Rozdział 2. Warunki nabywania i utraty prawa do emerytury pomostowej i rekompensaty - Ustawa o emeryturach pomostowych

Art. 4. Przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej

Prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)

urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2)

ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3)

osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4)

ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5 nabycie prawa do emerytury pomostowej przez pracownika wykonującego w powietrzu na statkach powietrznych pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze-9 i art. 11 zbieg okresów składkowych i nieskładkowych ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5)

(uchylony)

6)

po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ust. 1 i 3.

7)

(uchylony)

Orzeczenia: 94

Art. 5. Nabycie prawa do emerytury pomostowej przez pracownika wykonującego w powietrzu na statkach powietrznych pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze

Pracownik wykonujący w powietrzu na statkach powietrznych pracę w szczególnych warunkach wymienioną w pkt 25 załącznika nr 1 do ustawy lub o szczególnym charakterze wymienioną w pkt 1 załącznika nr 2 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

1)

osiągnął wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla mężczyzn;

2)

ma okres pracy w szczególnych warunkach wymienionej w pkt 25 załącznika nr 1 do ustawy lub okres pracy o szczególnym charakterze wymienionej w pkt 1 załącznika nr 2 do ustawy, wynoszący co najmniej 15 lat;

3)

uzyskał orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy w szczególnych warunkach wymienionej w pkt 25 załącznika nr 1 do ustawy lub o szczególnym charakterze wymienionej w pkt 1 załącznika nr 2 do ustawy, w rozumieniu art 105-107 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz. U. z 2022 r. poz. 1235, 1715, 1846 i 2185).

Orzeczenia: 3

Art. 6. Nabycie prawa do emerytury pomostowej przez pracownika wykonującego w portach morskich prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze

Pracownik wykonujący w morskich portach handlowych oraz przedsiębiorstwach pomocniczych działających na rzecz tych portów, zwanych dalej "portami morskimi", prace w szczególnych warunkach, wymienione w pkt 21 załącznika nr 1 do ustawy, lub o szczególnym charakterze, wymienione w pkt 12 załącznika nr 2 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

1)

osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat;

2)

ma okres pracy w portach morskich w szczególnych warunkach wymienionej w pkt 21 załącznika nr 1 do ustawy lub o szczególnym charakterze wymienionej w pkt 12 załącznika nr 2 do ustawy, wynoszący co najmniej 15 lat.

Art. 7. Nabycie prawa do emerytury pomostowej przez pracownika wykonującego w hutnictwie prace w szczególnych warunkach

Pracownik wykonujący w hutnictwie prace w szczególnych warunkach wymienione w pkt 4-12 załącznika nr 1 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

1)

osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat;

2)

ma okres pracy w szczególnych warunkach w hutnictwie wymienionej w pkt 4-12 załącznika nr 1 do ustawy, wynoszący co najmniej 15 lat;

3)

lekarz medycyny pracy wydał orzeczenie o niezdolności do wykonywania prac w szczególnych warunkach wymienionych w pkt 4-12 załącznika nr 1 do ustawy.

Orzeczenia: 1

Art. 8. Warunki nabycia prawa do emerytury pomostowej przez pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach

Pracownik wykonujący prace w szczególnych warunkach wymienione w pkt 20, 22 i 32 załącznika nr 1 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

1)

osiągnął wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla mężczyzn;

2)

ma okres pracy w szczególnych warunkach wymienionej w pkt 20, 22 i 32 załącznika nr 1 do ustawy, wynoszący co najmniej 10 lat.

Orzeczenia: 3

Art. 9. Nabycie prawa do emerytury pomostowej przez pracownika wykonującego prace maszynistów pojazdów trakcyjnych

Pracownik wykonujący prace maszynistów pojazdów trakcyjnych wymienione w pkt 5 załącznika nr 2 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

1)

osiągnął wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla mężczyzn;

2)

ma okres pracy jako maszynista pojazdów trakcyjnych wymienionej w pkt 5 załącznika nr 2 do ustawy, wynoszący co najmniej 15 lat;

3)

lekarz medycyny pracy wydał orzeczenie o niezdolności do wykonywania prac jako maszynista pojazdów trakcyjnych.

Orzeczenia: 3

Art. 10. Nabycie prawa do emerytury pomostowej przez członka zawodowych ekip ratownictwa górskiego

Członek zawodowych ekip ratownictwa górskiego, który spełnia warunki określone w art. 4 przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

1)

osiągnął wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla mężczyzn;

2)

ma okres pracy jako członek zawodowych ekip ratownictwa górskiego, wynoszący co najmniej 10 lat.

Art. 11. Nabycie prawa do emerytury pomostowej przez pracownika wykonującego prace górnicze

Pracownik wykonujący prace górnicze, o których mowa w art. 50c ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który spełnia warunki określone w art. 4 przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

1)

osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

2)

ma okres pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Orzeczenia: 6

Art. 12. Wyłączenie okresów nie wykonywania pracy przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze

Przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 4 przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej-11, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Art. 13. Zasady nabywania prawa do emerytury pomostowej przez żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb mundurowych

1.

Żołnierze zawodowi, funkcjonariusze Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej nabywają prawo do emerytury pomostowej, na zasadach określonych w art. 4 przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej, jeżeli nie spełniają warunków do nabycia prawa lub utracili prawo do emerytury określonej w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób.

2.

Przy ustalaniu prawa do emerytury pomostowej osobom, o których mowa w ust. 1, okresy służby pełnionej przez te osoby traktuje się na równi z okresami pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, odpowiednio do art. 3 prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, ust. 4-7.

Art. 14. Wysokość emerytury pomostowej

1.

Emerytura pomostowa stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury, ustalonej w sposób określony w art. 25 podstawa obliczania emerytury, waloryzacja ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat, ustalone według obowiązujących w dniu zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury pomostowej tablic średniego trwania życia, o których mowa w art. 26 wysokość emerytury ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

2.

Jeżeli pracownik jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury, składki na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowane na jego koncie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, zwanym dalej "Zakładem", zwiększa się przez pomnożenie wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22, stanowiącym stosunek pełnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne do wysokości zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego w Zakładzie.

3.

Kwota emerytury pomostowej nie może być niższa niż kwota najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 kwoty najniższych świadczeń ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

4.

Jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę pomostową, uprawniony podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość emerytury pomostowej ulega ponownemu ustaleniu na zasadach określonych w art. 108 ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalnego ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

5.

Emerytura pomostowa podlega waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych dla waloryzacji świadczeń w art. 88 waloryzacja emerytury i renty, art. 89 wskaźnik waloryzacji i art. 93 zmiana świadczeń z urzędu ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Art. 15. Data powstania prawa do emerytury pomostowej

1.

Prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

2.

W przypadku pobierania zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego, prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku lub świadczenia.

Art. 16. Data ustania prawa do emerytury pomostowej

Prawo do emerytury pomostowej ustaje z dniem:

1)

poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury, która jest ustalona decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego, określonego w odrębnych przepisach;

2)

osiągnięcia przez uprawnionego wieku:
a) 60 lat – w przypadku kobiet,
b) 65 lat – w przypadku mężczyzn
– jeżeli uprawniony nie ma prawa do emerytury ustalonego decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego, określonego w odrębnych przepisach;

3)

śmierci uprawnionego.

Porównania: 1

Art. 17. Zawieszenie prawa do emerytury pomostowej

1.

Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu lub emerytura ta ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103 zawieszenie prawa do świadczeń ust. 3 i art 103a–106 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

2.

Jeżeli łączna kwota przychodu uprawnionego przewyższyła w danym roku kalendarzowym kwotę graniczną przychodu o kwotę niższą niż kwota nienależnie pobranych świadczeń, zwrotu tej kwoty nie dokonuje się, jeżeli uprawniony dokona wpłaty na Fundusz Emerytur Pomostowych, o którym mowa w art. 29 Fundusz Emerytur Pomostowych, kwoty równej kwocie tego przekroczenia, pomniejszonej o kwotę pobranej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Organ rentowy informuje uprawnionego o możliwości uniknięcia zwrotu kwoty nienależnie pobranych świadczeń w razie dokonania wskazanej wpłaty na Fundusz Emerytur Pomostowych i wyznacza termin na jej wpłatę.

3.

Jeżeli uprawniony nie dokonał w wyznaczonym terminie wpłaty, o której mowa w ust. 2, organ rentowy dochodzi zwrotu nienależnie pobranej emerytury pomostowej na zasadach określonych w art 138-144 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

4.

Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu w razie podjęcia przez uprawnionego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ust. 1 i 3, na podstawie stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej.

Art. 18. śmierć uprawnionego do emerytury pomostowej

1.

W razie śmierci uprawnionego członkom jego rodziny przysługuje renta rodzinna oraz dodatek dla sierot zupełnych na zasadach określonych w art 65-74, art. 76 dodatek dla sierot zupełnych, art. 103 zawieszenie prawa do świadczeń ust. 3, art 104-106 i art. 107a ponowne ustalenie wysokości renty rodzinnej ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

2.

W razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w przypadku ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.

3.

Osoby wymienione w ust. 2 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenia nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o te świadczenia wystąpiła.

4.

Roszczenia o wypłatę świadczeń, o których mowa w ust. 2, wygasają po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały, chyba że przed upływem tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze prowadzenie postępowania.

Art. 19. Dodatek pielęgnacyjny

Do emerytury pomostowej przysługuje dodatek pielęgnacyjny na zasadach i w wysokości określonej w art. 75 dodatek pielęgnacyjny ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Art. 20. Zasiłek pogrzebowy

Osobie, która pokryła koszty pogrzebu po śmierci:

1)

uprawnionego,

2)

członka rodziny uprawnionego
- przysługuje zasiłek pogrzebowy na zasadach określonych w art. 77 zasiłek pogrzebowy-81 i art. 99 zbieg zasiłków pogrzebowych ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Dz.U.2023.0.164 t.j. - Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych