Wynagrodzenie za użyczanie egzemplarzy utworów, o których mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 4, przez biblioteki publiczne, zwane dalej „wynagrodzeniem za użyczanie”, jest wypłacane przez wyznaczoną przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi z dofinansowania przekazywanego jej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego ze środków Funduszu Promocji Kultury, o którym mowa w art. 87Fundusz Promocji Kultury ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 227 oraz z 2024 r. poz. 1473).
2.
Organizację zbiorowego zarządzania, o której mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego wyznacza na okres nie dłuższy niż pięć lat, po przeprowadzeniu konkursu uwzględniającego następujące kryteria:
1)
reprezentatywność;
2)
zdolność organizacyjną do realizacji zadania w sposób zapewniający efektywną wypłatę wynagrodzeń za użyczanie;
3)
skuteczność i prawidłowość działania;
4)
zasadność i wysokość planowanych kosztów określania wysokości i wypłaty wynagrodzeń za użyczanie.
3.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej konkurs, o którym mowa w ust. 2, oraz jego wynik.
4.
Organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi biorąca udział w konkursie, o którym mowa w ust. 2, może złożyć do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyniku tego konkursu, odwołanie od jego wyniku ze względu na naruszenie przepisów prawa.
5.
Odwołanie, o którym mowa w ust. 4, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego rozpatruje w terminie 14 dni od dnia jego wpływu. W przypadku uwzględnienia odwołania minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego unieważnia konkurs, o którym mowa w ust. 2.
6.
Dofinansowanie na wypłatę wynagrodzenia za użyczanie należnego podmiotom, o których mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 5, przeznacza się na wypłatę wynagrodzenia za użyczanie oraz na pokrycie uzasadnionych i udokumentowanych kosztów określenia wysokości wynagrodzenia za użyczanie i jego wypłaty.
7.
Dofinansowanie na wypłatę wynagrodzenia za użyczanie w danym roku kalendarzowym odpowiada 5% wartości zakupów materiałów bibliotecznych dokonanych przez biblioteki publiczne w poprzednim roku kalendarzowym, przy czym 75% tej kwoty, po potrąceniu kosztów określenia wysokości i wypłaty wynagrodzenia za użyczanie, jest wypłacane podmiotom, o których mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 5 pkt 1–3, a 25% podmiotom, o których mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 5 pkt 4.
8.
Dofinansowanie na wypłatę wynagrodzenia za użyczanie jest przekazywane na podstawie umowy zawieranej co roku między ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego a organizacją zbiorowego zarządzania, o której mowa w ust. 1.
9.
Umowa, o której mowa w ust. 8, określa w szczególności:
1)
wysokość dofinansowania przeznaczonego na wypłatę wynagrodzenia za użyczanie wraz ze wskazaniem kosztów określenia jego wysokości i wypłaty w danym roku;
2)
terminy i tryb przekazywania dofinansowania;
3)
zobowiązanie organizacji zbiorowego zarządzania do poddania się kontroli przeprowadzanej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
4)
sposób rozliczenia dofinansowania;
5)
warunki i sposób zwrotu niewykorzystanej części dofinansowania lub dofinansowania wykorzystanego niezgodnie z przeznaczeniem.
10.
Dofinansowanie na wypłatę wynagrodzenia za użyczanie w części przeznaczonej na pokrycie uzasadnionych i udokumentowanych kosztów określenia wysokości i wypłaty wynagrodzenia za użyczanie, ponoszonych przez organizację zbiorowego zarządzania, o której mowa w ust. 1, w danym roku kalendarzowym nie może przekraczać 10% kwoty dofinansowania ustalonej zgodnie z ust. 7.
11.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego przeprowadza kontrolę realizacji zadań związanych z wypłatą wynagrodzenia za użyczanie, obejmującą w szczególności określanie wysokości wynagrodzenia za użyczanie i jego wypłaty, wykorzystanie przekazanego na ten cel dofinansowania oraz prowadzenie wymaganej dokumentacji.
Wynagrodzenie za użyczanie przysługuje po złożeniu przez podmiot, o którym mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 5, pisemnego oświadczenia o woli otrzymywania wynagrodzenia za użyczanie, zwanego dalej „oświadczeniem”.
2.
Oświadczenie składa się organizacji zbiorowego zarządzania, o której mowa w art. 351wynagrodzeniem za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki ust. 1. Oświadczenie wywołuje skutki w danym roku, jeżeli zostanie złożone w terminie do dnia 31 sierpnia danego roku. Złożone oświadczenie wywołuje skutki w latach następnych do momentu jego cofnięcia.
3.
W terminie 14 dni od dnia podpisania umowy, o której mowa w art. 351wynagrodzeniem za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki ust. 8, organizacja zbiorowego zarządzania, o której mowa w art. 351wynagrodzeniem za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki ust. 1, na swojej stronie internetowej oraz minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego na swojej stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej, ogłaszają informację o możliwości składania oświadczeń.
4.
Wysokość wynagrodzenia za użyczanie należnego w danym roku kalendarzowym poszczególnym podmiotom, o których mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 5, jest określana przez organizację zbiorowego zarządzania, o której mowa w art. 351wynagrodzeniem za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki ust. 1, proporcjonalnie do liczby użyczeń egzemplarzy utworów tych podmiotów przez biblioteki publiczne w roku poprzednim, oraz w oparciu o oświadczenia złożone przez te podmioty w terminie do dnia 31 sierpnia danego roku kalendarzowego i latach poprzednich.
5.
Wysokość wynagrodzenia za użyczanie należnego podmiotowi, o którym mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 5 pkt 2, w danym roku kalendarzowym jest równoważna 30% wysokości wynagrodzenia należnego twórcy utworu wyrażonego słowem, powstałego i opublikowanego w języku polskim.
6.
Maksymalna wysokość sumy wynagrodzenia za użyczanie należnego podmiotowi, o którym mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 5, za użyczanie w danym roku kalendarzowym egzemplarzy wszystkich jego utworów wskazanych w oświadczeniu wynosi pięciokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, za ostatni kwartał poprzedniego roku kalendarzowego, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
7.
Wynagrodzenie za użyczanie nie przysługuje podmiotowi, o którym mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 5, w danym roku kalendarzowym, jeżeli po dokonaniu podziału kwoty, o której mowa w art. 353obliczanie wysokości wynagrodzenia za użyczanie ust. 2, wysokość sumy należnego mu wynagrodzenia za użyczanie przez biblioteki publiczne egzemplarzy wszystkich jego utworów jest niższa niż jedna dwusetna przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 6.
Podstawę do obliczenia wysokości wynagrodzenia za użyczanie, które przypada poszczególnym podmiotom, o których mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 5, stanowią informacje dotyczące użyczeń egzemplarzy utworów w danym roku kalendarzowym, przekazywane przez biblioteki publiczne ujęte w wykazie, o którym mowa w art. 354rozporządzenie w sprawie wynagrodzenia za użyczanie pkt 2, organizacji zbiorowego zarządzania, o której mowa w art. 351wynagrodzeniem za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki ust. 1, oraz ministrowi właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w terminie 3 miesięcy od zakończenia roku kalendarzowego, za który następuje wypłata wynagrodzenia za użyczanie.
2.
Na podstawie informacji, o których mowa w ust. 1, organizacja zbiorowego zarządzania, o której mowa w art. 351wynagrodzeniem za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki ust. 1, dokonuje proporcjonalnego podziału kwoty przekazanej na wynagrodzenie za użyczanie należne poszczególnym podmiotom, o których mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 5, a następnie, nie później niż do końca danego roku kalendarzowego dokonuje jego wypłaty.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, po zasięgnięciu opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, stowarzyszeń twórców, organizacji zrzeszających biblioteki publiczne oraz właściwych izb gospodarczych, określi, w drodze rozporządzenia:
1)
procedurę podziału i wypłaty wynagrodzenia za użyczanie, mając na uwadze liczbę użyczeń egzemplarzy utworów pozostających w zbiorach bibliotek publicznych oraz rodzaje kosztów, o których mowa w art. 351wynagrodzeniem za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki ust. 9,a także konieczność zapewnienia, aby koszty te były uzasadnione i udokumentowane a wydatki dokonywane w sposób efektywny i przejrzysty;
2)
zakres informacji, o których mowa w art. 353obliczanie wysokości wynagrodzenia za użyczanie ust. 1, oraz wykaz bibliotek publicznych obowiązanych do ich przekazywania, mając na uwadze konieczność szacunkowego określenia liczby użyczeń egzemplarzy utworów pozostających w zbiorach bibliotek publicznych z uwzględnieniem wpływu kryterium geograficznego, w tym wielkości miejscowości, w których działają wskazane biblioteki publiczne, na zróżnicowanie tej liczby;
3)
wymagany zakres informacji, zawartych w oświadczeniu, o którym mowa w art. 352oświadczenie o woli otrzymywania wynagrodzenia za użyczanie ust. 1, mając na uwadze konieczność przekazania organizacji zbiorowego zarządzania, o której mowa w art. 351wynagrodzeniem za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki ust. 1, danych umożliwiających wypłatę wynagrodzenia za użyczanie, w tym imienia i nazwiska lub pseudonimu twórcy lub nazwy innego podmiotu, o którym mowa w art. 28uprawnienia instytucji oświatowych, uczelni i instytutów badawczych ust. 5, oraz numeru rachunku bankowego, na który ma zostać wypłacone to wynagrodzenie;
4)
wymagany zakres informacji umieszczanych w ogłoszeniu o konkursie, o którym mowa w art. 351wynagrodzeniem za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki ust. 2, mając na uwadze, że minimalny zakres tych informacji ma obejmować co najmniej warunki uczestnictwa w konkursie, termin składania ofert i kryteria ich oceny;
5)
zakres dokumentacji konkursowej, mając na uwadze, że zakres tej dokumentacji ma co najmniej określać warunki uczestnictwa w konkursie, o którym mowa w art. 351wynagrodzeniem za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki ust. 2, wymagania, jakim ma odpowiadać oferta i kryteria oceny ofert;
6)
tryb postępowania konkursowego, mając na uwadze jego przejrzystość, rzetelność i obiektywność.
utwory opublikowane w książkach, dziennikach, czasopismach lub innych formach publikacji drukiem,
2)
utwory audiowizualne, a także utwory zamówione lub włączone do utworów audiowizualnych lub utrwalone na wideogramach, w zakresie korzystania z utworu audiowizualnego lub wideogramu jako całości,
3)
utwory utrwalone na fonogramach
– znajdujące się w zbiorach podmiotów, o których mowa w ust. 2, jeżeli uprawnieni, którym przysługują autorskie prawa majątkowe do tych utworów w zakresie pól eksploatacji wymienionych w ust. 2, nie zostali ustaleni lub odnalezieni pomimo przeprowadzenia poszukiwań, o których mowa w art. 356poszukiwania uprawnionych z utworów osieroconych.
2.
Archiwa, instytucje oświatowe, uczelnie, instytuty badawcze prowadzące działalność, o której mowa w art. 2podstawowa działalność instytutu ust. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych, instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk prowadzące działalność, o której mowa w art. 50zadania instytutu ust. 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk, biblioteki i muzea, a także instytucje kultury, których statutowym zadaniem jest gromadzenie, ochrona i upowszechnianie zbiorów dziedzictwa filmowego lub fonograficznego, oraz publiczne organizacje radiowe i telewizyjne mogą zwielokrotniać utwory osierocone opublikowane, a w przypadku braku publikacji – nadane po raz pierwszy na terytorium Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz udostępniać je publicznie w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
3.
Korzystanie z utworów osieroconych na podstawie ust. 2, jest dozwolone w celu realizacji służących interesowi publicznemu statutowych zadań podmiotów wymienionych w ust. 2, w szczególności zachowania, odnawiania i udostępniania w celach kulturalnych i edukacyjnych utworów znajdujących się w ich zbiorach. Podmioty te mogą uzyskiwać przychody z takiego korzystania, o ile zostaną one przeznaczone na pokrycie bezpośrednich kosztów digitalizacji i publicznego udostępniania utworów osieroconych.
4.
Wolno korzystać, zgodnie z ust. 2, także z utworów osieroconych, które nie zostały opublikowane albo nadane, jeżeli za zezwoleniem uprawnionych, którym przysługiwały autorskie prawa majątkowe do tych utworów w zakresie pól eksploatacji wymienionych w ust. 2, utwory te zostały publicznie udostępnione przez jeden z podmiotów wymienionych w ust. 2, o ile można zakładać, że uprawnieni nie sprzeciwiliby się takiemu korzystaniu.
5.
Jeżeli uprawnionych, którym przysługują autorskie prawa majątkowe do utworu osieroconego, w zakresie pól eksploatacji wymienionych w ust. 2, jest więcej niż jeden, utwór ten uważa się za osierocony w odniesieniu do praw uprawnionych, którzy nie zostali ustaleni lub odnalezieni mimo przeprowadzenia poszukiwań, o których mowa w art. 356poszukiwania uprawnionych z utworów osieroconych. Korzystanie z takiego utworu na podstawie ust. 2 jest dozwolone pod warunkiem uzyskania zgody pozostałych znanych i odnalezionych uprawnionych, którym przysługują autorskie prawa majątkowe do tego utworu w zakresie pól eksploatacji, o których mowa w ust. 2.
6.
W przypadku publicznych organizacji radiowych i telewizyjnych przepisy niniejszego oddziału stosuje się do utworów, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, które zostały wytworzone przez te organizacje, na ich zamówienie lub zlecenie, albo w koprodukcji z nimi, przed dniem 1 stycznia 2003 r., w celu nabycia przez te organizacje praw wyłącznych.
7.
Do korzystania z utworów osieroconych na podstawie ust. 2 przepisy art. 34warunki korzystania z utworów w granicach dozwolonego użytku zdanie pierwsze i drugie oraz art. 35ograniczenia dozwolonego użytku stosuje się.
Podmioty wymienione w art. 355utwory osierocone ust. 2, przed korzystaniem z utworu, który może być uznany za osierocony, przeprowadzają w sposób staranny i w dobrej wierze poszukiwania każdego z uprawnionych, którym przysługują autorskie prawa majątkowe do tego utworu w zakresie pól eksploatacji wymienionych w art. 355utwory osierocone ust. 2, polegające na sprawdzeniu informacji na temat tych uprawnionych w źródłach odpowiednich dla poszczególnych kategorii utworów, zwane dalej „starannymi poszukiwaniami”.
2.
Staranne poszukiwania przeprowadza się w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w którym utwór został po raz pierwszy opublikowany, a w przypadku braku publikacji – nadany po raz pierwszy.
3.
W przypadku utworu audiowizualnego staranne poszukiwania przeprowadza się w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w którym producent ma siedzibę lub miejsce zwykłego pobytu.
4.
W przypadku utworów, o których mowa w art. 355utwory osierocone ust. 4, staranne poszukiwania przeprowadza się w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w którym siedzibę ma podmiot, który udostępnił utwór publicznie.
5.
Jeżeli w toku starannych poszukiwań stało się prawdopodobne, że informacje na temat uprawnionych, o których mowa w ust. 1, mogą znajdować się w innych państwach niż określone w ust. 2–4, należy sprawdzić te informacje w odpowiednich źródłach w tych państwach.
6.
Podmioty wymienione w art. 355utwory osierocone ust. 2 mogą zlecić przeprowadzenie starannych poszukiwań osobie trzeciej, w tym organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.
7.
Staranne poszukiwania uważa się za przeprowadzone wobec utworów, które zostały wpisane jako utwory osierocone do bazy danych, o której mowa w art. 357rejestracja podmiotu w bazie utworów osieroconych ust. 1.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, po zasięgnięciu opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, stowarzyszeń twórców, artystów wykonawców i producentów oraz organizacji o zasięgu ogólnopolskim zrzeszających podmioty wymienione w art. 355utwory osierocone ust. 2, określi, w drodze rozporządzenia:
1)
wykaz źródeł, których sprawdzenie jest wymagane w ramach starannych poszukiwań, obejmujący co najmniej źródła wymienione w załączniku do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych (Dz. Urz. UE L 299 z 27.10.2012, s. 5), uwzględniając konieczność rzetelnego przeprowadzenia starannych poszukiwań oraz dostępność informacji na temat uprawnionych w poszczególnych źródłach;
2)
sposób dokumentowania informacji o wynikach starannych poszukiwań przez podmioty wymienione w art. 355utwory osierocone ust. 2, uwzględniając konieczność zapewnienia jednolitego standardu dokumentowania starannych poszukiwań.
Na wniosek podmiotu wymienionego w art. 355utwory osierocone ust. 2, złożony przed rozpoczęciem korzystania z utworu osieroconego, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego dokonuje rejestracji tego podmiotu w bazie utworów osieroconych prowadzonej przez Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w ramach europejskiego obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej.
2.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w drodze decyzji, stwierdza, że wnioskodawca nie jest jednym z podmiotów wymienionych w art. 355utwory osierocone ust. 2, które są upoważnione do korzystania z utworu osieroconego.
3.
Podmioty wymienione w art. 355utwory osierocone ust. 2, zarejestrowane w bazie danych, o której mowa w ust. 1, przekazują ministrowi właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego oraz zamieszczają w tej bazie informacje na temat:
1)
wyników przeprowadzonych przez te podmioty starannych poszukiwań;
2)
sposobów korzystania przez te podmioty z utworów osieroconych;
3)
zmian statusu utworu osieroconego, zgodnie z art. 358stwierdzenie wygaśnięcia statusu utworu osieroconego;
4)
swoich danych kontaktowych.
4.
Wnioski i informacje, o których mowa w ust. 1 i 3, są przekazywane przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego służącego do obsługi bazy danych, o której mowa w ust. 1.
Uprawniony, któremu w zakresie pól eksploatacji wymienionych w art. 355utwory osierocone ust. 2 przysługują autorskie prawa majątkowe do utworu uznanego za osierocony, może żądać od podmiotu, który wpisał ten utwór do bazy danych, o której mowa w art. 357rejestracja podmiotu w bazie utworów osieroconych ust. 1, albo od jego następcy prawnego, stwierdzenia wygaśnięcia statusu utworu osieroconego w zakresie, w jakim wykaże przysługujące mu prawa do tego utworu.
2.
Dopuszczalność korzystania z utworu osieroconego na podstawie art. 355utwory osierocone ust. 2 ustaje w razie stwierdzenia wygaśnięcia statusu utworu osieroconego w zakresie praw danego uprawnionego oraz zamieszczenia informacji na ten temat w bazie danych, o której mowa w art. 357rejestracja podmiotu w bazie utworów osieroconych ust. 1.
3.
Jeżeli żądanie uprawnionego, o którym mowa w ust. 1, który wykazał przysługujące mu prawa do utworu osieroconego nie zostanie uwzględnione w terminie miesiąca od dnia jego doręczenia, dopuszczalność korzystania z utworu osieroconego przez podmiot, do którego skierowano to żądanie, ustaje z dniem upływu tego terminu.
4.
Jeżeli podmiot, który wpisał utwór do bazy danych, o której mowa w art. 357rejestracja podmiotu w bazie utworów osieroconych ust. 1, nie istnieje i nie ma następcy prawnego, uprawniony, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić z żądaniem stwierdzenia wygaśnięcia statusu utworu osieroconego w zakresie, w jakim wykaże przysługujące mu prawa do tego utworu do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Odmowa stwierdzenia wygaśnięcia statusu utworu osieroconego następuje w drodze decyzji. Przepisu ust. 3 nie stosuje się.
5.
Uprawniony, o którym mowa w ust. 1, może żądać od podmiotu wymienionego w art. 355utwory osierocone ust. 2 zapłaty godziwej rekompensaty za korzystanie z jego utworu jako utworu osieroconego. Wysokość rekompensaty uwzględnia charakter i zakres korzystania z tego utworu, wysokość przychodów uzyskanych na podstawie art. 355utwory osierocone ust. 3 zdanie drugie oraz szkodę, jaka została wyrządzona uprawnionemu w związku z tym korzystaniem.
Utworami niedostępnymi w handlu są utwory, w odniesieniu do których, w wyniku działań przeprowadzonych w dobrej wierze i z należytą starannością, stwierdzono, że nie są one dostępne publicznie za pośrednictwem kanałów dystrybucji właściwych dla danego rodzaju utworów. Przy określaniu dostępności utworu nie uwzględnia się dostępności jego opracowań oraz bierze się każdorazowo pod uwagę to, że wiedzę o kanałach dystrybucji i dacie rozpowszechnienia danego utworu może posiadać uprawniony.
Za utwór niedostępny w handlu nie może zostać uznany utwór, w odniesieniu do którego istnieje duże prawdopodobieństwo, że będzie dostępny w handlu w przyszłości.
2.
Uznanie utworu za niedostępny w handlu może nastąpić nie wcześniej niż po upływie dwudziestu lat od daty pierwszego rozpowszechnienia tego utworu.
W odniesieniu do zbioru utworów działania, o których mowa w art. 3510utwory niedostępne w handlu, mogą polegać na wyrywkowym badaniu dostępności w handlu wybranych utworów należących do zbioru, chyba że za badaniem dostępności poszczególnych utworów przemawia znaczące prawdopodobieństwo ich dostępności.
Jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że pierwsze rozpowszechnienie utworu w danej wersji językowej miało miejsce na terytorium innego państwa, działania, o których mowa w art. 3510utwory niedostępne w handlu, polegają również na zbadaniu dostępności utworu w handlu w tym państwie.
Przepisy oddziałów 61 i 62 nie mają zastosowania do zbioru utworów, co do którego w wyniku działań, o których mowa w art. 3510utwory niedostępne w handlu, stwierdzono, że składa się w głównej mierze z:
1)
utworów audiowizualnych, których producenci mają siedzibę albo miejsce stałego pobytu w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
2)
utworów innych niż utwory audiowizualne, opublikowanych po raz pierwszy albo – w przypadku braku publikacji – nadanych po raz pierwszy w państwie, o którym mowa w pkt 1,
3)
utworów, do których autorskie prawa majątkowe przysługują obywatelom państwa, o którym mowa w pkt 1, jeżeli mimo podjęcia działań, o których mowa w art. 3510utwory niedostępne w handlu, nie można było ustalić tego państwa zgodnie z pkt 1 i 2
– chyba że istnieje organizacja zbiorowego zarządzania reprezentatywna w odniesieniu do utworów, pól eksploatacji oraz kategorii uprawnionych tego państwa.
Korzystanie, o którym mowa w art. 3519korzystanie przez instytucje dziedzictwa kulturowego ze znajdujących się w ich zbiorach utworów niedostępnych w handlu i art. 3522uprawnienia instytucji dziedzictwa kulturowego w zakresie korzystania z utworów niedostępnych w handlu ust. 1, jest dozwolone, jeżeli nie odbywa się w celu osiągnięcia bezpośredniej lub pośredniej korzyści majątkowej. Instytucje dziedzictwa kulturowego mogą uzyskiwać przychody z takiego korzystania, o ile zostaną one przeznaczone na pokrycie bezpośrednich kosztów digitalizacji, rozpowszechniania utworów uznanych za niedostępne w handlu lub kosztów uzyskania licencji na korzystanie z tych utworów.
Instytucja dziedzictwa kulturowego zainteresowana korzystaniem z utworów niedostępnych w handlu lub organizacja zbiorowego zarządzania zainteresowana zawarciem umowy licencji niewyłącznej, o której mowa w art. 67postanowienia umowy licencyjnej ust. 2, uprawniającej do takiego korzystania składa wniosek do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego o dokonanie rejestracji tego podmiotu w portalu utworów niedostępnych w handlu prowadzonym przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej w ramach Europejskiego Obserwatorium do spraw Naruszeń Praw Własności Intelektualnej, zwanym dalej "portalem”. Wniosek jest składany za pomocą systemu teleinformatycznego służącego do obsługi portalu.
2.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego niezwłocznie rejestruje wnioskodawcę w portalu.
3.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego odmawia, w drodze decyzji, rejestracji wnioskodawcy w portalu lub dokonania zmiany wpisu w przypadku, gdy:
1)
wniosek nie pochodzi od podmiotu, o którym mowa w ust. 1;
2)
wniosek dotyczy korzystania z utworu wykraczającego poza zakres zezwolenia wnioskodawcy na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi lub określony statutem zakres działalności instytucji dziedzictwa kulturowego.
Uprawniony może żądać powstrzymania się od korzystania, o którym mowa w art. 3519korzystanie przez instytucje dziedzictwa kulturowego ze znajdujących się w ich zbiorach utworów niedostępnych w handlu i art. 3522uprawnienia instytucji dziedzictwa kulturowego w zakresie korzystania z utworów niedostępnych w handlu ust. 1, przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego służącego do obsługi portalu.
2.
Organizacja zbiorowego zarządzania, która otrzymała informację o złożeniu żądania przez uprawnionego, o którym mowa w ust. 1, zaprzestaje zawierania umów, o których mowa w art. 3519korzystanie przez instytucje dziedzictwa kulturowego ze znajdujących się w ich zbiorach utworów niedostępnych w handlu, oraz zamieszczania danych, o których mowa w art. 3520obowiązki informacyjne organizacji zbiorowego zarządzania przez rozpoczęciem korzystania z utworu niedostępnego w handlu, w zakresie objętym tym żądaniem.
3.
Instytucja dziedzictwa kulturowego, która otrzymała informację o złożeniu żądania przez uprawnionego, o którym mowa w ust. 1:
1)
nie rozpoczyna korzystania z utworu w zakresie objętym tym żądaniem – jeżeli informację tę otrzymała przed rozpoczęciem korzystania objętego żądaniem;
2)
zaprzestaje korzystania z utworu w zakresie objętym tym żądaniem w terminie miesiąca od dnia otrzymania tej informacji – jeżeli informację tę otrzymała po rozpoczęciu korzystania objętego żądaniem.
4.
W przypadku powzięcia wątpliwości co do tożsamości osoby, która złożyła żądanie, lub co do przysługiwania tej osobie praw do utworu instytucja dziedzictwa kulturowego lub organizacja zbiorowego zarządzania niezwłocznie przesyła tej osobie na adres poczty elektronicznej wskazany w żądaniu wezwanie do złożenia w formie pisemnej oświadczenia potwierdzającego te okoliczności. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się od momentu otrzymania oświadczenia.
5.
Żądanie, o którym mowa w ust. 1, może być wniesione w formie pisemnej, za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu art. 3objaśnienie pojęć ustawowych pkt 12 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 1640 oraz z 2024 r. poz. 467, 1222 i 1717) albo złożone bezpośrednio w siedzibie organizacji zbiorowego zarządzania albo instytucji dziedzictwa kulturowego, która zamieściła w portalu dane dotyczące tego korzystania. Organizacja zbiorowego zarządzania przekazuje niezwłocznie informację o złożeniu tego żądania instytucji dziedzictwa kulturowego, której ono dotyczy. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio, przy czym wezwanie do złożenia oświadczenia jest przesyłane na adres wskazany w żądaniu uprawnionego.
6.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego przekazuje Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej informację o aktualnie obowiązujących przepisach dotyczących składania żądania, o którym mowa w ust. 1, w celu zamieszczenia jej przez ten urząd w portalu.
Instytucja dziedzictwa kulturowego korzystająca z utworu niedostępnego w handlu oraz organizacja zbiorowego zarządzania zawierająca umowę licencji niewyłącznej, o której mowa w art. 67postanowienia umowy licencyjnej ust. 2, uprawniającą do takiego korzystania zamieszczają na swoich stronach internetowych:
1)
odesłanie do strony internetowej portalu;
2)
informację o dostępnych sposobach złożenia żądania, o którym mowa w art. 3517żądanie powstrzymania się od korzystania z utworu.
2.
Jeżeli pierwsze rozpowszechnienie utworu miało miejsce na terytorium innego państwa oraz zaistnieje konieczność zwiększenia świadomości uprawnionych w tym państwie w zakresie możliwości żądania powstrzymania się od korzystania, o którym mowa w art. 3519korzystanie przez instytucje dziedzictwa kulturowego ze znajdujących się w ich zbiorach utworów niedostępnych w handlu i art. 3522uprawnienia instytucji dziedzictwa kulturowego w zakresie korzystania z utworów niedostępnych w handlu ust. 1, podmioty, o których mowa w ust. 1, podejmują dodatkowe działania informacyjne na terytorium tego państwa.
Na zasadach określonych w niniejszym oddziale i oddziale 6 instytucje dziedzictwa kulturowego mogą korzystać z utworów niedostępnych w handlu, znajdujących się na stałe w ich zbiorach, na podstawie umowy licencji niewyłącznej, o której mowa w art. 67postanowienia umowy licencyjnej ust. 2, zawartej z reprezentatywną organizacją zbiorowego zarządzania, o której mowa w art. 5domniemanie uprawnienia do zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi ust. 2a ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi.
Organizacja zbiorowego zarządzania zarejestrowana w portalu, przed rozpoczęciem korzystania z utworu niedostępnego w handlu i na sześć miesięcy przed jego rozpowszechnieniem na podstawie art. 3519korzystanie przez instytucje dziedzictwa kulturowego ze znajdujących się w ich zbiorach utworów niedostępnych w handlu, zamieszcza w tym portalu następujące dane:
1)
imię i nazwisko oraz pseudonim twórcy albo wzmiankę o anonimowości – o ile są dostępne;
2)
imię i nazwisko albo nazwę uprawnionego, któremu w zakresie pól eksploatacji objętych umową licencji niewyłącznej, o której mowa w art. 3519korzystanie przez instytucje dziedzictwa kulturowego ze znajdujących się w ich zbiorach utworów niedostępnych w handlu, przysługują autorskie prawa majątkowe do utworu – o ile są dostępne;
3)
tytuł utworu, a w przypadku jego braku – inne informacje umożliwiające jego identyfikację – o ile są dostępne;
4)
imię i nazwisko albo nazwę producenta lub wydawcy utworu – o ile są dostępne;
5)
informację o zakresie korzystania, do którego uprawnia umowa licencji niewyłącznej, o której mowa w art. 3519 , zawarta z instytucją dziedzictwa kulturowego i objętych nią terytoriach;
6)
nazwy, siedziby, adresy oraz adresy poczty elektronicznej stron umowy licencji niewyłącznej, o której mowa w art. 3519korzystanie przez instytucje dziedzictwa kulturowego ze znajdujących się w ich zbiorach utworów niedostępnych w handlu.
2.
W przypadku zawarcia przez organizację zbiorowego zarządzania kolejnej umowy licencji niewyłącznej, o której mowa w art. 3519korzystanie przez instytucje dziedzictwa kulturowego ze znajdujących się w ich zbiorach utworów niedostępnych w handlu, dotyczącej tego samego utworu i uprawnionego organizacja zbiorowego zarządzania uzupełnia wpis w portalu o dane, o których mowa w ust. 1 pkt 5 i 6, dotyczące tej umowy. Rozpowszechnianie na podstawie tej umowy można rozpocząć po upływie sześciu miesięcy od dnia uzupełnienia wpisu w portalu.
Korzystanie, o którym mowa w art. 3519korzystanie przez instytucje dziedzictwa kulturowego ze znajdujących się w ich zbiorach utworów niedostępnych w handlu, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez instytucję dziedzictwa kulturowego z siedzibą w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym może odbywać się na podstawie umowy zawartej z zagraniczną organizacją zbiorowego zarządzania w rozumieniu art. 3objaśnienie pojęć pkt 3 ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, która jest reprezentatywna zgodnie z przepisami tego państwa członkowskiego.
2.
Umowa licencji niewyłącznej, o której mowa w art. 3519korzystanie przez instytucje dziedzictwa kulturowego ze znajdujących się w ich zbiorach utworów niedostępnych w handlu, może obejmować terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.
Na zasadach określonych w niniejszym oddziale i oddziale 6 instytucje dziedzictwa kulturowego mogą zwielokrotniać utwory niedostępne w handlu, znajdujące się na stałe w ich zbiorach, oraz rozpowszechniać je na stronach internetowych, które nie są prowadzone w celach zarobkowych.
2.
Przepis ust. 1 stosuje się wyłącznie, jeżeli korzystanie na podstawie przepisów oddziału 61 nie jest możliwe ze względu na brak reprezentatywnej organizacji zbiorowego zarządzania, o której mowa w art. 5domniemanie uprawnienia do zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi ust. 2a ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, oraz uprawniony, któremu w zakresie pól eksploatacji wymienionych w ust. 1 przysługują autorskie prawa majątkowe do utworu, nie jest reprezentowany przez żadną organizację zbiorowego zarządzania na podstawie umowy o zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi albo umowy o reprezentacji w rozumieniu ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi.
Instytucja dziedzictwa kulturowego zarejestrowana w portalu przed rozpoczęciem zwielokrotniania utworu niedostępnego w handlu i na sześć miesięcy przed dniem jego publicznego udostępnienia na podstawie art. 3522uprawnienia instytucji dziedzictwa kulturowego w zakresie korzystania z utworów niedostępnych w handlu ust. 1 zamieszcza w tym portalu następujące dane:
1)
imię i nazwisko oraz pseudonim twórcy albo wzmiankę o anonimowości – o ile są dostępne;
2)
imię i nazwisko albo nazwę uprawnionego, któremu w zakresie pól eksploatacji wymienionych w art. 3522uprawnienia instytucji dziedzictwa kulturowego w zakresie korzystania z utworów niedostępnych w handlu ust. 1 przysługują autorskie prawa majątkowe do utworu – o ile są dostępne;
3)
tytuł utworu, a w przypadku jego braku – inne informacje umożliwiające jego identyfikację – o ile są dostępne;
4)
imię i nazwisko albo nazwę producenta lub wydawcy utworu – o ile są dostępne;
5)
informację o zakresie korzystania z utworu niedostępnego w handlu i terytoriach objętych tym korzystaniem;
6)
swój adres i siedzibę oraz adres poczty elektronicznej.
Uznaje się, że korzystanie, o którym mowa w art. 3522uprawnienia instytucji dziedzictwa kulturowego w zakresie korzystania z utworów niedostępnych w handlu ust. 1, ma miejsce wyłącznie w państwie członkowskim Unii Europejskiej albo państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w którym korzystająca instytucja dziedzictwa kulturowego ma siedzibę.
Do korzystania, o którym mowa w niniejszym oddziale, stosuje się przepisy art. 34warunki korzystania z utworów w granicach dozwolonego użytku i art. 35ograniczenia dozwolonego użytku.
Beneficjent lub osoba działająca w jego imieniu może zwielokrotniać utwory w celu wykonania kopii utworów w dostępnych formatach.
2.
Upoważniony podmiot może:
1)
zwielokrotniać utwory w celu wykonania kopii utworów w dostępnych formatach;
2)
rozpowszechniać kopie utworów w dostępnych formatach, sporządzone samodzielnie lub otrzymane od innego upoważnionego podmiotu, wśród beneficjentów oraz upoważnionych podmiotów.
3.
Czynności, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą być dokonywane wyłącznie w celu zapewnienia beneficjentowi równie skutecznego i wygodnego dostępu do utworu jak ten, z którego korzystają osoby bez dysfunkcji, o których mowa w art. 6katalog pojęć ustawowych ust. 1 pkt 18.
4.
W przypadku rozpowszechniania, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, wśród beneficjentów, beneficjent uprawdopodabnia istnienie okoliczności, o których mowa w art. 6katalog pojęć ustawowych ust. 1 pkt 18, w szczególności przez oświadczenie w formie pisemnej lub dokumentowej, przedłożenie zaświadczenia lekarskiego, orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
5.
Postanowienia umów zawartych między uprawnionym, któremu przysługują autorskie prawa majątkowe, a beneficjentem, osobą działającą w jego imieniu lub upoważnionym podmiotem sprzeczne z ust. 1 lub 2 są nieważne.
z zachowaniem należytej staranności działania, o których mowa w art. 35azwielokrotnianie utworów w celu wykonania ich kopii w dostępnych formatach ust. 2, i utrwala ich przebieg;
2)
odpowiednie działania służące zniechęcaniu do niedozwolonego zwielokrotniania i rozpowszechniania kopii utworów w dostępnych formatach.
Upoważniony podmiot udostępnia na swojej stronie internetowej i na bieżąco aktualizuje:
1)
wykaz utworów, których kopie w dostępnych formatach posiada, oraz informacje o rodzajach tych formatów;
2)
nazwy i dane kontaktowe upoważnionych podmiotów, z którymi prowadzi wymianę kopii utworów w dostępnych formatach;
3)
informacje o sposobie realizacji obowiązków, o których mowa w art. 35bdziałania upoważnionego podmiotu wykonującego kopie utworów.
2.
Wykaz, informacje, nazwy i dane, o których mowa w ust. 1, mogą być udostępniane dodatkowo w sposób zwyczajowo przyjęty dla danego upoważnionego podmiotu.
Na żądanie beneficjenta, upoważnionego podmiotu lub uprawnionego, któremu przysługują autorskie prawa majątkowe, upoważniony podmiot przekazuje mu wykaz, informacje, nazwy i dane, o których mowa w art. 35cudostępnianie wykazu posiadanych kopii utworów ust. 1 pkt 1 i 2.
2.
Wykaz, informacje, nazwy i dane, o których mowa w art. 35cudostępnianie wykazu posiadanych kopii utworów ust. 1 pkt 1 i 2, przekazuje się beneficjentowi w formie zapewniającej mu możliwość zapoznania się z ich treścią.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, na wniosek upoważnionego podmiotu, przekazuje Komisji Europejskiej nazwę oraz dane kontaktowe tego podmiotu.
2.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego stwierdza w drodze decyzji, że zgłaszający nazwę oraz dane kontaktowe podmiot nie jest upoważnionym podmiotem.
