Oddział 2. Kształcenie doktorantów - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce

Art. 198. Szkoła doktorska

1.

Kształcenie doktorantów przygotowuje do uzyskania stopnia doktora i odbywa się w szkole doktorskiej.

2.

Szkoła doktorska jest zorganizowaną formą kształcenia w co najmniej 2 dyscyplinach, o których mowa w ust. 3 lub 5.

3.

Szkoła doktorska może być prowadzona przez uczelnię akademicką, instytut PAN, instytut badawczy, instytut międzynarodowy albo CMKP, posiadające:

1)

kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej 2 dyscyplinach albo

2)

kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej 1 dyscyplinie i uprawnienie nadane w trybie określonym w art. 226a nadawanie uprawnień do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego ust. 1 w co najmniej 1 dyscyplinie, albo

3)

uprawnienie nadane w trybie określonym w art. 226a nadawanie uprawnień do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego ust. 1 w co najmniej 2 dyscyplinach
– zwane dalej „podmiotem prowadzącym szkołę doktorską”.

4.

Szkoła doktorska może być prowadzona przez uczelnię akademicką, która prowadzi działalność naukową wyłącznie w 1 dyscyplinie, która jest dyscypliną w zakresie teologii albo kultury fizycznej, albo dyscypliną artystyczną, i posiada w niej kategorię naukową A+, A albo B+ albo uprawnienie nadane w trybie określonym w art. 226a nadawanie uprawnień do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego ust. 1.

5.

Szkoła doktorska może być prowadzona wspólnie przez uczelnie akademickie, instytuty PAN, instytuty badawcze, instytuty międzynarodowe lub CMKP, z których każde posiada kategorię naukową A+, A albo B+ albo uprawnienie nadane w trybie określonym w art. 226a nadawanie uprawnień do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego ust. 1 w co najmniej 1 dyscyplinie. Szczegółowy podział zadań związanych z prowadzeniem szkoły doktorskiej oraz sposób ich finansowania określa umowa zawarta w formie pisemnej, która wskazuje również podmiot odpowiedzialny za wprowadzanie danych do systemu, o którym mowa w art. 342 Zintegrowany System Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on (system POL-on) ust. 1, i uprawniony do otrzymania środków finansowych na wspólne kształcenie w szkole doktorskiej.

6.

Kształcenie doktorantów może być prowadzone we współpracy z innym podmiotem, w szczególności przedsiębiorcą lub zagraniczną uczelnią lub instytucją naukową.

7.

Podmiot prowadzący szkołę doktorską może prowadzić nie więcej niż 3 szkoły doktorskie w danej dyscyplinie.

8.

Za kształcenie doktorantów nie pobiera się opłat.

Art. 198a. Czasowe ograniczenie lub czasowe zawieszenie kształcenia doktorantów

W przypadkach uzasadnionych nadzwyczajnymi okolicznościami zagrażającymi życiu lub zdrowiu doktorantów minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, w drodze rozporządzenia, może czasowo ograniczyć lub czasowo zawiesić kształcenie doktorantów w podmiotach prowadzących to kształcenie na obszarze kraju lub jego części, uwzględniając stopień zagrożenia na danym obszarze.

Art. 198b. Ważność legitymacji doktoranta w przypadku czasowego ograniczenia lub czasowego zawieszenia kształcenia doktorantów

W przypadku czasowego ograniczenia lub czasowego zawieszenia kształcenia doktorantów, w okresie tego ograniczenia lub zawieszenia oraz przez 60 dni po jego zakończeniu, legitymacje doktoranta są ważne, bez konieczności potwierdzania ich ważności. Przepis stosuje się również do legitymacji, które utraciły ważność w okresie 30 dni poprzedzających czasowe ograniczenie lub czasowe zawieszenie kształcenia doktorantów.

Art. 199. Utrata możliwości prowadzenia kształcenia doktorantów

Podmiot prowadzący szkołę doktorską traci możliwość:

1)

prowadzenia kształcenia doktorantów w ramach dyscypliny, w której:
a) uzyskał kategorię naukową B albo C,
b) utracił uprawnienie nadane w trybie określonym w art. 226a nadawanie uprawnień do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego ust. 1,

2)

prowadzenia szkoły doktorskiej w przypadku zaprzestania spełniania warunków określonych w art. 198 szkoła doktorska ust. 3–5
– i zaprzestaje kształcenia z końcem roku akademickiego, w którym wystąpiła ta okoliczność; przepisy art. 206 obowiązek zapewnienia możliwości kontynuowania kształcenia w innej szkole doktorskiej stosuje się.

Art. 200. Przyjęcie do szkoły doktorskiej

1.

Do szkoły doktorskiej może być przyjęta osoba, która posiada tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera albo równorzędny, albo osoba, o której mowa w art. 186 warunki nadania stopnia doktora ust. 2.

2.

Rekrutacja do szkoły doktorskiej odbywa się w drodze konkursu na zasadach określonych przez senat albo radę naukową.

3.

Zasady, o których mowa w ust. 2, oraz program kształcenia, o którym mowa w art. 201 kształcenie doktorantów ust. 3, podmiot prowadzący szkołę doktorską udostępnia nie później niż 5 miesięcy przed rozpoczęciem rekrutacji.

4.

Przyjęcie do szkoły doktorskiej następuje w drodze wpisu na listę doktorantów.

5.

Odmowa przyjęcia do szkoły doktorskiej następuje w drodze decyzji administracyjnej. Od decyzji przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

6.

Wyniki konkursu są jawne.

7.

Jednocześnie można być doktorantem tylko w jednej szkole doktorskiej.

8.

Osoba przyjęta do szkoły doktorskiej rozpoczyna kształcenie i nabywa prawa doktoranta z chwilą złożenia ślubowania.

Art. 201. Kształcenie doktorantów

1.

Kształcenie doktorantów trwa od 6 do 8 semestrów.

2.

W terminie 3 miesięcy od dnia podjęcia kształcenia doktorantowi wyznacza się promotora lub promotorów.

3.

Kształcenie jest prowadzone na podstawie programu kształcenia oraz indywidualnego planu badawczego.

4.

Program kształcenia ustala senat albo rada naukowa. Ustalenie programu wymaga zasięgnięcia opinii samorządu doktorantów. W przypadku bezskutecznego upływu terminu określonego w statucie, wymóg zasięgnięcia opinii uważa się za spełniony.

5.

Program kształcenia może przewidywać odbywanie praktyk zawodowych w formie prowadzenia zajęć lub uczestniczenia w ich prowadzeniu, w wymiarze nieprzekraczającym 60 godzin dydaktycznych rocznie.

Art. 202. Indywidualny plan badawczy doktoranta

1.

Doktorant, w uzgodnieniu z promotorem lub promotorami, opracowuje indywidualny plan badawczy zawierający w szczególności harmonogram przygotowania rozprawy doktorskiej i przedstawia go podmiotowi prowadzącemu szkołę doktorską w terminie 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia kształcenia. W przypadku wyznaczenia promotora pomocniczego plan jest przedstawiany po zaopiniowaniu przez tego promotora.

2.

Realizacja planu podlega ocenie śródokresowej w połowie okresu kształcenia określonego w programie kształcenia, a w przypadku kształcenia trwającego 6 semestrów – w trakcie czwartego semestru.

3.

Ocena śródokresowa kończy się wynikiem pozytywnym albo negatywnym. Wynik oceny wraz z uzasadnieniem jest jawny.

4.

Ocena śródokresowa jest przeprowadzana przez komisję, w skład której wchodzą 3 osoby, w tym co najmniej 1 osoba posiadająca stopień doktora habilitowanego albo tytuł profesora w dyscyplinie, w której jest przygotowywana rozprawa doktorska, zatrudniona poza podmiotem prowadzącym szkołę doktorską albo osoba, o której mowa w art. 190 opieka naukowa nad przygotowaniem rozprawy doktorskiej ust. 5. Promotor i promotor pomocniczy nie mogą być członkami komisji.

5.

Osobie wchodzącej w skład komisji, zatrudnionej poza podmiotem prowadzącym szkołę doktorską, przysługuje wynagrodzenie w wysokości 20% wynagrodzenia profesora.

Art. 203. Skreślenie z listy doktorantów

1.

Doktoranta skreśla się z listy doktorantów w przypadku:

1)

negatywnego wyniku oceny śródokresowej;

2)

niezłożenia rozprawy doktorskiej w terminie określonym w indywidualnym planie badawczym;

3)

rezygnacji z kształcenia;

4)

niepodjęcia kształcenia;

5)

naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 200 przyjęcie do szkoły doktorskiej ust. 7;

6)

ukarania karą dyscyplinarną wydalenia ze szkoły doktorskiej.

1a.

W postępowaniu w sprawie skreślenia doktoranta z listy doktorantów, w przypadku naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 200 przyjęcie do szkoły doktorskiej ust. 7, wzywa się doktoranta do złożenia, w terminie nie krótszym niż 30 dni od dnia doręczenia wezwania, rezygnacji z kształcenia w innej szkole doktorskiej.

2.

Doktorant może być skreślony z listy doktorantów w przypadku:

1)

niezadowalającego postępu w przygotowaniu rozprawy doktorskiej;

2)

niewywiązywania się z obowiązków, o których mowa w art. 207 obowiązki doktoranta.

3.

Skreślenie z listy doktorantów następuje w drodze decyzji administracyjnej. Od decyzji przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Art. 204. Rozprawa doktorska

1.

Kształcenie doktoranta kończy się złożeniem rozprawy doktorskiej wraz z pozytywną opinią promotora lub promotorów.

2.

Indywidualny plan badawczy określa termin złożenia rozprawy doktorskiej. Termin ten może być przedłużony, nie dłużej jednak niż o 2 lata, na zasadach określonych w regulaminie szkoły doktorskiej.

3.

Kształcenie, na wniosek doktoranta, jest zawieszane na okres odpowiadający czasowi trwania urlopu macierzyńskiego, uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego oraz urlopu rodzicielskiego, określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy

Art. 205. Regulamin szkoły doktorskiej

1.

Regulamin szkoły doktorskiej określa organizację kształcenia w zakresie nieuregulowanym w ustawie, w szczególności:

1)

sposób wyznaczania i zmiany promotora, promotorów lub promotora pomocniczego;

2)

sposób dokumentowania przebiegu kształcenia;

3)

sposób przeprowadzania oceny śródokresowej;

4)

warunki przedłużania terminu złożenia rozprawy doktorskiej.

2.

Regulamin uchwala senat albo rada naukowa co najmniej na 5 miesięcy przed rozpoczęciem roku akademickiego, o którym mowa w art. 66 rok akademicki.

3.

Regulamin wymaga uzgodnienia z samorządem doktorantów. Jeżeli w ciągu 3 miesięcy od uchwalenia regulaminu senat albo rada naukowa i samorząd doktorantów nie dojdą do porozumienia w sprawie jego treści, regulamin wchodzi w życie na mocy uchwały senatu albo rady naukowej, podjętej większością co najmniej 2/3 głosów statutowego składu tych organów.

4.

Regulamin wchodzi w życie z początkiem roku akademickiego.

5.

Do zmiany regulaminu stosuje się odpowiednio przepisy ust. 2 i 3.

Art. 206. Obowiązek zapewnienia możliwości kontynuowania kształcenia w innej szkole doktorskiej

1.

W przypadku zaprzestania kształcenia doktorantów w danej dyscyplinie, podmiot prowadzący szkołę doktorską zapewnia doktorantom przygotowującym w tej dyscyplinie rozprawę doktorską możliwość kontynuowania kształcenia w innej szkole doktorskiej w tej dyscyplinie.

1a.

Przeniesienie doktoranta ze szkoły doktorskiej, w której zaprzestano kształcenia w danej dyscyplinie, do innej szkoły doktorskiej odbywa się za jego zgodą.

2.

W przypadku:

1)

braku możliwości podjęcia przez doktoranta kształcenia w innej szkole doktorskiej w danej dyscyplinie albo

2)

nieuzyskania zgody, o której mowa w ust. 1a
– podmiot prowadzący szkołę doktorską, w której zaprzestano kształcenia, pokrywa temu doktorantowi koszty postępowania w sprawie nadania stopnia doktora w trybie eksternistycznym.

3.

Podmiot prowadzący szkołę doktorską w dyscyplinie, która została włączona do innej dyscypliny albo do innych dyscyplin, który w wyniku kolejnej ewaluacji jakości działalności naukowej nie otrzyma kategorii naukowej co najmniej B+ w dyscyplinie albo w żadnej z dyscyplin wskazanych przez RDN zgodnie z art. 5 klasyfikacja dziedzin nauki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych ust. 4 pkt 3, albo nie zostanie objęty tą ewaluacją w tej dyscyplinie albo w żadnej z tych dyscyplin, zapewnia doktorantom przygotowującym rozprawę doktorską w dyscyplinie, która została włączona, możliwość kontynuowania kształcenia w innej szkole doktorskiej. Przepisy ust. 1a i 2 stosuje się.

Art. 207. Obowiązki doktoranta

1.

Doktorant jest obowiązany postępować zgodnie z regulaminem szkoły doktorskiej.

2.

Doktorant jest obowiązany do realizacji programu kształcenia i indywidualnego planu badawczego.

Art. 208. Uprawnienia doktoranta

1.

Doktorantowi przysługuje prawo do przerw wypoczynkowych w wymiarze nieprzekraczającym 8 tygodni w roku.

2.

Doktorantowi, który uzyskał stopień doktora w wyniku ukończenia szkoły doktorskiej, okres kształcenia w tej szkole, nie dłuższy niż 4 lata, zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

3.

Doktorantowi, który nie ukończył kształcenia w szkole doktorskiej z powodu:

1)

podjęcia zatrudnienia w charakterze nauczyciela akademickiego lub pracownika naukowego,

2)

zaprzestania kształcenia doktorantów w danej dyscyplinie
– okres kształcenia w tej szkole, nie dłuższy niż 4 lata, zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, o ile uzyskał stopień doktora.

4.

Podmiot prowadzący szkołę doktorską wydaje doktorantowi legitymację doktoranta.

5.

Podmiot prowadzący szkołę doktorską, w której doktorant zagranicznej uczelni lub instytucji naukowej odbywa część kształcenia, wydaje temu doktorantowi, na jego wniosek, legitymację doktoranta.

(Art. 208 uprawnienia doktoranta z dniem wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających świadczenie usług określonych w ustawie – ogłoszonym w komunikacie w M.P. przez ministra właściwego do spraw informatyzacji w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego i nauki otrzyma następujące brzmienie:

1.

Doktorantowi przysługuje prawo do przerw wypoczynkowych w wymiarze nieprzekraczającym 8 tygodni w roku.

2.

Doktorantowi, który uzyskał stopień doktora w wyniku ukończenia szkoły doktorskiej, okres kształcenia w tej szkole, nie dłuższy niż 4 lata, zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

3.

Doktorantowi, który nie ukończył kształcenia w szkole doktorskiej z powodu:

1)

podjęcia zatrudnienia w charakterze nauczyciela akademickiego lub pracownika naukowego,

2)

zaprzestania kształcenia doktorantów w danej dyscyplinie
– okres kształcenia w tej szkole, nie dłuższy niż 4 lata, zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, o ile uzyskał stopień doktora.

4.

Podmiot prowadzący szkołę doktorską wydaje doktorantowi legitymację doktoranta.

5.

Podmiot prowadzący szkołę doktorską, w której doktorant zagranicznej uczelni lub instytucji naukowej odbywa część kształcenia, wydaje temu doktorantowi, na jego wniosek, legitymację doktoranta./u>
6. Legitymacja doktoranta jest wydawana w postaci:

1)

dokumentu mobilnego, o którym mowa w art. 2 objaśnienie pojęć pkt 7 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel, po uwierzytelnieniu doktoranta przy użyciu certyfikatu podstawowego, o którym mowa w art. 2 objaśnienie pojęć pkt 2 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel;

2)

elektronicznej karty procesorowej:
a) doktorantowi niebędącemu obywatelem polskim,
b) na wniosek doktoranta.

Art. 209. Stypendium doktoranckie

1.

Doktorant nieposiadający stopnia doktora otrzymuje stypendium doktoranckie.

1a.

Stypendium doktoranckie nie przysługuje doktorantowi, którego kształcenie w szkole doktorskiej wiąże się z obowiązkiem zatrudnienia w podmiocie prowadzącym szkołę doktorską:

1)

na podstawie umowy o pracę;

2)

z wynagrodzeniem, którego wysokość przekracza wysokość wynagrodzenia profesora.

2.

Łączny okres otrzymywania stypendium doktoranckiego w szkołach doktorskich nie może przekroczyć 4 lat.

3.

Do okresu, o którym mowa w ust. 2, nie wlicza się okresu zawieszenia oraz okresu kształcenia w szkole doktorskiej w przypadku, o którym mowa w art. 206 obowiązek zapewnienia możliwości kontynuowania kształcenia w innej szkole doktorskiej ust. 2.

4.

Wysokość miesięcznego stypendium doktoranckiego wynosi co najmniej:

1)

37% wynagrodzenia profesora – do miesiąca, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa;

2)

57% wynagrodzenia profesora – po miesiącu, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa.

5.

Wysokość stypendium doktoranckiego może być uzależniona od osiągnięć doktoranta.

6.

W okresie zawieszenia kształcenia do ustalenia wysokości stypendium doktoranckiego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące ustalania zasiłku macierzyńskiego, z tym że przez podstawę wymiaru zasiłku rozumie się wysokość miesięcznego stypendium doktoranckiego, o której mowa w ust. 4, przysługującego w dniu złożenia wniosku o zawieszenie.

7.

Doktorant posiadający orzeczenie o niepełnosprawności, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie, o którym mowa w art. 5 orzeczenie o niezdolności do pracy jako orzeczenie o stopniu niepełnosprawności oraz art. 62 studia dualne ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, otrzymuje stypendium doktoranckie w wysokości zwiększonej o 30% kwoty wskazanej w ust. 4 pkt 1.

8.

Doktorant, który złożył rozprawę doktorską w terminie wcześniejszym niż termin ukończenia kształcenia przewidziany w programie kształcenia, otrzymuje stypendium doktoranckie do dnia, w którym upływa termin ukończenia kształcenia, jednak nie dłużej niż przez 6 miesięcy. Przepis ust. 2 stosuje się.

9.

Stypendium doktoranckie wypłaca podmiot prowadzący szkołę doktorską.

10.

(uchylony)

Art. 210. Kredyt studencki udzielany doktorantowi

Doktorant może ubiegać się o kredyt studencki. Przepisy o kredytach studenckich stosuje się odpowiednio, z tym że:

1)

kredyt może otrzymać doktorant, który nie ukończył 35. roku życia;

2)

kredyt jest udzielany na okres kształcenia w szkole doktorskiej tylko raz, nie dłużej niż na 4 lata.

Art. 211. Zakwaterowanie i wyżywienie doktoranta

Doktorant może ubiegać się o:

1)

zakwaterowanie w domu studenckim uczelni lub wyżywienie w stołówce studenckiej uczelni,

2)

zakwaterowanie małżonka lub dziecka w domu studenckim uczelni
– na zasadach i w trybie określonych w regulaminie świadczeń dla studentów.

Art. 212. Stypendium przyznawane doktorantowi przez jednostkę samorządu terytorialnego

Stypendium może być przyznane doktorantowi przez jednostkę samorządu terytorialnego na zasadach określonych zgodnie z art. 96 stypendium przyznawane studentowi przez jednostkę samorządu terytorialnego ust. 2 i 3.

Art. 213. Stypendium naukowe

Stypendium naukowe może być przyznane doktorantowi przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną na zasadach określonych w art. 97 stypendium za wyniki w nauce lub w sporcie ust. 2.

Art. 214. Ulgi w opłatach za przejazdy doktorantów publicznymi środkami komunikacji miejskiej

Jednostka samorządu terytorialnego może przyznać osobom legitymującym się legitymacją doktoranta ulgi w opłatach za przejazdy publicznymi środkami komunikacji miejskiej.

Art. 215. Samorząd doktorantów

1.

Doktoranci w podmiocie prowadzącym szkołę doktorską tworzą samorząd doktorantów.

2.

Do samorządu doktorantów stosuje się odpowiednio przepisy art. 106 akcja protestacyjna lub strajk studencki i art. 110 samorząd studencki ust. 2–9.

Art. 216. Organizacje doktorantów

1.

Doktoranci mają prawo zrzeszania się w organizacjach doktorantów w podmiocie prowadzącym szkołę doktorską.

2.

Do organizacji doktorantów oraz stowarzyszeń, które nie zrzeszają innych członków oprócz doktorantów, studentów i pracowników uczelni, stosuje się odpowiednio przepisy art. 111 organizacje studenckie ust. 2–7.

Dz.U.2024.0.1571 t.j. - Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce