Ustawa o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych

Stan prawny aktualny na dzień: 28.01.2023

Dz.U.2022.0.301 t.j. - Ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych

Obserwuj akt

Art. 1. Zakres regulacji ustawy

Ustawa określa:

1)

warunki nabywania i utraty prawa do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych zwanych dalej "świadczeniami";

2)

zasady:
a) ustalania wysokości świadczeń,
b) postępowania w sprawach o świadczenia,
c) wypłaty świadczeń,
d) finansowania świadczeń.

Art. 2. Katalog pojęć ustawowych

Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1)

nauczyciel - nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w:
a) publicznych i niepublicznych przedszkolach,
b) publicznych i niepublicznych szkołach, z wyjątkiem niepublicznych szkół nieposiadających uprawnień szkoły publicznej, o których mowa w art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082), i niepublicznych szkół artystycznych nieposiadających uprawnień publicznej szkoły artystycznej,
c) publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego i placówkach, o których mowa w art. 2 zakres systemu oświaty pkt 7 i 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59, 949 i 2203);

2)

organ rentowy - jednostkę organizacyjną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwą do wydawania decyzji w sprawach świadczeń, określoną w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423, z późn. zm.);

3)

uprawniony - osobę mającą ustalone prawo do świadczenia.

Orzeczenia: 2

Art. 3. Podmioty uprawnione do świadczenia

Prawo do świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługuje nauczycielom zatrudnionym w jednostkach, o których mowa w art. 2 katalog pojęć ustawowych, pkt 1.

Art. 4. Warunki prawa do świadczenia

1.

Świadczenie przysługuje nauczycielom, którzy spełnili łącznie następujące warunki:

1)

osiągnęli wiek, o którym mowa w ust. 3;

2)

mają okres składkowy i nieskładkowy w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 291, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o emeryturach i rentach z FUS", wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w jednostkach, o których mowa w art. 2 katalog pojęć ustawowych pkt 1, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć;

3)

rozwiązali stosunek pracy.

2.

Nauczycielom spełniającym warunki określone w ust. 1 pkt 1 i 2 świadczenie przysługuje również w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach określonych:

1)

w art. 20 całkowita lub częściowa likwidacja szkoły ust. 1, 5c i 7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762);

2)

w art. 225 przepisy dostosowujące i przejściowe ust. 1, 6, 7 i 10 oraz art. 226 przepisy dostosowujące i przejściowe ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60, 949 i 2203, z 2018 r. poz. 2245 oraz z 2019 r. poz. 1287).

3.

Nauczyciel ma prawo do świadczenia, jeżeli ukończył:

1)

55 lat - w latach 2009-2014;

2)

55 lat w przypadku kobiet i 56 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2015-2016;

3)

55 lat w przypadku kobiet i 57 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2017-2018;

4)

55 lat w przypadku kobiet i 58 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2019-2020;

5)

55 lat w przypadku kobiet i 59 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2021-2022;

6)

55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2023-2024;

7)

56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2025-2026;

8)

57 lat w przypadku kobiet i 62 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2027-2028;

9)

58 lat w przypadku kobiet i 63 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2029-2030;

10)

59 lat w przypadku kobiet i 64 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2031-2032.

Orzeczenia: 3

Art. 5. Wysokość świadczenia

1.

Świadczenie stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury, ustalonej w sposób określony w art. 25 podstawa obliczania emerytury, waloryzacja ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat, ustalone według obowiązujących w dniu zgłoszenia wniosku o przyznanie świadczenia tablic średniego trwania życia, o których mowa w art. 26 wysokość emerytury ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

2.

Jeżeli uprawniony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury, składki na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowane na jego koncie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, zwanym dalej "Zakładem", zwiększa się przez pomnożenie wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22, stanowiącym stosunek pełnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne do wysokości zewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego w Zakładzie.

3.

Kwota świadczenia nie może być niższa niż kwota najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 kwoty najniższych świadczeń ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

4.

Świadczenie podlega waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych dla waloryzacji świadczeń w art. 88 waloryzacja emerytury i renty, art. 89 wskaźnik waloryzacji i art. 93 zmiana świadczeń z urzędu ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Art. 6. Finansowanie świadczeń

Świadczenia finansowane są z budżetu państwa.

Art. 7. Powstanie prawa do świadczenia

1.

Prawo do świadczenia powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

2.

W przypadku pobierania zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego prawo do świadczenia powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku lub świadczenia.

Art. 8. Ustanie prawa do świadczenia

Prawo do świadczenia ustaje z dniem:

1)

poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury, która jest ustalona decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego, określonego w odrębnych przepisach;

2)

poprzedzającym dzień osiągnięcia przez uprawnionego wieku:
a) 60 lat – w przypadku kobiet,
b) 65 lat – w przypadku mężczyzn
– jeżeli uprawniony nie ma prawa do emerytury ustalonego decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego, określonego w odrębnych przepisach;

3)

śmierci uprawnionego.

Art. 9. Zawieszenie prawa do świadczenia lub zmniejszenie świadczenia

1.

Prawo do świadczenia ulega zawieszeniu lub świadczenie to ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103 zawieszenie prawa do świadczeń, ust. 3 i art. 104 -106 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

2.

Prawo do świadczenia ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu w razie podjęcia przez uprawnionego pracy w jednostkach, o których mowa w art. 1 zakres podmiotowy ustawy, ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela.

Art. 10. Wypłata świadczenia w razie śmierci wnioskodawcy

1.

W razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenie określone ustawą, świadczenie należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w przypadku ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.

2.

Osoby wymienione w ust. 1 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania w sprawie świadczenia, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o to świadczenie wystąpiła.

3.

Roszczenie o wypłatę świadczenia, o którym mowa w ust. 1, wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenie przysługiwało, chyba że przed upływem tego okresu zostanie zgłoszony wniosek o dalsze prowadzenie postępowania.

Art. 11. Dodatek pielęgnacyjny

Do świadczenia przysługuje dodatek pielęgnacyjny na zasadach i w wysokości określonych w art. 75 dodatek pielęgnacyjny, ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Art. 12. Zasiłek pogrzebowy

Osobie, która pokryła koszty pogrzebu po śmierci:

1)

uprawnionego,

2)

członka rodziny uprawnionego
- przysługuje zasiłek pogrzebowy na zasadach określonych w art. 77 -81 i art. 99 zbieg zasiłków pogrzebowych, ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Art. 13. Finansowanie dodatku pielęgnacyjnego i zasiłku pogrzebowego

Dodatek pielęgnacyjny oraz zasiłek pogrzebowy finansowane są z budżetu państwa.

Art. 14. Wszczęcie postępowania w sprawie świadczenia

Postępowanie w sprawie świadczenia wszczyna się na wniosek nauczyciela zgłoszony bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek w organie rentowym.

Art. 15. Właściwość organu w sprawie świadczenia

1.

Decyzję w sprawie świadczenia wydaje i świadczenie to wypłaca:

1)

organ rentowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela;

2)

organ rentowy właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania nauczyciela w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zamieszkuje on poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

2.

Od decyzji w sprawie świadczenia przysługuje odwołanie do sądu, na zasadach określonych w art. 83 decyzje Zakładu w sprawach indywidualnych, ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej "ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych".

Art. 16. Zasady wypłaty świadczenia

1.

Świadczenie wypłaca się za miesiąc kalendarzowy w terminach i na zasadach przewidzianych dla wypłaty emerytur określonych w art. 129 termin rozpoczęcia wypłacania świadczeń, art. 130 wypłacanie świadczeń, art 132-135 i art. 136b opiekun dla osoby uprawnionej do emerytury lub renty ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

2.

Kwotę świadczenia za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę dni kalendarzowych w miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje.

3.

W razie śmierci uprawnionego wstrzymanie wypłaty świadczenia następuje od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym zmarła osoba uprawniona.

Art. 17. Zbieg prawa do świadczenia z prawem do innego świadczenia o charakterze rentowym lub emerytalnym

1.

W razie zbiegu prawa do świadczenia z prawem do renty, uposażenia w stanie spoczynku, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub innego świadczenia o charakterze emerytalnym lub rentowym, ustalonym na podstawie odrębnych ustaw, przysługuje tylko jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez uprawnionego.

2.

W przypadku skorzystania z prawa do świadczenia nie przysługuje prawo do rekompensaty, o której mowa w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1924 oraz z 2021 r. poz. 1621).

Art. 18. Odesłanie do przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS

1.

W zakresie postępowania w sprawach świadczenia stosuje się odpowiednio przepisy art. 114 nowe dowody mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość, art. 116 wszczęcie postępowania i art 117-128a ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

2.

W zakresie postępowania w sprawach zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, egzekucji i potrąceń stosuje się odpowiednio przepisy art 138-144 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz przepisy art. 84 zwrot nienależnie pobranych świadczeń ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

3.

W razie zbiegu prawa do świadczenia z prawami, o których mowa w art. 17 zbieg prawa do świadczenia z prawem do innego świadczenia o charakterze rentowym lub emerytalnym ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 98 wypłacanie świadczeń ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Art. 19. Zmiana ustawy - Karta Nauczyciela

W ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. poz. 674, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).

Art. 20. Zmiana ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników

W ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. poz. 291, z późn. zm.): (zmiany pominięte).

Art. 21. Zmiana ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. poz. 176, z późn. zm.): (zmiany pominięte).

Art. 22. Zmiana ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. poz. 353, z późn. zm.): (zmiany pominięte).

Art. 23. Zmiana ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

W ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2005 r. poz. 267, z późn. zm.): (zmiany pominięte).

Art. 24. Zmiana ustawy o zatrudnieniu socjalnym

W ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. poz. 1143, z późn. zm.): (zmiany pominięte).

Art. 25. Zmiana ustawy o rencie socjalnej

W ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. poz. 1268, z późn. zm.): (zmiany pominięte).

Art. 26. Zmiana ustawy o świadczeniach rodzinnych

W ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. poz. 992, z późn. zm.): (zmiany pominięte).

Art. 27. Zmiana ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

W ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. poz. 415, z późn. zm.): (zmiany pominięte).

Art. 28. Zmiana ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

W ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. poz. 1027, z późn. zm.): (zmiany pominięte).

Art. 29. Zmiana ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów

W ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. poz. 7 i poz. 33): (zmiany pominięte).

Art. 30. Wejście w życie ustawy

Ustawa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia, z wyjątkiem art. 26 zmiana ustawy o świadczeniach rodzinnych pkt 2, który wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.


----------
[Ustawa została ogłoszona 23.06.2009 r. - Dz.U. z 2009 r. poz. 800]