IV SA/Po 907/13

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] lipca 2013 r., nr [...] Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w P. po rozpoznaniu odwołania R. T. utrzymał w mocy decyzję Starosty P. z dnia [...] marca 2013 r., znak: [...].

W uzasadnieniu organ wskazał, że wyżej wskazaną decyzją Starosta ustalił zakres prac związanych z konserwacją urządzeń melioracji wodnych szczegółowych - rowów K-[...]wraz z dopływami: [...], w miejscowości K., gmina Ł., powiat p., stanowiący załącznik nr [...] z zachowaniem parametrów określonych w załączniku nr [...] do decyzji. Ponadto organ I instancji w rozstrzygnięciu decyzji wskazał, iż:

- wykaz zainteresowanych właścicieli gruntów zobowiązanych do konserwacji rowów melioracji wodnej szczegółowej [...] wraz z dopływami, łącznie z zakresem prac przypadających na każdego z nich, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści (udział określony w metrach bieżących rowu [...] wraz z dopływami z wyznaczonym miejscem koniecznych do wykonania prac w hktm oraz udział procentowy w kosztach konserwacji rowów), przedstawił w załącznik nr [...] do decyzji,

- termin wykonania konserwacji rowów melioracji wodnej szczegółowej nr [...] wraz z dopływami w hktm: [...], ustalił do dnia[...] grudnia 2013 r.,

- dalszą konserwację urządzeń melioracji wodnych szczegółowych (ich utrzymanie w stanie umożliwiającym spełnianie przez nich funkcji, do której zostały przeznaczone) należy prowadzić na bieżąco, przez czas nieokreślony, przez zainteresowanych właścicieli gruntów odnoszących z ww. rowów melioracji wodnych szczegółowych korzyści lub przez spółkę wodną, jeżeli urządzenia to objęte zostaną działalnością spółki,

- decyzja niniejsza nie zwalnia zainteresowanych właścicieli gruntów zobowiązanych do konserwacji rowów melioracji szczegółowych [...] wraz z dopływami z konieczności uzyskania innych, wymaganych prawem, decyzji administracyjnych.

Dalej organ podniósł, że od powyższej decyzji odwołanie wniósł R. T. wskazując, iż konserwacja urządzeń melioracji wodnych szczegółowych na rowie melioracyjnym o numerze [...] nie leży tylko w gestii właściciela przylegających działek. Na podstawie art. 64 ust la ustawy z dnia 18.07.2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012r., poz. 145 z późn. zm.), w kosztach utrzymania sprawności rowu partycypować powinni właściciele działek przylegających do działek bocznych, którzy odnoszą bezpośrednie korzyści z tytułu odwodnienia terenu. Rów [...] od drogi gruntowej w kierunku jeziora jest zbieraczem dopływów rowów bocznych. W latach poprzednich właściciele działek przez które biegną rowy boczne współpartycypowali w kosztach czyszczenia rowu [...] (głównego).

Odnosząc się do meritum sprawy organ wskazał, że zgodnie z art. 77 Prawa wodnego utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych należy do zainteresowanych właścicieli gruntów, a jeżeli Urządzenia te są objęte działalnością spółki wodnej - do tej spółki. Jeżeli obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie jest wykonywany, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego ustala, w drodze decyzji, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści przez właścicieli gruntu, szczegółowe zakresy i terminy jego wykonywania. Według art. 73 ust. 1 pkt la) Prawa wodnego, do urządzeń melioracji wodnych szczegółowych zalicza się rowy wraz z budowlami związanymi z nimi funkcjonalnie, jeżeli służą celom o których mowa w art. 70 ust. 1 tj. polegająna regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienia jej uprawy oraz na ochronie użytków rolnych przed powodziami. Stosownie do treści art. 64 ust. 1 Prawa wodnego utrzymywanie urządzeń wodnych polega na ich eksploatacji, konserwacji oraz remontach w celu zachowania ich funkcji. Przepisy te stosuje się odpowiednio do urządzeń melioracji wodnych nie zaliczonych do urządzeń wodnych, o czym stanowi art. 9 ust. 2 pkt 1 a) Prawa wodnego. Z powyższych przepisów wynika, iż zasadność rozstrzygnięcia procesowego w niniejszej sprawie zależała między innymi od ustalenia przez organ ] instancji, czy istniejący rów jest urządzeniem melioracji wodnych szczegółowych w rozumieniu art. 73 ust. 1 Prawa wodnego, którego może dotyczyć określony w art. 77 ust. 1 tej ustawy obowiązek utrzymywania urządzeń tego rodzaju przez zainteresowanych właścicieli gruntów albo spółkę wodną, jak i ewentualna ingerencja organu właściwego do wydania pozwolenia wodnoprawnego.

Dalej organ wskazał, że ewidencja urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów oraz wód, o których mowa w art. 11 ust. 2 pkt 2, prowadzona jest przez organ administracji publicznej, jakim jest marszałek województwa - art. 70 ust. 3 Prawa wodnego. Dalej organ podkreślił, że W. Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. w imieniu Marszałka Województwa W. prowadzi m.in. ewidencję urządzeń wodno-melioracyjnych (§ 6 ust. 9 Statutu W. Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w P.).

Organ wyjaśnił, iż figurowanie rowów, w ewidencji urządzeń melioracji wodnych, uprawniało organ właściwy, do rozważenia czy w sprawie ziszczone są przesłanki określone w art. 77 ustawy Prawo wodne, a więc do ustalenia, czy możliwe jest nałożenie nakazu wykonania konserwacji urządzeń (porównaj wyrok WSA w Krakowie z dnia 09 lutego 2009 r., sygn. akt II SA/Kr 755/08).

W ocenie organu z przepisu art. 77 Prawa wodnego wynika, iż obowiązek utrzymywania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych rozkłada się na wszystkich zainteresowanych, tj. właścicieli tych gruntów, na które urządzenia te wywierają korzystny wpływ, jeśli jednakże urządzenia takie objęte są działalnością spółki wodnej, obowiązek ich utrzymywania przejmuje spółka - Prawo wodne. Komentarz pod redakcją Jerzego Rotki, Warszawa 2002.

Organ podkreślił, że obowiązek utrzymywania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych wynikający z art. 77 ustawy Prawo wodne dotyczy wszystkich właścicieli zmeliorowanych gruntów i nie jest uzależniony od formy własności i sposobu użytkowania tych gruntów. Uznanie, że dana osoba jest osobą odnoszącą korzyści z istniejącego urządzenia melioracji szczegółowej winno mieć charakter obiektywny. W powyższym zakresie w szczególności należy się odwołać do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 22 listopada 2006 r. w sprawie sposobu ustalania obszaru, na który wywierają korzystny wpływ urządzenia melioracji wodnych szczegółowych (Dz. U. z 2006 r. Nr 226, poz. 1652). Rozporządzenie to, wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 78 ust. 1 Prawa wodnego, szczegółowo określa sposób, w jaki ustala się granice obszaru, na który wywierają korzystny wpływ urządzenia melioracji wodnych szczegółowych (§ 1 rozporządzenia), a także jakich gruntów nie uwzględnia się przy ustaleniu tego obszaru (§ 2) oraz sposób dokumentacji granic tego obszaru (§ 3 rozporządzenia). Analiza dokonana z uwzględnieniem powyższych przepisów pozwala odpowiedzieć na pytanie na jakie grunty w sposób korzystny oddziaływuje dane urządzenie melioracji szczegółowych.

Starosta P. przeprowadzając postępowanie wyjaśniające pismem z dnia 03[...]2012 r. wystąpił do Marszałka Województwa W. o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego jakim jest wyznaczenie obszaru korzystnego oddziaływania urządzeń melioracji . wodnych szczegółowych tj. rowów melioracyjnych [...] wraz z rowami bocznymi położonymi w miejscowości K., gmina Ł.. Następnie W. Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w P. pismem z dnia [...].12.2012 r., znak: [...] przesłał Staroście P. dane dotyczące obszarów korzystnego oddziaływania dla rowów melioracyjnych [...]; [...] wraz z rowami bocznymi - obręb K., gmina Ł.. Ponadto W. Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w P. pismem z dnia [...].01.2013 r. przekazał mapę z naniesioną lokalizacją rowów [...] wraz z dopływami położonymi w miejscowości K., gnt. Ł..

Z analizy materiału dowodowego wynika, iż rowy [...] wraz z dopływami stanowią urządzenia melioracji wodnych szczegółowych w rozumieniu art. 70 ust.l Prawa wodnego i znajduje się w ewidencji urządzeń melioracji wodnych, o której mowa w art. 70 ust. 3 ustawy. Tym samym w stosunku do ww. rowów mają zastosowanie przepisy art. 77 Prawa wodnego. Ponadto zakres korzystnego oddziaływania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych został określony przez W. Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w P., co zostało przedstawione w "Zbiorczym zestawieniu danych technicznych urządzeń wodno-melioracyjnych rowu [...] wraz z dopływami. Zlewnia Jeziora W." oraz w "Zbiorczym zestawieniu obszarów konkurencyjnych (obszar oddziaływania) urządzeń wodno-melioracyjnych rowu [...] wraz z dopływami". Z powyższych dokumentów wynika, iż w obszarze korzystnego oddziaływania rowu [...] oraz dopływów znajdują się m.in. działki należące lub będące współwłasnością R. T. o nr [...] obręb K., a także działki innych właścicieli nieruchomości. Nieruchomości te zostały wymienione w Załączniku nr [...] do decyzji Starosty P. z dnia [...].03.2013 r., znak: [...] pt: "Wykaz właścicieli gruntów zobowiązanych do konserwacji urządzeń melioracji wodnych szczegółowych - rowy melioracyjne Nr [...] proporcjonalnie do odnoszonych korzyści, w miejscowości K., gmina Ł., powiat p.", w którym w tabeli przedstawiono: zainteresowanych właścicieli gruntu; nr działki; obszar ogółem (ha); obszar odwadniany rowem - obszar konkurencyjny (ha); długość rowów ogółem (mb); długość rowów (mb); Hktm; udział procentowy (%); zakres prac.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wniósł R. T. zarzucając zaskarżonej decyzji:

1) naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 74 w zw. z art. 77 Prawa wodnego poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie, że to na skarżącym, jako zainteresowanym spoczywa obowiązek utrzymania rowu melioracyjnego w należytym stanie, podczas gdy rów [...] leży w bezpośrednim sąsiedztwie drogi publicznej i jako taki do niej przynależy, a co za tym idzie jego wykonanie i utrzymanie spoczywa na właścicielu gruntu, tj. Skarbie Państwa,

2) naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 77 Prawa wodnego poprzez błędne przyjęcie, iż R. T.odnosi niewspółmiernie duże korzyści, w porównaniu do pozostałych właścicieli gruntów, ze znajdującego się na sąsiednich działkach rowu melioracyjnego [...], co skutkowało obciążeniem go większym zakresem prac związanych z konserwacją tego rowu niż innych właścicieli nieruchomości przez które tenże rów przebiega, podczas gdy skarżący nie odnosi żadnych korzyści z występowania ww. rowu,

3) naruszenie przepisów § 1 Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 22.11.2006r. w sprawie sposobu ustalania obszaru na który wywierają korzystny wpływ urządzenia melioracji wodnych szczegółowych (Dz. U. z 2006r., Nr 226, poz. 1652), poprzez błędne przyjęcie granicy obszaru, na który wywierają korzystny wpływ urządzenia melioracji wodnej szczegółowej w postaci rowu melioracyjnego [...], czego konsekwencją było błędne ustalenie, że urządzenie to wpływa w sposób znaczny i pozytywny na nieruchomość dz. nr [...] należącą do R. T., podczas gdy oddziaływanie tego rowu na przedmiotową działkę jest jedynie cząstkowe, a jej właściciel nie odczuwa z tego tytułu żadnych korzyści,

4) naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013r., poz. 267 – dalej jako Kpa) polegające na niedostatecznym i niepełnym uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, która tym samym w żaden sposób nie uzasadnia w jaki sposób urządzenie melioracji wodnej szczegółowej w postaci rowu [...] wpływa na nieruchomość dz. nr [...] należącą do R. T. i jakie ta nieruchomość odnosi z tego tytułu korzyści, podczas gdy skarżący wykazywał, iż oddziaływanie tego rowu na jego działkę jest jedynie cząstkowe, a jej właściciel nie odczuwa z tego tytułu żadnych korzyści, które argumentowałyby konieczność partycypowania przez niego w kosztach utrzymania rowu, w tak dużej części jak to wskazał organ,

5) naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7 i 77 Kpa polegające na nieprawidłowym ustaleniu przez organ I instancji stanu faktycznego niniejszej sprawy i niepodjęciu wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy, poprzez niewzięcie pod uwagę faktu, iż rów melioracyjny [...] nie znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie dz. nr [...] należącej do skarżącego i nie przebiega przez tą działkę, a co za tym idzie nie ma na nią korzystnego wpływu, bowiem oddzielony jest od działki drogą publiczną (dz. nr [...]),

6) naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7, art. 77 i art. 80 Kpa poprzez przyjęcie przez organ odwoławczy za podstawę decyzji nieprawidłowo ustalony przez organ I instancji stan faktyczny sprawy, a tym samym przyjęcie za udowodnioną okoliczność, że rów melioracyjny [...] ma korzystny wpływ na nieruchomość skarżącego - dz. nr [...], podczas gdy nie znajduje się on w bezpośrednim sąsiedztwie dz. nr [...] należącej do skarżącego i nie przebiega przez tą działkę, a co za tym idzie nie ma na nią korzystnego wpływu, bowiem oddzielony jest od działki drogą publiczną (dz. nr [...]).

Wskazując na powyższe strona wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji i umorzenie postępowania ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu skargi strona podniosła, że organ I instancji dokonał błędnego ustalenia stanu faktycznego niniejszej sprawy, który to błąd następnie powtórzył organ II instancji, nie dokonując jednocześnie własnych ustaleń w przedmiotowej sprawie. Tym samym naruszone zostały przepisy art. 7 kpa, art. 77 kpa oraz art. 80kpa. W ocenie skarżącego oddziaływanie ww. rowu na dz. nr [...], jest jedynie minimalne. Ponadto skarżący wskazał, iż jego nieruchomość potrzebuje nawadniania, a nie odwadniania, a tym samym nie może być tu mowy o odnoszeniu przez skarżącego jakichkolwiek korzyści z występowania rowu melioracyjnego w sąsiedztwie jego nieruchomości.

Powyższe zagadnienie zostało przez organ I instancji w ogóle pominięte przez rozpatrywaniu niniejszej sprawy. Zdaniem skarżącego, organ dokonał błędnej interpretacji i błędnych ustaleń w zakresie korzystnego oddziaływania rowu na nieruchomość R. T. (dz. nr [...]). W dalszej kolejności skarżący pragnie zwrócić uwagę na istotny fakt, jakim jest okoliczność, iż rów melioracyjny [...] nie przebiega w ogóle bezpośrednio przez nieruchomość dz. nr [...], która stanowi własność skarżącego.

Wskazać należy, iż zgodnie z art. 77 Prawa wodnego, starosta w drodze decyzji może ustalić terminy i zakresy prac konserwacyjnych urządzeń melioracji wodnych szczegółowych proporcjonalnie do korzyści odnoszonych przez właścicieli gruntów.

Obowiązek utrzymania rowów i pozostałych urządzeń, które są urządzeniami melioracji wodnych szczegółowych, reguluje wyłącznie art. 77 Prawa wodnego. Urządzenia te wymienia art. 73 ust. 1 Prawa wodnego, jednakże są one urządzeniami melioracji wodnych jedynie w tym przypadku, jeżeli, stosownie do art. 70 ust. 1 Prawa wodnego, służą regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwieniu jej uprawy i ochronie użytków rolnych przed powodziami. Po raz kolejny zauważyć należy, iż w niniejszej sprawie do czynienia mamy z mnogą ilością dopływów do głównych rowów, w tym rowu [...]. Skarżący wskazał, iż przedmiotowy rów, jest rowem głównym do którego spływają dopływy i jako taki został właśnie swego czasu utworzony wyłącznie na potrzeby spływu wód z nieruchomości posadowionych na wyższych terenach. Co za tym idzie to właśnie właściciele pozostałych nieruchomości, na których znajdują się jedynie dopływy do rowu [...] są szczególnie zainteresowani jego konserwacją, bowiem odnoszą oni współmiernie duże korzyści w związku z jego prawidłowym funkcjonowaniem. Wbrew pozorom, odnoszą oni większe korzyści niż skarżący, który jednak został zobowiązany w największym stopniu do konserwacji tegoż rowu melioracyjnego. Skarżący podniósł, iż stanowisko doktryny jest takie, że "kto czerpie zwiększone korzyści z inwestycji melioracyjnych, na tym ciąży obowiązek ponoszenia ich kosztów". W myśl Uchwały Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 15 czerwca 1989 r., sygn. akt: II AZP 2/89 "Koszty wykonania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych poniesione na gruntach stanowiących własność Państwa, ponosi właściciel tych gruntów niezależnie od tego w czyim władaniu pozostają te grunty."

Zdaniem skarżącego analiza przepisów ustawy Prawo wodne, daje podstawę do ścisłego rozgraniczenia gruntów, kiedy Państwo wyłącznie i w całości pokrywa wspomniane koszty i kiedy ponosi je Państwo łącznie z innymi podmiotami. Zatem w każdym wypadku, gdy właścicielem gruntu jest Państwo, bez względu na to, kto na nim gospodaruje, koszty wykonania i utrzymania melioracji ponosi wyłącznie Państwo bez możliwości obciążenia nimi w formie opłat melioracyjnych innych podmiotów władających gruntami.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie powtarzając argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 5 grudnia 2013 r. pełnomocnik skarżącego złożył pismo w którym wniósł o przeprowadzenie dowodów z załączonych dokumentów. Skarżący podtrzymał skargę oraz wskazał, że organy błędnie ustaliły właściciela działki nr [...]. Ponadto pełnomocnik podniósł, że na terenie uznanym za obszar korzystnego użytkowania znajdują się drenaże, czego organy nie ustaliły.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 – dalej "Ppsa") polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Na podstawie art. 134 § 1 Ppsa, w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.

Przedmiotem kontroli w niniejszej sprawie jest decyzja Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w P. o utrzymaniu w mocy decyzji Starosty, na mocy której ustalił zakres prac związanych z konserwacją urządzeń melioracji wodnych szczegółowych - rowów [...] wraz z dopływami: [...] w hktm [...] ustalając jednocześnie wykaz zainteresowanych właścicieli gruntów zobowiązanych do konserwacji rowów melioracji wodnej szczegółowej [...] wraz z dopływami, łącznie z zakresem prac przypadających na każdego z nich, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści (udział określony w metrach bieżących rowu [...] wraz z dopływami z wyznaczonym miejscem koniecznych do wykonania prac w hktm oraz udział procentowy w kosztach konserwacji rowów).

Podstawę materialnoprawną orzekania organów administracji publicznej stanowił przepis art. 77 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U z 2012 poz. 145 j.t.) zgodnie z którym utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych należy do zainteresowanych właścicieli gruntów, a jeżeli urządzenia te są objęte działalnością spółki wodnej - do tej spółki. Jeżeli ten obowiązek nie jest wykonywany, starosta jako organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego ustala, w drodze decyzji, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści przez właścicieli gruntu, szczegółowe zakresy i terminy jego wykonywania.

Definicję "zainteresowanych właścicieli gruntów" zawarto w art. 74 ust. 2 tej ustawy wskazując, że chodzi o właścicieli gruntów, na które urządzenia te wywierają korzystny wpływ. Zgodnie natomiast z art. 70 ust. 2 Prawa wodnego urządzenia melioracji wodnych dzielą się na podstawowe i szczegółowe, w zależności od ich funkcji i parametrów. W art. 73 ust. 1 ustawodawca poprzez wyliczenie do urządzeń melioracji wodnych szczegółowych zaliczył:

1) rowy wraz z budowlami związanymi z nimi funkcjonalnie,

1a) drenowania,

2) rurociągi o średnicy poniżej 0,6 m,

3) stacje pomp do nawodnień ciśnieniowych,

4) ziemne stawy rybne,

4a) groble na obszarach nawadnianych,

5) systemy nawodnień grawitacyjnych i ciśnieniowych

- jeżeli służą celom, o których mowa w art. 70 ust. 1.

Zgodnie zaś z art. 70 ust. 1 Prawa wodnego melioracje wodne polegają na regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienia jej uprawy oraz na ochronie użytków rolnych przed powodziami.

Zgodnie z art. 64 ust. 1 Prawa wodnego utrzymywanie urządzeń wodnych polega na ich eksploatacji, konserwacji oraz remontach w celu zachowania ich funkcji. W kosztach utrzymywania urządzeń wodnych uczestniczy ten, kto odnosi z nich korzyści; ustalenia i podziału kosztów dokonuje na wniosek właściciela urządzenia wodnego, w drodze decyzji, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego (ust. 1a).

Definicja urządzenia wodnego znajduje się w art. 9 ust. 1 pkt 19 lit. a cyt. ustawy, zgodnie z którym rozumie się przez to urządzenia służące kształtowaniu zasobów wodnych oraz korzystaniu z nich, a w szczególności budowle: piętrzące, upustowe, przeciwpowodziowe i regulacyjne, a także kanały i rowy. Rowami zaś zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 13 cyt. ustawy są sztuczne koryta prowadzące wodę w sposób ciągły lub okresowy, o szerokości dna mniejszej niż 1,5 m przy ich ujściu.

Analiza powyższych przepisów pozwala na przyjęcie, że rów jest zarówno urządzeniem melioracji wodnej i urządzeniem wodnym, które winno być utrzymane w należytym stanie, aby spełniało swoją rolę. Zarówno w art. 64 ust. 1a i art. 77 ust. 1 w zw. z art. 74 ust. 2 Prawo wodnego ustawodawca wskazał, że obowiązek utrzymywania rowów dotyczy podmiotów, które generalnie mają z tego jakąś korzyść. Zauważyć należy, że postępowanie melioracyjne ma na celu poprawę i ochronę gleb zajętych pod uprawy rolne, a obowiązek utrzymania urządzeń wodnych dotyczy właścicieli nieruchomości na które urządzenia te wywierają korzystny wpływ.

Z powyższych względów rolą organów orzekających w tego typu sprawach jest przede wszystkim ustalenie kto i w jakim stopniu odnosi korzyści z tytułu położenia i funkcji rowu i kto powinien zatem partycypować w kosztach jego utrzymania.

Zatem organ w pierwszej kolejności winien ustalić obszar, na który wywierają korzystny wpływ urządzenia melioracji wodnych szczegółowych. Sposób ustalenia granic obszaru, na który wywierają korzystny wpływ urządzenia melioracji wodnych szczegółowych, został wskazany w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 listopada 2006 r. w sprawie sposobu ustalania obszaru, na który wywierają korzystny wpływ urządzenia melioracji wodnych szczegółowych (Dz. U. Nr 226, poz. 1652). W rozporządzeniu tym podano, m.in., po jakiej linii terenu określa się obszar (§ 1), jakich gruntów ustalając obszar nie uwzględnia się, np. wzniesionych o ponad 0,5 m nad terenem przy rowie lub rurociągu drenarskim na użytkach zielonych i o ponad 1 m nad terenem przy rowie lub rurociągu drenarskim na gruntach ornych (§ 2 ust. 1). Przy ustalaniu obszaru konieczne jest również udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy konkretne grunty, przez które przebiegają rowy lub rurociągi drenarskie, wymagały melioracji wodnych (§ 2 pkt 3). Stosownie do § 3 ust. 1 powołanego rozporządzenia, granice obszaru dokumentuje się na kopiach map sytuacyjno-wysokościowych w skali 1.2000, z naniesioną siecią wykonanych urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, opracowanych na podstawie map otrzymanych z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego i pomiarów uzupełniających. Natomiast w myśl § 3 ust. 2 cytowanego rozporządzenia sporządza się wykaz działek ewidencyjnych, leżących w granicach obszaru, zawierający dane dotyczące: 1) lokalizacji obszaru (miejscowość, gmina, powiat, województwo); 2) powierzchni i numerów poszczególnych działek ewidencyjnych; 3) adresów właścicieli gruntów; 4) wielkości obszarów należących do poszczególnych właścicieli gruntów w podziale na działki ewidencyjne.

Wobec powyższego aby prawidłowo ustalić podmioty zobowiązane do utrzymywania urządzeń melioracji wodnych organ winien dysponować odpowiednimi mapami oraz wykazem, o którym mowa w § 3 rozporządzenia.

Odnosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie w aktach administracyjnych na k. 38 akt administracyjnych znajduje się stosowny wykaz zawierający dane, o których mowa wyżej, a także mapa na której linią przerywaną zaznaczono obszar oddziaływania. Jednakże należy mieć na uwadze, że powyższą mapę sporządzono w skali 1:1000 podczas gdy przepis prawa wyraźnie stanowi o skali 1:2000. Powyższe nasuwa wątpliwości, czy organ faktycznie dysponował mapami, które zostały sporządzone z uwzględnieniem wymogów stawianych przez rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 listopada 2006 r. w sprawie sposobu ustalania obszaru, na który wywierają korzystny wpływ urządzenia melioracji wodnych szczegółowych.

W tym miejscu wskazać również należy, że posłużenie się mapą w innej skali niż określonej w powyższym rozporządzeniu automatycznie nie oznacza o niedopuszczalności zastosowania takiej mapy. Posłużenie się mapą w innej skali uznać należałoby za dopuszczalne w sytuacji braku w zasobie geodezyjnym mapy wskazanej w § 3 wyżej wskazanego rozporządzenia. Jednakże w takiej sytuacji organ winien w jakikolwiek sposób wykazać, że w zasobie geodezyjnym brak jest takiej mapy, a mapa na której zaznaczono obszar oddziaływania wydano w związku z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 listopada 2006 r. w sprawie sposobu ustalania obszaru, na który wywierają korzystny wpływ urządzenia melioracji wodnych szczegółowych.

Ponadto zauważyć należy, iż § 3 wyżej wskazanego rozporządzenia nakazuje zaznaczenie obszaru oddziaływania na mapie sytuacyjno-wysokościowej. W przedmiotowej sprawie organ posłużył się mapą ewidencyjną wykonaną metodą digitalizacji uzupełnionej pomiarem sytuacyjno-wysokościowym. W ocenie Sądu dołączone do akt mapy nie są mapami sytuacyjno-wysokościowymi, które pomimo umieszczonych na nich adnotacji o uzupełnieniu pomiarem wysokościowo sytuacyjnym, umożliwiałyby ocenić kierunek spływu wód z gruntów leżących w pobliżu rowów oraz to, czy ustalając granice obszaru ich korzystnego oddziaływania uwzględniono zasady określone w § 1 i § 2 ww. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 listopada 2006 r.

Ponadto na gruncie niniejszej sprawy należy mieć na uwadze, że adresatów decyzji, a wiec podmioty zobowiązane do konserwacji rowów organ określił w załączniku nr [...] do decyzji. Z tych też względów uznać należy, że ten załącznik stanowi integralną część wydanej decyzji administracyjnej i w związku z tym powinny one spełniać te same wymagania co decyzja, dotyczy to w szczególności konieczności ich podpisania.

Zgodnie z art. 107 § 1 kpa, decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. Tymczasem w niniejszej sprawie załączniki, pomimo że zostały opisane i oznaczone w taki sposób, że nie budzi wątpliwości, iż stanowią one integralną część decyzji, nie zostały podpisane. Podkreślić w tym miejscu należy, że określenie adresatów decyzji nastąpiło w istocie w załączniku do decyzji, a nie w samej decyzji.

W orzecznictwie trafnie wskazuje się, że w sytuacji, gdy dane rozstrzygnięcie (decyzja) na wieloczłonową strukturę to każdy z tych elementów musi odpowiadać wymogom art. 107 § 1 kpa, także w takim zakresie w jakim przepis ten nakazuje podpisanie decyzji przez osobę uprawnioną do działania za organ administracji w tym sensie, że podpisana musi zostać każda z integralnych części decyzji (por. np. wyrok WSA w Krakowie z dnia 28 maja 2008 r., sygn. akt II SA/Kr 245/08). W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę brak jest podstaw do twierdzenia, że wymogom tym mogą nie odpowiadać załączniki do decyzji, w szczególności w sytuacji, gdy załączniki te nie zostały w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości opisane i zespolone z treścią wydanej decyzji.

Niepodpisanie załącznika do decyzji stanowi naruszenie art.107 § 1 kpa. Braku powyższego nie uzupełnił organ odwoławczy. Powyższe uchybienia organów uzasadniają postawienie im zarzut naruszenia przepisów postępowania tj. art. 7, 77 oraz 107 kpa w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy.

W tym rzeczy Sąd na podstawie na podstawie art. art. 145 § 1 pkt c) Ppsa w zw. z art. 135 Ppsa orzekł jak w sentencji. Na podstawie art. 152 Ppsa Sąd orzekł o niewykonywaniu zaskarżonej decyzji do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 Ppsa.

Rozpoznając sprawę ponownie organ winien podjąć działania celem uzyskania dokumentów, w szczególności map, pozwalających na ustalenie czy i w jakim zakresie nieruchomość stanowiąca własność skarżącego objęta jest obszarem oddziaływania urządzenia melioracyjnego.