II SAB/Rz 117/13

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi O. H. i S. R. jest bezczynność Wojewody [...] w sprawie o stwierdzenie nieważności orzeczeń.

W oparciu o przesłane do Sądu dokumenty ustalono, że wnioskiem z dnia

4 maja 2011 r. O. H. i S. R. zwróciły się do Wojewody [...] o stwierdzenie nieważności: orzeczenia byłego Prezydium Powiatowej Rady Narodowej (dalej PPRN) z dnia [...] listopada 1962 r., nr [...] oraz zaktualizowanego nim orzeczenia byłego PPRN z dnia [...] lutego 1955 r., nr [...], orzekającego o przejęciu na Skarb Państwa nieruchomości we wsi R., w części dotyczącej przejęcia gospodarstwa rolnego stanowiącego wówczas własność K. P.

Postanowieniem z dnia [...] lipca 2011 r., nr [...] Wojewoda [...] odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności w/w orzeczeń. W uzasadnieniu wskazał, że stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej prowadzi do usunięcia nieważnego orzeczenia z obrotu prawnego, ze skutkiem od dnia jego wydania. W niniejszej sprawie przedmiotowe orzeczenia PPRN nie zostały opublikowane w formie prawem przewidzianej, czyli w drodze ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym WRN. Brak takiego ogłoszenia oznacza, że nie zostały one doręczone stronom, są wiec nieobowiązujące, nie mogą być uważane za kwalifikowany akt administracyjny, stąd też nie mogą stanowić przedmiotu zaskarżenia. W związku z tym nie może nastąpić merytoryczne rozpatrzenie żądania wnioskodawców. Organ powołał się na orzecznictwo sadów administracyjnych zgodnie z którym decyzja nawet prawidłowo sporządzona, ale nie doręczona żadnej ze stron nie załatwia sprawy administracyjnej i nie wywiera skutków prawnych, co jest równoznaczne z tym, że nie wchodzi do obrotu prawnego. W kontekście poczynionych uwag Wojewoda stwierdził, że kwestionowane decyzje, jako nie ogłoszone w przewidzianym prawem sposób ani niedoręczone w żaden inny sposób stronom postępowania, nie weszły w ogóle do obrotu prawnego. W związku z tym orzeczenia te w chwili obecnej nie istnieją. W tej sytuacji nie mogą one być przedmiotem postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności, gdyż postępowanie to dotyczyć może wyłącznie istniejących, pozostających w obrocie prawnym aktów administracyjnych. W konsekwencji nie było możliwe merytoryczne rozpatrzenie zarzutów podnoszonych we wniosku o stwierdzenie nieważności.

Po rozpatrzeniu zażaleń O. H. i S. R. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi (dalej Minister) postanowieniem z dnia [...] listopada 2011 r., nr [...] uchylił zaskarżone postanowienie w całości oraz przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez Wojewodę. W uzasadnieniu Minister uznał, że przedwczesne jest uznanie przez Wojewodę wskazanych rozstrzygnięć za akt niekwalifikowany, nie wywołujący skutków prawnych. Wyjaśnił, że doręczenie decyzji innemu niż wnioskodawca podmiotowi, nawet w przypadku, gdy owemu podmiotowi przesłano tą decyzję "do wiadomości" powoduje, że decyzja taka weszła jednak do obrotu prawnego i zaczęła wywoływać skutki prawne. W takiej sytuacji uznanie owej decyzji za akt nieistniejący jest niedopuszczalne. Minister zwrócił uwagę, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika aby Wojewoda podjął czynności w celu sprawdzenia czy rzeczywiście w/w orzeczenia nie zostały doręczone stronom oraz nie poczynił żadnych ustaleń w zakresie stwierdzenia istnienia bądź nieistnienia dowodów doręczeń. Wojewoda nie podjął czynności mających na celu odnalezienie egzemplarza kwestionowanego orzeczenia z 1955 r. Nie sprawdził także tego czy istnieje dowód stwierdzający, że orzeczenie to zostało doręczone w inny sposób stronom postępowania.

Wojewoda postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2012 r., nr [...], odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności w/w orzeczeń. W uzasadnieniu wskazał, że w zasobach archiwalnych Starostwa Powiatowego [...] brak jest orzeczenia z dnia [...] lutego 1955 r., jak też dowodów w jaki sposób przedmiotowe decyzje zostały doręczone stronom. Wojewoda stwierdził, że orzeczenie PPRN z dnia [...] listopada 1955 r. jak też decyzja z dnia [...] listopada 1962 r. nie zostały doręczone stronom ani w żaden inny sposób uzewnętrznione przez wydający je organ administracji. PPRN wprawdzie sporządził kwestowane rozstrzygnięcia (choć w przypadku orzeczenia z 1955 r. nie jest to takie pewne, gdyż nie odnaleziono żadnego egzemplarza tego orzeczenia), jednak wola organu zawarta w tych aktach nie została wyrażona na zewnątrz przez doręczenie ich jakiemukolwiek podmiotowi zewnętrznemu. Reasumując Wojewoda stwierdził, że kwestionowane orzeczenia, jako nieogłoszone ani niedoręczone w żaden inny sposób stronom postępowania, ani jakiemukolwiek podmiotowi zewnętrznemu nie weszły w ogóle do obrotu prawego.

Po rozpoznaniu zażalenia O. H. i S. R. na postanowienie Wojewody z dnia [...] kwietnia 2012 r. - Minister postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2013 r., nr [...], uchylił zaskarżone postanowienie w całości. W uzasadnieniu Minister stwierdził, że w sprawie naruszono art. 61a § 1 k.p.a. przez niezasadną odmowę wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności wskazanych orzeczeń. Wojewoda winien bowiem merytorycznie odnieść się do wniosku.

O. H. i S. R. wniosły również zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie oraz na przewlekłość postępowania w niniejszej sprawie. Minister postanowieniem z dnia [...] maja 2012 r., nr [...], uznał to zażalenie za nieuzasadnione. Wskazał, że jeżeli w toku postępowania zażaleniowego, przed dniem wydania rozstrzygnięcia zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie, organ wydał decyzję lub inny akt, choćby z przekroczeniem ustawowych terminów, oznacza to, że nie istnieje stan bezczynność i organ wyższego stopnia nie może uwzględnić zażalenia. Nie ma bowiem podstaw do zobowiązania organu do wydania określonego aktu lub podjęcia czynności, które przed dniem wydania postanowienia organu wyższego stopnia zostały wydane lub podjęte. Skoro Wojewoda wydał w dniu [...] kwietnia 2012 r. postanowienie, zatem zażalenie należało uznać za nieuzasadnione.

O. H. i S. R. wniosły ponownie do Ministra zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie oraz na przewlekłość postępowania w niniejszej sprawie. Minister postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2013 r., nr [...], uznał to zażalenie za nieuzasadnione. Wskazał, że bezspornym jest, że Wojewoda nie wydał rozstrzygnięcia w sprawie o stwierdzenie nieważności w/w orzeczeń. Jednakże Wojewoda poinformował strony o nowym terminie rozpatrzenia sprawy (do dnia 30 września 2013 r.), nadto podejmował czynność procesowe zmierzające do gromadzenia materiału dowodowego koniecznego do wydania rozstrzygnięcia merytorycznego w sprawie, a czynności te były istotne z punktu widzenia należytego wyjaśnienia sprawy. W ocenie Ministra działaniom Wojewody nie można zarzucić niedochowania należytej staranności w zorganizowaniu postępowania administracyjnego, a tym samym przypisać mu przewlekłość w prowadzeniu postępowania, gdyż z przyczyn niezależnych od organu podejmowane przez niego czynności dowodowe – zmierzające do końcowego załatwienia sprawy – nie przynosiły oczekiwanego skutku w postaci zakończenia postępowania.

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

w Rzeszowie (dalej WSA) O. H. i S. R., reprezentowani przez radcę prawnego zarzuciły Wojewodzie [...] bezczynność w sprawie stwierdzenia nieważności w/w orzeczeń, formułując wniosek o:

1) wydanie wyroku stwierdzającego, że wniosek skarżących z dnia 4 maja 2011 r.

o stwierdzenie nieważności w/w orzeczeń nie został rozpatrzony przez Wojewodę

w obowiązującym terminie, a nadto zobowiązującego Wojewodę do bezzwłocznego merytorycznego rozpoznania tego wniosku,

2) zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego,

3) wydanie postanowienia sygnalizacyjnego.

W uzasadnieniu skarżące podniosły, że Wojewoda dwukrotnie odmówił wszczęcia postępowania w sprawie z przyczyn formalno-prawnych (postanowienie z dnia [...] lipca 2011 r. oraz [...] kwietnia 2012 r.). W ich ocenie do zwłoki w merytorycznym rozpatrzeniu wniosku skarżących spowodowanym tym drugim postanowieniem odmownym Wojewody, przyczynił się także Minister. Zamiast bowiem już w pierwszym swoim postanowieniu z dnia [...] listopada 2011 r. wskazać na bezcelowość w tym stanie faktycznym poszukiwania dowodów na okoliczność doręczenia stronom obu orzeczeń, Minister uznał jedynie uchylone przez siebie pierwsze postanowienie Wojewody za przedwczesne. Wojewoda zamiast wszcząć postępowanie pismem z dnia 3 czerwca 2013 r. po raz kolejny powiadomił skarżących, że wniosek ich nie może być rozpatrzony w terminie oraz, że jego rozpatrzenie nastąpi do dnia 30 września 2013 r. Zwłokę tę Wojewoda uzasadnił identycznie jak uprzednio, tj. niezwykle skomplikowanym charakterem sprawy i koniecznością przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego. Co jednak ważniejsze Wojewoda w zawiadomieniu tym stwierdził także, że ustalenie powyższej okoliczności jest również konieczne dla wskazania legitymacji prawnej wnioskodawczyń do występowania z wnioskiem o stwierdzenie nieważności wymienionych orzeczeń. Oznacza to, że wbrew wskazaniu wyrażonemu w decyzji Ministra z dnia [...] kwietnia 2013 r., Wojewoda nadal skupia się na ustaleniu czy wnioskodawczyniom przysługuje przymiot strony. Skarżące zwróciły uwagę, że sprawa jest prowadzona wyjątkowo przewlekle, a kolejne wyznaczane przez Wojewodę terminy rozpoznania wniosku skarżących nie zostały dotrzymane i to wcale nie wskutek braku staranności organu ale w następstwie jego obstrukcji oraz ewidentnego lekceważenia stron i obowiązujących przepisów. "Bo jakże inaczej ocenić informację Wojewody z dnia 3 czerwca 2013 r., w której stwierdza się, że skompilowana sprawa o stwierdzenie nieważności orzeczeń sprzed dziesiątków lat zostanie rozpoznana w terminie do dnia 30 września 2013 r., w sytuacji, w której postępowanie nie zostało jeszcze wszczęte".

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o uznanie skargi za nieuzasadnioną. Wyjaśnił, że wszczęcie postępowania na wniosek strony nie wymaga wydania przez organ jakiegoś specjalnego aktu w określonej formie, czego zdaje się oczekiwać pełnomocnik stron. Innymi słowy brak takiego aktu nie świadczy o tym, że postępowanie zmierzającej do merytorycznego rozpatrzenia wniosku nie zostało wszczęte i nie jest prowadzone. Wojewoda nadmienił, że przedłużające się terminy załatwienia spraw tego typu, wynikającą z faktu, iż sprawy te należą do bardzo skomplikowanych z uwagi chociażby na upływ czasu, oraz konieczność dokonania ustaleń dotyczących np. stanu nieruchomości w momencie przejmowania ich na Skarb Państwa oraz stanu tych nieruchomości na dzień dzisiejszy. Jest to o tyle trudne, że wielu przypadkach nie zachowały się dokumenty pozwalające na ustalenie, powyższych kwestii. Co więcej w wielu tego typu sprawach trudności rodzi już samo odnalezienie egzemplarza kwestionowanej decyzji (orzeczenia), aby organ orzekający w trybie nadzorczym w przedmiocie stwierdzenia nieważności w ogóle miał możliwość zapoznania się z treścią aktu administracyjnego, którego dotyczy wniosek strony o stwierdzanie nieważności.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje;

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych, sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

Sprawy należące do właściwości sądów administracyjnych rozpoznają, w pierwszej instancji, wojewódzkie sądy administracyjne (art. 3 § 1 w/w ustawy).

W myśl art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga jest nieuzasadniona.

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267), zwana dalej kpa, w art. 12 ustanawia ogólną zasadę postępowania administracyjnego - szybkości i prostoty. Wynika z niej dla organu prowadzącego postępowanie administracyjne obowiązek podejmowania wszystkich czynności bez zbędnej zwłoki, aby wnikliwie i w jak najkrótszym czasie doprowadzić do rozstrzygnięcia sprawy. Również Konstytucja RP, ustanawiająca zasadę szybkości procesu, stanowi nakaz konieczny do uwzględniania przez organ administracji prowadzący postępowanie administracyjne. Nadto zasada załatwienia sprawy w rozsądnym terminie wynika z art. 6 ratyfikowanej przez Polskę Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r., nr 61, poz. 284, ze zm.) oraz z art. 17 Europejskiego Kodeksu Dobrej Administracji przyjętego przez Parlament Europejski w dniu 6 września 2001 r.

W Kodeksie postępowania administracyjnego zasada szybkości postępowania skonkretyzowana została przede wszystkim w przepisach o terminach załatwiania spraw. Zważyć należy, iż organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki (art. 35 § 1 kpa). W myśl art. 104 § 1 kpa przez załatwienie sprawy należy rozumieć wydanie przez organ decyzji, chyba że przepisy kodeksu postępowania administracyjnego stanowią inaczej. Przy czym załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania (art. 35 § 3 kpa).

W sytuacji, gdy organ administracji zobowiązany do załatwienia sprawy nie wydaje decyzji w zakreślonych powyżej terminach, a zwłoka w rozpatrzeniu sprawy jest nieuzasadniona, mamy do czynienia z bezczynnością organu. Ustawowe terminy załatwienia spraw określone w art. 35 § 3 kpa mogą być przedłużane na zasadach określonych w art. 36 § 1 kpa, bądź wskutek uwzględnienia zażalenia strony na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35, w przepisach szczególnych, ustalonym w myśl art. 36 lub na przewlekłe prowadzenie postępowania organ wyższego stopnia może wyznaczyć termin dodatkowy, o czym mowa w art. 37 § 2 kpa.

W artykule 36 § 1 kpa przewidziano, że o każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 organ administracji publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu (art. 36 § 2 kpa). Zwłoka w załatwieniu sprawy w rozumieniu art. 36 kpa powstaje wówczas, gdy organ administracji publicznej nie załatwił sprawy niezwłocznie (art. 35 § 2) lub w terminach określonych w art. 35 § 3 i 4 kpa. Natomiast do terminów ustawowych nie wlicza się, jak o tym mowa w art. 35 § 5 kpa, terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

Z bezczynnością organu administracji publicznej mamy do czynienia wówczas, gdy w prawnie określonym terminie organ nie podejmie żadnych czynności w sprawie lub gdy wprawdzie prowadził postępowanie w sprawie, jednakże, mimo istnienia ustawowego obowiązku, nie zakończył go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia lub też innego aktu, lub nie podjął stosownej czynności (vide: T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz. Warszawa 2005, s. 86). Dla dopuszczalności skargi na bezczynność bez znaczenia pozostają powody, dla których określony akt administracyjny (decyzja) nie zostaje podjęty, a zwłaszcza, czy bezczynność organu spowodowana została okolicznościami zawinionymi lub niezawinionymi przez organ. Przyczyny zwłoki w załatwieniu sprawy administracyjnej mogą mieć charakter obiektywny lub powstać z winy organu. Okresy opóźnień powstałe z przyczyn niezależnych od organu, o czym mowa w art. 35 § 5 kpa, spowodowane są działaniem czynników, na które organ nie miał wpływu. Można do nich zaliczyć zarówno działanie sił przyrody, jak i działanie lub zaniechanie innych organów, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

W realiach niniejszej sprawy można przyjąć, że takie okoliczności w sprawie zaistniały. Przyczyną ponad dwuletniego czasu trwania postępowania - niezależną od organu prowadzącego postępowanie - było przede wszystkim trwające ponad rok rozpoznawanie przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zażalenia stron na postanowienie Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2012 r.

Czas trwania postępowania administracyjnego jest zawsze funkcją stopnia jej skomplikowania pod względem faktycznym i prawnym, sprawności i merytorycznej prawidłowości działania organu oraz stanowiska stron. Sprawa niniejsza wbrew twierdzeniom skarżących jest złożona zarówno pod względem faktycznym jak i prawnym, gdyż dotyczy zaszłości sprzed kilkudziesięciu lat, a konieczne dla jej rozstrzygnięcia dokumenty nie są kompletne bądź są niedostępne.

Fizyczny brak jednej z decyzji, których wniosek dotyczył, informacja zawarta we wniosku o braku doręczenia ich właścicielom nieruchomości, ustalenie, że nie były one ogłaszane w dzienniku urzędowym zrodziły konieczność zbadania czy w ogóle weszły one do obrotu prawnego. Postanowienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] listopada 2011 r.- wiążące dla Wojewody [...] – nakazywało mu ustalenie, czy przedmiotowe decyzje zostały doręczone właścicielom czy nie. Okoliczność ta miała przesądzać o bycie prawnym tychże decyzji. Zgodnie z wytycznymi organ I instancji bezskutecznie poszukiwał dowodów ich doręczenia i konsekwentnie ponownie odmówił jego wszczęcia postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2012 r.

W postanowieniu z dnia [...] kwietnia 2013 r. organ II instancji przesądził, że kwestia doręczeń nie jest istotna dla bytu prawnego tych decyzji wobec ich wykonania, przesądzając o ich wejściu do obrotu prawnego.

Dopiero więc po zwrocie akt przez Ministra w dniu 27.05.2013 r,. Wojewoda mógł podjąć dalsze czynności a sprawie.

W dniu 3 czerwca 2013 r. zawiadomiono pełnomocnika wnioskodawczyni, że wniosek zostanie rozpatrzony do 30 września 2013 r., a to z powodu skomplikowanego charakteru sprawy. Wskazano, że ustalenia wymaga, czy kwestionowanymi decyzjami przejęte zostały nieruchomości stanowiące własność K. P. W związku z powyższym konieczne będzie wykazanie czy nr działek ewidencyjnych wskazane w kwestionowanej decyzji PPRN odpowiadają dawnym, konkretnie wskazanym przez wnioskodawczynie parcelom gruntowym stanowiącym własność ich poprzedniczki prawnej. Ustalenie powyższego istotne jest zarówno do wykazania legitymacji prawnej wnioskodawczyń do występowania z wnioskiem o stwierdzenie nieważności jak również w celu ustalenia przedmiotu postępowania (konkretnej dającej się wyodrębnić części kwestionowanej decyzji PPRN w stosunku, do której prowadzone będzie postępowanie "nieważnościowe"). Ustalenie powyższych kwestii wymagało przeprowadzenia czasochłonnego postępowania, w dużej mierze polegającego na odszukaniu dawnej (archiwalnej) dokumentacji geodezyjnej i porównaniu z obecnym stanem ewidencyjnym przedmiotowych nieruchomości.

Akta sprawy w okresie od 17 lipca 2013 r. do 28 sierpnia 2013 r. były w dyspozycji organu II instancji w związku z zażaleniem skarżących na przewlekłe prowadzenie sprawy.

Brak czynności w tym okresie miał charakter niezależny od organu prowadzącego postępowanie w rozumieniu art. 35 § 5 k.p.a. (podobnie NSA w wyroku z dnia 16 listopada 2011 r., I OSK 1364/11).

Pismem z dnia 12 lipca 2013 r. Wojewoda poinformował pełnomocnika skarżących, że wniosek wymaga uzupełnienia o dokumenty i informacje istotne dla merytorycznego załatwienia sprawy. Wyjaśnił, że na potwierdzenie przysługiwania K. P. prawa własności nieruchomości we wsi R., do wniosku dołączono uwierzytelnione odpisy wykazów hipotecznych o nr: lwh [...], lwh [...] i lwh [...] dla gminy katastralnej R.

Z analizy w/w wykazów hipotecznych wynika, że K. P. przysługiwało prawo własności do nieruchomości objętych lwh [...] tj. pgr, pgr.: 51, 344, 349/1, 349/2, 350/1, 350/2, 365, 378, 379, 388, 389/2, 389/5, 86 i 349/3. Jeżeli chodzi o nieruchomości objęte lwh [...], to K. P. przysługiwało prawo współwłasności w 1/6 cz. do pgr 366 i pgr 367, natomiast pozostałymi współwłaścicielami tych nieruchomości byli w różnych częściach: D. W., R. W., G. W. i A. W. Zgodnie natomiast z danymi zawartymi w lwh [...] K. P. posiadała prawo współwłasności w stosunku do pgr. 384/1, 384/2, 385 i 393 natomiast pozostałymi współwłaścicielami tych nieruchomości byli H. W., H. (G.) W., A. W. i J. P. Ponadto jak wynika z wpisu w lwh [...] (karta A poz. 2) parcele gruntowe 384/1, 384/2 i 385 zostały wyłączone z lwh [...] i założono dla nich, jako osobnego ciała hipotecznego, wykaz hipoteczny o nr [...]. Z powyższego zatem wynika, że ostatecznie lwh [...] obejmował jedną pgr, nr 393.

W związku z powyższym, biorąc pod uwagę to, że stronami postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji przejmującej grunty są wszyscy właściciele (współwłaściciele) nieruchomości objętych wnioskiem i przejętych kwestionowanym orzeczeniem, organ wezwał skarżące o przesłanie informacji dotyczących miejsca pobytu pozostałych współwłaścicieli przedmiotowych nieruchomości tj. D. W., R. W., G. (H.) W., A. W., H. W., J. P. lub danych dotyczących zgonu tych osób. W przypadku, gdy w/w współwłaściciele nieruchomości już nie żyją – wezwano skarżące o informacje czy przeprowadzone zostały postępowania spadkowe (wraz z przesłaniem stosownych postanowień spadkowych) oraz dane adresowe spadkobierców w celu powiadomienia ich o toczącym postępowaniu w sprawie dotyczące ich interesu prawnego.

Wskazać ponadto należy, że kwestionowana przez wnioskodawczynie decyzja Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z dnia [...].11.1962 r. znak: [...] określa przejmowane nieruchomości wg oznaczeń geodezyjnych (nr działek) już po założeniu ewidencji gruntów we wsi R. Konieczne zatem dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy jest ustalenie, które z działek wymienionych w decyzji z [...].11.1962 r. odpowiadają dawnym parcelom stanowiącym własność lub współwłasność poprzedników prawnych wnioskodawczym. W tym celu do akt sprawy przedłożyć należy stosowny wykaz synchronizacyjny, sporządzony przez uprawnionego geodetę, z którego wynikać będzie, które działki wymienione w kwestionowanej decyzji odpowiadają dawnym parcelom gruntowym objętym wykazami hipotecznymi Iwh [...], Iwh [...] i Iwh [...] dla gminy katastralnej R. Wykaz synchronizacyjny powinien wskazywać również na obecny stan prawny tych nieruchomości. Dopiero bowiem po ustaleniu powyższego możliwe będzie prawidłowe ustalenie przedmiotu postępowania (konkretnej dającej się wyodrębnić części kwestionowanej decyzji PPRN w stosunku, do której prowadzone będzie postępowanie "nieważnościowe") oraz stron tego postępowania.

Pismem z tej samej daty organ zwrócił się do Archiwum Państwowego o konieczne dokumenty. Pismem z dnia 10 września 2013 r. Wojewoda zwrócił się o informacje dotyczące kręgu osób mających mieć status strony w sprawie do Centrum Personalizacji Dokumentów MSW i Urzędu Gminy [...].

W dniu 27 września 2013 r. Wojewoda zawiadomił strony, że nowy termin załatwienia sprawy to 31.12.2013 r. Wyjaśnił, że wyznaczenie go podyktowane jest skomplikowanym charakterem sprawy oraz koniecznością przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, koniecznego do merytorycznego rozpatrzenia wniosku.

W wyniku wskazanych wyżej okoliczności nie było możliwe załatwienie przedmiotowej sprawy z zachowaniem wyznaczonego wcześniej terminu zaś zakres koniecznego do przeprowadzenia postępowania uzasadnia wyznaczenie wskazanego wyżej terminu załatwienia sprawy.

Sąd stwierdza, że postępowanie przed organem I instancji - jakkolwiek skomplikowane i czasochłonne – toczyło się sprawnie. Podejmowane czynności, zwłaszcza mające na celu ustalenie właścicieli nieruchomości, których wniosek dotyczy, a w konsekwencji przesądzenie także legitymacji prawnej wnioskodawców w oczywisty sposób było konieczne. Nie ograniczyło się ono zresztą do "kilku nieistotnych zapytań", jak twierdzą skarżący. Ustalenia organu spowodowały między innymi, że pismem z dnia 29 lipca 2013 r. rozszerzyli oni wniosek.

Wszystkie działania Wojewody w niniejszej sprawie były nakierowane na ustalenie opisanych wyżej istotnych dla jej rozstrzygnięcia okoliczności.

Niewątpliwie wniosek O. H. i S. R. nie został załatwiony w terminie określonym w art. 35 k.p.a., jednak wynika to z przyczyn obiektywnych, wynikających z konieczności ustalenia istotnych okoliczności sprawy.

Końcowo należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 61 § 1 k.p.a. postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu, przy czym zgodnie z § 3 cyt. przepisu datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej. Z powyższego wynika, że wszczęcie postępowania administracyjnego na żądanie strony następuje z chwilą doręczenia organowi administracji publicznej żądania spełniającego wymagania z art. 63 § 2 k.p.a., tzn. podania zawierającego co najmniej wskazanie strony, od której pochodzi, jej adres i żądanie, oraz czyniącego zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych o ile nie występuje żadna z przeszkód procesowych określonych w art. 61a k.p.a.

Innymi słowy wszczęcie postępowania na wniosek strony nie wymaga wydawania przez organ jakiegoś specjalnego aktu w określonej formie (postanowienie, pismo, zawiadomienie), bowiem niezależnie od tego postępowanie "wszczyna się" niejako automatycznie z chwilą złożenia podania, o ile oczywiście nie zachodzą inne przeszkody formalne do wszczęcia określonego postępowania. Odmienny pogląd wyrażony przez pełnomocnika wnioskodawczyń jest więc nieuzasadniony.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 151 P.p.s.a. skargę jako bezzasadna oddalił.