Rozdział 4. Przyznawanie i unieważnianie Karty Polaka - Ustawa o Karcie Polaka

Art. 12. Właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka

1.

Przyznanie Karty Polaka i przedłużenie jej ważności następuje w drodze decyzji, na pisemny wniosek, odpowiednio osoby ubiegającej się o jej wydanie albo przedłużenie, zwanej dalej „wnioskodawcą”, lub jej przedstawiciela ustawowego.

2.

Organem właściwym w sprawie przyznania Karty Polaka lub przedłużenia jej ważności jest konsul właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy lub w przypadku, o którym mowa w ust. 4, wskazany wojewoda.

3.

Czynności wykonywane w związku ze złożeniem przez wnioskodawcę wniosku o przyznanie Karty Polaka lub przedłużenie jej ważności oraz wydaniem decyzji w tych sprawach są wolne od wszelkich opłat, w tym opłat konsularnych.

4.

Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, wyznaczyć wojewodę jako organ właściwy w zakresie przyjmowania wniosków o przyznanie lub przedłużenie ważności Karty Polaka oraz wydania decyzji w tych sprawach, a także wskazać państwo pochodzenia osób mogących skorzystać z tej właściwości, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia szybkiego i sprawnego dostępu osób zainteresowanych otrzymaniem Karty Polaka.

Art. 13. Wymogi formalne wniosku o przyznanie Karty Polaka

1.

Wniosek o przyznanie Karty Polaka lub przedłużenie jej ważności zawiera następujące dane:

1)

imię i nazwisko;

2)

datę i miejsce urodzenia;

3)

płeć;

4)

adres zamieszkania za granicą;

5)

obywatelstwo albo status bezpaństwowca;

6)

narodowość;

7)

obywatelstwo i narodowość rodziców, dziadków lub pradziadków, jeżeli ich dane zostały wskazane przez osobę ubiegającą się o przyznanie Karty Polaka.

2.

Wnioskodawca ma obowiązek przedstawić dokumenty i inne dowody potwierdzające spełnianie warunków, o których mowa w art. 2 warunki przyznania Karty Polaka ust. 1 i 2.

3.

Dokumentami i dowodami, o których mowa w ust. 2, mogą być w szczególności:

1)

polskie dokumenty tożsamości;

2)

akty stanu cywilnego lub ich odpisy, metryki chrztu, świadectwa szkolne lub inne dokumenty potwierdzające związek z polskością;

3)

dokumenty potwierdzające odbycie służby wojskowej w polskich formacjach wojskowych;

4)

dokumenty potwierdzające fakt deportacji lub uwięzienia, zawierające wpis informujący o polskim pochodzeniu;

5)

dokumenty o rehabilitacji osoby deportowanej, zawierające wpis informujący o polskim pochodzeniu;

6)

zagraniczne dowody tożsamości zawierające informacje na temat narodowości polskiej ich posiadacza;

7)

zaświadczenie organizacji polskiej lub polonijnej potwierdzające aktywne zaangażowanie w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej;

8)

prawomocna decyzja w sprawie stwierdzenia polskiego pochodzenia, wydana zgodnie z przepisami ustawy o repatriacji;

9)

Karta Polaka rodzica lub jednego z dziadków wnioskodawcy.

4.

Minister właściwy do spraw zagranicznych ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” wykaz organizacji polskich lub polonijnych uprawnionych do wystawiania zaświadczeń, o których mowa w ust. 3 pkt 7.

5.

W przypadku osób, o których mowa w art. 2 warunki przyznania Karty Polaka ust. 3, właściwy organ wydaje decyzję o przyznaniu Karty Polaka na podstawie decyzji, o której mowa w ust. 3 pkt 8.

6.

W odniesieniu do wnioskodawcy szczególnie zasłużonego dla Rzeczypospolitej Polskiej konsul lub w przypadku, o którym mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka ust. 4 – wojewoda, może wydać decyzję o przyznaniu Karty Polaka bez konieczności przedstawiania przez wnioskodawcę dokumentów, o których mowa w ust. 3.

7.

Wnioskodawca ubiegający się o przyznanie Karty Polaka wykazuje posiadanie znajomości języka polskiego przez przedłożenie poświadczenia, o którym mowa w art. 11a urzędowe poświadczenie znajomości języka polskiego ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. z 2021 r. poz. 672), świadectwa ukończenia szkoły lub studiów w Rzeczypospolitej Polskiej lub świadectwa ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim.

8.

W odniesieniu do wnioskodawców, którzy nie wykazali posiadania znajomości języka polskiego w trybie przewidzianym w ust. 7, oceny znajomości języka polskiego dokonuje podczas rozmowy konsul, a w przypadku, o którym mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka ust. 4 – wojewoda.

Art. 14. Wymóg złożenia kopii dokumentu poświadczającego tożsamość

Do wniosku o przyznanie Karty Polaka wnioskodawca dołącza kopię ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość.

Art. 15. Uchylony

Art. 16. Przyznanie Karty Polaka małoletniemu

1.

Małoletniemu przyznaje się Kartę Polaka na wniosek rodziców, gdy:

1)

oboje rodzice posiadają Kartę Polaka;

2)

jeden z rodziców posiada Kartę Polaka – za zgodą drugiego z rodziców wyrażoną w oświadczeniu złożonym przed konsulem lub notariuszem, a w przypadku, o którym mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka ust. 4 – wojewodą, chyba że drugiemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska.

2.

Przyznanie Karty Polaka małoletniemu, który ukończył 16 lat, może nastąpić jedynie za jego zgodą.

3.

W przypadku śmierci jednego z rodziców, który spełniał warunki, o których mowa w art. 2 warunki przyznania Karty Polaka ust. 1 pkt 3, w części dotyczącej polskiej narodowości, Karta Polaka może być przyznana małoletniemu na wniosek żyjącego rodzica w przypadku wykazania, że małoletni spełnia warunki określone w art. 2 warunki przyznania Karty Polaka ust. 1 pkt 3, w części dotyczącej polskiej narodowości. W przypadku śmierci obojga rodziców, z których przynajmniej jeden spełniał warunki, o których mowa w art. 2 warunki przyznania Karty Polaka ust. 1 pkt 3, w części dotyczącej polskiej narodowości, Karta Polaka może zostać przyznana małoletniemu na wniosek przedstawiciela ustawowego w przypadku wykazania, że małoletni spełnia warunki określone w art. 2 warunki przyznania Karty Polaka ust. 1 pkt 3, w części dotyczącej polskiej narodowości.

4.

Jeżeli rodzic małoletniego posiadał Kartę Polaka, ale utraciła ona ważność z powodu uzyskania pozwolenia na pobyt stały, przepis ust. 1 stosuje się tak, jakby rodzic posiadał kartę.

5.

Wniosek o wydanie Karty Polaka małoletniemu może być dołączony do wniosku o wydanie Karty Polaka rodzicowi, przy czym wszczęcie postępowania o przyznanie Karty Polaka małoletniemu następuje z dniem przyznania Karty Polaka rodzicowi. Przepisy ust. 1–4 stosuje się odpowiednio.

Art. 17. Okres ważności Karty Polaka

1.

Karta Polaka jest ważna przez okres 10 lat od dnia jej przyznania, z zastrzeżeniem ust. 2a i 3.

2.

Jeżeli posiadacz Karty Polaka złoży wniosek o przedłużenie jej ważności, ważność Karty Polaka jest przedłużana na okres kolejnych 10 lat. Wniosek może zostać złożony nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu jej ważności.

2a.

Karta Polaka przyznana osobie, która ukończyła 65 lat, jest ważna na czas nieoznaczony.

3.

Karta Polaka przyznana małoletniemu jest ważna przez okres 10 lat od dnia jej przyznania, jednak nie dłużej niż do dnia, w którym upływa rok od dnia uzyskania przez niego pełnoletności.

4.

Jeżeli po osiągnięciu pełnoletności, najpóźniej na 3 miesiące przed terminem, o którym mowa w ust. 3, posiadacz Karty Polaka złoży wniosek o przedłużenie jej ważności oraz podpisze deklarację przynależności do Narodu Polskiego, o której mowa w art. 2 warunki przyznania Karty Polaka ust. 1 pkt 2, ważność Karty Polaka jest przedłużana na okres kolejnych 10 lat.

5.

(uchylony)

6.

Jeżeli w okresie ważności Karty Polaka nastąpiła zmiana danych jej posiadacza uwidocznionych w tej Karcie, na wniosek posiadacza lub jego przedstawiciela ustawowego, na podstawie przedłożonych dokumentów stanu cywilnego, właściwy konsul, a w przypadku, o którym mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka ust. 4 – wojewoda, wydaje Kartę Polaka z uwzględnieniem zmienionych danych.

7.

Nowa Karta Polaka wydawana w związku ze zmianą danych lub duplikat Karty Polaka wydawane są na okres 10 lat; przepisy ust. 2a i 3 stosuje się odpowiednio.

Art. 18. Wydanie Karty Polaka

1.

Kartę Polaka osobie, której ją przyznano, wydaje konsul a w przypadku, o którym mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka ust. 4 – wojewoda, albo inna wyznaczona przez niego osoba.

2.

Jeżeli jest to możliwe, wręczenie Karty Polaka następuje w sposób uroczysty.

3.

Korzystanie z uprawnień, o których mowa w art. 6 prawa posiadacza Karty Polaka ust. 1 pkt 3-5, wymaga okazywania Karty Polaka oraz ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość jej posiadacza.

4.

W przypadku zagubienia lub zniszczenia Karty Polaka właściwy konsul lub wojewoda, na wniosek jej posiadacza, wydaje duplikat Karty Polaka.

Art. 19. Przesłanki odmowy przyznania Karty Polaka

Konsul lub w przypadku, o którym mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka ust. 4 – wojewoda, wydaje decyzję o odmowie przyznania Karty Polaka w przypadku, gdy:

1)

wnioskodawca nie spełnia warunków określonych w art. 2 warunki przyznania Karty Polaka, z zastrzeżeniem art. 13 wymogi formalne wniosku o przyznanie Karty Polaka ust. 6;

2)

w postępowaniu o przyznanie Karty Polaka wnioskodawca złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje, jak również gdy oświadczył nieprawdę lub zataił prawdę albo, w celu użycia jako autentycznego, podrobił lub przerobił dokument albo takiego dokumentu jako autentycznego użył;

3)

wnioskodawca lub jego wstępni repatriowali się lub zostali repatriowani z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, na podstawie umów repatriacyjnych zawartych w latach 1944–1957 przez Rzeczpospolitą Polską albo przez Polską Rzeczpospolitą Ludową z Białoruską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Ukraińską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Litewską Socjalistyczną Republiką Radziecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, do jednego z państw będących stroną tych umów;

4)

wnioskodawca nabył obywatelstwo polskie albo uzyskał zezwolenie na pobyt stały na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej;

5)

przemawiają za tym względy obronności, bezpieczeństwa albo ochrony porządku publicznego Rzeczypospolitej Polskiej;

6)

wnioskodawca działał lub działa na szkodę Rzeczypospolitej Polskiej, a zwłaszcza jej niepodległości i suwerenności, lub uczestniczył lub uczestniczy w łamaniu praw człowieka.

Art. 19a. Zasięganie informacji o wnioskującym o przyznanie Karty Polaka

1.

Po wprowadzeniu przez właściwego konsula lub w przypadku, o którym mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka ust. 4 – wojewodę, wniosku o przyznanie Karty Polaka lub przedłużenie jej ważności do rejestru, o którym mowa w art. 23 rejestr wniosków o przyznanie Karty Polaka, wydanych decyzji oraz przyznanych i unieważnionych Kart Polaka ust. 1, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego przedstawia informację, czy wobec wnioskodawcy zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 19 przesłanki odmowy przyznania Karty Polaka pkt 5 lub 6.

2.

Właściwy konsul lub - w przypadku, o którym mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka ust. 4 – wojewoda może, niezależnie od trybu określonego w ust. 1, zwrócić się do Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także do innych organów administracji publicznej, o przedstawienie informacji, czy wobec wnioskodawcy zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 19 przesłanki odmowy przyznania Karty Polaka pkt 5 lub 6, wskazując okoliczności istotne w sprawie.

3.

Właściwe organy przedstawiają informacje, o których mowa w ust. 1 i 2, w terminie 30 dni od dnia wprowadzenia wniosku o przyznanie Karty Polaka lub przedłużenie jej ważności do rejestru, o którym mowa w art. 23 rejestr wniosków o przyznanie Karty Polaka, wydanych decyzji oraz przyznanych i unieważnionych Kart Polaka ust. 1. Nieprzedstawienie informacji w tym terminie uznaje się za równoważne z brakiem okoliczności, o których mowa w art. 19 przesłanki odmowy przyznania Karty Polaka pkt 5 i 6.

4.

Właściwy konsul lub - w przypadku, o którym mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka ust. 4 – wojewoda wydaje decyzję o przyznaniu albo odmowie przyznania Karty Polaka lub decyzję o przedłużeniu ważności Karty Polaka albo odmowie przedłużenia jej ważności nie później niż w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez właściwe organy informacji, o której mowa w ust. 1 i 2, albo upływu terminu określonego w ust. 3.

Art. 20. Przesłanki unieważnienia Karty Polaka

1.

Konsul lub w przypadku, o którym mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka ust. 4 – wojewoda, w drodze decyzji, z urzędu unieważnia Kartę Polaka w przypadku:

1)

gdy po otrzymaniu Karty Polaka jej posiadacz zachowuje się w sposób uwłaczający Rzeczypospolitej Polskiej lub Polakom;

2)

gdy zachodzi jedna z przesłanek określonych w art. 19 przesłanki odmowy przyznania Karty Polaka pkt 2, 5 lub 6;

3)

zrzeczenia się Karty Polaka;

4)

gdy na podstawie art. 17 okres ważności Karty Polaka ust. 6 wydał nową Kartę Polaka zawierającą zmienione dane.

1a.

Jeżeli posiadacz Karty Polaka nabył obywatelstwo polskie albo uzyskał zezwolenie na pobyt stały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiadana przez niego Karta Polaka traci ważność z mocy prawa z dniem wydania dokumentu potwierdzającego nabycie obywatelstwa polskiego albo uzyskania zezwolenia na pobyt stały.

2.

W przypadku, o którym mowa w ust. 1, posiadacz Karty Polaka niezwłocznie zwraca Kartę Polaka konsulowi albo wojewodzie, który ją wydał.

3.

W przypadku, o którym mowa w ust. 1a, posiadacz Karty Polaka zwraca Kartę Polaka wojewodzie właściwemu ze względu na miejsce pobytu, nie później niż w terminie 14 dni od dnia, w którym:

1)

doręczono mu dokument potwierdzający nabycie obywatelstwa polskiego albo

2)

decyzja o uzyskaniu zezwolenia na pobyt stały stała się ostateczna.

Art. 21. Odwołanie od decyzji w sprawie przyznania Karty Polaka

1.

Organem odwoławczym od decyzji, o których mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka, art. 19 przesłanki odmowy przyznania Karty Polaka i art. 20 przesłanki unieważnienia Karty Polaka, jest Rada.

2.

Odwołanie wnosi się za pośrednictwem konsula, a w przypadku, o którym mowa w art. 12 właściwość organu i tryb przyznania Karty Polaka ust. 4 – wojewody, w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.

Art. 22. Rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o przyznanie Karty Polaka i wzoru Karty

Minister właściwy do spraw zagranicznych określi, w drodze rozporządzenia:

1)

wzór wniosku o przyznanie Karty Polaka lub przedłużenie jej ważności,

2)

wzór Karty Polaka
– uwzględniając dane, które muszą być zawarte we wniosku oraz dane i informacje, jakie powinny być zawarte w Karcie Polaka, a także biorąc pod uwagę, że zapisu imienia i nazwiska w Karcie Polaka dokonuje się zgodnie z dokumentem tożsamości wnioskodawcy, chyba że we wniosku wnioskodawca oświadczy, że chce aby te dane były zapisane również w języku polskim.

Dz.U.2023.0.192 t.j. - Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka