II SA/Wa 1370/13

Uzasadnienie

Rejonowa Wojskowa Komisja [...] Lekarska w [...] - działając na podstawie art. 5 ust. 1, 6 i 7 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2010 r., Nr 90 poz. 593 z późn. zm.) § 16, 21 ust 1 i 2, § 24 ust 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010 r. w sprawie orzekania o zdolności do zawodowej służby wojskowej oraz właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach (Dz. U. Nr 15, poz. 80 z późn. zm.) oraz § 5 ust 1 i 7 ust. 2 i 6 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie wojskowych komisji lekarskich oraz określenia ich siedzib, zasięgu działania i właściwości (Dz. U. z 2012 r. poz. 1013)

- wydała w dniu [...] stycznia 2013 r. projekt orzeczenia oznaczony numerem [...] . Wedle treści projektu P. L. uznany został za trwale niezdolnego do zawodowej służby wojskowej oraz zaliczony do trzeciej grupy inwalidztwa z ogólnego stanu zdrowia. Komisja stwierdziła, że schorzeniami powodującymi niezdolność do służby są - stosownie do § 67 pkt 2 i § 68 pkt 2 załącznika nr 1 wskazanego rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010 r. - zaburzenia adaptacyjne na podłożu osobowości nieprawidłowej

Sporządzony projekt został przekazany wraz z pozostałą dokumentacją do Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej w [...] , która na posiedzeniu w dniu [...] lutego 2013 r. zatwierdziła projektu orzeczenia RWKML w [...] z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] . Organ wyższego stopnia umieścił stosowną wzmiankę o zatwierdzeniu projektu na jego odwrocie.

Od orzeczenia Rejonowej Wojskowej Komisji [...] Lekarskiej w [...] nr [...] P. L. złożył odwołanie w którym wniósł o uchylenie decyzji w całości, oraz uznanie, że posiada zdolność fizyczną i psychiczną do zawodowej służby wojskowej, ewentualnie o uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi I instancji.

Przedmiotowej decyzji zarzucił naruszenie: art. 5 ust. 6 pkt 1 i art. 5 ust. 7 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz art. 7, art. 77 § 1, art. 8, art. 9 i art. 107 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego.

P. L. wniósł także o przeprowadzenie ponownych badań lekarskich i specjalistycznych oraz innych czynności przewidzianych w § 30 ust. 2 wymienionego rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010 r.

Orzeczeniem z dnia [...] kwietnia 2013 r. nr [...] Centralna Wojskowa Komisja Lekarska utrzymała w mocy zaskarżone orzeczenie. Odnosząc się do podniesionych w odwołaniu zarzutów dotyczących naruszenia przepisów kodeksu postępowania administracyjnego organ podkreślił, że rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010 r. jako lex specialis reguluje pewne kwestie odmiennie od rozwiązań przyjętych w kodeksie postępowania administracyjnego. Jednak w sprawach nieuregulowanych rozporządzeniem przepisy kodeksu postępowania administracyjnego znajdują zastosowanie w pełnym zakresie. Natomiast zgodnie z § 30 ust. 2 wymienionego rozporządzenia z dnia 8 stycznia 2010 r. Wojskowa Komisja Lekarska wyższego stopnia rozpatrując odwołanie orzeka na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy. Jedynie w razie braków w dokumentacji zgromadzonej w toku postępowania przed organem I instancji, organ wyższego stopnia może przeprowadzić ponownie badania lekarskie i specjalistyczne czy skierować żołnierza na obserwację szpitalną. Organ nie ma zatem obowiązku kierowania żołnierza na badania dodatkowe. W niniejszej sprawie Centralna Wojskowa Komisja Lekarska wydała orzeczenie na podstawie dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej zgromadzonej przez Rejonową Wojskową Komisję [...] Lekarską w [...] . W decyzji podkreślono, że P. L. do odwołania nie dołączył żadnej dokumentacji z innych ośrodków medycznych czy psychologicznych z których wynikałoby, że nie występują u niego schorzenia ustalone przez lekarzy psychiatrów i psychologów na oddziale psychiatrycznym.

P. L. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie podważając powyższe orzeczenie w części dotyczącej rozstrzygnięcia o zdolności do zawodowej służby wojskowej oraz oceny stanu zdrowia dla tego celu. Skarżący wniósł o uchylenie orzeczenia nr [...] Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej w [...] z dnia [...] kwietnia 2013 roku, w zaskarżonej części i zasądzenie kosztów postępowania.

Decyzji II instancji skarżący zarzucił naruszenie:

- art. 5 ust. 6 pkt 1 art. 5 ust. 7 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, przez ustalenie kategorii N — trwale niezdolny do zawodowej służby wojskowej bez podstaw faktycznych i prawnych,

- § 30 ust. 2 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010 r. poprzez nieprzeprowadzenie ponownych badań lekarskich i nieuzupełnienie dokumentów mimo istnienia takiej potrzeby,

- naruszenie art. 7, art. 77 § 1, art. 8, art. 9, art. 107 § 3 i art. 138 § 1 pkt 2 kodeksu postępowania administracyjnego,

- § 25 ust. 6 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010 r. w zw. z art. 107 § 1 kpa poprzez podpisanie skarżonego orzeczenia przez osobę nie będącą członkiem składu orzekającego organu II instancji,

- § 26 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010 r. w zw. z art. 15 kpa poprzez wydanie orzeczenia przez organ II instancji w składzie, którego członkiem jest osoba uczestnicząca w zatwierdzeniu orzeczenia organu I instancji czyli w składzie nie zapewniającym zachowania zasady dwuinstancyjności postępowania.

P. L. podkreślił, że nie był wcześniej leczony ani hospitalizowany w związku ze stwierdzonym w zaskarżonej decyzji schorzeniem. Natomiast podczas wcześniejszych badań kontrolnych, wojskowe komisje lekarskie za każdym razem stwierdzały, jego zdolność do zawodowej służby wojskowej.

W odpowiedzi na skargę Centralna Wojskowa Komisja Lekarska w [...] , wniosła o oddalenie skargi podtrzymując wnioski zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 13 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.), do rozpoznawania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona.

Natomiast zgodnie z treścią art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości przez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej i to z przepisami obowiązującymi w dacie jej wydania.

Przeprowadzając kontrolę zaskarżonej decyzji należy stwierdzić, że skarga zasługuje na uwzględnienie, ponieważ w postępowaniu przed Centralną Wojskową Komisją Lekarską doszło do naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że skoro, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia zawodowej służby wojskowej ustala wojskowa komisja lekarska, która wydaje w tej sprawie orzeczenie, a orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej jest decyzją, to w postępowaniu mającym za przedmiot ustalenie takiej zdolności orzekające organy mają obowiązek stosować wszystkie ogólne zasady postępowania administracyjnego. Postępowanie administracyjne winno być zatem prowadzone w zgodzie z wyrażoną w art. 7 kpa zasadą prawdy obiektywnej oraz z unormowaną w art. 9 kpa zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów państwowych. Realizacji tych dwóch zasad służy m.in. instytucja wyłączenia pracownika (przepisy art. 24 – 27 kpa).

Z akt administracyjnych wynika natomiast, iż Centralna Wojskowa Komisja Lekarska dopuściła się naruszenia art. 24 § 1 pkt 5 kpa, a w konsekwencji całe postępowanie odwoławcze dotknięte zostało kwalifikowaną wadą. Stosownie bowiem do art. 24 § 1 pkt 5 kpa, pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie, w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji. Natomiast w myśl art. 26 § 1 kpa, w przypadku wyłączenia pracownika jego bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy, przy czym, jak stanowi z kolei przepis art. 24 § 4 kpa, wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności niecierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron. Wolą ustawodawcy, wyrażoną w przepisie art. 27 § 1 kpa, w przypadkach określonych w art. 24 § 1 kpa, wyłączeniu podlega również członek organu kolegialnego. Wyłączenie pracownika, jako czynność procesowa rozstrzygająca o udziale konkretnego pracownika w postępowaniu w indywidualnie oznaczonej sprawie, następuje w formie postanowienia (art. 123 § 1 i § 2 kpa). Taką też formę procesową ma postanowienie o wyznaczeniu innego pracownika do prowadzenia sprawy. Obydwa postanowienia wydawane są kolejno po sobie (por. J. Borkowski (w:) J. Borkowski, B. Adamiak "Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz", Wyd. C.H. Beck, 12. wyd., s.146, teza 16.).

Odnosząc treść powołanego przepisu do skontrolowanych przez Sąd działań organów administracji należy w sposób jednoznaczny stwierdzić, że w postępowaniu prowadzonym przez organ II instancji Centralną Wojskową Komisję Lekarską w W. orzekał pracownik tego organu, którzy uprzednio brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia Rejonowej Wojskowej Komisji [...] Lekarskiej w [...] z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] .

Ppłk lek. P. M. brał udział w postępowania prowadzonym przez RWK[...]L w [...] w ramach instytucji uregulowanej w § 26 cyt. wyżej wskazanego rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010 r. Zgodnie bowiem z treścią § 26 ust. 1 rozporządzenia, projekt orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej ustalającego: 1) trwałą lub czasową niezdolność do pełnienia zawodowej służby wojskowej oraz związek lub brak związku choroby lub ułomności z taką służbą, 2) związek lub brak związku śmierci z zawodową służbą wojskową - przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej przesyła wraz z pozostałą dokumentacją do wojskowej komisji lekarskiej wyższego stopnia. Wedle treści § 26 ust. 2, wojskowa komisja lekarska wyższego stopnia zajmuje stanowisko na podstawie otrzymanej dokumentacji. W razie potrzeby wojskowa komisja lekarska wyższego stopnia może przeprowadzić ponowne badanie lekarskie i badania specjalistyczne oraz skierować żołnierza na obserwację szpitalną, a także przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dokumentów. W przypadku zatwierdzenia projektu orzeczenia przez wojskową komisję lekarską wyższego stopnia wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie w brzmieniu zatwierdzonego projektu (§ 26 ust. 3 rozporządzenia).

Przepisem § 26 rozporządzenia prawodawca wprowadził do postępowania prowadzonego przez wojskowe komisje lekarskie szczególny rodzaj współdziałania organów – współdziałania podobnego do instytucji współdziałania przyjętej przez ustawodawcę na gruncie przepisu art. 106 kpa Nie jest to jednak współdziałanie tożsame ze współdziałaniem uregulowanym w art. 106 kpa, gdyż art. 106 kpa nie dotyczy organów powiązanych ze sobą zależnością służbową, pozostających w stosunku nadrzędności i podporządkowania organizacyjnego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 września 2007 r., sygn. akt II OSK 776/07, LEX nr 360131).

Istotną cechą współdziałania określonego w § 26 rozporządzenia jest okoliczność, że w postępowaniu administracyjnym prowadzonym przez organ I instancji bierze także udział organ wyższego stopnia, a udział ten wyraża się w formie zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia projektu orzeczenia organu I instancji. Współdziałanie to polega zatem na współdecydowaniu, w określonych prawem przypadkach, o treści rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, tego rodzaju współdziałanie podlega ograniczeniom przewidzianym w art. 24 kodeksu postępowania administracyjnego, a członkowie wojskowej komisji lekarskiej wyższego stopnia - którzy brali udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia poprzez szczególną postać współdziałania zarówno w przypadku zatwierdzenia, jak i niezatwierdzenia projektu orzeczenia rejonowej wojskowej komisji lekarskiej, - podlegają wyłączeniu od udziału w postępowaniu odwoławczym.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że ppłk lek. P. M., brał udział, w posiedzeniu Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej w [...] z dnia [...] lutego 2013 r. podczas którego doszło do zatwierdzenia projektu orzeczenia RWK[...]L w [...] z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...], a także naruszając art. 24 kpa orzekał również jako Przewodniczący Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej w postępowaniu odwoławczym od tej decyzji.

Stwierdzone naruszenie prawa stanowi zatem podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego w oparciu o przepis art. 145 § 1 pkt 3 kpa, a jak wynika z treści przepisu art. 145 § 1 pkt 1 lit. b ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, wystąpienie naruszenie prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego zobowiązuje sąd administracyjny do uwzględnienia skargi i uchylenia zaskarżonego orzeczenia bez konieczności badania, czy naruszenie przepisów postępowania mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (por. także T. Woś (w:) "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz", pod red. T. Wosia, wyd. 4., Warszawa 2011, str. 665, teza 19.).

Toteż, z powodu stwierdzonego kwalifikowanego naruszenie prawa procesowego, rozpatrywanie pozostałych sformułowanych w skardze zarzutów naruszenia prawa procesowego byłoby przedwczesne.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ II instancji zobowiązany będzie do podjęcia czynności procesowych, o których mowa w art. 26 § 1 w zw. z art. 24 § 1 pkt 5 kpa.

Biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności rozpoznawanej sprawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w oparciu o art. 145 § 1 pkt 1 lit. b ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zw. z art. 145 § 1 pkt 3 kpa orzekł, jak w sentencji wyroku.

W oparciu o art. 152 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji w całości.

O kosztach, w pkt 3 sentencji wyroku, Sąd orzekł na podstawie art. 200, art. 209 i art. 205 § 2 tejże ustawy.