I GZ 237/14

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 28 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Ol 154/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w O., na podstawie art. 86 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270, dalej: p.p.s.a.) odmówił przywrócenia terminu do wniesienia skargi kasacyjnej S. M. U. A. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej we W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O. z dnia 19 marca 2014 r. w sprawie ze skargi S. M. U. A. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej we W. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w O. z dnia [...] grudnia 2013 r. w przedmiocie podatku akcyzowego.

W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał, że wyrokiem z dnia 19 marca 2014 r. sygn. akt I SA/Ol 154/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w O. oddalił skargę S. M. U. A. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej we W. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w O. z dnia [...] grudnia 2013r. nr [...] w przedmiocie podatku akcyzowego za poszczególne miesiące 2007r.

Odpis wyroku z uzasadnieniem pełnomocnik strony skarżącej radca prawny otrzymał 17 kwietnia 2014r. Skarżący złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej, składając jednocześnie skargę kasacyjną. Wniosek i skarga kasacyjne zostały nadane w Urzędzie Pocztowym 23 maja 2014r. W uzasadnieniu Skarżący podał, że w okresie od 19 maja do 21 maja 2014r. był na zwolnieniu lekarskim z powodu rozstroju żołądka. Do wniosku dołączył kopie: zwolnienia lekarskiego i kopię pism dotyczących czynności radcy prawnego.

Odmawiając przywrócenia terminu do wniesienia skargi Sąd I instancji uznał, że

niedochowanie przez profesjonalnego pełnomocnika terminu do wniesienia skargi kasacyjnej nie jest następstwem okoliczności od niego niezależnych, lecz jest wynikiem niedostatecznej dbałości i staranności w prowadzeniu spraw. Odpis wyroku z uzasadnieniem pełnomocnik strony skarżącej otrzymał 17 kwietnia 2014r. Natomiast na zwolnieniu lekarski przebywał w okresie od 19 maja do 21 maja 2014 r. Powoływanej we wniosku dolegliwości nie uniemożliwiły pełnomocnikowi wykonywanie zwykłych, codziennych czynności. W kancelarii jest zatrudniony aplikant radcowski, który zastępował radcę prawnego na rozprawie w dniu 17 marca 2014 r. Pełnomocnik miał zatem czas i możliwość sporządzenia skargi kasacyjnej. Miał on więc możliwość jej sporządzenia osobiście, czy też z pomocą osób trzecich i wniesienia jej w ustawowym terminie.

S. M. U. A. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej we W. zaskarżył powyższe postanowienie zarzucając mu naruszenie:

1. art. 233 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r, Kodeks postępowania cywilnego (dalej k.p.c.) w zw. z art. 106 § 5 p.p.s.a. poprzez dokonanie błędnej, sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, oceny dowodów przedstawionych we wniosku o przywrócenie terminu i przyjęcie, że pełnomocnik Skarżącego w ostatnim dniu terminu na wniesienie skargi kasacyjnej miał możliwość dokonywania zwykłych, codziennych czynności;

2. art. 175 p.p.s.a. poprzez przyjęcie, że zatrudnienie w kancelarii pełnomocnika Skarżącego aplikanta radcowskiego umożliwiło sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej w ustawowym terminie;

3. art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 166 p.p.s.a. poprzez brak podania w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia motywów, którymi kierował się Sąd oddalając wniosek, a w szczególności poprzez brak podania dlaczego w ocenie Sądu przywołane we wniosku o przywrócenie terminu okoliczności dotyczące stanu zdrowia pełnomocnika nie uniemożliwiały pełnomocnikowi dokonywania zwykłych, codziennych czynności oraz poprzez brak wskazania jakie znaczenie dla rozstrzygnięcia wniosku o przywrócenie terminu ma fakt zatrudnienia aplikanta radcowskiego;

4. art. 86 § 1 p.p.s.a. poprzez odmowę przywrócenia terminu do wniesienie skargi kasacyjnej pomimo tego, iż Skarżący uprawdopodobnił, że niedochowanie terminu wynikało z okoliczności przez Skarżącego niezawinionych.

W związku z powyższym wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie jako przyczynę uchybienia terminu wskazano chorobę pełnomocnika skarżącej, która uniemożliwiła mu sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej, a okoliczność ta została potwierdzona załączoną do wniosku o przywrócenie terminu kserokopią zaświadczenia lekarskiego, według którego w okresie od 19 maja do 21 maja 2014 r. pełnomocnik ten był niezdolny do pracy. Ponadto do wniosku o przywrócenie terminu załączono dokumenty prywatne w postaci oświadczenia klienta pełnomocnika czy też pismo komornika oraz aplikanta radcowskiego zastępującego pełnomocnika skarżącej składane w innych sprawach, z których wynikało, że pełnomocnik ten z uwagi na nagłą chorobę nie był w stanie brać udziału w wyznaczonych w dniach 19-21 maja 2014 r. czynnościach, a także zapewnić zastępstwa procesowego. Nadto z innych załączonych do wniosku dokumentów wynikało, że adwokat, z którym pełnomocnik skarżącej współpracuje w tym czasie przebywał na urlopie w związku z zawarciem małżeństwa.

W tej sytuacji wymagało oceny, czy pełnomocnik skarżącej w złożonym wniosku o przywrócenie terminu uprawdopodobnił, iż uchybienie terminowi w sporządzeniu oraz wniesieniu skargi kasacyjnej nastąpiło bez jego winy.

Wobec powyższego przypomnienia wymaga, że w świetle art. 86 i 87 p.p.s.a. wniosek o przywrócenie terminu powinien powoływać okoliczności wskazujące na brak winy strony w uchybieniu terminu, które zapewniają uprawdopodobnienie zasadności tego wniosku. Brak winy w uchybieniu terminu podlega ocenie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy, w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. Kierunek wykładni sądowej tego przepisu wskazuje, że winę wykluczają przeszkody, których wnioskodawca nie był w stanie przewidzieć, ani zapobiec.

Trudności, przeszkody uniemożliwiające stronie dochowanie czynności nie muszą mieć charakteru zdarzeń nadzwyczajnych. W literaturze zwrócono uwagę, że wykładnia przepisów procesowych regulujących instytucję przywrócenia terminu musi być zawsze dokonywana z perspektywy uwzględniającej treść zasady prawa do sądu, tym samym z perspektywy przywołanej funkcji ochronnej. Determinuje ona bowiem istotę tej instytucji (W. Kręcisz, Glosa do postanowienia NSA z dnia 19 marca 2008 r., sygn. akt II FZ 105/08, opubl. Admin. 2008/2/258).

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że Sąd I instancji w swej ocenie okoliczności uprawdopodobniających uchybienie terminu, a przedstawionych we wniosku nie uwzględnił w pełni powyższego rozumienia treści zawartych w art. 86 § 1 i 87 § 2 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny odmiennie ocenia okoliczności towarzyszące uchybieniu terminowi procesowemu w kontekście przesłanki braku winy. Otóż w żadnym razie nie można wyciągać zbyt daleko idących wniosków z tego, że pełnomocnik strony określonej czynności procesowej dokonuje w ostatnim dniu terminu ustawowego. Każdy z spośród trzydziestu dni przewidzianych przez ustawodawcę do wniesienia skargi jest "pełnoprawnym" dniem, w którym można dopełnić skutecznie określonej czynności procesowej. W konsekwencji nie można z góry zakładać, iż podmiot, który planuje dokonać takiej czynności w ostatnim dniu terminu cechuje brak staranności w działaniu czy też, że można mu przypisać jakiekolwiek zaniedbanie (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lipca 2010 r. sygn. akt II GZ 176/10, Lex 663532).

Nie jest też trafne w okolicznościach tej sprawy odwoływanie się do tego, że powoływane we wniosku dolegliwości nie uniemożliwiły pełnomocnikowi wykonywanie zwykłych, codziennych czynności. Oczywiście nie zawsze każda choroba, lecz nagła i to w takich okolicznościach, które nie pozwoliły na wyręczenie osobą trzecią stanowi usprawiedliwienie w uchybieniu terminu. Jeżeli jednak przyczyną uchybienia była choroba pełnomocnika uniemożliwiająca w ocenie lekarza wykonywanie obowiązków zawodowych, to dokonanie przez Sąd orzekający oceny odmiennej wymagałoby istnienia dowodu pochodzącego od osoby posiadającej wiedzę specjalną albo wykazanie fałszu dokumentu – co do treści lub formy, wraz z konsekwencjami wykrycia czynu karnego (post. Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2006 r., sygn. akt V CZ 29/06, Lex 200921).

W niniejszej sprawie pełnomocnik skarżącej załączył do wniosku stosowny druk L-4. Ponadto pozostałymi dokumentami uprawdopodobnił, iż nawet wykonanie czynności pośrednich wymagało stosownego zastępstwa, a z uwagi na ich rozmiar, nie wszystkie w tym samym czasie mógł wykonać zastępca w osobie aplikanta radcowskiego. Treść załączonych do wniosku dokumentów zasadniczo dowodzi, że pełnomocnik skarżącej wobec nagłej choroby miał tak zorganizowaną pracę w kancelarii przy uwzględnieniu dodatkowej nadzwyczajnej okoliczności (urlop drugiego pełnomocnika wobec zawarcia związku małżeńskiego), iż nie sposób czynić mu zarzutu, że powstałą przeszkodę był w stanie przewidzieć lub jej zapobiec. Okoliczność więc, że w kancelarii jest zatrudniony aplikant radcowski, który zastępował radcę prawnego na rozprawie w dniu 17 marca 2014 r. nie może oznaczać, że pełnomocnik mógł sporządzić i wnieść skargę kasacyjną za pomocą osób trzecich. Przeczy temu chociażby treść art. 175 § 1 p.p.s.a., z którego wynika, iż skargę kasacyjną powinien sporządzić adwokat lub radca prawny. W sytuacji, gdy profesjonalny pełnomocnik w tym czasie był chory to nie sposób uznać, że w takim stanie mógł wykonywać czynności polegające na sporządzeniu tak profesjonalnego pisma procesowego jakim jest skarga kasacyjna.

Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 188 w zw. z art. 197 § 1 i 2 oraz art. 86 i 87 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji postanowienia.