Rozdział 6. Stosowanie przymusu bezpośredniego - Ustawa o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób

Art. 34. Stosowanie przymusu bezpośredniego

1.

Wobec osoby stwarzającej zagrożenie umieszczonej w Ośrodku można zastosować przymus bezpośredni.

2.

Przymusu bezpośredniego nie można stosować dłużej niż wymaga tego potrzeba.

3.

Przed zastosowaniem przymusu bezpośredniego uprzedza się o tym osobę, wobec której ma być zastosowany przymus bezpośredni, chyba że natychmiastowe zastosowanie przymusu bezpośredniego jest niezbędne dla zapobieżenia niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia. W przypadku stosowania przymusu bezpośredniego należy wybierać przymus możliwie najmniej uciążliwy dla tej osoby, zachowując szczególną ostrożność i dbałość o dobro tej osoby.

Art. 35. Przesłanki stosowania przymusu bezpośredniego

1.

Przymus bezpośredni można zastosować, gdy osoba stwarzająca zagrożenie umieszczona w Ośrodku:

1)

dopuszcza się zamachu na życie lub zdrowie własne lub innej osoby;

2)

dopuszcza się zamachu na bezpieczeństwo powszechne;

3)

w sposób gwałtowny niszczy lub uszkadza przedmioty znajdujące się w jej otoczeniu;

4)

zachowuje się w sposób powodujący poważne zakłócenia w funkcjonowaniu Ośrodka;

5)

próbuje samowolnie opuścić Ośrodek;

6)

nawołuje inne osoby umieszczone w Ośrodku do zachowań określonych w pkt 1–5;

7)

próbuje oddalić się samowolnie, gdy przebywa poza terenem Ośrodka w związku z udzielaniem jej świadczeń zdrowotnych.

2.

Przymus bezpośredni można zastosować prewencyjnie:

1)

w celu zapobieżenia samowolnemu oddaleniu się osoby pozostającej pod nadzorem służby ochrony poza Ośrodkiem;

2)

jeżeli zachowanie osoby stwarzającej zagrożenie wskazuje, że jest to niezbędne dla zapobieżenia jej agresji lub autoagresji.

Art. 36. Formy przymusu bezpośredniego

1.

Wobec osób stwarzających zagrożenie umieszczonych w Ośrodku można stosować przymus bezpośredni polegający na:

1)

przytrzymaniu;

2)

przymusowym zastosowaniu produktów leczniczych;

3)

założeniu pasów obezwładniających lub kaftana bezpieczeństwa;

4)

izolacji;

5)

użyciu:
a) kajdanek,
b) pałki służbowej,
c) ręcznego miotacza substancji obezwładniających.

2.

Nie stosuje się prewencyjnie przymusu bezpośredniego określonego w ust. 1 pkt 3 oraz w pkt 5 lit. b i c.

Art. 37. Zasady stosowania przymusu bezpośredniego

1.

Przytrzymanie polega na doraźnym, krótkotrwałym unieruchomieniu osoby z użyciem siły fizycznej.

2.

Przymusowe zastosowanie produktów leczniczych polega na doraźnym lub przewidzianym w planie postępowania leczniczego wprowadzeniu produktów leczniczych do organizmu osoby bez jej zgody.

3.

Użycie pasa obezwładniającego lub kaftana bezpieczeństwa nie może utrudniać oddychania ani tamować obiegu krwi.

4.

Izolacja polega na umieszczeniu osoby, pojedynczo, w zamkniętym i odpowiednio przystosowanym pomieszczeniu.

5.

Pałki służbowej używa się do obezwładnienia osoby przez zadanie bólu fizycznego lub do zablokowania kończyn. Pałką służbową nie zadaje się uderzeń i pchnięć w głowę, szyję, brzuch i nieumięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała, chyba że zachodzi konieczność odparcia zamachu stwarzającego bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego.

6.

Kajdanek używa się w celu częściowego unieruchomienia kończyn, zakładając je na ręce trzymane z tyłu; w przypadku osób agresywnych można użyć ponadto kajdanek zakładanych na nogi albo kajdanek zespolonych. W przypadku prewencyjnego użycia kajdanek można założyć je na ręce trzymane z przodu.

7.

Ręcznego miotacza substancji obezwładniających używa się w celu obezwładnienia, jeżeli użycie pałki lub kajdanek
jest niemożliwe albo może okazać się nieskuteczne.

Art. 38. Podmioty stosujące przymus bezpośredni

1.

W pierwszej kolejności należy stosować przymus bezpośredni określony w art. 36 formy przymusu bezpośredniego ust. 1 pkt 1–4.

2.

Przymus bezpośredni określony w art. 36 formy przymusu bezpośredniego ust. 1 pkt 1–4 stosuje lekarz lub pielęgniarka, a przymus bezpośredni określony w art. 36 formy przymusu bezpośredniego ust. 1 pkt 1 i 5 stosuje pracownik służby ochrony.

3.

Przymusu bezpośredniego określonego w art. 36 formy przymusu bezpośredniego ust. 1 pkt 5 lit. b i c nie stosuje się wobec osób o widocznej niepełnosprawności, kobiet o widocznej ciąży oraz osób powyżej 70. roku życia.

Art. 39. Podmioty decydujące o zastosowaniu przymusu bezpośredniego

1.

O zastosowaniu przymusu bezpośredniego określonego w art. 36 formy przymusu bezpośredniego ust. 1 pkt 1 decyduje lekarz albo pracownik służby ochrony; w przypadku różnicy zdań rozstrzyga decyzja lekarza.

2.

O zastosowaniu przymusu bezpośredniego określonego w art. 36 formy przymusu bezpośredniego ust. 1 pkt 2–4 decyduje lekarz.

3.

O zastosowaniu przymusu bezpośredniego określonego w art. 36 formy przymusu bezpośredniego ust. 1 pkt 5 decyduje pracownik służby ochrony.

4.

Jeżeli nie jest możliwe uzyskanie natychmiastowej decyzji lekarza, o zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje pielęgniarka, która jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym lekarza. Lekarz, po osobistym badaniu osoby, wobec której zastosowano przymus bezpośredni, podejmuje decyzję w przedmiocie dalszego stosowania przymusu bezpośredniego.

5.

Osoba decydująca o zastosowaniu przymusu bezpośredniego określa jego rodzaj oraz osobiście stosuje przymus bezpośredni lub nadzoruje jego stosowanie.

6.

Każdy przypadek zastosowania przymusu bezpośredniego i uprzedzenia o możliwości jego zastosowania odnotowuje się w dokumentacji medycznej.

7.

Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób dokumentowania przypadków zastosowania przymusu bezpośredniego, uwzględniając potrzebę skutecznej oceny zasadności stosowania tego przymusu.

Art. 40. Założenie pasów obezwładniających lub kaftana bezpieczeństwa

1.

Przymus bezpośredni określony w art. 36 formy przymusu bezpośredniego ust. 1 pkt 3 jest stosowany w pomieszczeniu jednoosobowym.

2.

W przypadku braku możliwości umieszczenia osoby, wobec której zastosowano przymus bezpośredni określony w ust. 1, w pomieszczeniu jednoosobowym przymus bezpośredni stosuje się w sposób umożliwiający oddzielenie tej osoby od innych osób przebywających w tym samym pomieszczeniu oraz zapewniający poszanowanie jej godności i intymności, w szczególności przez wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych bez obecności innych osób.

Art. 41. Zasady stosowania pasów obezwładniających lub kaftana bezpieczeństwa

1.

Izolację oraz założenie pasów obezwładniających lub kaftana bezpieczeństwa zleca się na czas nie dłuższy niż 4 godziny.

2.

Lekarz, po osobistym badaniu osoby, wobec której zastosowano przymus bezpośredni określony w ust. 1, może przedłużyć stosowanie tego przymusu na następne dwa okresy nie dłuższe niż 6-godzinne.

3.

Po 16 godzinach stosowania przymusu bezpośredniego określonego w ust. 1 każde dalsze przedłużenie stosowania tego przymusu bezpośredniego na kolejny okres, nie dłuższy niż 6-godzinny, jest dopuszczalne wyłącznie po osobistym badaniu przez lekarza osoby, wobec której zastosowano ten przymus, oraz uzyskaniu opinii innego lekarza.

Art. 42. Kontrola stanu fizycznego osoby po zastosowaniu pasów obezwładniających lub kaftana bezpieczeństwa

1.

Pielęgniarka nie rzadziej niż co 15 minut kontroluje stan fizyczny osoby izolowanej lub osoby, której założono pasy obezwładniające lub kaftan bezpieczeństwa, również w czasie snu tej osoby, za każdym razem odnotowując wynik tej kontroli.

2.

W czasie kontroli, o której mowa w ust. 1, pielęgniarka:

1)

ocenia prawidłowość stosowania przymusu, w szczególności sprawdza, czy pasy lub kaftan bezpieczeństwa nie są założone zbyt luźno albo zbyt ciasno;

2)

nie rzadziej niż co 4 godziny zapewnia krótkotrwałe częściowe albo całkowite uwolnienie osoby od pasów lub kaftana bezpieczeństwa w celu zmiany pozycji lub zaspokojenia potrzeb fizjologicznych i higienicznych.

3.

O każdym zagrożeniu zdrowia lub życia osoby, której założono pasy obezwładniające lub kaftan bezpieczeństwa, albo osoby izolowanej pielęgniarka natychmiast zawiadamia lekarza.

Art. 43. Pomoc w razie uszkodzenia ciała w wyniku zastosowania przymusu bezpośredniego

1.

Jeżeli w wyniku zastosowania przymusu bezpośredniego nastąpiło zranienie lub inne uszkodzenie ciała osoby lub wystąpiły inne widoczne objawy zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego, pracownik służby ochrony udziela niezwłocznie pierwszej pomocy lub zapewnia udzielenie kwalifikowanej pierwszej pomocy lub medycznych czynności ratunkowych.

2.

Pracownik służby ochrony może odstąpić od udzielenia pierwszej pomocy, jeżeli:

1)

mogłoby to zagrozić jego życiu lub zdrowiu albo życiu lub zdrowiu innej osoby;

2)

inna osoba udzieliła osobie poszkodowanej pierwszej pomocy.

3.

W przypadku określonym w ust. 1, a także jeżeli w wyniku zastosowania przymusu bezpośredniego nastąpiła śmierć człowieka, pracownik służby ochrony zabezpiecza miejsce zdarzenia, a kierownik Ośrodka niezwłocznie powiadamia o zdarzeniu właściwą miejscowo jednostkę organizacyjną Policji.

4.

W przypadku określonym w ust. 3 pracownik Ośrodka lub służby ochrony, wskutek działania którego doszło do następstw określonych w ust. 1 lub śmierci człowieka albo zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego, otrzymuje pomoc psychologiczną, a także pomoc prawną polegającą na zwrocie kosztów poniesionych na ochronę prawną do wysokości wynagrodzenia jednego obrońcy, jeżeli postępowanie karne przeciwko temu pracownikowi o czyn popełniony w związku z użyciem przymusu bezpośredniego, którego następstwem była śmierć, zranienie lub inne uszkodzenie ciała osoby, zostało zakończone prawomocnym wyrokiem uniewinniającym albo orzeczeniem o umorzeniu postępowania z powodu niepopełnienia przestępstwa lub braku ustawowych znamion czynu zabronionego.

Art. 44. Notatka o zastosowaniu przymusu bezpośredniego

1.

Pracownik służby ochrony dokumentuje w notatce służbowej każde zastosowanie przymusu bezpośredniego, po czym przekazuje notatkę w celu umieszczenia w dokumentacji medycznej.

2.

W przypadku zastosowania przymusu bezpośredniego, którego skutkiem było zranienie lub inne uszkodzenie ciała, wystąpienie innych widocznych objawów zagrożenia życia lub zdrowia albo śmierć człowieka, notatka zawiera:

1)

służbowe dane identyfikacyjne pracownika;

2)

określenie czasu i miejsca zastosowania przymusu bezpośredniego;

3)

następujące dane osoby, wobec której zastosowano przymus bezpośredni:
a) imię, nazwisko i datę urodzenia,
b) serię i numer dokumentu tożsamości lub numer PESEL;

4)

określenie celu zastosowania przymusu bezpośredniego;

5)

informację o przyczynie zastosowania przymusu bezpośredniego;

6)

określenie rodzaju zastosowanego przymusu bezpośredniego;

7)

opis czynności zrealizowanych przed zastosowaniem przymusu bezpośredniego i po zastosowaniu tego przymusu;

8)

opis skutków zastosowania przymusu bezpośredniego;

9)

informację o udzieleniu pierwszej pomocy i jej zakresie lub zapewnieniu udzielenia kwalifikowanej pierwszej pomocy lub medycznych czynności ratunkowych;

10)

następujące dane ustalonych świadków zdarzenia:
a) imię i nazwisko oraz serię i numer dokumentu tożsamości lub numer PESEL albo
b) służbowe dane identyfikacyjne, jeżeli świadkiem zdarzenia był pracownik służby ochrony albo funkcjonariusz posługujący się takimi danymi;

11)

podpis stosującego przymus bezpośredni.

3.

W przypadkach innych niż określone w ust. 2 notatka zawiera tylko informacje, o których mowa w ust. 2 pkt 1–6 oraz 11.

Art. 45. Zawiadomienie o zastosowaniu przymusu bezpośredniego

1.

O zastosowaniu przymusu bezpośredniego niezwłocznie zawiadamia się kierownika Ośrodka.

2.

W terminie 3 dni od dnia zastosowania przymusu bezpośredniego kierownik Ośrodka ocenia jego zasadność, odnotowując tę ocenę w dokumentacji medycznej.

Dz.U.2022.0.1689 t.j. - Ustawa z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób