II SA/Gd 231/14
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku
2014-08-06Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Dorota Jadwiszczok /przewodniczący/
Jolanta Górska
Mariola Jaroszewska /sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok, Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Górska, Sędzia WSA Mariola Jaroszewska (spr.), Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Maria Flisikowska, po rozpoznaniu w Gdańsku na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2014 r. sprawy ze skargi H. L. – G. i L. G. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 18 lutego 2014 r., nr [...] w przedmiocie nałożenia obowiązku przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego skarpy 1. uchyla zaskarżone postanowienie, 2. określa, że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane, 3. zasądza od Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego solidarnie na rzecz skarżących H. L. – G. i L. G. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Postanowieniem nr [...] z dnia 12 listopada 2013 r., podjętym na podstawie art. 81c ust. 2 w związku z art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (Dz. U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623, ze zm.), Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego nałożył na L. G. i H. L. – G. obowiązek sporządzenia i przedłożenia w powiatowym inspektoracie nadzoru budowlanego wykonanej przez osoby uprawnione ekspertyzy dotyczącej stanu technicznego skarpy zlokalizowanej na działce nr [...] obręb G. od strony działki gminnej nr [...], zawierającej wskazanie sposobu likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości, czyli osuwania się skarpy na tej nieruchomości w kierunku ul. C. w G. Oznaczono termin wykonania obowiązku do dnia 31 grudnia 2013 r.
Jak wynika z uzasadnienia, na skutek pisma K. G. – właścicielki działki nr [...] wszczęto postępowanie dotyczące :"zabezpieczenia skarpy znajdującej się na terenie działki gminnej nr [...], pomiędzy działką nr [...] a działkami nr [...] i nr [...]" oraz zawiadomiono strony o przeprowadzeniu dowodu z oględzin. Podczas oględzin nieruchomości – działek nr[...]-[...] w dniu 26 czerwca 2012 r. stwierdzono, że stan skarpy na działce nr [...] nie budzi zastrzeżeń, jest ona stabilna. Natomiast skarpa na działce nr [...], położonej przy ul. S. w G., ulega obsuwaniu w całości na teren tej działki. Na skarpie stwierdzono szereg nieumiejętnej ingerencji poprzez wzniesienie szeregu murków, przez co skarpa schodzi tarasami w stronę ul. C. Ostatni z murków, na którym znajduje się siatka ogrodzeniowa, graniczący z działką nr [...], uległ awarii. Przy nim znajdują się pozostałości starszego muru. Wszystkie kolejne konstrukcje mające na działce nr [...] pełnić funkcję oporową wykazują nachylenie w kierunku ul. C., co według organu wskazuje na systematyczne osuwanie się skarpy na działce zobowiązanych. Odmienna sytuacja na tej samej skarpie na działkach nr [...] i [...] spowodowana jest ingerencją w jej strukturę. Nie potwierdził organ, aby ewentualna zmiana poziomu terenu u podnóża skarpy wskazywana przez strony była przyczyną osuwania się skarpy. Jako prawdopodobna przyczynę osuwania skarpy wraz z murkami wskazał organ wykonanie w przeszłości na tej części skarpy, na której stwierdzono nieprawidłowości prób jej zagospodarowania i urządzenia poprzez wykonanie kilku tarasowych uskoków, umocnionych elementami wykonanymi niezgodnie ze sztuka budowlaną.
Organ uznał, że osuwanie się mas ziemi na działce nr [...] przy ul. S. może zagrozić budynkom położonym poniżej, czyli przy ul. C. oraz zagrozić budynkowi położonemu na tej działce.
Organ ocenił w związku z tymi ustaleniami jako pilne wykonanie ekspertyzy dotyczącej stanu technicznego i przyczyny osuwania się części skarpy, zawierającej też wskazanie sposobu likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości. Powołując się na art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane wskazał, że koszty wykonania ekspertyzy obciążają zobowiązanych. Poinformował też, że zgodnie z art. 81c ust. 4 niedostarczenie w wyznaczonym terminie ekspertyzy organ może zlecić jej wykonanie na koszt osoby zobowiązanej.
Zażalenie na to postanowienie złożyli L. G. i H. L. G., wnosząc o jego uchylenie i domagając się wstrzymania jego wykonania.
Zarzucili naruszenie art. 81c ust. 2 oraz art. 62 ust. 3 ustawy Prawo budowlane, w których mowa o przedstawieniu ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego części, natomiast skarpa nie jest obiektem budowlanym zgodnie z art. 3 ust. 1 tej ustawy.
Wskazali na nierówne traktowanie w sprawie z uwagi na krótki termin wykonania obowiązku w sytuacji, gdy wydano postanowienie po 15 miesiącach od wniosku K. G. o zabezpieczenie skarpy znajdującej się na działce gminnej.
Zarzucili błąd w ustaleniach organu pierwszej instancji co do tego, że skarpa ulega osuwaniu się w całości na działkę nr [...], co wynika z kierunku nachylenia murków oporowych (w stronę ul. C.). Twierdzą, że funkcją takich murów jest stawianie oporów napierającej skarpie. Kwestionują również twierdzenie dotyczące stwierdzenia szeregu nieumiejętnych ingerencji poprzez wzniesienie szeregu murów. Wyjaśniają, że tylko środkowy mur nieznacznie odchylił się od pionu, a mury nie posiadały znamion uszkodzenia. Wybudowane zostały 30 lat temu przez firmę budowlaną, zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i przez lata spełniały swoją funkcję. Nie stanowią żadnego zagrożenia dla funkcjonowania skarpy. Również podczas oględzin w dniu 26 czerwca 2012 r. nie stwierdzono ich awarii. Kwestionują wnioski co do osuwania się skarpy oraz wykonania umocnień niezgodnie ze sztuką budowlaną.
Skarżący domagają się przedstawienia przez organ ekspertyzy, na podstawie której wyciągnął wnioski co do osuwania się skarpy i nieumiejętnej ingerencji w skarpę, a także ustalenia jako przyczyny uszkodzenia "granicznego" muru tylko i wyłącznie zagospodarowania terenu na działce nr [...].
Zdaniem skarżących organ nie uwzględnił okoliczności odprowadzania wód opadowych z dachu i tarasów na działce nr [...] na koronę przedmiotowej skarpy. Nieprawidłowe zagospodarowanie wód opadowych i ich odprowadzanie na skarpę ma zasadnicze znaczenie dla sprawy zabezpieczenia skarpy znajdującej się na terenie działki gminnej nr [...] pomiędzy działką nr [...] a działkami nr [...] i [...] i fakt ten powinien być wzięty pod uwagę w postępowaniu i wydanym postanowieniu. W zażaleniu poinformowano, że skarżący monitorują stan obiektów budowlanych zlokalizowanych na skarpie, czyli murków oporowych na terenie swojej działki.
Postanowieniem z dnia 18 lutego 2014 r. nr [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie w części dotyczącej nałożenia obowiązku, uchylił natomiast w części dotyczącej terminu wykonania obowiązku i ustalił nowy termin do dnia 31 marca 2014 r. Postanowienie podjęte zostało na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 w związku z art. 144 k.p.a. Ustalenie nowego terminu wykonania obowiązku nastąpiło wobec upływu terminu określonego w zaskarżonym postanowieniu organu pierwszej instancji.
W uzasadnieniu opisano dotychczasowy przebieg sprawy oraz przedstawiono ustalenia dokonane przez organ pierwszej instancji, na podstawie oględzin przeprowadzonych w dniu 26 czerwca 2012 r. Następnie organ odwoławczy przytoczył treść art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane, zgodnie z którym organy architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, w razie powstania uzasadnionych wątpliwości co do jakości robót budowlanych a także stanu technicznego obiektu budowlanego, mogą nałożyć w drodze postanowienia na osoby, o których mowa w ust. 1, obowiązek dostarczenia w określonym terminie odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz, które określą stan techniczny i sposób likwidacji występujących nieprawidłowości. Organ pierwszej instancji stwierdził, że zły stan techniczny skarpy na działce nr [...] spowodowany został ingerencją właściciela działki, poprzez wykonanie w przeszłości na tej części skarpy kilku tarasowych uskoków umocnionych elementami wykonanymi niezgodnie ze sztuka budowlaną. Uzasadnia to wątpliwości co do stanu technicznego obiektu budowlanego, z tej przyczyny prawidłowo nałożono na właścicieli skarpy obowiązek dostarczenia ekspertyzy stanu technicznego tej skarpy, zawierającej wskazanie sposobu likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości, czyli osuwania się skarpy.
Odnosząc się do argumentów zażalenia organ odwoławczy wyjaśnił, że naturalnie ukształtowana skarpa nie jest obiektem budowlanym, natomiast wykonanie na skarpie robót budowlanych w postaci murków oporowych powodujących powstanie tarasów podlega ustawie Prawo budowlane, dlatego zastosowanie do tak uformowanej skarpy art. 81c jest prawnie uzasadnione. Natomiast kwestia nieprawidłowego odprowadzenia wód opadowych z obiektu usytuowanego na działce nr [...] nie była przedmiotem niniejszego postępowania, dlatego nie może mieć wpływu na podjęte rozstrzygnięcie.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku (nazwanej zażaleniem) H. L. – G. i L. G. powtarzają wszystkie zarzuty i argumenty zawarte w zażaleniu. Dodatkowo podają, że ponieważ Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego nie odniósł się do ich wniosku o wstrzymanie wykonania postanowienia organu pierwszej instancji wykonali nakazaną ekspertyzę. Ekspertyza dołączona została do skargi i zdaniem skarżących potwierdza ich zarzuty o nieprawidłowości twierdzeń i błędnych wnioskach zawartych w uzasadnieniu postanowienia Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Ponadto w ekspertyzie wskazuje się na istotna rolę nieprawidłowego zagospodarowania wód deszczowych na działkach sąsiednich, co nie zostało uwzględnione przez organ pierwszej instancji.
Domagają się w skardze uchylenia zaskarżonego postanowienia.
W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie, ponawiając dotychczasową argumentację.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył co następuje.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności organów administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to, że zadaniem sądu administracyjnego jest zbadanie zgodności zaskarżonej decyzji z przepisami zarówno prawa materialnego jak i procesowego, w odniesieniu do stanu faktycznego istniejącego w chwili wydania zaskarżonej decyzji. Przy czym sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną – zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).
Kontrolując zaskarżone postanowienie w świetle przedstawionych kryteriów sąd uznał, że narusza ono prawo, wobec czego skarga podlegała uwzględnieniu.
Przedmiotem kontroli jest postanowienie organu nadzoru budowlanego wydane w oparciu o przepis art. 81c ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r., poz. 1409). Podany przepis przewiduje, że organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, w razie powstania uzasadnionych wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych, a także stanu technicznego obiektu budowlanego, mogą nałożyć, w drodze postanowienia, na osoby, o których mowa w ust. 1 (to jest na uczestników procesu budowlanego, właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego), obowiązek dostarczenia w określonym terminie odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz. Koszty ocen i ekspertyz ponosi osoba zobowiązana do ich dostarczenia.
Postanowienie wydane w tym trybie ma charakter dowodowy, jak przyjmuje się powszechnie w orzecznictwie, co oznacza, że podejmowane jest w ramach już toczącego się postępowania, bądź też może stanowić element postępowania wyjaśniającego, uzasadniający wszczęcie określonego postępowania administra-cyjnego, wynikającego z przepisów ustawy Prawo budowlane. W judykaturze prezentowane jest też jednolicie stanowisko, że przepis art. 81c ust. 2 tej ustawy daje uprawnienie do nałożenia obowiązku dostarczenia ocen technicznych lub ekspertyz gdy istnieją uzasadnione wątpliwości, a więc nie jakiekolwiek wątpliwości, ale o charakterze kwalifikowanym. Ponieważ przepis ten ma charakter szczególny, nie można dokonywać wykładni rozszerzającej. Stąd też organ, wydając postanowienie na podstawie art. 81c ust. 2 obowiązany jest wykazać istnienie uzasadnionych wątpliwości, czyli spełnienie ustawowej przesłanki w danym konkretnym stanie faktycznym (zob. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 12 maja 2011 r., sygn. akt II OSK 865/10; z dnia 15 maja 2012 r., sygn. akt II OSK 353/11, dostępne w centralnej bazie orzeczeń sądów administracyjnych na stronie www.orzeczenia.nsa.gov.pl; z dnia 13 września 2011 r., sygn. akt II OSK 1331/10, LEX nr 1151841).
Niemniej istotne jest, aby poza wykazaniem uzasadnionych wątpliwości organ precyzyjnie wskazał jaką ekspertyzę, czego dotyczącą i w jakim zakresie strona jest obowiązana przedłożyć. Treść przepisu determinuje bowiem przedmiot ekspertyzy (oceny technicznej), gdyż odnosi się on do: jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych oraz stanu technicznego obiektu budowlanego. Trzeba też zaznaczyć, że wyjątkowość stosowania art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane, którego skutkiem jest przerzucenie na stronę zobowiązaną kosztów ustalenia jakości czy też stanu technicznego obiektu budowlanego, wynika z faktu, że co do zasady organy wymienione w tym przepisie posiadają wiedzę specjalistyczną z zakresu normowanego ustawą Prawo budowlane, nie są w jednak w stanie przy użyciu posiadanej wiedzy i środków, którymi dysponują rozstrzygnąć powstałej wątpliwości (tak też w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 kwietnia 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 91/14, LEX nr 1466154).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy zgodzić się trzeba ze skarżącymi, że ekspertyza nałożona postanowieniem organu pierwszej instancji z dnia 12 listopada 2013 r. utrzymanym w mocy zaskarżonym postanowieniem z dnia 18 lutego 2014 r. nie spełnia wymogów określonych przepisem art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane. Jak wynika ze wskazanej w rozstrzygnięciu organu nadzoru budowlanego pierwszej instancji podstawy prawnej – art. 62 ust. 3 ustawy Prawo budowlane wydane zostało po wszczęciu postępowania administracyjnego na podstawie przepisów Rozdziału 5 tej ustawy, normującego kwestie związane z utrzymaniem obiektów budowlanych. Na podstawie art. 62 ust. 3 organ nadzoru budowlanego - w razie stwierdzenia nieodpowiedniego stanu technicznego obiektu budowlanego lub jego części, mogącego spowodować zagrożenie: życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska - nakazuje przeprowadzenie kontroli, o której mowa w ust. 1, a także może żądać przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego części. W piśmiennictwie i judykaturze wyjaśnia się, że w zależności od konkretnego stanu faktycznego ustalenia dokonane przez organ co do stanu technicznego obiektu budowlanego mogą stanowić wystarczającą podstawę do nakazania przeprowadzenia kontroli i w takim przypadku, jeżeli będzie to konieczne, organ nadzoru budowlanego w decyzji może orzec również obowiązku przedstawienia ekspertyzy. Wyniki przeprowadzonej kontroli oraz treść przedłożonej ekspertyzy mogą stanowić podstawę do podjęcia decyzji przewidzianej w art. 66 bądź art. 67 Prawa budowlanego. Możliwa jest również sytuacja gdy w trakcie postępowania organ dojdzie do przekonania, że niezbędne jest wykonanie ekspertyzy technicznej obiektu budowlanego. Wówczas orzeczenie o obowiązku przedstawienia ekspertyzy ma charakter dowodowy, a właściwą formą działania będzie forma postanowienia, zgodnie z art. 123 § 1 k.p.a. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 stycznia 2013 r., sygn. akt II OSK 1657/11, LEX nr 1341563 oraz przywołane w nim wyroki tego sądu a także Prawo budowlane. Komentarz, pod. red. A. Glinieckiego, wyd. LexisNexis, Warszawa 2012, s. 582-583).
Z tego punktu widzenia forma zaskarżonego rozstrzygnięcia, będącego postanowieniem dowodowym podjętym na podstawie art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane zasługuje na aprobatę, również w takich okolicznościach, jak wydanie go po wszczęciu postępowania na podstawie art. 61 i nast. ustawy Prawo budowlane. Jednakże, co jest istotą niniejszej sprawy, sąd zauważa sprzeczność między treścią rozstrzygnięcia a jego uzasadnieniem, przez co doszło do istotnego naruszenia art. 107 k.p.a., a konsekwencji również naruszenia art. 81c ust. 2 w związku z art. 62 ust. 3 ustawy Prawo budowlane. W treści rozstrzygnięcia nakładającego obowiązek przedstawienia ekspertyzy dotyczącej "stanu technicznego skarpy" na działce nr 640/21, zawierającej wskazanie "sposobu likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości, czyli osuwania się skarpy na tej nieruchomości" nie ma mowy o obiekcie budowlanym. W uzasadnieniu wskazuje się na "zły stan techniczny skarpy", upatrywany w wykonaniu szeregu murów oporowych, "kilku tarasowych uskoków umocnionych elementami wykonanymi niezgodnie ze sztuką budowlaną". Istnieje zatem oczywista sprzeczność między nałożonym obowiązkiem, który nie odnosi się do stanu technicznego obiektu budowlanego, lecz skarpy usytuowanej na przedmiotowej działce, a ustalonymi okolicznościami, z których wynikać może uzasadniona wątpliwość co do stanu technicznego konstrukcji oporowych znajdujących się na skarpie. W konsekwencji błędnie organ odwoławczy zaaprobował stanowisko polegające na konieczności oceny "stanu technicznego skarpy", bez wyraźnego wskazania, jakiego obiektu budowlanego czy też robót budowlanych dotyczyć ma ekspertyza. Również sposób likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości odnosić się powinien do obiektu budowlanego, bowiem przedmiotowa ekspertyza, która ma wskazać sposób likwidacji "osuwania się skarpy" wykracza poza normę wynikającą z art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane. Postanowienie dowodowe przewidziane w tym przepisie odnosi się ściśle do elementów pozostających w kompetencjach organów budowlanych. Skarpa ukształtowana naturalnie pozostaje elementem krajobrazowym i tylko obiekty budowlane na niej usytuowane mogą stanowić przedmiot zainteresowania organów nadzoru budowlanego. Do problemu tego odnosi się organ odwoławczy wskutek zarzutów zażalenia, jednakże akceptuje treść rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji mimo oczywistej sprzeczności między treścią nakazu a uzasadnieniem konieczności nałożenia obowiązku sporządzenia ekspertyzy.
Nie ulega wątpliwości, że konstrukcje oporowe, zaliczone do budowli wymienionych w art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane (w ustawie tej nie ma definicji pojęcia "mur oporowy"), stanowią obiekty budowlane (niebędące budynkiem ani obiektem małej architektury). Pełnią funkcję wspierającą podwyższoną powierzchnię terenu, zabezpieczając teren przed osuwaniem się gruntu z terenu położonego wyżej. Z tego punktu widzenia zły stan techniczny murków oporowych może wpływać na osuwanie się skarpy. Trzeba też zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 61 pkt 2 ustawy Prawo budowlane właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany zapewnić, dochowując należytej staranności, bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych odziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska.
Zatem obowiązki właściciela obiektu budowlanego związane z jego utrzymaniem korelują z obowiązkami organu nadzoru budowlanego, o których mowa z kolei w art. 62 ustawy Prawo budowlane. Niniejsze postanowienie dowodowe, aby należycie spełniało swoją funkcję, poza koniecznością wykazania uzasadnionych wątpliwości co do stanu technicznego obiektu budowlanego musi jednak zawierać jednoznacznie sformułowany nakaz odnośnie zakresu ekspertyzy czy oceny stanu technicznego, jej przedmiotu, odnosząc go również do obiektu budowlanego, określając treść tego obowiązku w sposób niebudzący wątpliwości, skoro już organ administracji przerzuca koszty postępowania administracyjnego na stronę tego postępowania. Nie można było przy pomocy postanowienia podjętego na podstawie art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane, tak jak to uczyniono w okolicznościach niniejszej sprawy, nakładać na właścicieli działki nr [...] obowiązek ustalenia przy pomocy ekspertyzy przyczyny osuwania się skarpy i sposobu jej zabezpieczenia. Tymczasem treść kwestionowanego rozstrzygnięcia w istocie zmierza do takiego celu, co w sposób oczywisty narusza zarówno ten przepis jak i art. 62 ust. 3 ustawy Prawo budowlane, gdyż obowiązek przedstawienia ekspertyzy stanu skarpy oraz sposobu likwidacji osuwania się skarpy nie dotyczy obiektu budowlanego ani wykonanych robót budowlanych. Opisane naruszenia miały istotny wpływ na wynik sprawy, bowiem organ drugiej instancji nie mógł wydać w trybie odwoławczym postanowienia na mocy art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 144 k.p.a.
Z przedstawionych względów sąd uznał, że zarzuty skargi co do naruszenia art. 81c ust. 2 i art. 62 ust. 3 ustawy Prawo budowlane są zasadne. Sąd natomiast nie może odnieść się do zarzutów odnośnie ustalonego stanu faktycznego wynikających z dołączonego do skargi dowodu w postaci ekspertyzy, sporządzonej w grudniu 2013 r., ponieważ jak wynika z akt administracyjnych nie została ona dostarczona organowi przed wydaniem zaskarżonego postanowienia. Sąd administracyjny nie czyni samodzielnych ustaleń ani nie dokonuje oceny materiału dowodowego nieznanego organowi administracji przed wydaniem rozstrzygnięcia. Zatem w ponowionym postępowaniu przed Wojewódzkim Inspektorem Nadzoru Budowlanego dowód ten może być jedynie przedmiotem oceny tego organu, pod kątem przydatności w dalszym postępowaniu. Natomiast wskutek uwzględnienia skargi organ odwoławczy ponownie rozpatrzy zażalenie skarżących uwzględniając ocenę prawną i wskazania sądu co do treści obowiązku nałożonego w trybie art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane.
Z przedstawionych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchylił zaskarżone postanowienie. O kosztach sąd orzekł na wniosek skarżących na podstawie art. 200 i art. 205 tej ustawy ustalając, że na zasądzone koszty składa się uiszczony w sprawie wpis sądowy.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Dorota Jadwiszczok /przewodniczący/Jolanta Górska
Mariola Jaroszewska /sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok, Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Górska, Sędzia WSA Mariola Jaroszewska (spr.), Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Maria Flisikowska, po rozpoznaniu w Gdańsku na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2014 r. sprawy ze skargi H. L. – G. i L. G. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 18 lutego 2014 r., nr [...] w przedmiocie nałożenia obowiązku przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego skarpy 1. uchyla zaskarżone postanowienie, 2. określa, że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane, 3. zasądza od Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego solidarnie na rzecz skarżących H. L. – G. i L. G. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Postanowieniem nr [...] z dnia 12 listopada 2013 r., podjętym na podstawie art. 81c ust. 2 w związku z art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (Dz. U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623, ze zm.), Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego nałożył na L. G. i H. L. – G. obowiązek sporządzenia i przedłożenia w powiatowym inspektoracie nadzoru budowlanego wykonanej przez osoby uprawnione ekspertyzy dotyczącej stanu technicznego skarpy zlokalizowanej na działce nr [...] obręb G. od strony działki gminnej nr [...], zawierającej wskazanie sposobu likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości, czyli osuwania się skarpy na tej nieruchomości w kierunku ul. C. w G. Oznaczono termin wykonania obowiązku do dnia 31 grudnia 2013 r.
Jak wynika z uzasadnienia, na skutek pisma K. G. – właścicielki działki nr [...] wszczęto postępowanie dotyczące :"zabezpieczenia skarpy znajdującej się na terenie działki gminnej nr [...], pomiędzy działką nr [...] a działkami nr [...] i nr [...]" oraz zawiadomiono strony o przeprowadzeniu dowodu z oględzin. Podczas oględzin nieruchomości – działek nr[...]-[...] w dniu 26 czerwca 2012 r. stwierdzono, że stan skarpy na działce nr [...] nie budzi zastrzeżeń, jest ona stabilna. Natomiast skarpa na działce nr [...], położonej przy ul. S. w G., ulega obsuwaniu w całości na teren tej działki. Na skarpie stwierdzono szereg nieumiejętnej ingerencji poprzez wzniesienie szeregu murków, przez co skarpa schodzi tarasami w stronę ul. C. Ostatni z murków, na którym znajduje się siatka ogrodzeniowa, graniczący z działką nr [...], uległ awarii. Przy nim znajdują się pozostałości starszego muru. Wszystkie kolejne konstrukcje mające na działce nr [...] pełnić funkcję oporową wykazują nachylenie w kierunku ul. C., co według organu wskazuje na systematyczne osuwanie się skarpy na działce zobowiązanych. Odmienna sytuacja na tej samej skarpie na działkach nr [...] i [...] spowodowana jest ingerencją w jej strukturę. Nie potwierdził organ, aby ewentualna zmiana poziomu terenu u podnóża skarpy wskazywana przez strony była przyczyną osuwania się skarpy. Jako prawdopodobna przyczynę osuwania skarpy wraz z murkami wskazał organ wykonanie w przeszłości na tej części skarpy, na której stwierdzono nieprawidłowości prób jej zagospodarowania i urządzenia poprzez wykonanie kilku tarasowych uskoków, umocnionych elementami wykonanymi niezgodnie ze sztuka budowlaną.
Organ uznał, że osuwanie się mas ziemi na działce nr [...] przy ul. S. może zagrozić budynkom położonym poniżej, czyli przy ul. C. oraz zagrozić budynkowi położonemu na tej działce.
Organ ocenił w związku z tymi ustaleniami jako pilne wykonanie ekspertyzy dotyczącej stanu technicznego i przyczyny osuwania się części skarpy, zawierającej też wskazanie sposobu likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości. Powołując się na art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane wskazał, że koszty wykonania ekspertyzy obciążają zobowiązanych. Poinformował też, że zgodnie z art. 81c ust. 4 niedostarczenie w wyznaczonym terminie ekspertyzy organ może zlecić jej wykonanie na koszt osoby zobowiązanej.
Zażalenie na to postanowienie złożyli L. G. i H. L. G., wnosząc o jego uchylenie i domagając się wstrzymania jego wykonania.
Zarzucili naruszenie art. 81c ust. 2 oraz art. 62 ust. 3 ustawy Prawo budowlane, w których mowa o przedstawieniu ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego części, natomiast skarpa nie jest obiektem budowlanym zgodnie z art. 3 ust. 1 tej ustawy.
Wskazali na nierówne traktowanie w sprawie z uwagi na krótki termin wykonania obowiązku w sytuacji, gdy wydano postanowienie po 15 miesiącach od wniosku K. G. o zabezpieczenie skarpy znajdującej się na działce gminnej.
Zarzucili błąd w ustaleniach organu pierwszej instancji co do tego, że skarpa ulega osuwaniu się w całości na działkę nr [...], co wynika z kierunku nachylenia murków oporowych (w stronę ul. C.). Twierdzą, że funkcją takich murów jest stawianie oporów napierającej skarpie. Kwestionują również twierdzenie dotyczące stwierdzenia szeregu nieumiejętnych ingerencji poprzez wzniesienie szeregu murów. Wyjaśniają, że tylko środkowy mur nieznacznie odchylił się od pionu, a mury nie posiadały znamion uszkodzenia. Wybudowane zostały 30 lat temu przez firmę budowlaną, zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i przez lata spełniały swoją funkcję. Nie stanowią żadnego zagrożenia dla funkcjonowania skarpy. Również podczas oględzin w dniu 26 czerwca 2012 r. nie stwierdzono ich awarii. Kwestionują wnioski co do osuwania się skarpy oraz wykonania umocnień niezgodnie ze sztuką budowlaną.
Skarżący domagają się przedstawienia przez organ ekspertyzy, na podstawie której wyciągnął wnioski co do osuwania się skarpy i nieumiejętnej ingerencji w skarpę, a także ustalenia jako przyczyny uszkodzenia "granicznego" muru tylko i wyłącznie zagospodarowania terenu na działce nr [...].
Zdaniem skarżących organ nie uwzględnił okoliczności odprowadzania wód opadowych z dachu i tarasów na działce nr [...] na koronę przedmiotowej skarpy. Nieprawidłowe zagospodarowanie wód opadowych i ich odprowadzanie na skarpę ma zasadnicze znaczenie dla sprawy zabezpieczenia skarpy znajdującej się na terenie działki gminnej nr [...] pomiędzy działką nr [...] a działkami nr [...] i [...] i fakt ten powinien być wzięty pod uwagę w postępowaniu i wydanym postanowieniu. W zażaleniu poinformowano, że skarżący monitorują stan obiektów budowlanych zlokalizowanych na skarpie, czyli murków oporowych na terenie swojej działki.
Postanowieniem z dnia 18 lutego 2014 r. nr [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie w części dotyczącej nałożenia obowiązku, uchylił natomiast w części dotyczącej terminu wykonania obowiązku i ustalił nowy termin do dnia 31 marca 2014 r. Postanowienie podjęte zostało na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 w związku z art. 144 k.p.a. Ustalenie nowego terminu wykonania obowiązku nastąpiło wobec upływu terminu określonego w zaskarżonym postanowieniu organu pierwszej instancji.
W uzasadnieniu opisano dotychczasowy przebieg sprawy oraz przedstawiono ustalenia dokonane przez organ pierwszej instancji, na podstawie oględzin przeprowadzonych w dniu 26 czerwca 2012 r. Następnie organ odwoławczy przytoczył treść art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane, zgodnie z którym organy architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, w razie powstania uzasadnionych wątpliwości co do jakości robót budowlanych a także stanu technicznego obiektu budowlanego, mogą nałożyć w drodze postanowienia na osoby, o których mowa w ust. 1, obowiązek dostarczenia w określonym terminie odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz, które określą stan techniczny i sposób likwidacji występujących nieprawidłowości. Organ pierwszej instancji stwierdził, że zły stan techniczny skarpy na działce nr [...] spowodowany został ingerencją właściciela działki, poprzez wykonanie w przeszłości na tej części skarpy kilku tarasowych uskoków umocnionych elementami wykonanymi niezgodnie ze sztuka budowlaną. Uzasadnia to wątpliwości co do stanu technicznego obiektu budowlanego, z tej przyczyny prawidłowo nałożono na właścicieli skarpy obowiązek dostarczenia ekspertyzy stanu technicznego tej skarpy, zawierającej wskazanie sposobu likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości, czyli osuwania się skarpy.
Odnosząc się do argumentów zażalenia organ odwoławczy wyjaśnił, że naturalnie ukształtowana skarpa nie jest obiektem budowlanym, natomiast wykonanie na skarpie robót budowlanych w postaci murków oporowych powodujących powstanie tarasów podlega ustawie Prawo budowlane, dlatego zastosowanie do tak uformowanej skarpy art. 81c jest prawnie uzasadnione. Natomiast kwestia nieprawidłowego odprowadzenia wód opadowych z obiektu usytuowanego na działce nr [...] nie była przedmiotem niniejszego postępowania, dlatego nie może mieć wpływu na podjęte rozstrzygnięcie.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku (nazwanej zażaleniem) H. L. – G. i L. G. powtarzają wszystkie zarzuty i argumenty zawarte w zażaleniu. Dodatkowo podają, że ponieważ Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego nie odniósł się do ich wniosku o wstrzymanie wykonania postanowienia organu pierwszej instancji wykonali nakazaną ekspertyzę. Ekspertyza dołączona została do skargi i zdaniem skarżących potwierdza ich zarzuty o nieprawidłowości twierdzeń i błędnych wnioskach zawartych w uzasadnieniu postanowienia Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Ponadto w ekspertyzie wskazuje się na istotna rolę nieprawidłowego zagospodarowania wód deszczowych na działkach sąsiednich, co nie zostało uwzględnione przez organ pierwszej instancji.
Domagają się w skardze uchylenia zaskarżonego postanowienia.
W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie, ponawiając dotychczasową argumentację.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył co następuje.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności organów administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to, że zadaniem sądu administracyjnego jest zbadanie zgodności zaskarżonej decyzji z przepisami zarówno prawa materialnego jak i procesowego, w odniesieniu do stanu faktycznego istniejącego w chwili wydania zaskarżonej decyzji. Przy czym sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną – zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).
Kontrolując zaskarżone postanowienie w świetle przedstawionych kryteriów sąd uznał, że narusza ono prawo, wobec czego skarga podlegała uwzględnieniu.
Przedmiotem kontroli jest postanowienie organu nadzoru budowlanego wydane w oparciu o przepis art. 81c ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r., poz. 1409). Podany przepis przewiduje, że organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, w razie powstania uzasadnionych wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych, a także stanu technicznego obiektu budowlanego, mogą nałożyć, w drodze postanowienia, na osoby, o których mowa w ust. 1 (to jest na uczestników procesu budowlanego, właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego), obowiązek dostarczenia w określonym terminie odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz. Koszty ocen i ekspertyz ponosi osoba zobowiązana do ich dostarczenia.
Postanowienie wydane w tym trybie ma charakter dowodowy, jak przyjmuje się powszechnie w orzecznictwie, co oznacza, że podejmowane jest w ramach już toczącego się postępowania, bądź też może stanowić element postępowania wyjaśniającego, uzasadniający wszczęcie określonego postępowania administra-cyjnego, wynikającego z przepisów ustawy Prawo budowlane. W judykaturze prezentowane jest też jednolicie stanowisko, że przepis art. 81c ust. 2 tej ustawy daje uprawnienie do nałożenia obowiązku dostarczenia ocen technicznych lub ekspertyz gdy istnieją uzasadnione wątpliwości, a więc nie jakiekolwiek wątpliwości, ale o charakterze kwalifikowanym. Ponieważ przepis ten ma charakter szczególny, nie można dokonywać wykładni rozszerzającej. Stąd też organ, wydając postanowienie na podstawie art. 81c ust. 2 obowiązany jest wykazać istnienie uzasadnionych wątpliwości, czyli spełnienie ustawowej przesłanki w danym konkretnym stanie faktycznym (zob. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 12 maja 2011 r., sygn. akt II OSK 865/10; z dnia 15 maja 2012 r., sygn. akt II OSK 353/11, dostępne w centralnej bazie orzeczeń sądów administracyjnych na stronie www.orzeczenia.nsa.gov.pl; z dnia 13 września 2011 r., sygn. akt II OSK 1331/10, LEX nr 1151841).
Niemniej istotne jest, aby poza wykazaniem uzasadnionych wątpliwości organ precyzyjnie wskazał jaką ekspertyzę, czego dotyczącą i w jakim zakresie strona jest obowiązana przedłożyć. Treść przepisu determinuje bowiem przedmiot ekspertyzy (oceny technicznej), gdyż odnosi się on do: jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych oraz stanu technicznego obiektu budowlanego. Trzeba też zaznaczyć, że wyjątkowość stosowania art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane, którego skutkiem jest przerzucenie na stronę zobowiązaną kosztów ustalenia jakości czy też stanu technicznego obiektu budowlanego, wynika z faktu, że co do zasady organy wymienione w tym przepisie posiadają wiedzę specjalistyczną z zakresu normowanego ustawą Prawo budowlane, nie są w jednak w stanie przy użyciu posiadanej wiedzy i środków, którymi dysponują rozstrzygnąć powstałej wątpliwości (tak też w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 kwietnia 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 91/14, LEX nr 1466154).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy zgodzić się trzeba ze skarżącymi, że ekspertyza nałożona postanowieniem organu pierwszej instancji z dnia 12 listopada 2013 r. utrzymanym w mocy zaskarżonym postanowieniem z dnia 18 lutego 2014 r. nie spełnia wymogów określonych przepisem art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane. Jak wynika ze wskazanej w rozstrzygnięciu organu nadzoru budowlanego pierwszej instancji podstawy prawnej – art. 62 ust. 3 ustawy Prawo budowlane wydane zostało po wszczęciu postępowania administracyjnego na podstawie przepisów Rozdziału 5 tej ustawy, normującego kwestie związane z utrzymaniem obiektów budowlanych. Na podstawie art. 62 ust. 3 organ nadzoru budowlanego - w razie stwierdzenia nieodpowiedniego stanu technicznego obiektu budowlanego lub jego części, mogącego spowodować zagrożenie: życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska - nakazuje przeprowadzenie kontroli, o której mowa w ust. 1, a także może żądać przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego części. W piśmiennictwie i judykaturze wyjaśnia się, że w zależności od konkretnego stanu faktycznego ustalenia dokonane przez organ co do stanu technicznego obiektu budowlanego mogą stanowić wystarczającą podstawę do nakazania przeprowadzenia kontroli i w takim przypadku, jeżeli będzie to konieczne, organ nadzoru budowlanego w decyzji może orzec również obowiązku przedstawienia ekspertyzy. Wyniki przeprowadzonej kontroli oraz treść przedłożonej ekspertyzy mogą stanowić podstawę do podjęcia decyzji przewidzianej w art. 66 bądź art. 67 Prawa budowlanego. Możliwa jest również sytuacja gdy w trakcie postępowania organ dojdzie do przekonania, że niezbędne jest wykonanie ekspertyzy technicznej obiektu budowlanego. Wówczas orzeczenie o obowiązku przedstawienia ekspertyzy ma charakter dowodowy, a właściwą formą działania będzie forma postanowienia, zgodnie z art. 123 § 1 k.p.a. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 stycznia 2013 r., sygn. akt II OSK 1657/11, LEX nr 1341563 oraz przywołane w nim wyroki tego sądu a także Prawo budowlane. Komentarz, pod. red. A. Glinieckiego, wyd. LexisNexis, Warszawa 2012, s. 582-583).
Z tego punktu widzenia forma zaskarżonego rozstrzygnięcia, będącego postanowieniem dowodowym podjętym na podstawie art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane zasługuje na aprobatę, również w takich okolicznościach, jak wydanie go po wszczęciu postępowania na podstawie art. 61 i nast. ustawy Prawo budowlane. Jednakże, co jest istotą niniejszej sprawy, sąd zauważa sprzeczność między treścią rozstrzygnięcia a jego uzasadnieniem, przez co doszło do istotnego naruszenia art. 107 k.p.a., a konsekwencji również naruszenia art. 81c ust. 2 w związku z art. 62 ust. 3 ustawy Prawo budowlane. W treści rozstrzygnięcia nakładającego obowiązek przedstawienia ekspertyzy dotyczącej "stanu technicznego skarpy" na działce nr 640/21, zawierającej wskazanie "sposobu likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości, czyli osuwania się skarpy na tej nieruchomości" nie ma mowy o obiekcie budowlanym. W uzasadnieniu wskazuje się na "zły stan techniczny skarpy", upatrywany w wykonaniu szeregu murów oporowych, "kilku tarasowych uskoków umocnionych elementami wykonanymi niezgodnie ze sztuką budowlaną". Istnieje zatem oczywista sprzeczność między nałożonym obowiązkiem, który nie odnosi się do stanu technicznego obiektu budowlanego, lecz skarpy usytuowanej na przedmiotowej działce, a ustalonymi okolicznościami, z których wynikać może uzasadniona wątpliwość co do stanu technicznego konstrukcji oporowych znajdujących się na skarpie. W konsekwencji błędnie organ odwoławczy zaaprobował stanowisko polegające na konieczności oceny "stanu technicznego skarpy", bez wyraźnego wskazania, jakiego obiektu budowlanego czy też robót budowlanych dotyczyć ma ekspertyza. Również sposób likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości odnosić się powinien do obiektu budowlanego, bowiem przedmiotowa ekspertyza, która ma wskazać sposób likwidacji "osuwania się skarpy" wykracza poza normę wynikającą z art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane. Postanowienie dowodowe przewidziane w tym przepisie odnosi się ściśle do elementów pozostających w kompetencjach organów budowlanych. Skarpa ukształtowana naturalnie pozostaje elementem krajobrazowym i tylko obiekty budowlane na niej usytuowane mogą stanowić przedmiot zainteresowania organów nadzoru budowlanego. Do problemu tego odnosi się organ odwoławczy wskutek zarzutów zażalenia, jednakże akceptuje treść rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji mimo oczywistej sprzeczności między treścią nakazu a uzasadnieniem konieczności nałożenia obowiązku sporządzenia ekspertyzy.
Nie ulega wątpliwości, że konstrukcje oporowe, zaliczone do budowli wymienionych w art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane (w ustawie tej nie ma definicji pojęcia "mur oporowy"), stanowią obiekty budowlane (niebędące budynkiem ani obiektem małej architektury). Pełnią funkcję wspierającą podwyższoną powierzchnię terenu, zabezpieczając teren przed osuwaniem się gruntu z terenu położonego wyżej. Z tego punktu widzenia zły stan techniczny murków oporowych może wpływać na osuwanie się skarpy. Trzeba też zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 61 pkt 2 ustawy Prawo budowlane właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany zapewnić, dochowując należytej staranności, bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych odziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska.
Zatem obowiązki właściciela obiektu budowlanego związane z jego utrzymaniem korelują z obowiązkami organu nadzoru budowlanego, o których mowa z kolei w art. 62 ustawy Prawo budowlane. Niniejsze postanowienie dowodowe, aby należycie spełniało swoją funkcję, poza koniecznością wykazania uzasadnionych wątpliwości co do stanu technicznego obiektu budowlanego musi jednak zawierać jednoznacznie sformułowany nakaz odnośnie zakresu ekspertyzy czy oceny stanu technicznego, jej przedmiotu, odnosząc go również do obiektu budowlanego, określając treść tego obowiązku w sposób niebudzący wątpliwości, skoro już organ administracji przerzuca koszty postępowania administracyjnego na stronę tego postępowania. Nie można było przy pomocy postanowienia podjętego na podstawie art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane, tak jak to uczyniono w okolicznościach niniejszej sprawy, nakładać na właścicieli działki nr [...] obowiązek ustalenia przy pomocy ekspertyzy przyczyny osuwania się skarpy i sposobu jej zabezpieczenia. Tymczasem treść kwestionowanego rozstrzygnięcia w istocie zmierza do takiego celu, co w sposób oczywisty narusza zarówno ten przepis jak i art. 62 ust. 3 ustawy Prawo budowlane, gdyż obowiązek przedstawienia ekspertyzy stanu skarpy oraz sposobu likwidacji osuwania się skarpy nie dotyczy obiektu budowlanego ani wykonanych robót budowlanych. Opisane naruszenia miały istotny wpływ na wynik sprawy, bowiem organ drugiej instancji nie mógł wydać w trybie odwoławczym postanowienia na mocy art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 144 k.p.a.
Z przedstawionych względów sąd uznał, że zarzuty skargi co do naruszenia art. 81c ust. 2 i art. 62 ust. 3 ustawy Prawo budowlane są zasadne. Sąd natomiast nie może odnieść się do zarzutów odnośnie ustalonego stanu faktycznego wynikających z dołączonego do skargi dowodu w postaci ekspertyzy, sporządzonej w grudniu 2013 r., ponieważ jak wynika z akt administracyjnych nie została ona dostarczona organowi przed wydaniem zaskarżonego postanowienia. Sąd administracyjny nie czyni samodzielnych ustaleń ani nie dokonuje oceny materiału dowodowego nieznanego organowi administracji przed wydaniem rozstrzygnięcia. Zatem w ponowionym postępowaniu przed Wojewódzkim Inspektorem Nadzoru Budowlanego dowód ten może być jedynie przedmiotem oceny tego organu, pod kątem przydatności w dalszym postępowaniu. Natomiast wskutek uwzględnienia skargi organ odwoławczy ponownie rozpatrzy zażalenie skarżących uwzględniając ocenę prawną i wskazania sądu co do treści obowiązku nałożonego w trybie art. 81c ust. 2 ustawy Prawo budowlane.
Z przedstawionych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchylił zaskarżone postanowienie. O kosztach sąd orzekł na wniosek skarżących na podstawie art. 200 i art. 205 tej ustawy ustalając, że na zasądzone koszty składa się uiszczony w sprawie wpis sądowy.
