczenia wraz z przekazaną od tego świadczenia zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składką na ubezpieczenie zdrowotne.

2.

Za nienależnie pobrane świadczenie pieniężne uważa się:

1)

świadczenie pieniężne wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do jego pobierania, jeżeli pobierający to świadczenie był pouczony o tych okolicznościach;

2)

świadczenie pieniężne wypłacone na podstawie nieprawdziwych oświadczeń lub sfałszowanych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd starosty przez osobę pobierającą to świadczenie;

3)

koszty badań lekarskich i psychologicznych, o których mowa w art. 205 skierowanie bezrobotnego lub poszukującego pracy na badania lekarskie lub psychologiczne mające na celu stwierdzenie zdolności bezrobotnego lub poszukującego pracy do wykonywania pracy ust. 2, poniesione w przypadku:
a) skierowania do formy pomocy na podstawie nieprawdziwych oświadczeń lub sfałszowanych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd starosty przez osobę lub
b) niepodjęcia lub przerwania formy pomocy z własnej winy;

4)

koszty przejazdu, o których mowa w art. 206 finansowanie kosztów przejazdu w związku z podjęciem zatrudnienia przez bezrobotnego lub poszukującego pracy ust. 1, poniesione w przypadku:
a) skierowania do formy pomocy na podstawie nieprawdziwych oświadczeń lub sfałszowanych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd starosty przez osobę lub
b) niepodjęcia lub przerwania formy pomocy z własnej winy;

5)

koszty zakwaterowania, o których mowa w art. 206 finansowanie kosztów przejazdu w związku z podjęciem zatrudnienia przez bezrobotnego lub poszukującego pracy ust. 2, poniesione w przypadku:
a) skierowania do formy pomocy na podstawie nieprawdziwych oświadczeń lub sfałszowanych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd starosty przez osobę lub
b) niepodjęcia lub przerwania formy pomocy z własnej winy;

6)

zasiłek, stypendium lub inne świadczenie pieniężne finansowane z Funduszu Pracy wypłacone osobie za okres, za który nabyła prawo do emerytury, świadczenia przedemerytalnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, renty socjalnej, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli organ rentowy, który przyznał świadczenie, nie dokonał jego pomniejszenia na zasadach określonych w art. 253 kwota zaliczona na poczet przyznanego świadczenia;

7)

zasiłek, stypendium lub inne świadczenie pieniężne finansowane z Funduszu Pracy wypłacone osobie za okres, za który nabyła prawo do świadczenia pieniężnego przysługującego członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych albo prawo do renty inwalidzkiej przyznawanej na podstawie ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin lub ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin;

8)

koszty, o których mowa w art. 109 zwrot kosztów należnych instytucji szkoleniowej, instytucji potwierdzającej nabycie wiedzy i umiejętności lub instytucji wydającej dokumenty potwierdzające nabycie wiedzy i umiejętności ust. 1, w przypadkach określonych w tym przepisie lub gdy sfinansowanie tych kosztów nastąpiło na podstawie nieprawdziwych oświadczeń lub sfałszowanych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd starosty przez bezrobotnego lub poszukującego pracy;

9)

koszty, o których mowa w art. 120 warunki pozbawienia bezrobotnego możliwości kontynuowania stażu, w przypadkach określonych w tym przepisie lub gdy sfinansowanie tych kosztów nastąpiło na podstawie nieprawdziwych oświadczeń lub sfałszowanych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd starosty przez bezrobotnego lub poszukującego pracy;

10)

zasiłek wypłacony za okres, za który w związku z orzeczeniem sądu wypłacono:
a) wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy lub
b) odszkodowanie z tytułu nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy o wypowiadaniu umowy o pracę wypowiedzenia umowy o pracę, lub
c) odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązaniu umowy o pracę w tym trybie;

11)

świadczenie pieniężne wypłacone z Funduszu Pracy za okres po śmierci uprawnionego;

12)

świadczenie przedemerytalne wypłacone w kwocie zaliczkowej, jeżeli organ rentowy odmówił wydania decyzji ustalającej wysokość emerytury w celu ustalenia wysokości świadczenia przedemerytalnego.

3.

Kwoty nienależnie pobranych świadczeń podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Art. 247. Odroczenie terminu spłaty lub rozłożenie na raty należności z tytułu zwrotu nienależnie pobranego świadczenia

1.

Starosta może odroczyć termin spłaty lub rozłożyć na raty należności z tytułu zwrotu nienależnie pobranego świadczenia albo należności z tytułu zwrotu środków przyznanych na finansowanie form pomocy.

2.

Starosta z urzędu lub na żądanie podmiotu obowiązanego do zwrotu należności, o których mowa w ust. 1, po zasięgnięciu opinii powiatowej rady rynku pracy, może umorzyć te należności w całości albo w części.

3.

Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się, jeżeli wystąpiła jedna z przesłanek:

1)

w postępowaniu egzekucyjnym lub na podstawie innych okoliczności lub dokumentów stwierdzono, że podmiot obowiązany do zwrotu należności, o których mowa w ust. 1, nie posiada majątku, z którego można dochodzić należności;

2)

dochodzenie należności, o których mowa w ust. 1, mogłoby pozbawić osobę obowiązaną do ich zwrotu lub osobę pozostającą na jej utrzymaniu niezbędnych środków utrzymania;

3)

osoba obowiązana do zwrotu należności, o których mowa w ust. 1, zmarła, nie pozostawiając majątku, z którego można dochodzić należności;

4)

zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że dalsza egzekucja będzie bezskuteczna z powodu braku majątku lub źródła dochodu obowiązanego, z których jest możliwe wyegzekwowanie środków pieniężnych przewyższających koszty egzekucyjne;

5)

osoba prawna została wykreślona z właściwego rejestru osób prawnych przy jednoczesnym braku majątku, z którego można dochodzić należności, o których mowa w ust. 1, a odpowiedzialność z tytułu należności nie przechodzi z mocy prawa na osoby trzecie;

6)

jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej uległa likwidacji;

7)

zachodzi interes publiczny.

4.

W przypadku gdy umorzenie w całości albo w części należności, o której mowa w ust. 1, nastąpiło w sytuacji wystąpienia jednej z okoliczności, o których mowa w ust. 3 pkt 5 i 6, lub w przypadku gdy miejsce pobytu osoby obowiązanej do zwrotu tej należności nie jest znane, decyzję o umorzeniu należności pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.

5.

Odroczenie terminu spłaty, rozłożenie na raty, umorzenie w całości albo w części należności, o której mowa w ust. 1, stanowi dla przedsiębiorcy lub pracodawcy pomoc de minimis i jest przyznawane zgodnie z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis.

Art. 248. Nienaliczanie odsetek ustawowych za opóźnienie

1.

Od należności z tytułu zwrotu nienależnie pobranego świadczenia i należności z tytułu zwrotu środków przyznanych na finansowanie formy pomocy, których termin spłaty odroczono lub które rozłożono na raty, nie nalicza się odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od dnia wydania decyzji w przedmiocie odroczenia terminu spłaty lub rozłożenia na raty do dnia upływu terminu spłaty określonego w decyzji.

2.

Jeżeli zapłata odroczonej lub rozłożonej na raty należności z tytułu zwrotu nienależnie pobranego świadczenia nie zostanie dokonana w terminie określonym w decyzji, o której mowa w ust. 1, pozostała do spłaty kwota staje się natychmiast wymagalna wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi od terminu spłaty określonego w decyzji, o której mowa w art. 246 nienależnie pobrane świadczenie pieniężne ust. 1.

3.

Jeżeli spłata odroczonej lub rozłożonej na raty należności z tytułu zwrotu środków przyznanych na finansowanie form pomocy nie zostanie dokonana w terminie określonym w decyzji, o której mowa w ust. 1, pozostała do spłaty kwota staje się natychmiast wymagalna wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi od terminów płatności określonych w przepisach regulujących zwrot należności w poszczególnych formach pomocy.

Art. 249. Prawo niedochodzenia należności z tytułu zwrotu nienależnie pobranego świadczenia lub środków przyznanych na finansowanie form pomocy, których kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł

Starosta może nie dochodzić należności z tytułu zwrotu nienależnie pobranego świadczenia lub środków przyznanych na finansowanie form pomocy, których kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł.

Art. 250. Obowiązek małżonka do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia

Obowiązek zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, o którym mowa w art. 246 nienależnie pobrane świadczenie pieniężne ust. 2 pkt 11, obciąża w równych częściach małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania:

1)

renty rodzinnej na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;

2)

świadczenia pieniężnego przysługującego członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych.

Art. 251. Przedawnienie roszczeń z tytułu zasiłków, stypendiów i innych świadczeń pieniężnych finansowanych z Funduszu Pracy

1.

Roszczenia z tytułu zasiłków, stypendiów i innych świadczeń pieniężnych finansowanych z Funduszu Pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia spełnienia warunków do ich nabycia przez uprawnioną osobę, a roszczenia PUP z tytułu tych świadczeń wygasają z upływem 3 lat od dnia ich wypłaty.

2.

Roszczenia do należnych a niepobranych kwot zasiłków i innych świadczeń finansowanych z Funduszu Pracy ulegają przedawnieniu z upływem 12 miesięcy od dnia postawienia ich do dyspozycji osobom uprawnionym do ich pobrania.

3.

Roszczenia z tytułu umów o dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej, środki na założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej, a także innych umów będących podstawą przyznania środków na finansowanie formy pomocy pracodawcy lub przedsiębiorcy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia wykonania umowy, a w przypadku jej niewykonania – od dnia, w którym umowa powinna być wykonana.

4.

Roszczenia pracodawców z tytułu należności z Funduszu Pracy lub refundacji z Funduszu Pracy należnych świadczeń ulegają przedawnieniu z upływem 12 miesięcy od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

5.

W zakresie nieuregulowanym w ust. 1–4 przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny dotyczące zawieszenia i przerwania biegu terminu przedawnienia stosuje się odpowiednio.

Art. 252. Wygaśnięcie roszczeń z tytułu nienależnie pobranych zasiłków, stypendiów i innych świadczeń pieniężnych finansowanych z Funduszu Pracy w przypadku śmierci obowiązanego do zwrotu dłużnika

Roszczenia starosty z tytułu nienależnie pobranych zasiłków, stypendiów i innych świadczeń pieniężnych finansowanych z Funduszu Pracy przyznanych decyzją administracyjną w przypadku śmierci obowiązanego do zwrotu dłużnika wygasają, z wyjątkiem art. 246 nienależnie pobrane świadczenie pieniężne ust. 2 pkt 11.

Art. 253. Kwota zaliczona na poczet przyznanego świadczenia

1.

W przypadku przyznania bezrobotnemu albo poszukującemu pracy prawa do emerytury, świadczenia przedemerytalnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę za okres, za który pobierał zasiłek, stypendium, dodatek aktywizacyjny albo inne świadczenie pieniężne z tytułu pozostawania bez pracy, pobrane z tego tytułu kwoty w wysokości uwzględniającej zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych i składkę na ubezpieczenie zdrowotne zalicza się na poczet przyznanego przez organ rentowy świadczenia. Kwoty te traktuje się jak świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

2.

Kwota zaliczona na poczet przyznanego świadczenia, o której mowa w ust. 1, nie może być wyższa niż ustalona za poszczególne miesiące okresu, o którym mowa w ust. 1, kwota emerytury, świadczenia przedemerytalnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub renty rodzinnej.

3.

Organ rentowy przekazuje kwotę zaliczoną na poczet przyznanego świadczenia, o której mowa w ust. 1, na wyodrębniony rachunek bankowy PUP albo samorządu powiatu, który wypłacił zasiłek, stypendium, dodatek aktywizacyjny albo inne świadczenie pieniężne z tytułu pozostawania bez pracy.

4.

W przypadku przyznania bezrobotnemu prawa do emerytury, świadczenia przedemerytalnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, świadczenia pieniężnego przysługującego członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych albo prawa do renty inwalidzkiej przyznawanej na podstawie ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin lub ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin na okres, w którym był bezrobotny, pozbawienie statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku, następuje za okres, za który przyznano emeryturę, świadczenie przedemerytalne, rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę szkoleniową, rentę socjalną, zasiłek macierzyński, zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, rentę rodzinną w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, świadczenie pieniężne przysługujące członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych albo prawo do renty inwalidzkiej przyznawanej na podstawie ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin lub ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin.

Art. 254. Zaokrąglanie kwot zasiłków, stypendiów i innych świadczeń z tytułu bezrobocia finansowanych z Funduszu Pracy

Kwoty zasiłków, stypendiów i innych świadczeń z tytułu bezrobocia finansowanych z Funduszu Pracy za należny okres zaokrągla się w górę do 10 groszy.

Art. 255. Ogłaszanie przeciętnej stopy bezrobocia

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, w terminie do dnia 31 grudnia każdego roku, ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, przeciętną stopę bezrobocia w kraju oraz na obszarze powiatów według stanu na dzień 30 czerwca danego roku.

Art. 256. Opłacanie składki na Fundusz Pracy przez osoby podejmujące pracę za granicą u pracodawcy zagranicznego

1.

Osoby podejmujące pracę za granicą u pracodawcy zagranicznego w państwie niewymienionym w art. 1 zakres regulacji ust. 3 pkt 2 lit. a–d mogą opłacać składkę na Fundusz Pracy pod warunkiem zawiadomienia na piśmie PUP właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej o przystąpieniu do opłacania tych składek.

2.

Wysokość składki, o której mowa w ust. 1, wynosi 9,75 % przeciętnego wynagrodzenia za każdy miesiąc zatrudnienia.

3.

Składki na Fundusz Pracy nie mogą być opłacane za okres wsteczny.

4.

Opłacone składki na Fundusz Pracy nie podlegają zwrotowi, chyba że zostały wpłacone w wyższej od obowiązującej za dany okres wysokości.

5.

Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, tryb opłacania składek na Fundusz Pracy przez osoby, o których mowa w ust. 1, uwzględniając ich dobrowolny charakter oraz brak możliwości ich opłacania za okresy wsteczne.

Dz.U.2025.0.620 - Ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia