IV SA/Wa 2149/13

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2013r. Nr [...] Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 2, w związku z art. 126 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267) oraz art. 83 ust. 2a ustawy z dnia 16 kwietnia 2010 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627), po rozpatrzeniu zażalenia Zarządu Dróg Wojewódzkich w G. na postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w G. z dnia [...] września 2012 r., znak: [...], odmawiające uzgodnienia usunięcia jednego drzewa gatunku brzoza brodawkowata w pasie drogi wojewódzkiej nr [...], na działce o nr ewid. [...], obręb [...],

uchylił zaskarżone postanowienie w całości oraz umarzył postępowanie.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że pismem z dnia 23 lipca 2012 r., RDW w S. zwrócił się do Wójta Gminy M. o wydanie zezwolenia na usunięcie brzozy z pobocza drogi, informując, że przedmiotowe drzewo przewróciło się w dniu 19 lipca 2012 r. Następnie, RDW w S. zwrócił się do Komendy Powiatowej Policji w S. pismem dnia 26 lipca 2012 r., znak: [...], informując że RDW w S. podjął decyzję o wycince drzewa, ze względu na fakt, że drzewo podczas silnie wiejących wiatrów traciło przyczepność do podłoża tworząc w poboczu szczelinę szerokości ok. 12 cm, co w przypadku przewrócenia spowodowałoby wyrwę w jezdni i poboczu drogi oraz że, RDW w S. w dniu wycinki zwrócił się do Urzędu Gminy M. o wydanie decyzji na sprzątnięcie przedmiotowego drzewa.

Dodatkową informacją zawartą w piśmie było stwierdzenie przez RDW w S. w dniu 25 lipca 2012 r., że drewno z wycinki zostało skradzione.

Pracownicy Urzędu Gminy M. w dniu [...] sierpnia 2012 r. przeprowadzili oględziny przedmiotowej brzozy. Z informacji zawartych w protokole z oględzin wynika, że drzewo zostało ścięte w dniu 19 lipca 2012 r., ponieważ w wyniku silnych wiatrów przewróciło się, stwarzając zagrożenie dla uczestników ruchu drogowego. Należy również zwrócić uwagę, że protokół zawierał informacje, że w trakcie oględzin nie stwierdzono fragmentu pnia drzewa, które mogłoby wskazać, że drzewo przewróciło się pod wpływem wiatru. Ponadto, stwierdzono że drzewo zagrażało bezpieczeństwu na drodze oraz że, pozostały w pasie drogi korzeń jest częściowo spróchniały. W obrębie drzewa nie stwierdzono chronionych gatunków zwierząt, roślin i grzybów.

Pismem z dnia 10 sierpnia 2012 r., Wójt Gminy M. zwrócił się do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w G. o uzgodnienie projektu decyzji zezwalającej na usunięcie drzewa gatunku brzoza brodawkowata w pasie drogi wojewódzkiej nr [...], na działce o nr ewid. [...], obręb [...]. Zgodnie z art. 83 ust. 2a ustawy o ochronie przyrody zezwolenie na usunięcie drzew w obrębie pasa drogowego drogi publicznej wydaje się po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

W związku z zaistniałą sytuacją RDOŚ w G. postanowieniem z dnia [...] września 2012 r., znak: [...], odmówił uzgodnienia decyzji na usunięcie przedmiotowego drzewa z powodu braku przedmiotu uzgodnienia. Dodatkowo, RDOŚ w G. stwierdził, że na podstawie zebranego materiału dowodowego, drzewo zostało ścięte bez wymaganego zezwolenia, a nie uległo przewróceniu w wyniku silnego wiatru.

Na powyższe postanowienie pismem z dnia [...] września 2012 r., znak: [...], zażalenie wniósł Zarząd Dróg Wojewódzkich w G.

Rozpoznając ponownie sprawę organ odwoławczy wskazał, że z dokumentacji sprawy wynika, że drzewo będące przedmiotem postępowania zostało usunięte przed rozpoczęciem postępowania. W związku z czym, postępowanie uzgodnieniowe stało się bezprzedmiotowe, co uzasadnia jego umorzenie.

Jednocześnie, organ wskazał, że w wyjątkowych przypadkach, tj. usuwania drzew będących realnym zagrożeniem dla życia i mienia ludzi, po silnych wiatrach czy ekstremalnych zjawiskach meteorologicznych (burze, intensywne opady deszczu lub śniegu) uzgodnienie decyzji z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska może się odbyć poprzez wydanie postanowienia w trybie pilnym, np. po uprzednim przesłaniu drogą elektroniczną dokumentacji fotograficznej lub poprzez dokonanie uzgodnienia ustnie przez upoważnionego pracownika regionalnej dyrekcji ochrony środowiska podczas wizji lokalnej. Treść oraz istotne motywy załatwienia sprawy ustnie powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu. Przy czym należy pamiętać, że stronie postępowania przysługują wszystkie uprawnienia przewidziane w przepisach Kpa. Należy zaznaczyć, że art. 82 ust. 1 a pkt 1 ustawy o ochronie przyrody umożliwia jedynie usuwanie gałęzi obumarłych, nadłamanych lub wchodzących w kolizje z obiektami budowlanymi lub urządzeniami technicznymi. Natomiast przepis ten nie upoważnia do usuwania całych drzew. Natomiast, w przypadku, gdy drzewo zostało usunięte bez wymaganego zezwolenia, zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie przyrody, na podmiot, który tego dokonał powinna zostać nałożona administracyjna kara pieniężna przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.

W związku z powyższym, z uwagi na usunięcie drzewa będącego przedmiotem uzgodnienia, nie jest możliwa realizacja przepisu wskazanego w art. 83 ust. 2a ww. ustawy, dlatego też, wobec braku podstaw do rozpatrzenia przedmiotowego zażalenia Organ II instancji uznał postępowanie za bezprzedmiotowe.

Skargę na powyższe postanowienie wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Zarząd Dróg Wojewódzkich w G. domagając się :

1. stwierdzenie nieważności ww. Postanowienia,

2. uznanie, że pozytywne uzgodnienie sporządzonego w dniu [...].08.2012 r. przez Wójta Gminy M. projektu decyzji nr [...] zezwalającej na usunięcie jednego drzewa brzozy brodawkowatej w pasie drogi wojewódzkiej nr [...] na działce nr [...] obręb [...] nastąpiło z mocy prawa wskutek upływu terminu określonego w art. 83 ust. 2b ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (jt. Dz. U. z 2013 r. poz.

627).

Zaskarżonemu postanowieniu Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w W. skarżący zarzucił naruszenie:

1. art. 6, art. 19 i art. 106 ustawy z dnia 14.06.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego ,

2. art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody.

W uzasadnieniu strona skarżąca wskazała, że postępowanie w niniejszej sprawie prowadzone było na podstawie art. 106 Kpa, a więc orzekające w niej organy występowały wyłącznie jako organy współdziałające w zakresie swoich kompetencji, uczestnicząc w czynnościach już prowadzonego postępowania administracyjnego, wszczętego w trybie art. 61§ 1 k.p. (a więc sprawy zawisłej przed innym organem), uczestnicząc w załatwianiu sprawy, której ono dotyczy, przez wyrażenie stanowiska w zakresie swojej właściwości. Organ współdziałający nie jest organem prowadzącym postępowanie w samodzielnej, odrębnej sprawie. Stanowisko, jakie w formie postanowienia zajmuje, nie rozstrzyga co do istoty sprawy i nie kończy jej. Tym samym postępowanie przed organem współdziałającym ma w swej istocie charakter pomocniczego stadium postępowania w sprawie załatwianej przez inny organ. A zatem Generalny Dyrektor działając w zakresie swoich kompetencji mógł jedynie utrzymać w mocy postanowienie organu I instancji o odmowie uzgodnienia projektu decyzji sporządzonego przez Wójta Gminy M. lub uchylić ww. Postanowienie i uzgodnić projekt decyzji pozytywnie. Wydając postanowienie o umorzeniu "przedmiotowego postępowania" z uwagi na to, że: "drzewo będące przedmiotem postępowania zostało usunięte przed rozpoczęciem postępowania" Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska przekroczył swoje kompetencje rzeczowe. Jedynym organem upoważnionym na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody do umorzeniu postępowania z uwagi na to, że "drzewo będące przedmiotem postępowania zostało usunięte przed rozpoczęciem postępowania", jest w tym przypadku Wójt Gminy M. Przede wszystkim należy jednak zaznaczyć, że zanim Wójt Gminy M. będzie mógł uznać, że postępowanie wszczęte na wniosek posiadacza nieruchomości zgodnie z ww. przepisem ustawy jest bezprzedmiotowe, to wcześniej musi zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy dotyczący ustalenia terminu i okoliczności zniszczenia drzewa. W czasie postępowania winien kierować się zasadą, że dopóki nie ma dowodów na to, że posiadacz nieruchomości przyczynił się do zniszczenia drzewa, nie może być uważany za winnego. Ciężar dowodu w tej sprawie spoczywa na organie administracji publicznej i nie może być przerzucony na posiadacza nieruchomości.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej, przy czym w świetle przepisu § 2 powołanego artykułu, kontrola ta jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Ponadto, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak, związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012r. poz. 270 ze zm.).

Sąd, badając legalność zaskarżonego postanowienia w oparciu o wyżej powołane kryteria, doszedł do przekonania, iż skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem zaskarżenia jest postanowienie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia [...] czerwca 2013r., który działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 2, w związku z art. 126 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. k.p.a oraz art. 83 ust. 2a ustawy z dnia 16 kwietnia 2010 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627) uchylił postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w G. z dnia [...] września 2012 r., odmawiające uzgodnienia usunięcia jednego drzewa gatunku brzoza brodawkowata w pasie drogi wojewódzkiej nr [...], na działce o nr ewid. [...], obręb [...],

uchylił zaskarżone postanowienie w całości oraz umarzył postępowanie uzgodnieniowe.

Podstawę orzekania przez organ w niniejszej sprawie stanowił art. art. 83 ust. 2a ustawy o ochronie przyrody który stanowi, że zezwolenie na usunięcie drzew w obrębie pasa drogowego drogi publicznej wydaje się po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Z dokumentacji sprawy wynika, że drzewo będące przedmiotem postępowania zostało usunięte przed rozpoczęciem postępowania, o którym mowa w tym przepisie.

Organ odwoławczy rozpoznając sprawę umorzył zatem postępowanie administracyjne stwierdzając, iż stało się ono bezprzedmiotowe, gdyż w dacie orzekania przez organy brak było podstaw do wydania rozstrzygnięcia merytorycznego w zakresie uzgodnienia lub odmowy uzgodnienia decyzji zezwalającej na usunięcia spornego drzewa, wobec faktu, iż czynność ta została już dokonana.

Powyższe stanowisko organu w ocenie Sądu zasługuje na uwzględnienie. Wskazać należy, ż organy działają na podstawie przepisów prawa. Nie można zatem oczekiwać od organu współdziałającego, iż wyda "fikcyjne" rozstrzygnięcie w sytuacji gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje niezbicie, iż przedmiot uzgodnienie już nie istnieje. Zgodzić się zatem należy z organem odwoławczym, że na gruncie rozpoznawanej sprawy usunięcie drzewa i to bez względu na okoliczności w jakich to nastąpiło, powoduje ten skutek, że uzgodnienie jego wycinki staje się bezprzedmiotowe, co uzasadnia umorzenie postępowania uzgodnieniowego na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. Odmienne zaś twierdzenia, zawarte w skardze w przedstawionym zakresie z przyczyn wyżej omówionych nie zasługują na uwzględnienie.

Zasadnie zatem organ II instancji stosując rozstrzygnięcie reformatoryjne wynikające z art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. dokonał uściślenia treści rozstrzygnięcia, co do zakresu umarzanego postępowania uzgodnieniowego. Kontrola legalności zaskarżonego postanowienia w aspekcie przeprowadzonego postępowania prowadzi do wniosku, że organy prowadziły je zgodnie z zasadami określonymi w art. 7, art. 75 i nast. Kodeksu postępowania administracyjnego. Wynik przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego istotnie upoważniał do zastosowania art. 105 § 1 pkt 1 k.p.a. i umorzenia postępowania uzgodnieniowego. Zamiar określony w zgłoszeniu został bowiem zrealizowany. Tymczasem przepis art. 105 § 1 k.p.a. wiąże bezprzedmiotowość postępowania z brakiem któregoś z elementów materialnego stosunku prawnego, co w konsekwencji powoduje niemożność rozstrzygnięcia sprawy co do jej istoty. Rozstrzygnięcie o umorzeniu postępowania zapada, więc w sytuacji, gdy przyznanie określonego uprawnienia stało się zbędne lub organ administracji stwierdził oczywisty brak podstaw prawnych i faktycznych do merytorycznego rozpatrzenia sprawy (wyrok NSA 7 czerwca 2011 r. sygn. akt I OSK 1458/10 LEX nr 1082653).

Tym samym wbrew zarzutom skargi w sprawie nie doszło do naruszenia przepisów art. 6, art. 19 i art. 106 Kpa oraz art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody.

Wskazać należy, iż postępowanie uzgodnieniowe odbywa się w trybie art. 106 k.p.a. według zasad w nim przewidzianych, w tym co do formy rozstrzygnięcia. Zgodnie z art. 106 § 5 k.p.a., zajęcie stanowiska przez organ, do którego zwrócił się w tym celu organ załatwiający sprawę, następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie. Przyjąć zatem należy, iż niezależnie od treści rozstrzygnięcia organu uzgadniającego, jego forma to postanowienie. Forma ta będzie tym samym właściwa również dla rozstrzygnięcia umarzającego postępowanie uzgadniające w sytuacji, gdy brak jest podstawy prawnej do uzgodnienia. Zauważyć jednocześnie należy, iż stanowisko takie wyrażone zostało również w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 października 2009 r., sygn. akt II OSK 161/08 i z dnia 7 kwietnia 2011 r., sygn. akt II OSK 670/10 (orzeczenia.nsa.gov.pl), a skład orzekający w niniejszej sprawie stanowisko to podziela. Za uznaniem, iż umorzenie postępowania uzgodnieniowego w formie postanowienia jest dopuszczalne przemawia generalnie charakter tego postępowania, które jest wprawdzie prowadzone w ramach postępowania głównego, mając w stosunku do niego charakter pomocniczy, lecz pozostaje postępowaniem samodzielnym (art. 106 § 4 k.p.a.), prowadzonym z reguły przez organ inny niż organ załatwiający sprawę główną.

Mając na uwadze powyższe Sąd skargę oddalił na podstawie art. 151 p.p.s.a.