I SA/Po 1103/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
2013-12-05Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Dominik Mączyński /sprawozdawca/
Katarzyna Nikodem
Waldemar Inerowicz /przewodniczący/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Waldemar Inerowicz Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Nikodem Sędzia WSA Dominik Mączyński (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Ratajczak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 05 grudnia 2013r. sprawy ze skargi A sp. j. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy zwolnienia spod egzekucji składników majątkowych zajętych w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym oddala skargę
Uzasadnienie
Wnioskiem z dnia [...] lutego 2012 r., uzupełnionym pismem z dnia [...] marca 2012 r., A. & A. Sp. j., H. A., L. A. z siedzibą w X., reprezentowana przez radcę prawnego, wystąpiła do Naczelnika Urzędu Skarbowego w P., na podstawie art. 13 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej w skrócie: "u.p.e.a."), o zwolnienie spod egzekucji środków trwałych - w postaci maszyn i urządzeń oraz pojazdów mechanicznych należących do spółki - zajętych protokołem z dnia [...] sierpnia 2011 r. W argumentacji zgłoszonego żądania spółka podniosła, że sprzedaż zajętych ruchomości w nieznacznym stopniu wpłynie na zmniejszenie jej zadłużenia, natomiast może wpłynąć na zachwianie jej płynności finansowej i ogłoszenie upadłości.
Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2012 r., nr [...], Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. odmówił A. & A. Sp. j. zwolnienia spod egzekucji wszystkich wymienionych w protokole zajęcia z dnia [...] sierpnia 2011 r. składników majątkowych zobowiązanego. Rozstrzygnięcie to zostało postanowieniem Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia [...] września 2012 r., nr [...], uchylone w całości, a sprawa przekazana organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.
W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy, Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. postanowieniem z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...], [...], działając na podstawie art. 13 § 1 w związku z art. 17 § 1 u.p.e.a., odmówił A. & A. Sp. j. zwolnienia spod egzekucji wszystkich wymienionych w protokole zajęcia składników majątkowych zobowiązanego zajętych w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym.
W motywach rozstrzygnięcia wskazano, że Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. działając na podstawie tytułów wykonawczych wystawionych przez ZUS Oddział w P. obejmujących zaległości na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, własnych tytułów wykonawczych obejmujących zaległości w podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób fizycznych, a także tytułów wykonawczych wystawionych przez Burmistrza Gminy A. obejmujących zaległości w podatku od środków transportu, w dniu [...] sierpnia 2011 r. dokonał zajęcia środków trwałych w postaci maszyn i urządzeń oraz pojazdów mechanicznych należących do A. & A. Sp. j. H. A., L. A.
Pismem z dnia [...] września 2012 r. organ I instancji zwrócił się do zobowiązanej o sprecyzowanie, czy wniosek z dnia [...] lutego 2012 r. dotyczy zwolnienia spod egzekucji ruchomości zajętych na rzecz wszystkich wierzycieli uczestniczących w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym tj. ZUS w P., Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. oraz Burmistrza Gminy A. Odpowiadając na powyższe spółka w piśmie z dnia [...] września 2012 r. wyjaśniła, że jej wniosek dotyczy ruchomości zajętych na rzecz ZUS w P. oraz Naczelnika Urzędu Skarbowego w P., natomiast należności na rzecz Burmistrza Gminy A., zgodnie z oświadczeniem wspólników spółki, zostały już uregulowane.
Kierując się dyspozycją art. 13 § 1 u.p.e.a. organ egzekucyjny wystąpił do wierzycieli spółki z wnioskiem o zajęcia stanowiska w sprawie.
Postanowieniem z dnia [...] września 2012 r. ZUS Oddział w P. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko - wyrażone w postanowieniu z dnia [...] maja 2012 r. - i odmówił zwolnienia spod egzekucji środków trwałych należących do zobowiązanej.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w P., jako wierzyciel, także nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku zobowiązanej. Wskazano bowiem, że zadłużenie spółki z tytułu podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego objęte tytułami wykonawczymi sukcesywnie wzrasta i na dzień [...] listopada 2012 r. wynosi [...] zł należności głównej plus odsetki za zwłokę. Ponadto spółka nie zwróciła się z wnioskiem o rozłożenie zaległości na raty oraz nie przedstawiła żadnych realnych możliwości zaspokojenia zaległości. Podkreślono także, że choć zobowiązana podnosi, iż podejmuje próby sprzedaży nieruchomości będących własnością wspólników spółki, a kwoty uzyskane ze sprzedaży gruntów przeznaczy na pokrycie powstałego zadłużenia, to jednak nie podaje szczegółowych informacji w tym zakresie, ani dokładnego terminu spłaty zadłużenia. Wobec powyższego uznano, że argumenty te nie mogą być traktowane jako gwarancja zaspokojenia należności i nie mają decydującego wpływu na przebieg postępowania egzekucyjnego. Zwrócono również uwagę, że spółka, w piśmie z dnia [...] października 2012 r. skierowanym do ZUS, zapewniła, że do końca 2013 r. ureguluje zadłużenie wobec wszystkich wierzycieli, to jednak, w ocenie organu, dotychczasowy brak współpracy zarówno z wierzycielami, jak i z organem egzekucyjnym, czyni zasadnym uznanie złożonych przez dłużnika deklaracji za niewiarygodne.
Z kolei, Burmistrz Gminy A. w piśmie z dnia [...] października 2012 r. poinformował, że spółka nie uregulowała swoich zaległości z tytułu podatku od środków transportowych i na dzień [...] października 2012 r. posiada zadłużenie w wysokości [...] zł należności głównej plus odsetki za zwłokę. Ponadto zaznaczono, że zobowiązana nie wystąpiła do wierzyciela z wnioskiem o rozłożenie na raty, bądź umorzenie zaległości podatkowych i w zaistniałej sytuacji nie zachodzą żadne przesłanki mogące mieć wpływ na zawieszenie prowadzonego postępowania egzekucyjnego, zwolnienie ruchomości spod egzekucji lub wstrzymanie wykonania zastosowanych środków egzekucyjnych.
Organ egzekucyjny wskazał, że w wyniku podjętych działań egzekucyjnych ustalił, iż spółka nie posiada nieruchomości, a egzekucja z rachunków bankowych spółki okazała się nieskuteczna - dłużnicy zajętych wierzytelności, tj. Bank [...], Bank [...] w A. oraz Bank [...] S.A. poinformowali, że należące do spółki rachunki bankowe zostały zlikwidowane.
Mając na względzie powyższe, organ egzekucyjny stwierdził, że jedynymi składnikami majątku, do których można skierować egzekucję są ruchomości spółki. Podjęte natomiast działania polegające na zajęciu, wycenie oraz w dalszej kolejności sprzedaży ruchomości spółki, mające na celu choć częściowe zaspokojenie roszczeń wierzycieli, należy uznać za całkowicie słuszne.
W zażaleniu z dnia [...] grudnia 2012 r. spółka wniosła o uchylenie powyższego postanowienia, zarzucając naruszenie art. 7 § 2 u.p.e.a. W uzasadnieniu podniosła, że sprzedaż zajętych ruchomości tylko w nieznacznym stopniu wpłynie na wysokość jej zadłużenia oraz oznaczać będzie konieczność zlikwidowania działalności gospodarczej i ogłoszenia upadłości spółki. Żaląca się wskazała także, że wspólnicy spółki podjęli działania mające na celu zlikwidowanie całego zadłużenia wobec wierzycieli w wyniku sprzedaży działki nr [...] zapisanej w księdze wieczystej nr [...] położonej w X. przy ul. B. o pow. [...] m2, po uprzednim jej uporządkowaniu oraz podzieleniu na działki budowlane. Podkreśliła, że wierzyciele byli szczegółowo poinformowani o postępach w przygotowaniu działek do sprzedaży. Zarzuciła również, że nie jest prawdą, iż nie posiada nieruchomości, jak i to, że zajęte ruchomości są jedynymi składnikami, do których można skierować egzekucję. Wskazała bowiem, że ZUS był poinformowany, że L. A. jest właścicielem nieruchomości o pow. [...] m2 położonej w X., zapisanej w księdze wieczystej nr KW [...] w Sądzie Rejonowym w B., którą zamierza sprzedać, a uzyskane pieniądze przeznaczyć na zaspokojenie wierzycieli. Spółka wyraziła przekonanie, że w sytuacji, gdy wartość w/w nieruchomości wielokrotnie przewyższa wartość zobowiązań wobec wierzycieli, to zastosowany środek egzekucyjny w postaci zajęcia ruchomości (głównie maszyn niezbędnych do prowadzenia działalności) należy uznać za niewspółmierny. Ponadto stwierdziła, że sytuacja ekonomiczna wspólników w pełni rokuje na spłatę wszystkich zobowiązań do końca 2013 r.
Dyrektor Izby Skarbowej w P. postanowieniem z dnia [...] stycznia 2013 r., nr [...], wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (dalej w skrócie: "K.p.a.") oraz art. 13 u.p.e.a., utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie organu I instancji.
W motywach rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, że zajęcie ruchomości (maszyn) protokołem z dnia [...] sierpnia 2011 r. było dokonane na podstawie tytułów wykonawczych wystawionych przez trzech różnych wierzycieli, tj. Naczelnika Urzędu Skarbowego w P., ZUS Oddział w P. oraz Burmistrza Gminy A. Tym samym zgodnie z art. 13 § 1 u.p.e.a. do zwolnienia przedmiotowych ruchomości z egzekucji niezbędna była zgoda wszystkich wierzycieli. Zaznaczono, że ZUS postanowieniem z dnia [...] września 2012 r. nie wyraził zgody na zwolnienie zajętych ruchomości spod egzekucji. Burmistrz Gminy A. w piśmie z dnia [...] października 2012 r. wskazał, iż spółka nie uregulowała swoich zaległości z tytułu podatku od środków transportowych, a także, że nie wystąpiła z wnioskiem o rozłożenie zaległości na raty, tym samym nie zachodzą żadne przesłanki do zwolnienia ruchomości spod egzekucji. Z kolei Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. nie znalazł przesłanek do uwzględnienia wniosku spółki wskazując, że jej zadłużenie z tytułu podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego, objęte tytułami wykonawczymi, sukcesywnie wzrasta, a pomimo wysokiego zadłużenia spółka nadal nie reguluje bieżących zaległości.
W ocenie organu II instancji, podnoszone przez spółkę we wniosku o zwolnienie spod egzekucji, jak i w zażaleniu, argumenty przemawiające za zwolnieniem przedmiotowych ruchomości spod zajęcia, polegające na podejmowanych próbach sprzedaży nieruchomości będących własnością wspólników spółki i przeznaczeniu kwot uzyskanych ze sprzedaży gruntów na pokrycie powstałego zadłużenia, znacząco rozciągnięte w czasie, bez szczegółowych informacji nie mogą być traktowane jako gwarancja zaspokojenia należności i nie mają decydującego wpływu na przebieg postępowania egzekucyjnego. Mając natomiast na względzie dotychczasowy brak współpracy zarówno z wierzycielami, jak i organem egzekucyjnym, za niewiarygodne uznano zapewnienia wspólników zobowiązanej, że do końca 2013 r. uregulują oni zadłużenie wobec wszystkich wierzycieli.
W skardze złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu A. & A. Sp. j., H. A., L. A., reprezentowana przez radcę prawnego, wniosła o uchylenie powyższego postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej w P. oraz poprzedzającego go postanowienia organu I instancji, a także o zasądzenie kosztów postępowania. Zaskarżonym aktom zarzuciła naruszenie:
- prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 7, art. 8 i art. 11 K.p.a. polegające na nie uwzględnieniu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli przy załatwieniu sprawy, co nie pogłębiło zaufania obywateli do organów państwa, a nadto nie wyjaśnieniu skarżącej zasadności przesłanek, którymi się kierowały przy załatwieniu sprawy.
- przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 77 i art. 80 K.p.a. poprzez niewłaściwą ocenę całego materiału dowodowego.
- zastosowanie przez organ egzekucyjny najbardziej uciążliwego środka dla zobowiązanej, prowadzącego do jej upadłości, w sytuacji, gdy spółka wskazała organowi dwie nieruchomości pozwalające zaspokoić jego należności.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że w toku postępowania egzekucyjnego wspólnicy spółki wskazywali ZUS-owi, jak i Urzędowi Skarbowemu, że są właścicielami nieruchomości o powierzchni [...] m2 oraz [...] m2, których wartość wielokrotnie przewyższa wysokość ich zadłużenia wobec wierzycieli. Skarżąca podkreśliła, że nieruchomość o pow. [...] m2 jest nieużytkiem i wymaga uporządkowania, a następnie podzielenia na działki budowlane. Druga nieruchomość przeznaczona pod zabudowę w każdej chwili może być oddana wierzycielom do dyspozycji. Ponadto spółka zarzuciła, że zastosowany przez organ środek egzekucyjny w postaci sprzedaży maszyn i urządzeń rażąco narusza treść art. 7 § 2 u.p.e.a. Stwierdziła także, że w przypadku upadłości spółki źródło utrzymania utracą nie tylko jej wspólnicy, lecz również wszyscy pracownicy ([...]) oraz członkowie ich rodzin.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.
W trakcie rozprawy w dniu 5 grudnia 2013 r. pełnomocnik skarżącej podniósł, że organ egzekucyjny mógł skierować egzekucję do nieruchomości. Oświadczył, że do części nieruchomości skarżąca posiada decyzję o warunkach zabudowy z dnia [...] maja 2012 r., nr [...], wydaną przez Burmistrza Gminy A. Pełnomocnik złożył do akt kserokopię tej decyzji wraz z kserokopią mapy (projekt podziału) i wniósł o przeprowadzenie przez Sąd dowodu z tych dokumentów.
Odpowiadając na pytanie sędziego sprawozdawcy pełnomocnik skarżącej stwierdził, że powołał się na art. 13 § 1 u.p.e.a. kierując się interesem dłużnika, przy czym wskazał, że obecnie prawidłową podstawą prawną jest art. 33 pkt 8 u.p.e.a., jako podstawa do zarzutów egzekucyjnych dłużnika.
Pełnomocnik organu wniósł o oddalenie zgłoszonego przez pełnomocnika skarżącej wniosku o przeprowadzenie dowodu z dokumentów. Ponadto podniósł, że zmiana podstawy prawnej na tym etapie postępowania jest niedopuszczalna.
Sąd postanowił na podstawie art. 106 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej w skrócie: "P.p.s.a.") oddalić wniosek o przeprowadzenie dowodu z dokumentów – decyzji o warunkach zabudowy z dnia [...] maja 2012 r., nr [...], oraz projektu podziału.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ mimo uchybień procesowych, które miały miejsce w toku postępowania nie mogły mieć one istotnego wpływu na wynik sprawy, a zatem nie stanowiły podstawy do uchylenia zaskarżonego postanowienia na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. - Dz. U. z 2012 r., poz. 270; dalej: P.p.s.a.)
Na wstępie należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 13 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. – Dz. U z 2012 r., poz. 1015 ze zm.; dalej: u.p.e.a.) organ egzekucyjny, na wniosek zobowiązanego i ze względu na jego ważny interes, może zwolnić, na czas oznaczony lub nieoznaczony, z egzekucji w całości lub części określone składniki majątkowe zobowiązanego.
Zarzuty skargi dotyczą naruszenia art. 7, art. 8 i art. 11 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. – Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.; dalej: K.p.a.), polegającego na nie uwzględnieniu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli przy załatwieniu sprawy, co nie pogłębiło zaufania obywateli do organów państwa, a nadto nie wyjaśnieniu skarżącej zasadności przesłanek, którymi się kierowały przy załatwieniu sprawy oraz przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 77 i art. 80 K.p.a. poprzez niewłaściwą ocenę całego materiału dowodowego, a także zastosowanie przez organ egzekucyjny najbardziej uciążliwego środka dla zobowiązanej, prowadzącego do jej upadłości, w sytuacji, gdy spółka wskazała organowi dwie nieruchomości pozwalające zaspokoić jego należności.
Odnosząc się do poniesionych w skardze zarzutów należy wskazać, że zgodnie z art. 7 K.p.a. w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Na mocy art. 8 K.p.a. organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej. Natomiast na podstawie art. 11 K.p.a. organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Ponadto art. 77 § 1 K.p.a. stanowi, że organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy, a w świetle art. 80 K.p.a. Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.
Odnosząc powyższe do stanu faktycznego sprawy należy stwierdzić, że podstawą prawną zaskarżonego rozstrzygnięcia jest art. 13 § 1 u.p.e.a., normujący instytucję zwolnienia składnika majątkowego z egzekucji. Instytucja ta ma na gruncie postępowania egzekucyjnego w administracji charakter szczególny, gdyż dotyczy jedynie tych składników, które podlegają egzekucji, czyli nie zostały spod niej wyłączone na mocy art. 8 i 8a u.p.e.a. lub przepisów ustawy, do których ustawodawca odsyła w art. 9 i 10 § 1 u.p.e.a.
Jak trafnie wskazywał organ egzekucyjny w zaskarżonym postanowieniu, poza tym, że dany składnik majątku zobowiązanego musi podlegać egzekucji, zwolnienie z egzekucji wymaga spełnienia łącznie trzech przesłanek: po pierwsze, zobowiązany musi złożyć wniosek o zwolnienie, po drugie, musi zaistnieć w sprawie ważny interes zobowiązanego oraz po trzecie, zobowiązany musi uzyskać zgodę wierzyciela lub wierzycieli na zwolnienie.
W sprawie niesporne jest, że skarżąca spółka wystąpiła z wnioskiem z dnia [...] lutego 2012 r., uzupełnionym pismem z dnia [...] marca 2012 r. o zwolnienie spod egzekucji określonych składników majątku. W piśmie z dnia [...] marca 2012 r. pełnomocnik skarżącej spółki sprecyzował podstawę prawną wniosku z dnia [...] lutego 2012 r. wskazując na art. 13 § 1 u.p.e.a. Została więc spełniona pierwsza z przesłanek niezbędnych do zastosowania instytucji, o której mowa w art. 13 § 1 u.p.e.a. Jednakże z akt sprawy wynika, że zobowiązana nie uzyskała zgody wierzycieli na zastosowanie zwolnienia z egzekucji wskazanych składników majątku. Należy bowiem wskazać, że postanowieniem z dnia [...] września 2012 r. ZUS Oddział w P. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko - wyrażone w postanowieniu z dnia [...] maja 2012 r. - i odmówił zwolnienia spod egzekucji środków trwałych należących do zobowiązanej.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w P., jako wierzyciel, także nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku zobowiązanej. Wskazano bowiem, że zadłużenie spółki z tytułu podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego objęte tytułami wykonawczymi sukcesywnie wzrasta i na dzień [...] listopada 2012 r. wynosi [...] zł należności głównej plus odsetki za zwłokę. Ponadto spółka nie zwróciła się z wnioskiem o rozłożenie zaległości na raty oraz nie przedstawiła żadnych realnych możliwości zaspokojenia zaległości. Podkreślono także, że choć zobowiązana podnosi, iż podejmuje próby sprzedaży nieruchomości będących własnością wspólników spółki, a kwoty uzyskane ze sprzedaży gruntów przeznaczy na pokrycie powstałego zadłużenia, to jednak nie podaje szczegółowych informacji w tym zakresie, ani dokładnego terminu spłaty zadłużenia. Wobec powyższego uznano, że argumenty te nie mogą być traktowane jako gwarancja zaspokojenia należności i nie mają decydującego wpływu na przebieg postępowania egzekucyjnego. Zwrócono również uwagę, że spółka, w piśmie z dnia [...] października 2012 r. skierowanym do ZUS, zapewniła, że do końca 2013 r. ureguluje zadłużenie wobec wszystkich wierzycieli, to jednak, w ocenie organu, dotychczasowy brak współpracy zarówno z wierzycielami, jak i z organem egzekucyjnym, czyni zasadnym uznanie złożonych przez dłużnika deklaracji za niewiarygodne.
Z kolei, Burmistrz Gminy A., w piśmie z dnia [...] października 2012 r., poinformował, że spółka nie uregulowała swoich zaległości z tytułu podatku od środków transportowych i na dzień [...] października 2012 r. posiada zadłużenie w wysokości [...] zł należności głównej plus odsetki za zwłokę. Ponadto zaznaczono, że zobowiązana nie wystąpiła do wierzyciela z wnioskiem o rozłożenie na raty, bądź umorzenie zaległości podatkowych i w zaistniałej sytuacji nie zachodzą żadne przesłanki mogące mieć wpływ na bieg czynności egzekucyjnych.
Odnosząc się zaprezentowanego powyżej stanowiska Burmistrza Gminy A., należy stwierdzić, że jakkolwiek z treści pisma z dnia [...] października 2012 r. niespornie wynika, że organ ten nie wyraża zgody na zastosowanie art. 13 § 1 u.p.e.a., zostało ono wydane z naruszeniem przepisów postępowania. W doktrynie wskazuje się bowiem, że stanowisko takie winno zostać wyrażone w formie postanowienia (por. pkt 4.2 komentarza do art. 13 u.p.e.a., D. R. Kijowski, Komentarz do art.13 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, LEX 2013 – wydawnictwo elektroniczne).Uchybienie to jednak [...] nie mogło mieć istotnego wpływu na wynik sprawy, a zatem nie stanowiło podstawy do uchylenia zaskarżonego postanowienia na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. - Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Po pierwsze, należy podkreślić, że Burmistrz Gminy A. powołał w treści pisma sygnaturę akt sprawy, nie więc wątpliwości, że sporządził odpowiedź na pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. z dnia [...] października 2012 r., w którym organ egzekucyjny zwrócił się do wierzyciela o wyrażenie stanowiska w przedmiocie wniosku zobowiązanego o zwolnienie składników majątku z egzekucji na podstawie art. 13 § 1 u.p.e.a. Po drugie, w toku postępowania zobowiązany nie kwestionował stanowisk wyrażonych przez wierzycieli (w doktrynie dopuszcza się możliwość wniesienia zażalenia na stanowisko wierzyciela wyrażone na podstawie art. 13 § 1 u.p.e.a. – por. 4.3 komentarza do art. 13 u.p.e.a., D. R. Kijowski, Komentarz do art.13 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, LEX 2013 – wydawnictwo elektroniczne), a jego argumentacja zmierzała do wykazania, że zastosowano nadmiernie uciążliwy środek egzekucyjny. Przyznał to również pełnomocnik zobowiązanej spółki, który podczas rozprawy przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Poznaniu w dniu 5 grudnia 2013 r., podniósł, że organ egzekucyjny mógł skierować egzekucję do nieruchomości. Oświadczył, że do części nieruchomości skarżąca posiada decyzję o warunkach zabudowy z dnia [...] maja 2012 r., nr [...], wydaną przez Burmistrza Gminy A. Pełnomocnik złożył do akt kserokopię tej decyzji wraz z kserokopią mapy (projekt podziału). Stwierdził nadto, że pisząc wniosek w imieniu zobowiązanej spółki powołał się na art. 13 § 1 u.p.e.a., kierując się interesem dłużnika, przy czym przyznał, że prawidłową podstawą prawną kwestionowania czynności egzekucyjnych winien być art. 33 pkt 8 u.p.e.a., stanowiący podstawę wniesienia zarzutów. Po trzecie, organ egzekucyjny rozpoznający wniosek zobowiązanej o zwolnienie składników majątku z egzekucji nie miał żadnego wpływu na formę, w jakiej wierzyciel wyraził swoje stanowisko w sprawie. Nienależyta forma stanowiska wierzyciela – jak wspomniano wcześniej – mogła być kwestionowana wyłącznie przez zobowiązaną, czego zobowiązana nie uczyniła. Po czwarte, należy także podkreślić, że mimo wadliwej formy wyrażenia stanowiska przez Burmistrza Gminy A. w sprawie wniosku o zwolnienie z egzekucji składników majątku na podstawie art. 13 §1 u.p.e.a., stanowisko to nie mogło istotnie wpłynąć na wynik sprawy z uwagi na odmowę zgody na zwolnienie z egzekucji składników majątku wydaną przez pozostałych wierzycieli, tj. Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. oraz ZUS Oddział w P. Zwolnienie z egzekucji składnika majątku zobowiązanej spółki mogłoby natomiast nastąpić wyłącznie w sytuacji, gdyby wszyscy wierzyciele łącznie wyrazili zgodę na zwolnienie.
Wobec braku zgody wierzycieli na zwolnienie określonych składników spod egzekucji zbędna jest w sprawie analiza zaistnienia ważnego interesu zobowiązanego. Ustalenia w tym zakresie nie mogą bowiem wpłynąć na wynik sprawy, z uwagi na niespełnienie koniecznego warunku zastosowania art. 13 § 1 u.p.e.a., tj. z uwagi na brak zgody wierzycieli na zwolnienie określonych składników majątku z egzekucji.
Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienia należy stwierdzić, że zaskarżone postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w P. nie narusza art. 7, art. 8, art. 11, art. 77 i art. 80 K.p.a. w stopniu uzasadniającym jego uchylenie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a., ponieważ opisane powyżej uchybienia normom procesowym nie mogły mieć istotnego wpływu na wyniku sprawy. W zaskarżonym postanowieniu i poprzedzającym je postanowieniu organu pierwszej instancji, mimo uchybień formalnych, które nie mogły mieć wpływu na wynik sprawy, prawidłowo został zastosowany art. 13 § 1 u.p.e.a., wobec czego zasadnie odmówiono zwolnienia składników majątku zobowiązanej z egzekucji.
Dodatkowo należy wskazać, że Sąd oddalił na rozprawie wniosek pełnomocnika skarżącej spółki o przeprowadzenie dowodu z dokumentów – decyzji o warunkach zabudowy z dnia [...] maja 2012 r., nr [...] oraz projektu podziału, ponieważ dowód ten nie spełniał warunków, o których mowa w art. 106 § 3 P.p.s.a., zgodnie z którym sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. Przedłożone przez skarżącą spółkę dokumenty nie dotyczyły istoty sprawy i w żaden sposób nie zmierzały do wyjaśnienia istotnych wątpliwości.
Z tych powodów Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. - Dz. U. z 2012 r., poz. 270) orzekł, jak w sentencji wyroku.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Dominik Mączyński /sprawozdawca/Katarzyna Nikodem
Waldemar Inerowicz /przewodniczący/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Waldemar Inerowicz Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Nikodem Sędzia WSA Dominik Mączyński (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Ratajczak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 05 grudnia 2013r. sprawy ze skargi A sp. j. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy zwolnienia spod egzekucji składników majątkowych zajętych w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym oddala skargę
Uzasadnienie
Wnioskiem z dnia [...] lutego 2012 r., uzupełnionym pismem z dnia [...] marca 2012 r., A. & A. Sp. j., H. A., L. A. z siedzibą w X., reprezentowana przez radcę prawnego, wystąpiła do Naczelnika Urzędu Skarbowego w P., na podstawie art. 13 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej w skrócie: "u.p.e.a."), o zwolnienie spod egzekucji środków trwałych - w postaci maszyn i urządzeń oraz pojazdów mechanicznych należących do spółki - zajętych protokołem z dnia [...] sierpnia 2011 r. W argumentacji zgłoszonego żądania spółka podniosła, że sprzedaż zajętych ruchomości w nieznacznym stopniu wpłynie na zmniejszenie jej zadłużenia, natomiast może wpłynąć na zachwianie jej płynności finansowej i ogłoszenie upadłości.
Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2012 r., nr [...], Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. odmówił A. & A. Sp. j. zwolnienia spod egzekucji wszystkich wymienionych w protokole zajęcia z dnia [...] sierpnia 2011 r. składników majątkowych zobowiązanego. Rozstrzygnięcie to zostało postanowieniem Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia [...] września 2012 r., nr [...], uchylone w całości, a sprawa przekazana organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.
W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy, Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. postanowieniem z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...], [...], działając na podstawie art. 13 § 1 w związku z art. 17 § 1 u.p.e.a., odmówił A. & A. Sp. j. zwolnienia spod egzekucji wszystkich wymienionych w protokole zajęcia składników majątkowych zobowiązanego zajętych w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym.
W motywach rozstrzygnięcia wskazano, że Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. działając na podstawie tytułów wykonawczych wystawionych przez ZUS Oddział w P. obejmujących zaległości na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, własnych tytułów wykonawczych obejmujących zaległości w podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób fizycznych, a także tytułów wykonawczych wystawionych przez Burmistrza Gminy A. obejmujących zaległości w podatku od środków transportu, w dniu [...] sierpnia 2011 r. dokonał zajęcia środków trwałych w postaci maszyn i urządzeń oraz pojazdów mechanicznych należących do A. & A. Sp. j. H. A., L. A.
Pismem z dnia [...] września 2012 r. organ I instancji zwrócił się do zobowiązanej o sprecyzowanie, czy wniosek z dnia [...] lutego 2012 r. dotyczy zwolnienia spod egzekucji ruchomości zajętych na rzecz wszystkich wierzycieli uczestniczących w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym tj. ZUS w P., Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. oraz Burmistrza Gminy A. Odpowiadając na powyższe spółka w piśmie z dnia [...] września 2012 r. wyjaśniła, że jej wniosek dotyczy ruchomości zajętych na rzecz ZUS w P. oraz Naczelnika Urzędu Skarbowego w P., natomiast należności na rzecz Burmistrza Gminy A., zgodnie z oświadczeniem wspólników spółki, zostały już uregulowane.
Kierując się dyspozycją art. 13 § 1 u.p.e.a. organ egzekucyjny wystąpił do wierzycieli spółki z wnioskiem o zajęcia stanowiska w sprawie.
Postanowieniem z dnia [...] września 2012 r. ZUS Oddział w P. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko - wyrażone w postanowieniu z dnia [...] maja 2012 r. - i odmówił zwolnienia spod egzekucji środków trwałych należących do zobowiązanej.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w P., jako wierzyciel, także nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku zobowiązanej. Wskazano bowiem, że zadłużenie spółki z tytułu podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego objęte tytułami wykonawczymi sukcesywnie wzrasta i na dzień [...] listopada 2012 r. wynosi [...] zł należności głównej plus odsetki za zwłokę. Ponadto spółka nie zwróciła się z wnioskiem o rozłożenie zaległości na raty oraz nie przedstawiła żadnych realnych możliwości zaspokojenia zaległości. Podkreślono także, że choć zobowiązana podnosi, iż podejmuje próby sprzedaży nieruchomości będących własnością wspólników spółki, a kwoty uzyskane ze sprzedaży gruntów przeznaczy na pokrycie powstałego zadłużenia, to jednak nie podaje szczegółowych informacji w tym zakresie, ani dokładnego terminu spłaty zadłużenia. Wobec powyższego uznano, że argumenty te nie mogą być traktowane jako gwarancja zaspokojenia należności i nie mają decydującego wpływu na przebieg postępowania egzekucyjnego. Zwrócono również uwagę, że spółka, w piśmie z dnia [...] października 2012 r. skierowanym do ZUS, zapewniła, że do końca 2013 r. ureguluje zadłużenie wobec wszystkich wierzycieli, to jednak, w ocenie organu, dotychczasowy brak współpracy zarówno z wierzycielami, jak i z organem egzekucyjnym, czyni zasadnym uznanie złożonych przez dłużnika deklaracji za niewiarygodne.
Z kolei, Burmistrz Gminy A. w piśmie z dnia [...] października 2012 r. poinformował, że spółka nie uregulowała swoich zaległości z tytułu podatku od środków transportowych i na dzień [...] października 2012 r. posiada zadłużenie w wysokości [...] zł należności głównej plus odsetki za zwłokę. Ponadto zaznaczono, że zobowiązana nie wystąpiła do wierzyciela z wnioskiem o rozłożenie na raty, bądź umorzenie zaległości podatkowych i w zaistniałej sytuacji nie zachodzą żadne przesłanki mogące mieć wpływ na zawieszenie prowadzonego postępowania egzekucyjnego, zwolnienie ruchomości spod egzekucji lub wstrzymanie wykonania zastosowanych środków egzekucyjnych.
Organ egzekucyjny wskazał, że w wyniku podjętych działań egzekucyjnych ustalił, iż spółka nie posiada nieruchomości, a egzekucja z rachunków bankowych spółki okazała się nieskuteczna - dłużnicy zajętych wierzytelności, tj. Bank [...], Bank [...] w A. oraz Bank [...] S.A. poinformowali, że należące do spółki rachunki bankowe zostały zlikwidowane.
Mając na względzie powyższe, organ egzekucyjny stwierdził, że jedynymi składnikami majątku, do których można skierować egzekucję są ruchomości spółki. Podjęte natomiast działania polegające na zajęciu, wycenie oraz w dalszej kolejności sprzedaży ruchomości spółki, mające na celu choć częściowe zaspokojenie roszczeń wierzycieli, należy uznać za całkowicie słuszne.
W zażaleniu z dnia [...] grudnia 2012 r. spółka wniosła o uchylenie powyższego postanowienia, zarzucając naruszenie art. 7 § 2 u.p.e.a. W uzasadnieniu podniosła, że sprzedaż zajętych ruchomości tylko w nieznacznym stopniu wpłynie na wysokość jej zadłużenia oraz oznaczać będzie konieczność zlikwidowania działalności gospodarczej i ogłoszenia upadłości spółki. Żaląca się wskazała także, że wspólnicy spółki podjęli działania mające na celu zlikwidowanie całego zadłużenia wobec wierzycieli w wyniku sprzedaży działki nr [...] zapisanej w księdze wieczystej nr [...] położonej w X. przy ul. B. o pow. [...] m2, po uprzednim jej uporządkowaniu oraz podzieleniu na działki budowlane. Podkreśliła, że wierzyciele byli szczegółowo poinformowani o postępach w przygotowaniu działek do sprzedaży. Zarzuciła również, że nie jest prawdą, iż nie posiada nieruchomości, jak i to, że zajęte ruchomości są jedynymi składnikami, do których można skierować egzekucję. Wskazała bowiem, że ZUS był poinformowany, że L. A. jest właścicielem nieruchomości o pow. [...] m2 położonej w X., zapisanej w księdze wieczystej nr KW [...] w Sądzie Rejonowym w B., którą zamierza sprzedać, a uzyskane pieniądze przeznaczyć na zaspokojenie wierzycieli. Spółka wyraziła przekonanie, że w sytuacji, gdy wartość w/w nieruchomości wielokrotnie przewyższa wartość zobowiązań wobec wierzycieli, to zastosowany środek egzekucyjny w postaci zajęcia ruchomości (głównie maszyn niezbędnych do prowadzenia działalności) należy uznać za niewspółmierny. Ponadto stwierdziła, że sytuacja ekonomiczna wspólników w pełni rokuje na spłatę wszystkich zobowiązań do końca 2013 r.
Dyrektor Izby Skarbowej w P. postanowieniem z dnia [...] stycznia 2013 r., nr [...], wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (dalej w skrócie: "K.p.a.") oraz art. 13 u.p.e.a., utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie organu I instancji.
W motywach rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, że zajęcie ruchomości (maszyn) protokołem z dnia [...] sierpnia 2011 r. było dokonane na podstawie tytułów wykonawczych wystawionych przez trzech różnych wierzycieli, tj. Naczelnika Urzędu Skarbowego w P., ZUS Oddział w P. oraz Burmistrza Gminy A. Tym samym zgodnie z art. 13 § 1 u.p.e.a. do zwolnienia przedmiotowych ruchomości z egzekucji niezbędna była zgoda wszystkich wierzycieli. Zaznaczono, że ZUS postanowieniem z dnia [...] września 2012 r. nie wyraził zgody na zwolnienie zajętych ruchomości spod egzekucji. Burmistrz Gminy A. w piśmie z dnia [...] października 2012 r. wskazał, iż spółka nie uregulowała swoich zaległości z tytułu podatku od środków transportowych, a także, że nie wystąpiła z wnioskiem o rozłożenie zaległości na raty, tym samym nie zachodzą żadne przesłanki do zwolnienia ruchomości spod egzekucji. Z kolei Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. nie znalazł przesłanek do uwzględnienia wniosku spółki wskazując, że jej zadłużenie z tytułu podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego, objęte tytułami wykonawczymi, sukcesywnie wzrasta, a pomimo wysokiego zadłużenia spółka nadal nie reguluje bieżących zaległości.
W ocenie organu II instancji, podnoszone przez spółkę we wniosku o zwolnienie spod egzekucji, jak i w zażaleniu, argumenty przemawiające za zwolnieniem przedmiotowych ruchomości spod zajęcia, polegające na podejmowanych próbach sprzedaży nieruchomości będących własnością wspólników spółki i przeznaczeniu kwot uzyskanych ze sprzedaży gruntów na pokrycie powstałego zadłużenia, znacząco rozciągnięte w czasie, bez szczegółowych informacji nie mogą być traktowane jako gwarancja zaspokojenia należności i nie mają decydującego wpływu na przebieg postępowania egzekucyjnego. Mając natomiast na względzie dotychczasowy brak współpracy zarówno z wierzycielami, jak i organem egzekucyjnym, za niewiarygodne uznano zapewnienia wspólników zobowiązanej, że do końca 2013 r. uregulują oni zadłużenie wobec wszystkich wierzycieli.
W skardze złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu A. & A. Sp. j., H. A., L. A., reprezentowana przez radcę prawnego, wniosła o uchylenie powyższego postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej w P. oraz poprzedzającego go postanowienia organu I instancji, a także o zasądzenie kosztów postępowania. Zaskarżonym aktom zarzuciła naruszenie:
- prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 7, art. 8 i art. 11 K.p.a. polegające na nie uwzględnieniu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli przy załatwieniu sprawy, co nie pogłębiło zaufania obywateli do organów państwa, a nadto nie wyjaśnieniu skarżącej zasadności przesłanek, którymi się kierowały przy załatwieniu sprawy.
- przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 77 i art. 80 K.p.a. poprzez niewłaściwą ocenę całego materiału dowodowego.
- zastosowanie przez organ egzekucyjny najbardziej uciążliwego środka dla zobowiązanej, prowadzącego do jej upadłości, w sytuacji, gdy spółka wskazała organowi dwie nieruchomości pozwalające zaspokoić jego należności.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że w toku postępowania egzekucyjnego wspólnicy spółki wskazywali ZUS-owi, jak i Urzędowi Skarbowemu, że są właścicielami nieruchomości o powierzchni [...] m2 oraz [...] m2, których wartość wielokrotnie przewyższa wysokość ich zadłużenia wobec wierzycieli. Skarżąca podkreśliła, że nieruchomość o pow. [...] m2 jest nieużytkiem i wymaga uporządkowania, a następnie podzielenia na działki budowlane. Druga nieruchomość przeznaczona pod zabudowę w każdej chwili może być oddana wierzycielom do dyspozycji. Ponadto spółka zarzuciła, że zastosowany przez organ środek egzekucyjny w postaci sprzedaży maszyn i urządzeń rażąco narusza treść art. 7 § 2 u.p.e.a. Stwierdziła także, że w przypadku upadłości spółki źródło utrzymania utracą nie tylko jej wspólnicy, lecz również wszyscy pracownicy ([...]) oraz członkowie ich rodzin.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.
W trakcie rozprawy w dniu 5 grudnia 2013 r. pełnomocnik skarżącej podniósł, że organ egzekucyjny mógł skierować egzekucję do nieruchomości. Oświadczył, że do części nieruchomości skarżąca posiada decyzję o warunkach zabudowy z dnia [...] maja 2012 r., nr [...], wydaną przez Burmistrza Gminy A. Pełnomocnik złożył do akt kserokopię tej decyzji wraz z kserokopią mapy (projekt podziału) i wniósł o przeprowadzenie przez Sąd dowodu z tych dokumentów.
Odpowiadając na pytanie sędziego sprawozdawcy pełnomocnik skarżącej stwierdził, że powołał się na art. 13 § 1 u.p.e.a. kierując się interesem dłużnika, przy czym wskazał, że obecnie prawidłową podstawą prawną jest art. 33 pkt 8 u.p.e.a., jako podstawa do zarzutów egzekucyjnych dłużnika.
Pełnomocnik organu wniósł o oddalenie zgłoszonego przez pełnomocnika skarżącej wniosku o przeprowadzenie dowodu z dokumentów. Ponadto podniósł, że zmiana podstawy prawnej na tym etapie postępowania jest niedopuszczalna.
Sąd postanowił na podstawie art. 106 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej w skrócie: "P.p.s.a.") oddalić wniosek o przeprowadzenie dowodu z dokumentów – decyzji o warunkach zabudowy z dnia [...] maja 2012 r., nr [...], oraz projektu podziału.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ mimo uchybień procesowych, które miały miejsce w toku postępowania nie mogły mieć one istotnego wpływu na wynik sprawy, a zatem nie stanowiły podstawy do uchylenia zaskarżonego postanowienia na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. - Dz. U. z 2012 r., poz. 270; dalej: P.p.s.a.)
Na wstępie należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 13 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. – Dz. U z 2012 r., poz. 1015 ze zm.; dalej: u.p.e.a.) organ egzekucyjny, na wniosek zobowiązanego i ze względu na jego ważny interes, może zwolnić, na czas oznaczony lub nieoznaczony, z egzekucji w całości lub części określone składniki majątkowe zobowiązanego.
Zarzuty skargi dotyczą naruszenia art. 7, art. 8 i art. 11 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. – Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.; dalej: K.p.a.), polegającego na nie uwzględnieniu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli przy załatwieniu sprawy, co nie pogłębiło zaufania obywateli do organów państwa, a nadto nie wyjaśnieniu skarżącej zasadności przesłanek, którymi się kierowały przy załatwieniu sprawy oraz przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 77 i art. 80 K.p.a. poprzez niewłaściwą ocenę całego materiału dowodowego, a także zastosowanie przez organ egzekucyjny najbardziej uciążliwego środka dla zobowiązanej, prowadzącego do jej upadłości, w sytuacji, gdy spółka wskazała organowi dwie nieruchomości pozwalające zaspokoić jego należności.
Odnosząc się do poniesionych w skardze zarzutów należy wskazać, że zgodnie z art. 7 K.p.a. w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Na mocy art. 8 K.p.a. organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej. Natomiast na podstawie art. 11 K.p.a. organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Ponadto art. 77 § 1 K.p.a. stanowi, że organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy, a w świetle art. 80 K.p.a. Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.
Odnosząc powyższe do stanu faktycznego sprawy należy stwierdzić, że podstawą prawną zaskarżonego rozstrzygnięcia jest art. 13 § 1 u.p.e.a., normujący instytucję zwolnienia składnika majątkowego z egzekucji. Instytucja ta ma na gruncie postępowania egzekucyjnego w administracji charakter szczególny, gdyż dotyczy jedynie tych składników, które podlegają egzekucji, czyli nie zostały spod niej wyłączone na mocy art. 8 i 8a u.p.e.a. lub przepisów ustawy, do których ustawodawca odsyła w art. 9 i 10 § 1 u.p.e.a.
Jak trafnie wskazywał organ egzekucyjny w zaskarżonym postanowieniu, poza tym, że dany składnik majątku zobowiązanego musi podlegać egzekucji, zwolnienie z egzekucji wymaga spełnienia łącznie trzech przesłanek: po pierwsze, zobowiązany musi złożyć wniosek o zwolnienie, po drugie, musi zaistnieć w sprawie ważny interes zobowiązanego oraz po trzecie, zobowiązany musi uzyskać zgodę wierzyciela lub wierzycieli na zwolnienie.
W sprawie niesporne jest, że skarżąca spółka wystąpiła z wnioskiem z dnia [...] lutego 2012 r., uzupełnionym pismem z dnia [...] marca 2012 r. o zwolnienie spod egzekucji określonych składników majątku. W piśmie z dnia [...] marca 2012 r. pełnomocnik skarżącej spółki sprecyzował podstawę prawną wniosku z dnia [...] lutego 2012 r. wskazując na art. 13 § 1 u.p.e.a. Została więc spełniona pierwsza z przesłanek niezbędnych do zastosowania instytucji, o której mowa w art. 13 § 1 u.p.e.a. Jednakże z akt sprawy wynika, że zobowiązana nie uzyskała zgody wierzycieli na zastosowanie zwolnienia z egzekucji wskazanych składników majątku. Należy bowiem wskazać, że postanowieniem z dnia [...] września 2012 r. ZUS Oddział w P. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko - wyrażone w postanowieniu z dnia [...] maja 2012 r. - i odmówił zwolnienia spod egzekucji środków trwałych należących do zobowiązanej.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w P., jako wierzyciel, także nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku zobowiązanej. Wskazano bowiem, że zadłużenie spółki z tytułu podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego objęte tytułami wykonawczymi sukcesywnie wzrasta i na dzień [...] listopada 2012 r. wynosi [...] zł należności głównej plus odsetki za zwłokę. Ponadto spółka nie zwróciła się z wnioskiem o rozłożenie zaległości na raty oraz nie przedstawiła żadnych realnych możliwości zaspokojenia zaległości. Podkreślono także, że choć zobowiązana podnosi, iż podejmuje próby sprzedaży nieruchomości będących własnością wspólników spółki, a kwoty uzyskane ze sprzedaży gruntów przeznaczy na pokrycie powstałego zadłużenia, to jednak nie podaje szczegółowych informacji w tym zakresie, ani dokładnego terminu spłaty zadłużenia. Wobec powyższego uznano, że argumenty te nie mogą być traktowane jako gwarancja zaspokojenia należności i nie mają decydującego wpływu na przebieg postępowania egzekucyjnego. Zwrócono również uwagę, że spółka, w piśmie z dnia [...] października 2012 r. skierowanym do ZUS, zapewniła, że do końca 2013 r. ureguluje zadłużenie wobec wszystkich wierzycieli, to jednak, w ocenie organu, dotychczasowy brak współpracy zarówno z wierzycielami, jak i z organem egzekucyjnym, czyni zasadnym uznanie złożonych przez dłużnika deklaracji za niewiarygodne.
Z kolei, Burmistrz Gminy A., w piśmie z dnia [...] października 2012 r., poinformował, że spółka nie uregulowała swoich zaległości z tytułu podatku od środków transportowych i na dzień [...] października 2012 r. posiada zadłużenie w wysokości [...] zł należności głównej plus odsetki za zwłokę. Ponadto zaznaczono, że zobowiązana nie wystąpiła do wierzyciela z wnioskiem o rozłożenie na raty, bądź umorzenie zaległości podatkowych i w zaistniałej sytuacji nie zachodzą żadne przesłanki mogące mieć wpływ na bieg czynności egzekucyjnych.
Odnosząc się zaprezentowanego powyżej stanowiska Burmistrza Gminy A., należy stwierdzić, że jakkolwiek z treści pisma z dnia [...] października 2012 r. niespornie wynika, że organ ten nie wyraża zgody na zastosowanie art. 13 § 1 u.p.e.a., zostało ono wydane z naruszeniem przepisów postępowania. W doktrynie wskazuje się bowiem, że stanowisko takie winno zostać wyrażone w formie postanowienia (por. pkt 4.2 komentarza do art. 13 u.p.e.a., D. R. Kijowski, Komentarz do art.13 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, LEX 2013 – wydawnictwo elektroniczne).Uchybienie to jednak [...] nie mogło mieć istotnego wpływu na wynik sprawy, a zatem nie stanowiło podstawy do uchylenia zaskarżonego postanowienia na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. - Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Po pierwsze, należy podkreślić, że Burmistrz Gminy A. powołał w treści pisma sygnaturę akt sprawy, nie więc wątpliwości, że sporządził odpowiedź na pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. z dnia [...] października 2012 r., w którym organ egzekucyjny zwrócił się do wierzyciela o wyrażenie stanowiska w przedmiocie wniosku zobowiązanego o zwolnienie składników majątku z egzekucji na podstawie art. 13 § 1 u.p.e.a. Po drugie, w toku postępowania zobowiązany nie kwestionował stanowisk wyrażonych przez wierzycieli (w doktrynie dopuszcza się możliwość wniesienia zażalenia na stanowisko wierzyciela wyrażone na podstawie art. 13 § 1 u.p.e.a. – por. 4.3 komentarza do art. 13 u.p.e.a., D. R. Kijowski, Komentarz do art.13 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, LEX 2013 – wydawnictwo elektroniczne), a jego argumentacja zmierzała do wykazania, że zastosowano nadmiernie uciążliwy środek egzekucyjny. Przyznał to również pełnomocnik zobowiązanej spółki, który podczas rozprawy przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Poznaniu w dniu 5 grudnia 2013 r., podniósł, że organ egzekucyjny mógł skierować egzekucję do nieruchomości. Oświadczył, że do części nieruchomości skarżąca posiada decyzję o warunkach zabudowy z dnia [...] maja 2012 r., nr [...], wydaną przez Burmistrza Gminy A. Pełnomocnik złożył do akt kserokopię tej decyzji wraz z kserokopią mapy (projekt podziału). Stwierdził nadto, że pisząc wniosek w imieniu zobowiązanej spółki powołał się na art. 13 § 1 u.p.e.a., kierując się interesem dłużnika, przy czym przyznał, że prawidłową podstawą prawną kwestionowania czynności egzekucyjnych winien być art. 33 pkt 8 u.p.e.a., stanowiący podstawę wniesienia zarzutów. Po trzecie, organ egzekucyjny rozpoznający wniosek zobowiązanej o zwolnienie składników majątku z egzekucji nie miał żadnego wpływu na formę, w jakiej wierzyciel wyraził swoje stanowisko w sprawie. Nienależyta forma stanowiska wierzyciela – jak wspomniano wcześniej – mogła być kwestionowana wyłącznie przez zobowiązaną, czego zobowiązana nie uczyniła. Po czwarte, należy także podkreślić, że mimo wadliwej formy wyrażenia stanowiska przez Burmistrza Gminy A. w sprawie wniosku o zwolnienie z egzekucji składników majątku na podstawie art. 13 §1 u.p.e.a., stanowisko to nie mogło istotnie wpłynąć na wynik sprawy z uwagi na odmowę zgody na zwolnienie z egzekucji składników majątku wydaną przez pozostałych wierzycieli, tj. Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. oraz ZUS Oddział w P. Zwolnienie z egzekucji składnika majątku zobowiązanej spółki mogłoby natomiast nastąpić wyłącznie w sytuacji, gdyby wszyscy wierzyciele łącznie wyrazili zgodę na zwolnienie.
Wobec braku zgody wierzycieli na zwolnienie określonych składników spod egzekucji zbędna jest w sprawie analiza zaistnienia ważnego interesu zobowiązanego. Ustalenia w tym zakresie nie mogą bowiem wpłynąć na wynik sprawy, z uwagi na niespełnienie koniecznego warunku zastosowania art. 13 § 1 u.p.e.a., tj. z uwagi na brak zgody wierzycieli na zwolnienie określonych składników majątku z egzekucji.
Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienia należy stwierdzić, że zaskarżone postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w P. nie narusza art. 7, art. 8, art. 11, art. 77 i art. 80 K.p.a. w stopniu uzasadniającym jego uchylenie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a., ponieważ opisane powyżej uchybienia normom procesowym nie mogły mieć istotnego wpływu na wyniku sprawy. W zaskarżonym postanowieniu i poprzedzającym je postanowieniu organu pierwszej instancji, mimo uchybień formalnych, które nie mogły mieć wpływu na wynik sprawy, prawidłowo został zastosowany art. 13 § 1 u.p.e.a., wobec czego zasadnie odmówiono zwolnienia składników majątku zobowiązanej z egzekucji.
Dodatkowo należy wskazać, że Sąd oddalił na rozprawie wniosek pełnomocnika skarżącej spółki o przeprowadzenie dowodu z dokumentów – decyzji o warunkach zabudowy z dnia [...] maja 2012 r., nr [...] oraz projektu podziału, ponieważ dowód ten nie spełniał warunków, o których mowa w art. 106 § 3 P.p.s.a., zgodnie z którym sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. Przedłożone przez skarżącą spółkę dokumenty nie dotyczyły istoty sprawy i w żaden sposób nie zmierzały do wyjaśnienia istotnych wątpliwości.
Z tych powodów Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. - Dz. U. z 2012 r., poz. 270) orzekł, jak w sentencji wyroku.
