Ustawa o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka

Art. 1. Zakres regulacji

Ustawa określa warunki nabywania prawa do świadczeń wspierających rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka, zwanych dalej „świadczeniami „aktywny rodzic” ”, oraz zasady przyznawania i wypłacania tych świadczeń.

Art. 2. świadczenia „aktywny rodzic”

1.

Świadczeniami „aktywny rodzic” są:

1)

świadczenie „aktywni rodzice w pracy”;

2)

świadczenie „aktywnie w żłobku”;

3)

świadczenie „aktywnie w domu”.

2.

Celem świadczeń „aktywny rodzic” jest ułatwienie rodzicom i innym osobom wypełniającym funkcje rodzicielskie pogodzenia zadań związanych z rodzicielstwem z aktywizacją zawodową.

Art. 3. Objaśnienie pojęć

Ilekroć w niniejszej ustawie jest mowa o:

1)

opiekunie faktycznym – oznacza to osobę faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka;

2)

przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego – oznacza to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm.) – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 284 z 30.10.2009, str. 1, z późn. zm.);

3)

żłobku, klubie dziecięcym, dziennym opiekunie lub niani – oznacza to odpowiednio żłobek, klub dziecięcy, dziennego opiekuna lub nianię w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2024 r. poz. 338 i 743).

Art. 4. Przysługiwanie jednego świadczenia na to samo dziecko

Na to samo dziecko, za dany miesiąc, przysługuje tylko jedno ze świadczeń „aktywny rodzic”.

Art. 5. Prowadzenie działań promocyjnych dotyczących wspierania rodziców w aktywności zawodowej

1.

Minister właściwy do spraw rodziny może prowadzić działania promocyjne dotyczące wspierania rodziców w aktywności zawodowej, opieki nad dzieckiem oraz wychowania dziecka, a także przeprowadzać w tym obszarze badania, ekspertyzy i analizy.

2.

Realizację zadań, o których mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw rodziny może zlecić w drodze konkursu ofert, o którym mowa w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2023 r. poz. 571 oraz z 2024 r. poz. 834), lub zlecić na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych.

3.

Realizacja zadań, o których mowa w ust. 1, może odbywać się we współpracy z wojewodą.

Art. 6. Składanie sprawozdania z realizacji ustawy

Rada Ministrów składa corocznie Sejmowi i Senatowi, w terminie do dnia 30 września, sprawozdanie z realizacji ustawy.

Art. 7. Objaśnienie pojęć

Ilekroć w niniejszym rozdziale jest mowa o:

1)

dziecku – oznacza to dziecko własne, dziecko pozostające pod opieką opiekuna faktycznego lub dziecko umieszczone w rodzinnej pieczy zastępczej – na które jest ustalane lub weryfikowane prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”;

2)

aktywności zawodowej – oznacza to:
a) podleganie obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie art. 6 podmioty podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu ust. 1 pkt 1–8, 10 i 23 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497),
b) pobieranie zasiłku macierzyńskiego, zasiłku chorobowego, zasiłku opiekuńczego, zasiłku wyrównawczego albo świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780), zasiłku chorobowego, zasiłku wyrównawczego albo świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2189), z wyjątkiem zasiłków i świadczeń przysługujących po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego albo wypadkowego, oraz pobieranie wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465),
c) podleganie obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu na podstawie art. 66 podmioty podlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego ust. 1 pkt 4–15 i 36 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146) – w stosunku do osób, których zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego jest dokonywane za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
d) podleganie, na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 90), ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników z mocy ustawy albo przez nieprzerwany okres co najmniej 12 miesięcy ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników na wniosek;

3)

minimalnym wynagrodzeniu za pracę – oznacza to minimalne wynagrodzenie za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207 oraz z 2023 r. poz. 1667).

Art. 8. świadczenie „aktywni rodzice w pracy”

1.

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje:

1)

obywatelom polskim;

2)

cudzoziemcom:
a) do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,
b) jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską dwustronnych umów międzynarodowych o zabezpieczeniu społecznym,
c) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2024 r. poz. 769), jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
d) posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej na okres nieprzekraczający 6 miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów lub pracy sezonowej oraz obywateli państw trzecich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy,
e) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
– na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 139a zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa ust. 1 lub art. 139o przesłanki udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu korzystania z mobilności długoterminowej ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub
– w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa na warunkach określonych w art. 139n zawiadomienie o zamiarze korzystania przez cudzoziemca z mobilności krótkoterminowej ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
– jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem cudzoziemców, którym zezwolono na pobyt i pracę na okres nieprzekraczający 9 miesięcy, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej,
f) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
– na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 151 zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych lub art. 151b zezwolenie na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej naukowca ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach,
– na podstawie wizy krajowej w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych,
– w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca na warunkach określonych w art. 156b dopuszczalność mobilności krótkoterminowej naukowca ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
– z wyłączeniem cudzoziemców, którym zezwolono na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej,
g) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będącym obywatelami Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz członkom ich rodzin, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. b, d, e lub f umowy z dnia 24 stycznia 2020 r. o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz. Urz. UE L 29 z 31.01.2020, str. 7, z późn. zm.).

2.

Prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” przysługuje osobom, o których mowa w ust. 1, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres, w jakim mają otrzymywać świadczenie „aktywni rodzice w pracy”, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Art. 9. świadczenie „aktywni rodzice w pracy” na dziecko nieobjęte opieką w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu albo przez dziennego opiekuna

1.

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje na nieobjęte opieką w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu albo przez dziennego opiekuna dziecko aktywnym zawodowo:

1)

matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca, z uwzględnieniem art. 11 przysługiwanie świadczenia „aktywni rodzice w pracy” od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia ust. 3, albo

2)

opiekunowi faktycznemu dziecka, albo

3)

osobie pełniącej funkcję rodziny zastępczej albo osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, o których mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2024 r. poz. 177, 742 i 743).

2.

Na dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje wyłącznie odpowiednio aktywnej zawodowo osobie pełniącej funkcję rodziny zastępczej albo aktywnej zawodowo osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka.

Art. 10. Określenie minimum podstawy, od której opłacane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

1.

W przypadku osoby ubiegającej się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub otrzymującej to świadczenie, która wspólnie z małżonkiem lub wspólnie z rodzicem dziecka wychowuje dziecko albo zgodnie z oświadczeniem wspólnie z inną osobą zamieszkuje i wychowuje dziecko, świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje, jeżeli zarówno osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub otrzymująca to świadczenie, jak i osoba wspólnie z nią wychowująca dziecko, z tytułu aktywności zawodowej podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od podstawy, której łączna wysokość wynosi nie mniej niż 100 % minimalnego wynagrodzenia za pracę, przy czym podstawa, od której są opłacane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe każdego z nich nie może być niższa niż:

1)

50 % minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”;

2)

30 % minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” – w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, o których mowa w ust. 4 lub w art. 18a wymiar składek w pierwszym okresie od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej i art. 18c podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

2.

W przypadku osoby ubiegającej o świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub otrzymującej to świadczenie będącej, zgodnie z oświadczeniem, osobą samodzielnie wychowującą dziecko świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje, jeżeli osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub otrzymująca to świadczenie z tytułu aktywności zawodowej podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od podstawy, której wysokość wynosi nie mniej niż 100 % minimalnego wynagrodzenia za pracę.

3.

Niepodleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu wykonywania aktywności zawodowej, o której mowa w art. 7 objaśnienie pojęć pkt 2 lit. c, jest równoważne z opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy, której wysokość wynosi 100 % minimalnego wynagrodzenia za pracę.

4.

Niepodleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie art. 18 wyłączenie z podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236) jest równoważne z opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy, której wysokość wynosi 30 % minimalnego wynagrodzenia za pracę.

5.

Podleganie, na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników z mocy ustawy albo przez nieprzerwany okres co najmniej 12 miesięcy ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników na wniosek, jest równoważne z opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy, której wysokość wynosi 100 % minimalnego wynagrodzenia za pracę.

6.

W przypadku osoby pobierającej zasiłek, świadczenie albo wynagrodzenie, o których mowa w art. 7 objaśnienie pojęć pkt 2 lit. b, przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przyjmuje się podstawę wymiaru składek, jaka byłaby przyjęta, gdyby zasiłek, świadczenie albo wynagrodzenie nie były pobierane w tym okresie. Dla tych celów przyjmuje się podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ostatnio przyjętą do obliczenia składek. Jeśli nie jest możliwe ustalenie podstawy wymiaru składek w ten sposób, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę zasiłku, świadczenia albo wynagrodzenia.

7.

W przypadku osoby pobierającej zasiłek wyrównawczy przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się kwotę tego zasiłku.

Art. 11. Przysługiwanie świadczenia „aktywni rodzice w pracy” od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia

1.

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia.

2.

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje w wysokości 1500 zł miesięcznie na dziecko, a w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji – w wysokości 1900 zł miesięcznie.

3.

W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia „aktywni rodzice w pracy” ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego świadczenia.

4.

W przypadku gdy osoba pobierająca świadczenie „aktywni rodzice w pracy”, drugi rodzic dziecka, małżonek lub inna osoba, która wspólnie z nią wychowuje dziecko, nie spełniają warunków, o których mowa w art. 10 określenie minimum podstawy, od której opłacane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, osoba pobierająca świadczenie „aktywni rodzice w pracy” zachowuje prawo do tego świadczenia do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym osoby te nie spełniają warunków, o których mowa w art. 10 określenie minimum podstawy, od której opłacane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zachowanie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” na zasadach określonych w zdaniu pierwszym przysługuje nie więcej niż dwa razy w okresie, o którym mowa w ust. 1.

5.

Jeżeli zgodnie z przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ustawodawstwo polskie nie jest ustawodawstwem wyznaczonym jako mające pierwszeństwo, świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje w wysokości określonej odpowiednio w ust. 2 albo 3.

Art. 12. Przypadki, kiedy świadczenie „aktywni rodzice w pracy” nie przysługuje

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” nie przysługuje, jeżeli:

1)

osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy” albo osoba pobierająca to świadczenie została pozbawiona władzy rodzicielskiej;

2)

na to samo dziecko, za dany miesiąc:
a) zostało przyznane świadczenie „aktywnie w żłobku”,
b) zostało przyznane świadczenie „aktywnie w domu”;

3)

członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Art. 13. Marnotrawienie świadczenia

W przypadku gdy matka albo ojciec marnotrawią wypłacane im świadczenie „aktywni rodzice w pracy” albo wydatkują je niezgodnie z celem, należne świadczenie „aktywni rodzice w pracy” w całości lub w części jest im przekazywane odpowiednio przez kierownika ośrodka pomocy społecznej albo dyrektora centrum usług społecznych w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług.

Art. 14. Objaśnienie pojęcia "rodzice"

Ilekroć w niniejszym rozdziale jest mowa o rodzicach, oznacza to także opiekunów prawnych oraz inne osoby, którym sąd powierzył sprawowanie opieki nad dzieckiem.

Art. 15. Przysługiwanie świadczenia „aktywnie w żłobku” na dziecko, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego albo jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna

1.

Świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje rodzicom na dziecko, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego albo jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna, nie dłużej jednak niż do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3. rok życia, lub w przypadku gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym – 4. rok życia.

2.

Świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje na dofinansowanie kosztów objęcia dziecka opieką w żłobku, klubie dziecięcym albo sprawowaną przez dziennego opiekuna.

3.

Świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje w wysokości 1500 zł miesięcznie na dziecko w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, a w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji – w wysokości 1900 zł miesięcznie. Wysokość świadczenia „aktywnie w żłobku” nie może być jednak wyższa niż wysokość opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.

4.

Świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje, jeżeli wysokość miesięcznej opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna nie jest wyższa niż koszt pobytu dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna rozumiany jako 120 % uśrednionych miesięcznych wydatków ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego na zapewnienie jednemu dziecku opieki odpowiednio w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna obliczanych na podstawie informacji, o których mowa w art. 64 sprawozdania z zakresu opieki nad dziećmi ust. 4 pkt 6 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

5.

Przez miesięczną opłatę rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna rozumie się:

1)

w przypadku rodzica ubiegającego się o świadczenie „aktywnie w żłobku” – dzienną opłatę ponoszoną przez tego rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna pomnożoną przez liczbę dni w danym miesiącu,

2)

w przypadku rodzica otrzymującego świadczenie „aktywnie w żłobku” – dzienną opłatę za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna pomnożoną przez liczbę dni w danym miesiącu, którą rodzic ten zobowiązany byłby ponosić, gdyby nie zostało mu przyznane prawo do świadczenia „aktywnie w żłobku”
– przy czym do opłat, o których mowa w pkt 1 i 2, nie wlicza się opłaty za wyżywienie.

Art. 16. Nieprzysługiwanie świadczenia „aktywnie w żłobku"

Świadczenie „aktywnie w żłobku” nie przysługuje, jeżeli na to samo dziecko, za dany miesiąc:

1)

zostało przyznane świadczenie „aktywni rodzice w pracy”;

2)

zostało przyznane świadczenie „aktywnie w domu”.

Art. 17. Objaśnienie pojęcia "dziecko"

Ilekroć w niniejszym rozdziale jest mowa o dziecku oznacza to dziecko własne oraz dziecko znajdujące się pod opieką opiekuna faktycznego.

Art. 18. Przysługiwanie świadczenia „aktywnie w domu”

1.

Świadczenie „aktywnie w domu” przysługuje:

1)

obywatelom polskim;

2)

cudzoziemcom:
a) do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,
b) jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską dwustronnych umów międzynarodowych o zabezpieczeniu społecznym,
c) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
d) posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej na okres nieprzekraczający 6 miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów lub pracy sezonowej oraz obywateli państw trzecich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy,
e) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
– na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 139a zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa ust. 1 lub art. 139o przesłanki udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu korzystania z mobilności długoterminowej ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub
– w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa na warunkach określonych w art. 139n zawiadomienie o zamiarze korzystania przez cudzoziemca z mobilności krótkoterminowej ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
– jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem cudzoziemców, którym zezwolono na pobyt i pracę na okres nieprzekraczający 9 miesięcy, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej,
f) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
– na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 151 zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych lub art. 151b zezwolenie na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej naukowca ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach,
– na podstawie wizy krajowej w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych,
– w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca na warunkach określonych w art. 56b ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
– z wyłączeniem cudzoziemców, którym zezwolono na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej,
g) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będącym obywatelami Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz członkom ich rodzin, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. b, d, e lub f umowy z dnia 24 stycznia 2020 r. o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej.

2.

Prawo do świadczenia „aktywnie w domu” przysługuje osobom, o których mowa w ust. 1, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres, w jakim mają otrzymywać świadczenie „aktywnie w domu”, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Art. 19. Przysługiwanie świadczenia „aktywnie w domu” matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca, albo opiekunowi faktycznemu dziecka

1.

Świadczenie „aktywnie w domu” przysługuje matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca, albo opiekunowi faktycznemu dziecka, z uwzględnieniem art. 20 wysokość świadczenia „aktywnie w domu” ust. 2.

2.

Świadczenie „aktywnie w domu” przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia.

Art. 20. Wysokość świadczenia „aktywnie w domu”

1.

Świadczenie „aktywnie w domu” przysługuje w wysokości 500 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie.

2.

W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia „aktywnie w domu” ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego świadczenia.

3.

Jeżeli zgodnie z przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ustawodawstwo polskie nie jest ustawodawstwem wyznaczonym jako mające pierwszeństwo, świadczenie „aktywnie w domu” przysługuje w wysokości określonej odpowiednio w ust. 1 albo 2.

Art. 21. Nieprzysługiwanie świadczenia „aktywnie w domu”

Świadczenie „aktywnie w domu” nie przysługuje, jeżeli:

1)

dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej;

2)

rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej;

3)

na to samo dziecko, za dany miesiąc:
a) zostało przyznane świadczenie „aktywni rodzice w pracy”,
b) zostało przyznane świadczenie „aktywnie w żłobku”;

4)

członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia „aktywnie w domu”, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Art. 22. Marnotrawienie świadczenia

W przypadku gdy matka albo ojciec, albo opiekun faktyczny dziecka marnotrawią wypłacane im świadczenie „aktywnie w domu” albo wydatkują je niezgodnie z celem, należne świadczenie „aktywnie w domu” w całości lub w części jest im przekazywane odpowiednio przez kierownika ośrodka pomocy społecznej albo dyrektora centrum usług społecznych w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług.

Art. 23. Prowadzenie postępowań i wypłacanie świadczenia „aktywny rodzic” przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych

1.

Postępowania w sprawach świadczeń „aktywny rodzic” prowadzi oraz świadczenia te wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

2.

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może wyznaczyć do realizacji całości lub części zadań, o których mowa w ust. 1, jednostki organizacyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych inne niż jednostki właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie „aktywny rodzic” lub otrzymującej to świadczenie.

Art. 24. Nadzór nad zgodnością działań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

Nadzór nad zgodnością działań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie realizacji świadczeń „aktywny rodzic” z obowiązującymi przepisami sprawuje minister właściwy do spraw rodziny. Nadzór ten nie może dotyczyć spraw indywidualnych.

Art. 25. Pełnienie funkcji instytucji właściwej

1.

Funkcję instytucji właściwej w związku z udziałem Rzeczypospolitej Polskiej w koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w przypadku przemieszczania się osób między państwami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Konfederacji Szwajcarskiej i Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej pełnią:

1)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych,

2)

wojewoda
– na zasadach określonych w art. 43 wymiana informacji między wojewodą a ZUS.

2.

Wojewoda może, w formie pisemnej, upoważnić pracownika urzędu wojewódzkiego do wykonywania w jego imieniu czynności wynikających z funkcji określonej w ust. 1 pkt 2 oraz do przekazywania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych informacji, o których mowa w art. 43 wymiana informacji między wojewodą a ZUS.

3.

Wojewoda wymienia dane w zakresie świadczenia „aktywni rodzice w pracy” oraz świadczenia „aktywnie w domu” w ramach Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji dotyczących Zabezpieczenia Społecznego, o którym mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącym wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, za pośrednictwem punktu kontaktowego, o którym mowa w art. 26 władza właściwa oraz instytucja łącznikowa w zakresie świadczenia „aktywni rodzice w pracy” oraz świadczenia „aktywnie w domu” ust. 2.

4.

W postępowaniach w sprawie świadczenia „aktywni rodzice w pracy” oraz świadczenia „aktywnie w domu” realizowanych w związku z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego komunikacja między Zakładem Ubezpieczeń Społecznych a wojewodą odbywa się wyłącznie przy użyciu systemów teleinformatycznych. W przypadku dokumentów, które posiadają wyłącznie postać papierową, jest przekazywana ich elektroniczna kopia. Kopia stanowi dowód w postępowaniach w sprawie świadczenia „aktywni rodzice w pracy” oraz świadczenia „aktywnie w domu”.

Art. 26. Władza właściwa oraz instytucja łącznikowa w zakresie świadczenia „aktywni rodzice w pracy” oraz świadczenia „aktywnie w domu”

1.

Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego jest władzą właściwą oraz instytucją łącznikową w zakresie świadczenia „aktywni rodzice w pracy” oraz świadczenia „aktywnie w domu” w związku z udziałem Rzeczypospolitej Polskiej w koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i w tym zakresie nadzoruje wojewodę.

2.

Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego prowadzi punkt kontaktowy, o którym mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącym wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, służący do wymiany danych w ramach Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji dotyczących Zabezpieczenia Społecznego w zakresie świadczenia „aktywni rodzice w pracy” oraz świadczenia „aktywnie w domu”.

3.

Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego przetwarza dane osobowe, jeżeli jest to niezbędne do prowadzenia punktu kontaktowego, o którym mowa w ust. 2, w tym do realizacji praw lub obowiązków wynikających z przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Art. 27. Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic”

1.

Ustalenie prawa do świadczeń „aktywny rodzic” oraz ich wypłata następują na wniosek:

1)

odpowiednio matki, ojca, opiekuna faktycznego dziecka, osoby pełniącej funkcję rodziny zastępczej albo osoby prowadzącej rodzinny dom dziecka – w przypadku świadczenia „aktywni rodzice w pracy”;

2)

rodzica w rozumieniu art. 14 objaśnienie pojęcia "rodzice" – w przypadku świadczenia „aktywnie w żłobku”;

3)

odpowiednio matki, ojca albo opiekuna faktycznego dziecka – w przypadku świadczenia „aktywnie w domu”.

2.

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” składa się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

3.

Informacje przedstawione we wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” i załącznikach do wniosku składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli o następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Art. 28. Zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”

1.

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” zawiera odpowiednio:

1)

dane dotyczące wnioskodawcy:
a) w przypadku matki lub ojca – imię, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, obywatelstwo, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość, stan cywilny, adres poczty elektronicznej, numer telefonu oraz informację, czy osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy”, członek rodziny tej osoby lub rodzic dziecka wykonuje pracę najemną lub pracę na własny rachunek w państwie, o którym mowa w art. 25 pełnienie funkcji instytucji właściwej ust. 1,
b) w przypadku opiekuna faktycznego dziecka – imię, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, obywatelstwo, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość, adres poczty elektronicznej, numer telefonu oraz informację, czy osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub członek rodziny tej osoby wykonują pracę najemną lub pracę na własny rachunek w państwie, o którym mowa w art. 25 pełnienie funkcji instytucji właściwej ust. 1,
c) w przypadku rodziny zastępczej i osoby prowadzącej rodzinny dom dziecka – imię, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, obywatelstwo, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość, adres poczty elektronicznej i numer telefonu,
d) w zakresie aktywności zawodowej wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz aktywności zawodowej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwach, do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego;

2)

dane osoby, z którą wnioskodawca wspólnie wychowuje dziecko: imię, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, obywatelstwo, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz dane dotyczące aktywności zawodowej wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz aktywności zawodowej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwach, do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego;

3)

dane dotyczące dziecka, na które wnioskodawca ubiega się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy”:
a) imię i nazwisko,
b) datę urodzenia,
c) adres miejsca zamieszkania – w przypadku gdy w sprawie mają lub mogą mieć zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,
d) obywatelstwo,
e) numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość,
f) inne informacje wynikające z innych dokumentów, w tym oświadczeń, niezbędnych do ustalenia prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”;

4)

dane dotyczące innych osób, podane przez osobę ubiegającą się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy” – jeżeli w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego;

5)

numer rachunku płatniczego w kraju lub numer wydanego w kraju instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2024 r. poz. 30 i 731), chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

2.

W przypadku osób ubiegających się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy”, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, które wykonują lub członek ich rodziny wykonuje pracę najemną lub pracę na własny rachunek w państwie, o którym mowa w art. 25 pełnienie funkcji instytucji właściwej ust. 1, wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” zawiera także:

1)

zagraniczny numer identyfikacyjny służący do identyfikacji ludności;

2)

państwo pobytu;

3)

okres pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej;

4)

adres miejsca zamieszkania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej;

5)

nazwę i adres pracodawcy poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej;

6)

miejsce prowadzenia działalności gospodarczej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

3.

Do wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” dołącza się odpowiednio zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do tych świadczeń:

1)

zaświadczenie sądu opiekuńczego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka, zawierające w szczególności datę wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia;

2)

oświadczenie o dacie przyjęcia na wychowanie dziecka, w stosunku do którego osoba, która przyjęła je na wychowanie, wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia;

3)

prawomocne orzeczenie sądu orzekające rozwód lub separację;

4)

zaświadczenie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej o umieszczeniu dziecka odpowiednio w rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka, wraz z datą umieszczenia;

5)

kartę pobytu – w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;

6)

kartę pobytu i decyzję o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub inny dokument uprawniający cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który uprawnia do wykonywania pracy;

7)

orzeczenie sądu wskazujące na pozostawanie dziecka pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach;

8)

oświadczenie o wychowywaniu dziecka z inną osobą albo o samodzielnym wychowywaniu dziecka;

9)

inne dokumenty, w tym oświadczenia, niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”.

Art. 29. Zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku”

1.

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” zawiera odpowiednio:

1)

dane dotyczące wnioskodawcy, w tym imię, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, obywatelstwo, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz adres poczty elektronicznej i numer telefonu, a w przypadku wnioskodawcy będącego dyrektorem placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorem regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej lub dyrektorem interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego dodatkowo nazwę, adres, NIP i REGON placówki lub ośrodka, którymi kieruje dyrektor;

2)

dane dotyczące dziecka, w tym:
a) imię i nazwisko,
b) datę urodzenia,
c) numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość,
d) inne informacje wynikające z innych dokumentów, w tym oświadczeń, niezbędnych do ustalenia prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku”;

3)

informację o uczęszczaniu dziecka do żłobka lub klubu dziecięcego lub objęciu dziecka opieką dziennego opiekuna ze wskazaniem żłobka lub klubu dziecięcego, do którego dziecko uczęszcza, lub dziennego opiekuna, który sprawuje opiekę nad dzieckiem.

2.

Do wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” dołącza się inne dokumenty, w tym oświadczenia, niezbędne do ustalenia prawa do tego świadczenia.

Art. 30. Zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu”

1.

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” zawiera odpowiednio:

1)

dane dotyczące wnioskodawcy:
a) w przypadku matki lub ojca – imię, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, obywatelstwo, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość, stan cywilny, adres poczty elektronicznej, numer telefonu oraz informację, czy osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywnie w domu”, członek rodziny tej osoby lub rodzic dziecka wykonuje pracę najemną lub pracę na własny rachunek w państwie, o którym mowa w art. 25 pełnienie funkcji instytucji właściwej ust. 1,
b) w przypadku opiekuna faktycznego dziecka – imię, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, obywatelstwo, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość, adres poczty elektronicznej, numer telefonu oraz informację, czy osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub członek rodziny tej osoby wykonują pracę najemną lub pracę na własny rachunek w państwie, o którym mowa w art. 25 pełnienie funkcji instytucji właściwej ust. 1;

2)

dane dotyczące dziecka, na które wnioskodawca ubiega się o świadczenie „aktywnie w domu”:
a) imię i nazwisko,
b) datę urodzenia,
c) adres miejsca zamieszkania – w przypadku gdy w sprawie mają lub mogą mieć zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,
d) obywatelstwo,
e) numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość,
f) inne informacje wynikające z innych dokumentów, w tym oświadczeń, niezbędnych do ustalenia prawa do świadczenia „aktywnie w domu”;

3)

dane dotyczące innych osób, podane przez osobę ubiegającą się o świadczenie „aktywnie w domu” – jeżeli w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego;

4)

numer rachunku płatniczego w kraju lub numer wydanego w kraju instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

2.

W przypadku osób ubiegających się o świadczenie „aktywnie w domu”, o których mowa w ust. 1 pkt 1, które wykonują lub członek ich rodziny wykonuje pracę najemną lub pracę na własny rachunek w państwie, o którym mowa w art. 25 pełnienie funkcji instytucji właściwej ust. 1, wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” zawiera także:

1)

zagraniczny numer identyfikacyjny służący do identyfikacji ludności;

2)

państwo pobytu;

3)

okres pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej;

4)

adres miejsca zamieszkania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej;

5)

nazwę i adres pracodawcy poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej;

6)

miejsce prowadzenia działalności gospodarczej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

3.

Do wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” dołącza się odpowiednio zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do tych świadczeń:

1)

zaświadczenie sądu opiekuńczego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka, zawierające w szczególności datę wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia;

2)

oświadczenie o dacie przyjęcia na wychowanie dziecka, w stosunku do którego osoba, która przyjęła je na wychowanie, wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia;

3)

prawomocne orzeczenie sądu orzekające rozwód lub separację;

4)

kartę pobytu – w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;

5)

kartę pobytu i decyzję o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub inny dokument uprawniający cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który uprawnia do wykonywania pracy;

6)

orzeczenie sądu wskazujące na pozostawanie dziecka pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach;

7)

inne dokumenty, w tym oświadczenia, niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia „aktywnie w domu”.

Art. 31. Uwzględnianie informacji z rejestrów publicznych lub zweryfikowanych w rejestrach publicznych

Ustalając prawo do świadczeń „aktywny rodzic”, uwzględnia się informacje i dokumenty, o których mowa w art 28–30, oraz informacje uzyskane z rejestrów publicznych lub zweryfikowane w rejestrach publicznych, o których mowa w art. 44 obowiązek samodzielnego uzyskania i weryfikowania informacji.

Art. 32. Możliwość złożenia elektronicznej kopii zaświadczenia wymaganego dla potwierdzenia faktów lub stanu prawnego lub innego dokumentu niezbędnego w postępowaniu w sprawie o świadczenia „aktywny rodzic”

Jeżeli wnioskodawca nie może złożyć w formie dokumentu elektronicznego zaświadczenia wymaganego dla potwierdzenia faktów lub stanu prawnego lub innego dokumentu niezbędnego w postępowaniu w sprawie o świadczenia „aktywny rodzic”, wnioskodawca może złożyć elektroniczną kopię takiego dokumentu, po uwierzytelnieniu jej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo w inny sposób zapewniający możliwość potwierdzenia pochodzenia i integralności weryfikowanych danych w postaci elektronicznej.

Art. 33. Składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej

1.

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” i załączniki do tego wniosku są składane wyłącznie w postaci elektronicznej za pomocą:

1)

profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych;

2)

systemu teleinformatycznego banków krajowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych świadczących usługi drogą elektroniczną, spełniających wymogi określone w informacji zamieszczonej na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;

3)

systemu teleinformatycznego utworzonego przez ministra właściwego do spraw rodziny;

4)

systemu teleinformatycznego wskazanego w informacji, o której mowa w ust. 3.

2.

Osobie składającej wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” i załączniki do tego wniosku w sposób określony w ust. 1 pkt 2–4, która nie posiada profilu informacyjnego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, profil ten zakłada Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

3.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rodziny w informacji zamieszczonej na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może wskazać inne niż określone w ust. 1 pkt 1–3 systemy teleinformatyczne, za pomocą których mogą być składane wnioski o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” i załączniki do tych wniosków.

4.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie porozumienia, może zapewnić dostęp do środków technicznych umożliwiających złożenie wniosku i załączników do wniosku oraz zapewnić pomoc przy wnoszeniu tych dokumentów w miejscu innym niż siedziba, oddział lub wyznaczona jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Art. 34. Składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic”

1.

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” i załączniki do tego wniosku składa się za pomocą:

1)

profilu informacyjnego, o którym mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 pkt 1, po opatrzeniu ich kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym lub wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych bezpłatnie w systemie teleinformatycznym;

2)

systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 pkt 2, po uwierzytelnieniu ich przy użyciu danych uwierzytelniających stosowanych przez bank krajowy lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową do weryfikacji w drodze elektronicznej posiadacza rachunku;

3)

systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 pkt 3, po uwierzytelnieniu wnioskodawcy przy użyciu profilu zaufanego, profilu osobistego, innego środka identyfikacji elektronicznej wydanego w systemie identyfikacji elektronicznej przyłączonym do węzła krajowego identyfikacji elektronicznej, o którym mowa w art. 21a krajowy schemat identyfikacji elektronicznej ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 422), adekwatnie do poziomu bezpieczeństwa środka identyfikacji elektronicznej wymaganego dla usług świadczonych w tym systemie, danych weryfikowanych za pomocą kwalifikowanego certyfikatu podpisu elektronicznego, jeżeli te dane pozwalają na identyfikację i uwierzytelnienie wymagane w celu realizacji usługi online, albo innych technologii, jeżeli zostaną udostępnione w tym systemie;

4)

systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 pkt 4, po opatrzeniu ich kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym lub wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony w tym systemie teleinformatycznym.

2.

Na potrzeby złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” i załączników do tego wniosku bank krajowy na wniosek klienta, spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa na wniosek członka i minister właściwy do spraw rodziny na wniosek osoby, o której mowa w art. 28 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” ust. 1 pkt 1, przekazują do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dane niezbędne do uwierzytelnienia, pozwalające na założenie profilu informacyjnego, o którym mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 pkt 1.

Art. 35. Przyznanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych świadczeń „aktywny rodzic”

1.

Przyznanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych świadczeń „aktywny rodzic” nie wymaga wydania decyzji.

2.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnia osobie ubiegającej się o świadczenie „aktywny rodzic” informację o przyznaniu świadczenia na jej profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Informacja o przyznaniu świadczenia „aktywny rodzic” lub zawiadomienie o umieszczeniu tej informacji na profilu informacyjnym mogą zostać przesłane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych osobie ubiegającej się o świadczenie „aktywny rodzic” na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej lub numer telefonu.

3.

Nieodebranie informacji o przyznaniu świadczenia „aktywny rodzic” nie wstrzymuje wypłaty tego świadczenia.

4.

W sprawach odmowy przyznania świadczenia „aktywny rodzic”, uchylenia lub zmiany prawa do świadczenia „aktywny rodzic” oraz nienależnie pobranego świadczenia „aktywny rodzic” Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję.

5.

Decyzje, postanowienia, zawiadomienia, wezwania, zaświadczenia, informacje i inne pisma w sprawie świadczenia „aktywny rodzic” Zakład Ubezpieczeń Społecznych doręcza osobie ubiegającej się o świadczenie „aktywny rodzic” i osobie otrzymującej świadczenie „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej na jej profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Informacja o umieszczeniu na profilu informacyjnym decyzji, postanowienia, zawiadomienia, wezwania, zaświadczenia, informacji i innego pisma w sprawie świadczenia „aktywny rodzic” może zostać przesłana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych osobie ubiegającej się o świadczenie „aktywny rodzic” lub otrzymującej to świadczenie na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej lub numer telefonu.

6.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnia żłobkowi, klubowi dziecięcemu, podmiotowi zatrudniającemu dziennego opiekuna albo dziennemu opiekunowi prowadzącemu działalność na własny rachunek informację o przyznaniu świadczenia „aktywnie w żłobku”, na dziecko objęte opieką odpowiednio w żłobku, klubie dziecięcym albo u dziennego opiekuna na adres poczty elektronicznej wskazany odpowiednio w rejestrze żłobków i klubów dziecięcych albo wykazie dziennych opiekunów i podmiotów zatrudniających dziennych opiekunów, o których mowa w przepisach o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

7.

W przypadku, o którym mowa w ust. 5, decyzje, postanowienia, zawiadomienia, wezwania, zaświadczenia, informacje i inne pisma w sprawie świadczenia „aktywny rodzic” uznaje się za doręczone:

1)

w momencie ich odbioru przez osobę ubiegającą się o świadczenie „aktywny rodzic” lub otrzymującej to świadczenie na profilu informacyjnym w systemie teleinformatycznym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;

2)

po upływie 14 dni od dnia umieszczenia decyzji, postanowienia, zawiadomienia, wezwania, zaświadczenia, informacji lub innego pisma w sprawie świadczenia „aktywny rodzic” na profilu informacyjnym w systemie teleinformatycznym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – w przypadku ich nieodebrania.

8.

Osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywny rodzic” i osoba otrzymująca świadczenie „aktywny rodzic” doręczają do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pisma wyłącznie w postaci elektronicznej na swoim profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

9.

Decyzje, postanowienia, zawiadomienia, wezwania, zaświadczenia, informacje i inne pisma, o których mowa w ust. 5, opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym, kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych albo zamieszcza się w nich imię, nazwisko i stanowisko służbowe osoby upoważnionej do ich wydania.

10.

Pisma, o których mowa w ust. 8, doręczane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w postaci elektronicznej na profilu informacyjnym założonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych składa się, opatrując je kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w systemie teleinformatycznym.

11.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych może podejmować rozstrzygnięcia w sprawach świadczenia „aktywny rodzic”, w tym rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych, w oparciu wyłącznie o zautomatyzowane przetwarzanie danych osobowych, pod warunkiem zapewnienia stronie, której dotyczy podejmowane rozstrzygnięcie, prawa do otrzymania stosownych wyjaśnień co do podstaw podjętego rozstrzygnięcia oraz prawa do uzyskania interwencji ludzkiej, do wyrażenia własnego stanowiska i do zakwestionowania takiego rozstrzygnięcia. W stosunku do rozstrzygnięć następujących w drodze decyzji strona, której dotyczy decyzja, może skorzystać z tych uprawnień w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

12.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych gromadzi dokumentację w sprawie świadczeń „aktywny rodzic” w systemie teleinformatycznym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w formie dokumentów elektronicznych oraz skanów dokumentów papierowych i innych załączników do wniosków.

13.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnia stronom postępowania na ich wniosek oraz organom uprawnionym na podstawie ustawy dokumentację zgromadzoną w sprawie świadczenia „aktywny rodzic” w formie wydruków z systemu teleinformatycznego lub w formie elektronicznej określonej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, o ile strona postępowania lub inny organ ma techniczne możliwości odczytania tej dokumentacji. Tak udostępniona dokumentacja nie wymaga uwierzytelnienia.

14.

Wydruki dokumentów z systemu teleinformatycznego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w szczególności decyzji, wniosków oraz wezwań, mają moc równoważną z dokumentem elektronicznym znajdującym się w systemie teleinformatycznym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i nie wymagają uwierzytelnienia w postępowaniach administracyjnych oraz w postępowaniach sądowych.

Art. 36. Wzór wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”, wzór wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” oraz wzór wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu”

Zakład Ubezpieczeń Społecznych może udostępnić na swojej stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej wzór wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”, wzór wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” oraz wzór wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu”.

Art. 37. Realizowanie zadań wynikających z niniejszej ustawy za pomocą systemów teleinformatycznych stanowiących integralne części systemów teleinformatycznych stosowanych do realizacji świadczeń rodzinnych

Wojewoda realizuje zadania wynikające z niniejszej ustawy za pomocą systemów teleinformatycznych stanowiących integralne części systemów teleinformatycznych stosowanych do realizacji świadczeń rodzinnych określonych w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 323).

Art. 38. Przetwarzanie informacji przez ZUS

1.

Informacje, o których mowa w art. 28 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” ust. 1 i 2, art. 29 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” ust. 1 i art. 30 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” ust. 1 i 2, informacje wynikające z dokumentów i oświadczeń, o których mowa w art. 28 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” ust. 3, art. 29 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” ust. 2 i art. 30 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” ust. 3, oraz informacje o wartości wypłaconych świadczeń „aktywny rodzic” przetwarza Zakład Ubezpieczeń Społecznych w celu realizacji świadczeń „aktywny rodzic” i w celu weryfikacji prawa do świadczeń „aktywny rodzic”.

2.

Minister właściwy do spraw informatyzacji po otrzymaniu od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych numerów PESEL osób uprawnionych do świadczeń „aktywny rodzic” i członków ich rodzin niezwłocznie przekazuje posiadane dane z rejestru PESEL, o którym mowa w przepisach o ewidencji ludności w zakresie informacji o zgonach, oraz informacje, o których mowa w art. 8 dane gromadzone w rejestrze PESEL i rejestrach mieszkańców pkt 26 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. z 2024 r. poz. 736 i 854).

Art. 39. Przetwarzanie danych osobowych przez banki i SKOK-i

1.

Bank krajowy oraz spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa, o których mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 pkt 2, minister właściwy do spraw rodziny oraz podmiot udostępniający system teleinformatyczny wskazany w informacji, o której mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 3, na potrzeby złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wraz z załącznikami, składanego w postaci elektronicznej za pomocą systemu, o którym mowa odpowiednio w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 pkt 2–4, w imieniu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przetwarzają dane osobowe dotyczące osób, o których mowa w art. 28 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” ust. 1, art. 29 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” ust. 1 i art. 30 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” ust. 1.

2.

Osoby upoważnione przez bank krajowy, spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową albo ministra właściwego do spraw rodziny, a także osoby upoważnione przez podmiot udostępniający system teleinformatyczny wskazany w informacji, o której mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 3, do przetwarzania danych osobowych, o których mowa w ust. 1, są obowiązane do zachowania ich w poufności.

3.

Bank krajowy, spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa, minister właściwy do spraw rodziny oraz podmiot udostępniający system teleinformatyczny wskazany w informacji, o której mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 3, którzy zapewniają możliwość złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wraz z załącznikami, za pomocą systemu, o którym mowa odpowiednio w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 pkt 2–4, zapewniają niezbędne środki techniczne i organizacyjne służące zapewnieniu bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych, o których mowa w ust. 1, oraz środki określone w art. 32 bezpieczeństwo przetwarzania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, z późn. zm.).

4.

Bank krajowy, spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa, minister właściwy do spraw rodziny oraz podmiot udostępniający system teleinformatyczny wskazany w informacji, o której mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 3, którzy zapewniają możliwość złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wraz z załącznikami, za pomocą systemu, o którym mowa odpowiednio w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 pkt 2–4, udostępniają Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych informacje służące potwierdzeniu spełniania obowiązków określonych w art. 28 podmiot przetwarzający rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), a także umożliwiają Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych przeprowadzenie audytów i inspekcji.

5.

Bank krajowy, spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa, minister właściwy do spraw rodziny oraz podmiot udostępniający system teleinformatyczny wskazany w informacji, o której mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 3, którzy zapewniają możliwość złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wraz z załącznikami, za pomocą systemu, o którym mowa odpowiednio w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 pkt 2–4, usuwają dane objęte treścią wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” i załączników do tego wniosku niezwłocznie po otrzymaniu informacji o potwierdzeniu złożenia wniosku przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

6.

W przypadku gdy bank krajowy, spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa, minister właściwy do spraw rodziny lub podmiot udostępniający system teleinformatyczny wskazany w informacji, o której mowa w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 3, w celu umożliwienia złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wraz z załącznikami, za pomocą systemu, o którym mowa odpowiednio w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 pkt 2–4, korzystają z usług innego podmiotu, który będzie przetwarzał dane osobowe, o których mowa w ust. 1, uważa się, że podmiot ten przetwarza dane osobowe w imieniu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przepisy ust. 2–5 stosuje się odpowiednio.

Art. 40. Przechowywanie informacji

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przechowuje informacje, o których mowa w art. 28 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” ust. 1 i 2, art. 29 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” ust. 1 i art. 30 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” ust. 1 i 2, oraz informacje o wartości wypłaconych świadczeń „aktywny rodzic”, dotyczące osób, którym świadczenie „aktywny rodzic” zostało przyznane, przez okres 10 lat od dnia zaprzestania udzielania świadczenia „aktywny rodzic”, a informacje dotyczące osób, którym świadczenie „aktywny rodzic” nie zostało przyznane, przechowuje przez okres 1 roku od dnia, w którym decyzja w sprawie świadczenia „aktywny rodzic” stała się ostateczna, lub od dnia pozostawienia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” bez rozpatrzenia.

Art. 41. Usuwanie informacji po upływie okresów przechowywania

Informacje, o których mowa w art. 28 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” ust. 1 i 2, art. 29 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” ust. 1 i art. 30 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” ust. 1 i 2, informacje wynikające z dokumentów i oświadczeń, o których mowa w art. 28 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” ust. 3, art. 29 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” ust. 2 i art. 30 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” ust. 3, oraz informacje o wartości wypłaconych świadczeń „aktywny rodzic” usuwa się niezwłocznie po upływie okresów przechowywania, o których mowa w art. 40 przechowywanie informacji.

Art. 42. Postępowanie w przypadku wątpliwości

1.

Jeżeli w stosunku do osoby ubiegającej się o świadczenie „aktywny rodzic” lub otrzymującej to świadczenie wystąpią wątpliwości dotyczące sprawowania przez osobę uprawnioną opieki nad dzieckiem, w tym również w przypadkach, o których mowa w art. 49 zbieg prawa osób uprawnionych do świadczeń „aktywny rodzic”, wydatkowania świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu” niezgodnie z celem lub marnotrawienia świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu”, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zwrócić się do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się lub otrzymującej świadczenie „aktywny rodzic” kierownika ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818) – do dyrektora centrum usług społecznych, o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 901, 1693, 1938 i 2760 oraz z 2024 r. poz. 743), w celu weryfikacji tych wątpliwości.

2.

W przypadkach, o których mowa w ust. 1, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może wystąpić do ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych – do centrum usług społecznych, z wnioskiem o udzielenie informacji o okolicznościach dotyczących sprawowania opieki nad dzieckiem, wydatkowania świadczenia „aktywny rodzic” niezgodnie z celem lub marnotrawienia świadczenia „aktywny rodzic”, jeżeli informacje te zostały ustalone w rodzinnym wywiadzie środowiskowym przeprowadzonym nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem otrzymania przez ośrodek pomocy społecznej albo centrum usług społecznych wniosku o udzielenie informacji.

3.

Jeżeli odpowiednio kierownik ośrodka pomocy społecznej albo dyrektor centrum usług społecznych, w wyniku rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ust. 1 albo 2, ustali, że świadczenie odpowiednio „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenie „aktywnie w domu” jest wydatkowane niezgodnie z celem lub marnotrawione, przekazuje informację o tym Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych.

4.

W przypadku, o którym mowa w ust. 3, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazuje należne osobie uprawnionej odpowiednio świadczenie „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenie „aktywnie w domu” na rachunek płatniczy lub na instrument płatniczy w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych odpowiednio ośrodka pomocy społecznej albo centrum usług społecznych w celu wypłaty odpowiednio świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu” w sposób określony w art. 13 marnotrawienie świadczenia i art. 22 marnotrawienie świadczenia.

5.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje osobę uprawnioną odpowiednio do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu” o przekazaniu odpowiednio kierownikowi ośrodka pomocy społecznej albo dyrektorowi centrum usług społecznych wypłaty odpowiednio świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu” w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług.

6.

W przypadku gdy ustaną okoliczności wskazujące na wydatkowanie odpowiednio świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu” niezgodnie z celem lub jego marnotrawienie, odpowiednio kierownik ośrodka pomocy społecznej albo dyrektor centrum usług społecznych informują Zakład Ubezpieczeń Społecznych o zasadności wznowienia przekazywania odpowiednio świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu” na rachunek płatniczy lub na instrument płatniczy w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych osoby uprawnionej odpowiednio do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu”.

Art. 43. Wymiana informacji między wojewodą a ZUS

1.

W sprawach o świadczenia „aktywni rodzice w pracy” i świadczenia „aktywnie w domu”, w których mają albo mogą mieć zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych i wojewoda wymieniają się informacjami niezbędnymi do realizacji tych przepisów, w szczególności:

1)

danymi określonymi w art. 28 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” ust. 1, art. 29 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” ust. 1 i art. 30 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” ust. 1;

2)

informacjami dotyczącymi rozstrzygnięcia w sprawie;

3)

danymi obejmującymi wnioskodawcę, członka jego rodziny oraz drugiego rodzica dziecka, w szczególności:
a) imię i nazwisko,
b) numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość, jeżeli są znane,
c) zagraniczny numer identyfikacyjny służący do identyfikacji ludności, jeżeli jest znany,
d) państwo pobytu, jeżeli jest znane,
e) okres pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jest znany,
f) adres miejsca zamieszkania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jest znany,
g) nazwę i adres pracodawcy poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są znane,
h) miejsce prowadzenia działalności gospodarczej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jest znane.

2.

W przypadku, o którym mowa w ust. 1, Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi postępowanie w sprawie świadczenia „aktywni rodzice w pracy” i świadczenia „aktywnie w domu” zgodnie z art. 23 prowadzenie postępowań i wypłacanie świadczenia „aktywny rodzic” przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

3.

Po ustaleniu, że w sprawie mają lub mogą mieć zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazuje wojewodzie informacje w zakresie wskazanym w ust. 1. Przekazanie informacji wojewodzie nie wstrzymuje postępowania w sprawie odpowiednio świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenia „aktywnie w domu” zgodnie z art. 23 prowadzenie postępowań i wypłacanie świadczenia „aktywny rodzic” przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

4.

Wojewoda wykonuje obowiązki instytucji właściwej przewidziane w przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, z wyjątkiem obowiązków, o których mowa w ust. 2.

5.

Wojewoda na podstawie informacji pozyskanych w wyniku zastosowania przepisów ust. 1 i 4, a także informacji znanych mu z urzędu oraz uzyskanych bezpośrednio od osób, o których mowa w ust. 1, ustala, czy i w jakim okresie w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a także wyznacza ustawodawstwo jako mające pierwszeństwo zgodnie z przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

6.

Wojewoda niezwłocznie przekazuje do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych informacje o ustaleniach, o których mowa w ust. 5.

7.

Informacje przekazane przez wojewodę zgodnie z ust. 6 stanowią dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podstawę do wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie świadczenia „aktywni rodzice w pracy” i świadczenia „aktywnie w domu”, jeżeli mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub na ich wysokość.

8.

W przypadku gdy wojewoda otrzymał zgodnie z przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego wniosek o ustalenie prawa do świadczenia rodzinnego w rozumieniu przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego przekazany przez instytucję właściwą w innym państwie określonym w art. 25 pełnienie funkcji instytucji właściwej ust. 1 wojewoda wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku przez złożenie wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sposób określony w art. 33 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” wyłącznie w postaci elektronicznej ust. 1 oraz art. 34 składanie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” ust. 1. Przepis art. 45 wezwanie do poprawienia lub uzupełnienia wniosku ust. 1 stosuje się odpowiednio.

9.

W przypadku, o którym mowa w ust. 8, przepisy ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

Art. 44. Obowiązek samodzielnego uzyskania i weryfikowania informacji

1.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ustalając lub weryfikując prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenia „aktywnie w domu”, jest obowiązany do samodzielnego uzyskania lub weryfikacji, drogą elektroniczną z rejestrów publicznych, w tym z rejestru PESEL, o którym mowa w przepisach o ewidencji ludności, z systemu informacji oświatowej, z Centralnego Wykazu Ubezpieczonych, o którym mowa w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, z rejestru żłobków i klubów dziecięcych oraz wykazu dziennych opiekunów i podmiotów zatrudniających dziennych opiekunów, o których mowa w przepisach o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, oraz z własnych rejestrów odpowiednio informacji o:

1)

których mowa w art. 28 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” ust. 1 pkt 1–3 i art. 30 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” ust. 1 pkt 1 i 2, jeżeli są dostępne w tych rejestrach;

2)

podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu w związku z aktywnością zawodową w rozumieniu art. 7 objaśnienie pojęć pkt 2;

3)

podleganiu oraz podstawie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego oraz o zasiłkach, świadczeniach i wynagrodzeniach, o których mowa w art. 7 objaśnienie pojęć pkt 2 lit. b;

4)

podleganiu ubezpieczeniu społecznemu rolników;

5)

legitymowaniu się przez dziecko orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, wydanym na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44) oraz okresie, na jaki orzeczenie zostało wydane;

6)

objęciu dziecka opieką w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu albo sprawowaną przez dziennego opiekuna – w przypadku świadczenia „aktywni rodzice w pracy”;

7)

dziecku umieszczonym w pieczy zastępczej, obejmujących następujące dane:
a) imię i nazwisko,
b) datę urodzenia,
c) obywatelstwo,
d) numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość,
e) informację o pozbawieniu rodziców władzy rodzicielskiej nad dzieckiem, ze wskazaniem sądu wydającego postanowienie, daty wydania postanowienia oraz sygnatury sprawy,
f) formę rodzinnej pieczy zastępczej, w której zostało umieszczone dziecko, województwo, powiat i adres odpowiednio zamieszkania rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, powiat, który zawarł umowę z rodziną zastępczą zawodową, lub powiat organizujący rodzinny dom dziecka oraz imię i nazwisko osoby tworzącej rodzinę zastępczą lub osoby prowadzącej rodzinny dom dziecka,
g) daty pobytu dziecka w pieczy zastępczej;

8)

rodzinie zastępczej lub osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, obejmujących następujące dane:
a) imię i nazwisko,
b) numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość,
c) adres miejsca zamieszkania, ze wskazaniem powiatu i województwa.

2.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ustalając lub weryfikując prawo do świadczenia „aktywnie w żłobku”, jest obowiązany do samodzielnego uzyskania lub weryfikacji, drogą elektroniczną z rejestrów publicznych, w tym z rejestru PESEL, o którym mowa w przepisach o ewidencji ludności, z Centralnego Wykazu Ubezpieczonych, o którym mowa w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, z rejestru żłobków i klubów dziecięcych oraz wykazu dziennych opiekunów i podmiotów zatrudniających dziennych opiekunów, o których mowa w przepisach o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, oraz z własnych rejestrów odpowiednio informacji:

1)

określonych w art. 29 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” ust. 1 pkt 1 i 2, jeżeli są dostępne w tych rejestrach;

2)

określonych w art. 29 zawartość wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” ust. 1 pkt 3;

3)

o prawie do świadczeń opieki zdrowotnej;

4)

o legitymowaniu się przez dziecko orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, wydanym na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, oraz okresie, na jaki orzeczenie zostało wydane;

5)

o pozbawieniu rodziców władzy rodzicielskiej nad dzieckiem, sądzie wydającym postanowienie, dacie wydania postanowienia oraz sygnaturze sprawy;

6)

o ustanowieniu opiekuna prawnego dziecka, sądzie ustanawiającym opiekuna prawnego, dacie wydania postanowienia oraz sygnaturze sprawy;

7)

o formie rodzinnej pieczy zastępczej, w której zostało umieszczone dziecko, województwie, powiecie i adresie odpowiednio zamieszkania rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, powiecie, który zawarł umowę z rodziną zastępczą zawodową, lub powiecie organizującym rodzinny dom dziecka oraz imieniu, nazwisku i numerze PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numerze i serii dokumentu potwierdzającego tożsamość osoby tworzącej rodzinę zastępczą lub osoby prowadzącej rodzinny dom dziecka;

8)

o formie i typie instytucjonalnej pieczy zastępczej, w której zostało umieszczone dziecko, województwie, powiecie, adresie, nazwie, numerze NIP i numerze REGON odpowiednio placówki opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej lub interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego oraz imieniu, nazwisku i numerze PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numerze i serii dokumentu potwierdzającego tożsamość osoby kierującej odpowiednio tą placówką lub tym ośrodkiem, a w przypadkach, o których mowa w art. 97 dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej ust. 1a, 1b i 2a ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej – również adresie, ze wskazaniem powiatu i województwa, numerze NIP i numerze REGON odpowiednio jednostki zapewniającej wspólną obsługę placówek opiekuńczo-wychowawczych, podmiotu, któremu zlecono realizację obsługi placówek opiekuńczo-wychowawczych, lub podmiotu, któremu powiat zlecił prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych, oraz imieniu, nazwisku i numerze PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numerze i serii dokumentu potwierdzającego tożsamość dyrektora odpowiednio tej jednostki lub tego podmiotu;

9)

o datach pobytu dziecka w pieczy zastępczej;

10)

o zaprzestaniu pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub o rozwiązaniu umowy o pełnienie funkcji rodziny zastępczej, w tym o dacie i okresie wypowiedzenia umowy;

11)

o rozwiązaniu umowy o prowadzenie rodzinnego domu dziecka, w tym o dacie i okresie wypowiedzenia umowy;

12)

o likwidacji lub o cofnięciu zezwolenia na prowadzenie placówki opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej i interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego;

13)

o wysokości opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna w rozumieniu art. 15 przysługiwanie świadczenia „aktywnie w żłobku” na dziecko, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego albo jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna ust. 5.

3.

W przypadku awarii systemów teleinformatycznych służących do wymiany, drogą elektroniczną, informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lub ust. 2 pkt 1 i 4–11, Zakład Ubezpieczeń Społecznych weryfikuje te informacje w drodze pisemnej wymiany informacji. Podmioty prowadzące rejestry publiczne przekazują te informacje niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

4.

W przypadku braku możliwości samodzielnego pozyskania lub weryfikacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, z przyczyn nieleżących po stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wzywa wnioskodawcę do przedstawienia dokumentów potwierdzających te informacje.

Art. 45. Wezwanie do poprawienia lub uzupełnienia wniosku

1.

W przypadku złożenia nieprawidłowo wypełnionego wniosku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wzywa wnioskodawcę do poprawienia lub uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.

2.

W przypadku gdy wnioskodawca złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” bez wymaganych dokumentów, w tym oświadczeń, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjmuje wniosek i wyznacza termin nie krótszy niż 14 dni i nie dłuższy niż 30 dni na uzupełnienie brakujących dokumentów. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” bez rozpatrzenia.

3.

W przypadku gdy przyczyną niedostarczenia wymaganego dokumentu przez osobę składającą wniosek jest brak wydania dokumentu przez właściwą instytucję w ustawowo określonym w odrębnych przepisach terminie, świadczenie „aktywny rodzic” przysługuje, począwszy od dnia, w którym wniosek został złożony.

Art. 46. Powiadomienie o zmianie informacji przekazanych we wniosku lub w dołączonych do niego załącznikach

1.

W przypadku zmiany informacji przekazanych we wniosku lub w dołączonych do niego załącznikach osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywny rodzic” lub otrzymująca to świadczenie jest obowiązana do powiadomienia o tym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na swoim profilu informacyjnym założonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w terminie 7 dni od dnia wystąpienia tych zmian.

2.

Osoby ubiegające się o świadczenie „aktywny rodzic” lub otrzymujące to świadczenie, instytucje publiczne i organizacje pozarządowe są obowiązane do udzielania, na żądanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wyjaśnień oraz informacji co do okoliczności mających wpływ na prawo do tego świadczenia.

3.

Osoby ubiegające się o świadczenie „aktywny rodzic” lub otrzymujące to świadczenie, instytucje publiczne i organizacje pozarządowe są obowiązane do udzielania, na żądanie wojewody, wyjaśnień oraz informacji niezbędnych do realizacji obowiązków, o których mowa w art. 43 wymiana informacji między wojewodą a ZUS ust. 4.

4.

W sytuacji gdy mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, w przypadku powzięcia informacji o zmianie miejsca zamieszkania osoby, której przyznano świadczenie „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenie „aktywnie w domu”, powodującej zmianę właściwości wojewody, dotychczasowy wojewoda przekazuje sprawę wojewodzie właściwemu ze względu na nowe miejsce zamieszkania osoby, której przyznano odpowiednio świadczenie „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenie „aktywnie w domu”. Wojewoda właściwy realizuje zadania wynikające z art. 25 pełnienie funkcji instytucji właściwej.

Art. 47. Ustalanie świadczeń począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek

1.

Prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenia „aktywnie w domu” ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.

2.

Prawo do świadczenia „aktywnie w żłobku” ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, nie wcześniej jednak niż od dnia rozpoczęcia uczęszczania przez dziecko do żłobka lub klubu dziecięcego lub objęcia dziecka opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.

3.

W przypadku złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” w terminie 2 miesięcy od dnia odpowiednio rozpoczęcia uczęszczania przez dziecko do żłobka lub klubu dziecięcego lub objęcia dziecka opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje od miesiąca rozpoczęcia uczęszczania przez dziecko do żłobka lub klubu dziecięcego lub objęcia dziecka opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.

4.

W przypadku zmiany wysokości opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna w miesiącu, za który zostało już wypłacone świadczenie „aktywnie w żłobku”, różnica między wysokością przyznanego i wysokością przysługującego świadczenia jest rozliczana w świadczeniu przysługującym w kolejnych miesiącach. Rozliczenie nie wymaga wydania decyzji.

Art. 48. Wypłata świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu"

1.

Ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu” następuje w terminie 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku wraz z dokumentami.

2.

Wypłata przysługującego świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu” następuje nie wcześniej niż w miesiącu, od którego przysługuje prawo odpowiednio do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” albo świadczenia „aktywnie w domu”.

3.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca świadczenie „aktywni rodzice w pracy” i świadczenie „aktywnie w domu” w formie bezgotówkowej na wskazany we wniosku numer rachunku płatniczego w kraju lub numer wydanego w kraju instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Art. 49. Zbieg prawa osób uprawnionych do świadczeń „aktywny rodzic”

1.

W przypadku zbiegu prawa osób uprawnionych do świadczeń „aktywny rodzic” świadczenie „aktywny rodzic” przysługuje tej osobie, która faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem.

2.

Jeżeli opieka nad dzieckiem jest sprawowana równocześnie przez więcej niż jedną osobę, świadczenie „aktywny rodzic” przysługuje tej osobie, która pierwsza złoży wniosek. W przypadku gdy po złożeniu wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” przez osobę uprawnioną inna osoba uprawniona złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic” w związku z opieką nad tym samym dzieckiem, Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustala, kto sprawuje opiekę, i w tym celu może zwrócić się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w celu ustalenia osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem. Przepis art. 42 postępowanie w przypadku wątpliwości ust. 2 stosuje się.

Art. 50. Odmowa przyznania prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenia „aktywnie w domu”

1.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmawia przyznania prawa odpowiednio do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenia „aktywnie w domu”, jeżeli osoba ubiegająca się odpowiednio o świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenie „aktywnie w domu” uniemożliwi przeprowadzenie wywiadu, o którym mowa w art. 42 postępowanie w przypadku wątpliwości ust. 1, lub nie udzieli podczas tego wywiadu wyjaśnień co do okoliczności objętych wywiadem.

2.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w przypadku wątpliwości dotyczących spełniania warunków otrzymywania odpowiednio świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenia „aktywnie w domu”, w szczególności warunku zamieszkiwania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o którym mowa w art. 8 świadczenie „aktywni rodzice w pracy” ust. 2 i art. 18 przysługiwanie świadczenia „aktywnie w domu” ust. 2, może wezwać osobę ubiegającą się o odpowiednio świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenie „aktywnie w domu” lub otrzymującą to świadczenie do udzielenia, w tym osobistego, wyjaśnień oraz informacji co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia, w wyznaczonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych terminie.

3.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych pozostawia wniosek bez rozpatrzenia, jeżeli osoba, która została wezwana do udzielenia wyjaśnień lub informacji co do okoliczności mających wpływ na prawo do odpowiednio świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenia „aktywnie w domu”, w szczególności spełniania warunku zamieszkiwania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o którym mowa w art. 8 świadczenie „aktywni rodzice w pracy” ust. 2 i art. 18 przysługiwanie świadczenia „aktywnie w domu” ust. 2, nie udzieli tych wyjaśnień lub informacji w wyznaczonym terminie.

4.

Wypłata odpowiednio świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenia „aktywnie w domu” podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba otrzymująca odpowiednio świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenie „aktywnie w domu” odmówiła udzielenia lub nie udzieliła w wyznaczonym terminie wyjaśnień co do okoliczności mających wpływ na prawo do odpowiednio świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenia „aktywnie w domu”, w tym uniemożliwiła przeprowadzenie wywiadu, o którym mowa w art. 42 postępowanie w przypadku wątpliwości ust. 1, lub nie udzieliła podczas tego wywiadu wyjaśnień co do okoliczności objętych wywiadem.

5.

W przypadku przeprowadzenia wywiadu, o którym mowa w art. 42 postępowanie w przypadku wątpliwości ust. 1, lub udzielenia wyjaśnień, o których mowa w ust. 4, odpowiednio świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenie „aktywnie w domu” wypłaca się od miesiąca, w którym przeprowadzono wywiad lub wpłynęły wyjaśnienia, do końca okresu, w jakim przysługuje dane świadczenie, jeżeli są spełnione warunki określone w ustawie.

6.

Jeżeli wznowienie wypłaty wstrzymanego świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenia „aktywnie w domu” nie nastąpi do końca okresu, na jaki przyznano prawo do danego świadczenia, prawo do odpowiednio świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenia „aktywnie w domu” wygasa.

Art. 51. Rozliczenie nienależnych świadczeń „aktywny rodzic"

1.

Kwoty nienależnych świadczeń „aktywny rodzic”, o których mowa w art. 2 świadczenia „aktywny rodzic” ust. 1, wypłacone za okres, za który przysługuje prawo do wypłaty innych świadczeń „aktywny rodzic”, o których mowa w art. 2 świadczenia „aktywny rodzic” ust. 1, podlegają rozliczeniu przez zaliczenie wypłaconych kwot na poczet należnego świadczenia.

2.

Rozliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie wymaga wydania decyzji o nienależnie pobranym świadczeniu.

Art. 52. Obowiązek zwrotu nienależnie pobranego świadczenia

1.

Osoba, która pobrała nienależnie świadczenie „aktywny rodzic”, przez co rozumie się również wypłacenie świadczenia „aktywnie w żłobku”, jest obowiązana do jego zwrotu.

2.

Za nienależnie pobrane świadczenie „aktywny rodzic” uważa się świadczenie wypłacone:

1)

na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę otrzymującą świadczenie;

2)

mimo braku prawa do tego świadczenia;

3)

osobie innej niż osoba uprawniona do tego świadczenia z przyczyn niezależnych od organu, który przyznał świadczenie „aktywny rodzic”.

3.

Od kwot nienależnie pobranego świadczenia „aktywny rodzic” są naliczane odsetki ustawowe za opóźnienie, chyba że przyznanie świadczenia było następstwem błędu podmiotu realizującego zadania w zakresie świadczenia „aktywny rodzic”.

4.

Należności z tytułu nienależnie pobranego świadczenia „aktywny rodzic” ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranego świadczenia „aktywny rodzic” stała się ostateczna.

5.

Bieg przedawnienia przerywa:

1)

odroczenie terminu płatności należności,

2)

rozłożenie spłaty należności na raty,

3)

zastosowanie środka egzekucyjnego, o którym dłużnik został powiadomiony,

4)

ogłoszenie upadłości dłużnika
– przy czym po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo odpowiednio od dnia następującego po dniu odroczenia terminu płatności należności, rozłożenia spłaty należności na raty, zastosowania środka egzekucyjnego, o którym dłużnik został powiadomiony, lub ogłoszenia upadłości.

6.

Decyzja o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranego świadczenia „aktywny rodzic” nie jest wydawana, jeżeli od jego pobrania upłynęło więcej niż 2 lata.

7.

Kwoty nienależnie pobranego świadczenia „aktywny rodzic” łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie ustalone ostateczną decyzją podlegają potrąceniu z wypłacanego świadczenia „aktywny rodzic”, wypłacanego świadczenia wychowawczego, wypłacanego świadczenia dobry start oraz ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

8.

Nienależnie pobrane świadczenie „aktywny rodzic” podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

9.

Kwoty nienależnie pobranego świadczenia „aktywny rodzic” podlegają zwrotowi łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na rachunek bankowy wskazany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Odsetki są naliczane od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty świadczenia „aktywny rodzic” do dnia spłaty.

10.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych może odstąpić od żądania zwrotu kwoty nienależnie pobranego świadczenia „aktywny rodzic” łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć spłatę na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny. Do nienależnie pobranego świadczenia „aktywny rodzic” stosuje się odpowiednio przepisy art. 84 zwrot nienależnie pobranych świadczeń ust. 8a–8e ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

11.

W przypadku śmierci osoby, która pobrała nienależnie świadczenie „aktywny rodzic”, należności, o których mowa w ust. 2 i 9, wygasają.

Art. 53. Zmiana lub uchylenie prawa do świadczenia „aktywny rodzic”

1.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych może bez zgody strony zmienić lub uchylić prawo do świadczenia „aktywny rodzic”, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna mająca wpływ na prawo do świadczenia „aktywny rodzic”, osoba nienależnie pobrała świadczenie „aktywny rodzic”, lub wystąpiły inne okoliczności mające wpływ na prawo do świadczenia „aktywny rodzic”.

2.

Zmiana rozstrzygnięcia dotyczącego prawa do świadczenia „aktywny rodzic” na korzyść strony nie wymaga jej zgody.

Art. 54. Odwołanie do innych ustaw

1.

W sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572), przy czym organem wyższego stopnia w stosunku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

2.

W sprawach o świadczenia „aktywny rodzic” realizowane w związku z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego przez wojewodę przepisu art. 37 prawo wniesienia ponaglenia ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego nie stosuje się.

3.

Do rozpoznania spraw sądowoadministracyjnych w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1634, 1705 i 1860) właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma miejsce zamieszkania osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywny rodzic” lub otrzymująca to świadczenie.

4.

Jeżeli osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywny rodzic” lub otrzymująca to świadczenie nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do rozpoznania spraw sądowoadministracyjnych w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny dla obszaru dzielnicy Śródmieście w mieście stołecznym Warszawie.

5.

Przepisu ust. 3 nie stosuje się do spraw, o których mowa w art. 43 wymiana informacji między wojewodą a ZUS.

Art. 55. Finansowanie zadań z budżetu państwa lub ze środków Funduszu Pracy

1.

Zadania wynikające z niniejszej ustawy, w tym koszty ich obsługi, są finansowane z budżetu państwa lub ze środków Funduszu Pracy.

2.

Koszty obsługi, o których mowa w ust. 1, wynoszą 0,4 % kwoty przeznaczonej na wypłatę świadczeń „aktywny rodzic”.

3.

Zwroty nienależnie pobranych świadczeń „aktywny rodzic” w trakcie danego roku budżetowego nie mają wpływu na wysokość kosztów obsługi, o których mowa w ust. 2.

4.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek ministra właściwego do spraw rodziny, działającego w porozumieniu z właściwymi dysponentami części budżetowych, może dokonywać przeniesień wydatków budżetowych między częściami budżetu państwa, działami, rozdziałami i paragrafami klasyfikacji wydatków, z przeznaczeniem na zadania wynikające z niniejszej ustawy.

5.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, może dokonywać przeniesień wydatków budżetowych w ramach części, której dysponentem jest Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z przeznaczeniem na zadania wynikające z niniejszej ustawy.

6.

Wydatki zaplanowane na zadania wynikające z niniejszej ustawy, w częściach budżetowych, z wyłączeniem rezerw celowych, oraz przeniesione w trybie, o którym mowa w ust. 4 i 5, nie mogą być przeznaczane na realizację innych zadań.

7.

W celu realizacji zadań, o których mowa w art. 5 prowadzenie działań promocyjnych dotyczących wspierania rodziców w aktywności zawodowej ust. 1, Prezes Rady Ministrów może dokonać, w drodze rozporządzenia, przeniesienia planowanych dochodów i wydatków budżetowych, w tym wynagrodzeń, między częściami budżetu państwa, z zachowaniem przeznaczenia środków publicznych wynikającego z ustawy budżetowej.

Art. 56. Sprawozdania rzeczowo-finansowe

1.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych sporządza:

1)

miesięczne sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania zadań z zakresu świadczeń „aktywny rodzic” i przekazuje je drogą elektroniczną ministrowi właściwemu do spraw rodziny w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po upływie każdego miesiąca;

2)

roczne sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania zadań z zakresu świadczeń „aktywny rodzic” i przekazuje je drogą elektroniczną ministrowi właściwemu do spraw rodziny w terminie do dnia 20 lutego roku następującego po roku, za który jest przekazywane sprawozdanie.

2.

Sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania zadań z zakresu realizacji ustawy są przekazywane zgodnie ze wzorami udostępnionymi drogą elektroniczną przez ministra właściwego do spraw rodziny.

3.

Minister właściwy do spraw rodziny może, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o sporządzenie i przekazanie sprawozdań z wykonywania zadań z zakresu świadczeń „aktywny rodzic” w innych terminach i za inne okresy niż określone w ust. 1.

Art. 57. Zmiana ustawy – Kodeks postępowania cywilnego

W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1550, z późn. zm.): (zmiany pominięte)

Art. 58. Zmiana ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

W ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2023 r. poz. 2505 i 2760): (zmiany pominięte)

Art. 59. Zmiana ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226, 232 i 854): (zmiany pominięte)

Art. 60. Zmiana ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych

W ustawie z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1446): (zmiany pominięte)

Art. 61. Zmiana ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

W ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44): (zmiany pominięte)

Art. 62. Zmiana ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672 oraz z 2024 r. poz. 834): (zmiany pominięte)

Art. 63. Zmiana ustawy o świadczeniach rodzinnych

W ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 323): (zmiany pominięte)

Art. 64. Zmiana ustawy o pomocy społecznej

W ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 901, 1693, 1938 i 2760 oraz z 2024 r. poz. 743): (zmiany pominięte)

Art. 65. Zmiana ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

W ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2024 r. poz. 475 i 742): (zmiany pominięte)

Art. 66. Zmiana ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

W ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146): (zmiany pominięte)

Art. 67. Zmiana ustawy o finansach publicznych

W ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270, z późn. zm.): (zmiany pominięte)

Art. 68. Zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3

W ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2024 r. poz. 338 i 743): (zmiany pominięte)
(Art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 pkt 4, pkt 15 lit. b, pkt 16 lit. b, pkt 17 lit. a wchodzi w życie z dniem 01.01.2026 r.)
(Art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 pkt 7 lit. a tiret pierwsze, pkt 8, pkt 9, pkt 10 lit. a tiret pierwsze i pkt 11 wchodzi w życie z dniem 01.06.2025 r.)

Art. 69. Zmiana ustawy o systemie informacji oświatowej

W ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 152): (zmiany pominięte)

Art. 70. Zmiana ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

W ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2024 r. poz. 177, 742 i 743): (zmiany pominięte)

Art. 71. Zmiana ustawy o Karcie Dużej Rodziny

W ustawie z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz. U. z 2023 r. poz. 2424): (zmiany pominięte)

Art. 72. Zmiana ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci

W ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2024 r. poz. 421): (zmiany pominięte)

Art. 73. Zmiana ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa

W ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2024 r. poz. 167, 232, 834 i 854): (zmiany pominięte)

Art. 74. Zmiana ustawy o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów

W ustawie z dnia 16 listopada 2022 r. o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów (Dz. U. z 2023 r. poz. 2099): (zmiany pominięte)

Art. 75. Przepis przejściowy

1.

Osoby, którym zostało przyznane prawo do dofinansowania, o którym mowa w art. 64c uchylony ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu dotychczasowym, zachowują prawo do tego dofinansowania, jeżeli spełniają warunki określone w ustawie zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 w brzmieniu dotychczasowym.

2.

W sprawach dotyczących dofinansowania, o którym mowa w art. 64c uchylony ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu dotychczasowym, do którego prawo powstało do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.

3.

Dofinansowanie, o którym mowa w art. 64c uchylony ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu dotychczasowym, nie przysługuje, jeżeli na to samo dziecko, za dany miesiąc, zostało przyznane prawo do świadczeń „aktywny rodzic”.

4.

Świadczenia „aktywny rodzic” nie przysługują, jeżeli na to samo dziecko, za dany miesiąc, zostało przyznane prawo do dofinansowania, o którym mowa w art. 64c uchylony ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu dotychczasowym, z uwzględnieniem ust. 5.

5.

W przypadku złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, prawo do świadczenia „aktywnie w żłobku” ustala się, począwszy od miesiąca wejścia w życie niniejszej ustawy. Przepisy art. 47 ustalanie świadczeń począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek ust. 2–4 stosuje się.

6.

W przypadku osób, które nabyły prawo do świadczenia „aktywny rodzic” za okres, za który zostało wypłacone dofinansowanie, o którym mowa w art. 64c uchylony ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu dotychczasowym, albo prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie uchylanej w art. 87 utrata mocy ustawy, świadczenie „aktywny rodzic” rozlicza się poprzez zaliczenie odpowiednio wypłaconego dofinansowania, o którym mowa w art. 64c uchylony ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu dotychczasowym, albo rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie uchylanej w art. 87 utrata mocy ustawy, w poczet przyznanego świadczenia „aktywny rodzic”. Rozliczenie nie wymaga wydania decyzji o nienależnie pobranym świadczeniu.

7.

Osoby, którym zostało przyznane prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie uchylanej w art. 87 utrata mocy ustawy, zachowują prawo do tego kapitału, jeżeli spełniają dotychczasowe warunki określone w ustawie uchylanej w art. 87 utrata mocy ustawy.

8.

W sprawach dotyczących rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie uchylanej w art. 87 utrata mocy ustawy, do którego prawo powstało do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.

9.

Rodzinny kapitał opiekuńczy, o którym mowa w ustawie uchylanej w art. 87 utrata mocy ustawy, nie przysługuje, jeżeli na to samo dziecko, za dany miesiąc, zostało przyznane prawo do świadczeń „aktywny rodzic”.

10.

Świadczenia „aktywny rodzic” nie przysługują, jeżeli na to samo dziecko, za dany miesiąc, zostało przyznane prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie uchylanej w art. 87 utrata mocy ustawy.

11.

Łączna maksymalna wysokość rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie uchylanej w art. 87 utrata mocy ustawy, oraz świadczenia „aktywnie w domu” pobranych na dane dziecko nie może być wyższa niż 12 000 zł.

12.

Kwoty nienależnie pobranego świadczenia „aktywny rodzic” łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, ustalone ostateczną decyzją, podlegają potrąceniu z wypłacanego na podstawie przepisów dotychczasowych dofinansowania, o którym mowa w art. 64c uchylony ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu dotychczasowym, i z wypłacanego na podstawie przepisów dotychczasowych rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie uchylanej w art. 87 utrata mocy ustawy.

13.

Kwoty nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, ustalone ostateczną decyzją, podlegają potrąceniu z wypłacanego na podstawie przepisów dotychczasowych dofinansowania, o którym mowa w art. 64c uchylony ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu dotychczasowym, i z wypłacanego na podstawie przepisów dotychczasowych rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie uchylanej w art. 87 utrata mocy ustawy.

14.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego przepisu, informuje osoby pobierające dofinansowanie, o którym mowa w art. 64c uchylony ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu dotychczasowym, oraz osoby pobierające na podstawie przepisów dotychczasowych rodzinny kapitał opiekuńczy, o którym mowa w ustawie uchylanej w art. 87 utrata mocy ustawy, o możliwości ubiegania się o świadczenia „aktywny rodzic” i o warunkach uprawniających do tych świadczeń.

Art. 76. Przepis przejściowy

1. Podmioty prowadzące żłobki i kluby dziecięce są obowiązane do złożenia do dnia 28 lutego 2026 r. wniosku, o którym mowa w art. 28 wniosek o wpis do rejestru żłobków i klubów dziecięcych ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, zawierającego oświadczenie, o którym mowa w art. 28 wniosek o wpis do rejestru żłobków i klubów dziecięcych ust. 1 pkt 5a ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
2. Od wniosku, o którym mowa w ust. 1, nie pobiera się opłaty.
3. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta prowadzący rejestr, o którym mowa w art. 26 prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, jest obowiązany do dnia 31 marca 2026 r. do uzupełnienia danych zawartych w tym rejestrze o dane, o których mowa w art. 27 rejestr żłobków i klubów dziecięcych ust. 4 pkt 9a ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
(Art. 76 przepis przejściowy wchodzi w życie z dniem 1.06.2025 r.)

Art. 77. Przepis przejściowy

1. Podmioty zatrudniające dziennego opiekuna oraz osoby, o których mowa w art. 36 dzienny opiekun ust. 1 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, są obowiązane do złożenia do dnia 28 lutego 2026 r. wniosku, o którym mowa w art. 46b wpis do wykazu dziennych opiekunów ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, zawierającego oświadczenie, o którym mowa w art. 46b wpis do wykazu dziennych opiekunów ust. 2 pkt 4a ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.
2. Od wniosku, o którym mowa w ust. 1, nie pobiera się opłaty.
3. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta prowadzący wykaz, o którym mowa w art. 36 dzienny opiekun ust. 1a ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, jest obowiązany do dnia 31 marca 2026 r. do uzupełnienia danych zawartych w tym wykazie o dane, o których mowa w art. 46 wykaz dziennych opiekunów ust. 2 pkt 7a ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.
(Art. 77 przepis przejściowy wchodzi w życie z dniem 1.06.2025 r.)

Art. 78. Przepis przejściowy

1.

Uznaje się, że od dnia 19 stycznia 2023 r.:

1)

ogłoszone przed dniem wejścia w życie niniejszego przepisu programy, o których mowa w art. 62 programy rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i ich finansowanie ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, mogą być dofinansowane ze środków na finansowanie planu rozwojowego, o których mowa w art. 14ln zapewnienie przez PFR finansowania planu rozwojowego ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2024 r. poz. 324);

2)

o przyznanie środków finansowych, o których mowa w pkt 1, w ramach realizacji programów, o których mowa w pkt 1, mogą ubiegać się podmioty, o których mowa w art. 8 tworzenie i prowadzenie żłobka i klubu dziecięcego ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, które nie figurują w rejestrze podmiotów wykluczonych z możliwości otrzymania środków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich, o którym mowa w art. 210 rejestr podmiotów wykluczonych ust. 1 ustawy zmienianej w art. 67 zmiana ustawy o finansach publicznych;

3)

wojewoda może przyznawać dofinansowanie do wysokości łącznej kwoty wydatków określonych przez ministra właściwego do spraw rodziny na cały okres realizacji programów, o których mowa w pkt 1;

4)

do terminu zwrotu środków, o których mowa w art. 62 programy rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i ich finansowanie ust. 1a pkt 3 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, stosuje się odpowiednio przepisy wydane na podstawie art. 189 zlecenie płatności ust. 4 ustawy zmienianej w art. 67 zmiana ustawy o finansach publicznych.

2.

Do ogłoszonych przed dniem wejścia w życie niniejszego przepisu programów, o których mowa w art. 62 programy rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i ich finansowanie ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, stosuje się przepisy art. 62 programy rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i ich finansowanie ust. 10–15 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z zastrzeżeniem ust. 3.

3.

W sprawach o zwrot środków, o których mowa w art. 62 programy rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i ich finansowanie ust. 1a pkt 3 i 4 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, zakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszego przepisu, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Art. 79. Przepis przejściowy

1.

Do zamówień na usługi lub dostawy udzielane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz urząd obsługujący ministra właściwego do spraw rodziny w związku z wdrożeniem zadań wynikających z niniejszej ustawy, realizacją zadań związanych z określaniem warunków nabywania prawa do świadczeń „aktywny rodzic” oraz zasad przyznawania i wypłacania tych świadczeń, nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych.

2.

Zamawiający, w terminie 7 dni od dnia udzielenia zamówienia, o którym mowa w ust. 1, zamieszcza w Biuletynie Zamówień Publicznych informację o udzieleniu tego zamówienia, w której podaje:

1)

nazwę i adres siedziby zamawiającego;

2)

datę i miejsce zawarcia umowy lub informację o zawarciu umowy drogą elektroniczną;

3)

opis przedmiotu umowy, z wyszczególnieniem odpowiednio ilości rzeczy lub innych dóbr oraz zakresu usług;

4)

cenę albo cenę maksymalną, jeżeli cena nie jest znana w chwili zamieszczenia ogłoszenia;

5)

okoliczności faktyczne uzasadniające udzielenie zamówienia bez zastosowania przepisów o zamówieniach publicznych;

6)

nazwę (firmę) podmiotu albo imię i nazwisko osoby, z którymi została zawarta umowa.

Art. 80. Przepis przejściowy

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie niniejszej ustawy, zamieści na swojej stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej informację o wymogach, które muszą spełniać, na potrzeby złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”, wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w żłobku” i wniosku o ustalenie prawa do świadczenia „aktywnie w domu” oraz załączników do tych wniosków, banki krajowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe świadczące usługi drogą elektroniczną oraz minister właściwy do spraw rodziny.

Art. 81. Przepis przejściowy

1.

W 2024 r. podział rezerw celowych, o którym mowa w art. 154 podział rezerw celowych ust. 1 ustawy zmienianej w art. 67 zmiana ustawy o finansach publicznych, na realizację niniejszej ustawy oraz ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 jest dokonywany do dnia 31 grudnia 2024 r.

2.

W 2024 r. minister właściwy do spraw rodziny może występować do ministra właściwego do spraw finansów publicznych o podział rezerw celowych, w wyniku którego następuje zwiększenie wydatków części budżetowych państwa, których jest dysponentem, w terminie do dnia 5 listopada 2024 r.

Art. 82. Przepis przejściowy

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwi ze względu na miejsce prowadzenia odpowiednio żłobka, klubu dziecięcego lub zatrudniania dziennego opiekuna, w terminie do dnia 31 grudnia 2025 r., informuje podmioty prowadzące żłobki i kluby dziecięce, podmioty zatrudniające dziennego opiekuna oraz osoby, o których mowa w art. 36 dzienny opiekun ust. 1 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, o zmianach w zasadach dotyczących funkcjonowania odpowiednio żłobków, klubów dziecięcych i dziennych opiekunów.

Art. 83. Przepis przejściowy

Przepisy art. 62 programy rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i ich finansowanie ust. 7b ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, mają zastosowanie po raz pierwszy do decyzji wydanych przez wojewodów w sprawach dotyczących programów, o którym mowa w art. 62 programy rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i ich finansowanie ust. 1 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, ogłoszonych po dniu wejścia w życie niniejszego przepisu.
(Art. 83 przepis przejściowy wchodzi w życie z dniem 1.01.2026 r.)

Art. 84. Przepis przejściowy

Wysokość kosztu, o którym mowa w art. 15 przysługiwanie świadczenia „aktywnie w żłobku” na dziecko, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego albo jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna ust. 4, na okres od dnia 1 października 2024 r. do dnia 31 marca 2025 r., wynosi 2200 zł.

Art. 85. Przepis przejściowy

Rada Ministrów składa po raz pierwszy Sejmowi i Senatowi sprawozdanie, o którym mowa w art. 6 składanie sprawozdania z realizacji ustawy, za okres od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2025 r., w terminie do dnia 30 września 2026 r.

Art. 86. Przepis przejściowy

Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 6c rozporządzenie w sprawie standardów opieki nad dziećmi do lat 3 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu dotychczasowym, zachowują moc do dnia wydania przepisów wykonawczych na podstawie art. 6c rozporządzenie w sprawie standardów opieki nad dziećmi do lat 3 ustawy zmienianej w art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jednak nie dłużej niż przez okres 24 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art. 87. Utrata mocy ustawy

Traci moc ustawa z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz. U. z 2023 r. poz. 883).

Art. 88. Wejście ustawy w życie

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 2024 r., z wyjątkiem:

1)

art. 5 prowadzenie działań promocyjnych dotyczących wspierania rodziców w aktywności zawodowej, art. 55 finansowanie zadań z budżetu państwa lub ze środków Funduszu Pracy ust. 4–7, art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 pkt 18 i 19, art. 75 przepis przejściowy ust. 14 i art 78–81, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia;

2)

art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 pkt 3 i art. 86 przepis przejściowy, które wchodzą w życie z dniem 28 czerwca 2024 r.;

3)

art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 pkt 7 lit. a tiret pierwsze, pkt 8, pkt 9, pkt 10 lit. a tiret pierwsze i pkt 11, art. 76 przepis przejściowy i art. 77 przepis przejściowy, które wchodzą w życie z dniem 1 czerwca 2025 r.;

4)

art. 68 zmiana ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 pkt 4, pkt 15 lit. b, pkt 16 lit. b, pkt 17 lit. a i pkt 18 lit. d oraz art. 83 przepis przejściowy, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.

----------
[Ustawa została ogłoszona 12.06.2024 r. - Dz. U. z 2024 r. poz. 858]

Ustawa o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”

Dz.U.2024.0.858 - Ustawa z dnia 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”