Rozdział 4. Tryb realizacji zadań Centrum - Ustawa o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju

Art. 35. Realizacja zadań przez Centrum

1.

Realizacja zadań Centrum obejmuje w szczególności:

1)

określanie zakresów tematycznych programów, terminów i warunków ich realizacji;

2)

ogłaszanie konkursów na wykonanie projektów w ramach realizowanych programów;

3)

ocenę i wybór wniosków dotyczących wykonania projektów, zwanych dalej "wnioskami";

4)

zawieranie umów o wykonanie projektów i ich finansowanie;

5)

nadzór nad wykonaniem projektów, ich odbiór, ocenę i rozliczenie finansowe.

2.

Dyrektor określa i przedstawia do zatwierdzenia Radzie zakresy tematyczne, terminy i warunki realizacji programów, z zastrzeżeniem art. 15 zadania Rady Centrum, ust. 1 i art. 17 zadania Komitetu Sterującego, pkt 2.

Orzeczenia: 1

Art. 36. Wybór wykonawców projektów

1.

Wybór wykonawców projektów następuje w drodze konkursu ogłaszanego przez Dyrektora, z zastrzeżeniem art. 17 zadania Komitetu Sterującego, pkt 6. Dyrektor ustala i ogłasza regulamin konkursu, z zastrzeżeniem art. 17 zadania Komitetu Sterującego, pkt 7.

2.

Wnioski dotyczące wykonania i finansowania projektów w ramach innych zadań Centrum mogą być składane przez podmioty posiadające zdolność zastosowania wyników projektu w praktyce oraz przez osoby fizyczne na podstawie otwartego naboru. Do wnioskodawców będących osobami fizycznymi stosuje się odpowiednio przepis art. 37 podmioty uprawnione do udziału w konkursie na wykonanie projektów, ust. 2.

3.

Ogłoszenie o konkursie zamieszcza się w co najmniej jednym dzienniku o zasięgu ogólnopolskim, na stronie podmiotowej Centrum w Biuletynie Informacji Publicznej, na stronie podmiotowej urzędu obsługującego Ministra, w Biuletynie Informacji Publicznej oraz udostępnia w siedzibie Centrum i urzędu obsługującego Ministra. Termin składania wniosków określony w ogłoszeniu o konkursie nie może być krótszy niż miesiąc od dnia opublikowania tego ogłoszenia.

Orzeczenia: 6

Art. 37. Podmioty uprawnione do udziału w konkursie na wykonanie projektów

1.

W konkursie na wykonanie projektów mogą brać udział:

1)

podmioty, o których mowa w art. 7 system szkolnictwa wyższego i nauki ust. 1 pkt 1, 2 i 4–8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce;

1a)

grupy podmiotów, w skład których wchodzą co najmniej dwa podmioty, o których mowa w pkt 1, albo co najmniej jeden z tych podmiotów oraz co najmniej jeden przedsiębiorca;

2)

(uchylony)

3)

(uchylony)

4)

centra naukowo-przemysłowe w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1383);

5)

centra Polskiej Akademii Nauk w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk;

5a)

(uchylony)

6)

biblioteki naukowe;

7)

przedsiębiorcy mający status centrum badawczo-rozwojowego w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1402 oraz z 2020 r. poz. 568);

8)

jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną i siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

8a)

Prezes Głównego Urzędu Miar;

9)

osoby fizyczne;

10)

przedsiębiorcy prowadzący badania naukowe w innej formie organizacyjnej niż określone w pkt 1-8.

2.

W przypadku projektu zgłoszonego przez osobę fizyczną Dyrektor wydaje promesę finansowania. Warunkiem przyznania środków finansowych na wykonanie projektu jest zatrudnienie tej osoby przez podmiot, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, albo grupę podmiotów, o której mowa w ust. 1 pkt 1a.

2a.

Przepisu ust. 2 nie stosuje się do osób fizycznych, których projekty zakwalifikowano do finansowania w ramach programów lub przedsięwzięć związanych ze wsparciem komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych lub ochrony patentowej.

3.

Podmioty, o których mowa w ust. 1, przystępując do konkursu, są zobowiązane przedstawić oświadczenie o niefinansowaniu i nieubieganiu się o finansowanie zadań objętych wnioskiem ze środków pochodzących z innych źródeł.

Orzeczenia: 2

Art. 38. Eksperci i zespoły ekspertów do oceny wniosków konkursowych

1.

Dyrektor, z zastrzeżeniem art. 17 zadania Komitetu Sterującego pkt 8, wyznacza ekspertów lub powołuje zespoły ekspertów spośród wybitnych przedstawicieli środowisk naukowych, gospodarczych i finansowych, w tym ekspertów zagranicznych.

2.

Eksperci lub zespoły ekspertów oceniają wnioski złożone w konkursie i na tej podstawie przygotowują i przekazują Dyrektorowi listę rankingową pozytywnie zaopiniowanych wniosków, z zastrzeżeniem art. 17 zadania Komitetu Sterującego pkt 9, oraz dokonują innych ocen i sporządzają opinie dotyczące realizacji zadań Centrum, o których mowa w art 27–30.

3.

Eksperci oraz członkowie zespołów ekspertów otrzymują wynagrodzenie za dokonanie ocen i sporządzenie opinii, o których mowa w ust. 2. Wysokość wynagrodzenia ustala Dyrektor.

4.

Dyrektor wyłącza eksperta lub członka zespołu ekspertów z postępowań, o których mowa w ust. 2, w przypadku stwierdzenia zagrożenia konfliktem interesów, w szczególności w przypadku pozostawania eksperta lub członka zespołu ekspertów z wnioskodawcą lub wykonawcą w:

1)

związku małżeńskim, stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia włącznie;

2)

takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki;

3)

stosunku osobistym tego rodzaju, że mógłby wywołać wątpliwości co do bezstronności eksperta;

4)

stosunku służbowym lub innej formie współpracy w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku, dokonanie oceny lub sporządzenie opinii, o których mowa w ust. 2.

5.

Dyrektor nie uwzględnia oceny lub opinii sporządzonej przez eksperta, który został wyłączony z postępowania w sprawie danego wniosku zgodnie z ust. 4. Przepis stosuje się również do ocen i opinii sporządzonych przez zespół ekspertów, w skład którego wchodziła osoba wyłączona z postępowania w sprawie danego wniosku zgodnie z ust. 4.

6.

Dyrektor może zlecić przeprowadzenie zewnętrznego audytu w zakresie prawidłowości i rzetelności wykonywania zadań przez ekspertów.

Orzeczenia: 5

Art. 39. Kryteria oceny wniosków konkursowych na wykonanie projektów

1.

Przy opiniowaniu wniosków złożonych w konkursie eksperci lub zespoły ekspertów biorą pod uwagę w szczególności:

1)

możliwość zastosowania wyników projektu w gospodarce lub ich innego praktycznego wykorzystania;

2)

stopień, w jakim wykonanie projektu przyczynia się do osiągnięcia celów strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych lub realizacji innych zadań Centrum.

2.

Kryteria oceny wniosków złożonych w konkursie obejmują również:

1)

wartość naukową projektu;

2)

innowacyjność rozwiązania będącego rezultatem projektu;

3)

dorobek wykonawców;

4)

zasadność planowanych kosztów w stosunku do zakresu zadań objętych projektem oraz w stosunku do oczekiwanych wyników;

5)

planowaną współpracę przy wykonywaniu projektu między podmiotami, o których mowa w art. 7 system szkolnictwa wyższego i nauki ust. 1 pkt 1, 2 i 4–8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, i przedsiębiorcami;

6)

posiadanie odpowiednich zasobów materialnych i ludzkich niezbędnych do wykonania projektu;

7)

przewidywane efekty ekonomiczne.

3.

W przypadku wniosków złożonych w konkursach, o których mowa w art. 17 zadania Komitetu Sterującego, pkt 6, przy ocenie projektów bierze się również pod uwagę możliwość zastosowania wyników projektu w obszarze obronności i bezpieczeństwa państwa.

4.

Opiniowanie wniosków dotyczących wykonania i finansowania projektów ze środków, o których mowa w art. 46 przychody Centrum, ust. 2 pkt 2 i 3, odbywa się zgodnie z przepisami dotyczącymi tych środków.

5.

Dyrektor może w regulaminie konkursu, z wyłączeniem konkursów, o których mowa w art. 17 zadania Komitetu Sterującego, pkt 6 i 7, rozszerzyć katalog, o którym mowa w ust. 1 i 2, o dodatkowe kryteria oceny wniosków.

Orzeczenia: 1

Art. 40. Tryb rozstrzygania w sprawie przyznania środków finansowych na wykonanie projektów

1.

Rozstrzygnięcia w sprawie przyznania środków finansowych na wykonanie projektów, w tym promesy finansowania, o której mowa w art. 37 podmioty uprawnione do udziału w konkursie na wykonanie projektów ust. 2, są podejmowane przez Dyrektora w drodze decyzji, na podstawie listy rankingowej pozytywnie zaopiniowanych wniosków.

2.

W przypadku naruszenia procedury konkursowej lub innych naruszeń formalnych wnioskodawcy przysługuje odwołanie do komisji odwoławczej Rady, a w przypadku konkursów, o których mowa w art. 17 zadania Komitetu Sterującego pkt 6 – do Komitetu Sterującego, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji Dyrektora.

3.

Komisja odwoławcza Rady lub Komitet Sterujący rozstrzyga w sprawie odwołania nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia odwołania.

4.

Jeżeli przepisy ustawy albo przepisy odrębne nie stanowią inaczej, do postępowań w sprawach przyznania środków finansowych na wykonanie projektów stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. ‒ Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 256, 695 i 1298), z wyłączeniem art. 10 zasada czynnego udziału stron w postępowaniu, art. 13 zasada polubownego rozstrzygania kwestii spornych, art. 14 zasada pisemności załatwiania spraw, art. 28 definicja strony, art. 31 uprawnienia organizacji społecznych, art. 56 zwrot kosztów stawiennictwa, art. 61 wszczęcie postępowania administracyjnego § 4, art. 63 wnoszenie pism, art. 64 braki formalne podania, art 75‒103, art. 107 , art 114‒122 oraz art. 123 .

5.

Na rozstrzygnięcie komisji odwoławczej Rady albo Komitetu Sterującego przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

Orzeczenia: 8

Art. 41. Umowa o wykonanie i finansowanie projektu

1.

Dyrektor zawiera z wykonawcą projektu, wybranym w drodze konkursu, umowę o wykonanie i finansowanie projektu.

2.

W umowie określa się w szczególności:

1)

zakres tematyczny projektu, termin i warunki jego wykonania;

2)

wysokość środków finansowych i tryb ich przekazywania przez Centrum;

3)

sposób i tryb sprawowania przez Centrum nadzoru nad wykonaniem projektu;

4)

sposób finansowego rozliczenia projektu;

5)

sposób i zakres końcowej oceny merytorycznej projektu;

6)

sposób i warunki udostępniania i rozpowszechniania efektów wykonanych projektów, z uwzględnieniem przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;

7)

warunki rozwiązania umowy.

3.

Umowa może również określać:

1)

zakres praw stron wynikających z przyznania praw autorskich i pokrewnych oraz praw własności przemysłowej;

2)

sposób i koszty sprawowania ochrony praw;

3)

sposoby i warunki rozporządzania prawami oraz ich wykorzystania dla celów komercyjnych i do dalszych badań;

4)

wielkości udziałów i korzyści wynikających z komercjalizacji efektów projektów finansowanych przez Centrum.

4.

Dyrektor, na wniosek kierownika projektu, może wyrazić zgodę na zmianę podmiotu realizującego projekt po pozytywnym zaopiniowaniu przez kierownika jednostki organizacyjnej wykonującej projekt i jednostki przejmującej wykonanie projektu.

Orzeczenia: 1

Art. 42. Nadzór nad wykonaniem projektu

Nadzór nad wykonaniem projektu obejmuje:

1)

ocenę raportów okresowych z wykonania projektu;

2)

kontrolę w siedzibie wykonawcy projektu przez wyznaczony przez Dyrektora zespół kontrolujący;

3)

uprawnienia Dyrektora do wstrzymania finansowania projektu w przypadku wydatkowania przez wykonawcę środków finansowych niezgodnie z umową lub nieosiągnięcia wyników zaplanowanych na danym etapie realizacji projektu do czasu wyjaśnienia nieprawidłowości;

4)

uprawnienia Dyrektora do przerwania finansowania projektu w przypadku wydatkowania przez wykonawcę środków finansowych niezgodnie z umową lub nieterminowego albo nienależytego wykonywania umowy, w szczególności stwierdzenia, na podstawie opinii komisji Rady do spraw realizacji strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych lub innej właściwej komisji Rady, lub – w odniesieniu do projektów, o których mowa w art. 17 zadania Komitetu Sterującego pkt 6 – Komitetu Sterującego, zmniejszenia zakresu rzeczowego realizowanego projektu.

Art. 43. Końcowa ocena merytoryczna wykonania projektu

1.

Końcowa ocena merytoryczna projektu obejmuje kontrolę zgodności wykonania projektu z warunkami określonymi w umowie. Ocenę tę przeprowadzają eksperci lub zespoły ekspertów powoływani przez Dyrektora zgodnie z art. 38 eksperci i zespoły ekspertów do oceny wniosków konkursowych, ust. 1, z zastrzeżeniem art. 17 zadania Komitetu Sterującego, pkt 11.

2.

Dyrektor, po uzyskaniu końcowej oceny merytorycznej projektu, dokonuje przyjęcia i oceny wyników projektu.

Art. 44. Obowiązek przeprowadzenia zewnetrznego audytu projektu

Projekty, których całkowita wartość przyznanego dofinansowania przekracza 3 000 000 zł, podlegają obowiązkowemu zewnętrznemu audytowi.

Art. 44a. Umorzenie należności z rozliczenia środków przyznanych na wykonanie projektów

1.

Należności finansowe wynikające z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów Dyrektor może umorzyć z urzędu albo na wniosek dłużnika, jeżeli:

1)

dłużnik został wykreślony z właściwego rejestru, a odpowiedzialność za długi nie przeszła na osoby trzecie;

2)

zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych albo postępowanie egzekucyjne okazało się nieskuteczne;

3)

sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika z przyczyn, o których mowa w art. 13 oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1228) albo umorzył postępowanie upadłościowe z przyczyn, o których mowa w art. 361 przesłanki umorzenia postępowania upadłościowego ust. 1 tej ustawy.

2.

Dyrektor, na uzasadniony wniosek dłużnika albo z urzędu, może odroczyć termin spłaty lub rozłożyć na raty płatność należności finansowej wynikającej z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów, albo umorzyć w całości albo w części należność finansową wynikającą z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów, o ile umorzenie nie będzie stanowiło pomocy publicznej lub pomocy de minimis, jeżeli:

1)

wystąpiła nadzwyczajna zmiana stosunków gospodarczych, której strony nie mogły przewidzieć w dniu otrzymania środków finansowych, z powodu której zapłata należności przez dłużnika groziłaby znacznym pogorszeniem jego sytuacji ekonomicznej;

2)

wystąpiły ważne zdarzenia losowe niezależne od dłużnika;

3)

jest to uzasadnione ryzykiem naukowym wynikającym z charakteru wykonywanego projektu;

4)

jest to uzasadnione ważnymi względami społecznymi lub gospodarczymi oraz uzasadnionym interesem Skarbu Państwa.

3.

Umorzenie należności finansowej wynikającej z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów wymaga zgody Ministra w przypadku, o którym mowa:

1)

w ust. 1 pkt 3 i ust. 2 pkt 1‒3, jeżeli wartość należności finansowej przekracza 150 000 zł;

2)

w ust. 2 pkt 4.

4.

Spłata należności finansowej odroczonej albo rozłożonej na raty następuje na podstawie umowy zawartej z dłużnikiem.

5.

Do umorzenia należności finansowych wynikających z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów w przypadkach, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy o pomocy publicznej lub pomocy de minimis.

6.

Dyrektor zamieszcza, na stronie podmiotowej Centrum w Biuletynie Informacji Publicznej, kwartalną informację o umorzeniach należności finansowych wynikających z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów, zawierającą wykaz podmiotów wraz ze wskazaniem wysokości umorzonych kwot i przyczyn umorzenia, do końca miesiąca następującego po zakończeniu kwartału.

Art. 44b. Zarządzenie realizacji zadań Centrum w trybie uproszczonym

1.

Dyrektor, za zgodą Ministra, może zarządzić realizację zadań Centrum, z wyłączeniem zadań realizowanych w ramach strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych, w trybie uproszczonym, jeżeli jest to uzasadnione potrzebą weryfikacji nowego modelu realizacji przyszłych programów lub ochroną porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, zdrowia publicznego lub szczególnym interesem gospodarczym.

2.

W konkursie na wykonanie projektów w programie realizowanym w trybie uproszczonym mogą brać udział podmioty, o których mowa w art. 37 podmioty uprawnione do udziału w konkursie na wykonanie projektów ust. 1, oraz nieposiadające osobowości prawnej jednostki sektora finansów publicznych i podmioty lecznicze.

3.

Wybór wykonawców projektów w programie realizowanym w trybie uproszczonym następuje w sposób przejrzysty i obiektywny.

4.

Do realizacji zadań Centrum w trybie uproszczonym nie stosuje się przepisów art. 35 realizacja zadań przez Centrum ust. 2, art. 36 wybór wykonawców projektów ust. 2 i 3 oraz art. 39 kryteria oceny wniosków konkursowych na wykonanie projektów ust. 2 pkt 5 i 7.

Art. 44c. Przyznanie Centrum środków finansowych na prace dotyczące prewencji w stanie zagrożenia epidemicznego lub epidemii

1.

Jeżeli badania naukowe lub prace rozwojowe dotyczą metod prewencji rozprzestrzeniania się zakażenia lub zwalczania zakażenia lub choroby zakaźnej będącej przyczyną ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, Dyrektor może, w drodze decyzji, za zgodą Ministra, przyznać środki finansowe na wykonanie projektów obejmujących te badania naukowe lub prace rozwojowe poza realizowanymi przez Centrum programami, z pominięciem procedury konkursowej.

2.

Przyznanie środków finansowych w trybie, o którym mowa w ust. 1, może nastąpić na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 37 podmioty uprawnione do udziału w konkursie na wykonanie projektów ust. 1, oraz nieposiadających osobowości prawnej jednostek sektora finansów publicznych i podmiotów leczniczych.

3.

Do przyznawania środków finansowych w trybie, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisów art. 35 realizacja zadań przez Centrum ust. 2, art. 38 eksperci i zespoły ekspertów do oceny wniosków konkursowych i art. 39 kryteria oceny wniosków konkursowych na wykonanie projektów ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 pkt 1–3, 5 i 7.

4.

Dyrektor zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Centrum informację o zawarciu umowy z podmiotem wybranym w trybie, o którym mowa w ust. 1, wraz ze wskazaniem danych wykonawcy projektu, ogólnym opisem projektu i uzasadnieniem wyboru tego projektu.

Art. 45. Rozporządzenie w sprawie trybu realizacji zadań Centrum

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb realizacji zadań Centrum, uwzględniając konieczność zapewnienia przejrzystości i bezstronności procedury oceny wniosków i wyboru projektów do finansowania.

Dz.U.2020.0.1861 t.j. - Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju