Przepisy ustawy stosuje się do bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub do szkody w środowisku:
1)
spowodowanych przez działalność podmiotu korzystającego ze środowiska stwarzającą ryzyko szkody w środowisku;
2)
spowodowanych również przez inną działalność niż ta, o której mowa w pkt 1, podmiotu korzystającego ze środowiska, jeżeli dotyczą gatunków chronionych lub chronionych siedlisk przyrodniczych oraz wystąpiły z winy podmiotu korzystającego ze środowiska.
2.
Przepisy ustawy stosuje się do bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub do szkody w środowisku, wywołanych emisją rozproszoną, pochodzącą z wielu źródeł, gdy jest możliwe ustalenie związku przyczynowego między bezpośrednim zagrożeniem szkodą w środowisku lub szkodą w środowisku a działalnością podmiotu korzystającego ze środowiska.
Do działalności stwarzającej ryzyko szkody w środowisku zalicza się:
1)
z zakresu ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2018 r. poz. 1454 i 1629 oraz z 2019 r. poz. 730, 1403 i 1579) - działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, wymagającą uzyskania wpisu do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości;
2)
z zakresu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2019 r. poz. 1396, 1403, 1495, 1501, 1527 i 1579) - eksploatację instalacji wymagającą uzyskania:
a) pozwolenia zintegrowanego,
b) pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza;
3)
z zakresu ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2019 r. poz. 701, 730, 1403 i 1579):
a) zbieranie lub przetwarzanie odpadów wymagające uzyskania zezwolenia,
b) działalność wymagającą uzyskania wpisu do rejestru w zakresie, o którym mowa w art. 50wpis do rejestru na wniosek ust. 1 pkt 5 lit. a i b tej ustawy;
4)
z zakresu ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2018 r. poz. 2268 oraz z 2019 r. poz. 125, 534 i 1495) – wymagające uzyskania zgody wodnoprawnej:
a) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
b) pobór oraz odprowadzanie wód powierzchniowych lub podziemnych,
c) retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych;
5)
z zakresu ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2019 r. poz. 706):
a) zamknięte użycie mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych,
b) zamknięte użycie organizmów genetycznie zmodyfikowanych,
c) zamierzone uwolnienie organizmów genetycznie zmodyfikowanych do środowiska,
d) wprowadzanie do obrotu;
6)
z zakresu rozporządzenia Rady nr 259/93 z dnia 1 lutego 1993 r. w sprawie nadzoru i kontroli przesyłania odpadów w obrębie, do Wspólnoty Europejskiej oraz poza jej obszar (Dz. Urz. WE L 30 z 06.02.1993, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 2, str. 176) - międzynarodowy obrót odpadami;
7)
z zakresu ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1849) – gospodarowanie odpadami wydobywczymi na podstawie decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami wydobywczymi;
8)
z zakresu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2019 r. poz. 868, 1214 i 1495) – podziemne składowanie dwutlenku węgla oraz działalność polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu lub wydobywaniu węglowodorów ze złóż w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej.
2.
Do działalności stwarzającej ryzyko szkody w środowisku zalicza się również:
1)
produkcję, wykorzystanie, przechowywanie, przetwarzanie, składowanie, uwalnianie do środowiska oraz transport:
a) substancji stwarzających zagrożenie i mieszanin stwarzających zagrożenie w rozumieniu przepisów o substancjach chemicznych i ich mieszaninach,
b) środków ochrony roślin w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. z 2018 r. poz. 1310, 1616 i 1629 oraz z 2019 r. poz. 235),
c) produktów biobójczych;
2)
transport:
a) towarów niebezpiecznych w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 382, 534, 730 i 1123),
b) (uchylona),
c) materiałów niebezpiecznych w rozumieniu ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z 2019 r. poz. 1452).
d) (uchylona)
do bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub szkody w środowisku, która zaistniała przed dniem 30 kwietnia 2007 r. lub wynika z działalności, która została zakończona przed dniem 30 kwietnia 2007 r., a także jeżeli od emisji lub zdarzenia, które spowodowały bezpośrednie zagrożenie szkodą lub szkodę w środowisku, upłynęło więcej niż 30 lat, w tym do historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi;
2)
jeżeli bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkoda w środowisku zostały spowodowane przez:
a) konflikt zbrojny, działania wojenne, wojnę domową lub powstanie zbrojne,
b) katastrofę naturalną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1897),
c) działalność, której głównym celem jest obronność i bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo międzynarodowe lub której jedynym celem jest ochrona przed klęską żywiołową.
Przepisów ustawy nie stosuje się do szkód jądrowych w zakresie uregulowanym w ustawie z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 792, 1669 i 2227 oraz z 2019 r. poz. 730, 1495 i 1593).
bezpośrednim zagrożeniu szkodą w środowisku - rozumie się przez to wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia szkody w środowisku w dającej się przewidzieć przyszłości;
1a)
badaniach zanieczyszczenia gleby i ziemi – rozumie się przez to badania zanieczyszczenia gleby i ziemi w rozumieniu art. 3objaśnienie pojęć pkt 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
2)
chronionych siedliskach przyrodniczych - rozumie się przez to:
a) (uchylona)
b) siedliska przyrodnicze należące do typów siedlisk określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 26rozporządzenie w sprawie siedlisk przyrodniczych i gatunków wymagających ochrony w formie obszarów Natura 2000 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2018 r. poz. 1614, 2244 i 2340),
c) siedliska oraz miejsca rozrodu gatunków chronionych,
d) miejsca tokowania, lęgu, pierzenia i zimowania ptaków wędrownych oraz miejsca ich zatrzymywania się i żerowania wzdłuż tras wędrówek;
3)
działaniach naprawczych – rozumie się przez to wszelkie działania, w tym działania ograniczające lub tymczasowe, podejmowane w celu naprawy lub zastąpienia w równoważny sposób elementów przyrodniczych lub ich funkcji, które uległy szkodzie, a także działania kompensacyjne; do działań naprawczych zalicza się w szczególności przeprowadzenie remediacji, przywracanie naturalnego ukształtowania terenu, zalesianie, zadrzewianie lub tworzenie skupień roślinności, reintrodukcję zniszczonych gatunków, prowadzące do usunięcia zagrożenia dla zdrowia ludzi oraz przywracania równowagi przyrodniczej na danym terenie;
4)
działaniach zapobiegawczych - rozumie się przez to działania podejmowane w związku ze zdarzeniem, działaniem lub zaniechaniem powodującym bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku, w celu zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia szkody, w szczególności wyeliminowanie lub ograniczenie emisji;
5)
emisji - rozumie się przez to wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności człowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi:
a) substancje oraz ich mieszaniny lub roztwory,
b) energie, takie jak ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne,
c) organizmy lub mikroorganizmy;
6)
funkcjach elementów przyrodniczych - rozumie się przez to przydatność gatunków chronionych, chronionych siedlisk przyrodniczych, wody lub powierzchni ziemi dla innych elementów przyrodniczych lub ludzi;
7)
gatunkach chronionych – rozumie się przez to gatunki objęte ochroną na podstawie przepisów wydanych na podstawie art. 26rozporządzenie w sprawie siedlisk przyrodniczych i gatunków wymagających ochrony w formie obszarów Natura 2000, art. 48rozporządzenie w sprawie roślin objętych ochroną gatunkową i art. 49rozporządzenie w sprawie zwierząt objętych ochroną gatunkową ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;
7a)
historycznym zanieczyszczeniu powierzchni ziemi – rozumie się przez to historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi w rozumieniu art. 3objaśnienie pojęć pkt 5a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
8)
naprawie elementów przyrodniczych, która obejmuje również naturalną regenerację - rozumie się przez to:
a) w odniesieniu do gatunków chronionych lub chronionych siedlisk przyrodniczych - przywrócenie środowiska, elementów przyrodniczych lub ich funkcji do stanu początkowego oraz usunięcie zagrożenia dla zdrowia ludzi,
b) w odniesieniu do wód - przywrócenie środowiska, elementów przyrodniczych lub ich funkcji do stanu początkowego oraz usunięcie zagrożenia dla zdrowia ludzi,
c) w odniesieniu do powierzchni ziemi – usunięcie zagrożenia dla zdrowia ludzi i stanu środowiska;
8a)
naturalnej regeneracji – rozumie się przez to:
a) w odniesieniu do:
– gatunków chronionych – proces odtwarzania się populacji gatunku na danym terenie do stanu początkowego lub do osiągnięcia właściwego stanu ochrony gatunku,
– chronionych siedlisk przyrodniczych – proces odtwarzania się siedliska przyrodniczego na danym terenie do stanu początkowego lub do osiągnięcia właściwego stanu ochrony siedliska przyrodniczego
– przebiegający samoistnie, bez ingerencji człowieka, ale którego przebieg może być przez człowieka wspomagany,
b) w odniesieniu do wód i powierzchni ziemi – samooczyszczanie w rozumieniu art. 3objaśnienie pojęć pkt 32d ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
9)
podmiocie korzystającym ze środowiska - rozumie się przez to podmiot korzystający ze środowiska w rozumieniu art. 3objaśnienie pojęć pkt 20 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, prowadzący działalność stwarzającą ryzyko szkody w środowisku lub inną działalność, o której mowa w art. 2stosowanie przepisów ustawy ust. 1 pkt 2, powodującą bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkodę w środowisku;
9a)
pomiarach – rozumie się przez to również obserwacje, analizy oraz pobieranie próbek;
9b)
remediacji – rozumie się przez to remediację w rozumieniu art. 3objaśnienie pojęć pkt 31b ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
10)
stanie początkowym – rozumie się przez to stan i funkcje środowiska oraz poszczególnych elementów przyrodniczych przed wystąpieniem szkody w środowisku, oszacowane na podstawie dostępnych informacji; w przypadku szkody w środowisku w powierzchni ziemi rozumie się przez to w szczególności stan określony w raporcie początkowym, o którym mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska albo, jeżeli nie ma dostępnych informacji na temat stanu początkowego lub w raporcie początkowym stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko – stan zgodny z dopuszczalnymi zawartościami substancji powodujących ryzyko;
10a)
substancji powodującej ryzyko – rozumie się przez to substancję w rozumieniu art. 3objaśnienie pojęć pkt 37a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
11)
szkodzie w środowisku - rozumie się przez to negatywną, mierzalną zmianę stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, ocenioną w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska:
a) w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych, mającą znaczący negatywny wpływ na osiągnięcie lub utrzymanie właściwego stanu ochrony tych gatunków lub siedlisk przyrodniczych, z tym że szkoda w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych nie obejmuje uprzednio zidentyfikowanego negatywnego wpływu, wynikającego z działania podmiotu korzystającego ze środowiska zgodnie z:
– decyzją, o której mowa w art. 34zezwolenie na realizację przedsięwzięć o negatywnym oddziaływaniu na obszar Natura 2000 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody lub
– decyzją, o której mowa w art. 56zezwolenia na pozyskiwanie roślin, zwierząt i grzybów w lasach ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, lub
– zatwierdzonym planem urządzenia lasu, dla którego przeprowadzono strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko, o której mowa w art. 46projekty wymagające przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2018 r. poz. 2081 oraz z 2019 r. poz. 630, 1501 i 1589), lub
– decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, lub
– postanowieniami, o których mowa w art. 90postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia ust. 1 i art. 98postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,
b) w wodach, mającą znaczący negatywny wpływ na potencjał ekologiczny, stan ekologiczny, chemiczny lub ilościowy wód lub stan środowiska wód morskich w obszarach morskich, o których mowa w art. 2obszary morskie RP ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2018 r. poz. 2214 oraz z 2019 r. poz. 125, 730 i 1495), z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 38jdopuszczalność nieosiągnięcia dobrego stanu ekologicznego ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne,
c) w powierzchni ziemi, przez co rozumie się zanieczyszczenie gleby lub ziemi, w tym w szczególności zanieczyszczenie mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi;
12)
władającym powierzchnią ziemi - rozumie się przez to podmiot, o którym mowa w art. 3objaśnienie pojęć pkt 44 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.
Organem ochrony środowiska właściwym w sprawach odpowiedzialności za zapobieganie szkodom w środowisku i naprawę szkód w środowisku jest regionalny dyrektor ochrony środowiska.
2.
Jeżeli bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkoda w środowisku wystąpiły na obszarze dwóch lub więcej województw, właściwy jest regionalny dyrektor ochrony środowiska, który pierwszy powziął informację o ich wystąpieniu.
3.
Regionalny dyrektor ochrony środowiska, o którym mowa w ust. 2, podejmuje działania w porozumieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, na którego obszarze działania wystąpiło bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkoda w środowisku.
4.
W przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub szkody w środowisku w wodach na obszarach morskich, właściwość miejscową regionalnego dyrektora ochrony środowiska ustala się wzdłuż linii brzegu morskiego na terenie danego województwa.
5.
W przypadku gdy bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkoda w środowisku w wodach na obszarach morskich obejmuje obszar morski wzdłuż linii brzegu morskiego dwóch województw, właściwy jest regionalny dyrektor ochrony środowiska, który pierwszy powziął informację o ich wystąpieniu.
6.
Regionalny dyrektor ochrony środowiska, o którym mowa w ust. 5, podejmuje działania w porozumieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, na którego obszarze działania wystąpiło bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkoda w środowisku.
W przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub szkody w środowisku, spowodowanych przez działalność stwarzającą ryzyko szkody w środowisku, o której mowa w art. 3działalność stwarzająca ryzyko szkody w środowisku, ust. 1 pkt 5, organem ochrony środowiska właściwym w sprawach odpowiedzialności za zapobieganie szkodom w środowisku i naprawę szkód w środowisku jest minister właściwy do spraw środowiska.