II SAB/Wa 318/14
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2014-08-06Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ewa Grochowska-Jung /przewodniczący/
Ewa Kwiecińska /sprawozdawca/
Ewa Pisula-DąbrowskaSentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Grochowska-Jung Sędziowie WSA Ewa Pisula-Dąbrowska Ewa Kwiecińska (spr.) Protokolant starszy sekretarz sądowy Dorota Kwiatkowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2014 r. sprawy ze skargi B. G. i Z. G. na bezczynność Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. z siedzibą w [...] w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia [...] lipca 2013 r. o udzielenie informacji publicznej 1. zobowiązuje Polską Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o. z siedzibą w [...] do rozpatrzenia wniosku skarżących B. G. i Z. G. z dnia [...] lipca 2013 r. o udostępnienie informacji publicznej, w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy; 2. stwierdza, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3. zasądza od Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. z siedzibą w [...] solidarnie na rzecz skarżących B. G. i Z. G. kwotę 714 (słownie: siedemset czternaście) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Pismem z dnia [...] lipca 2013 r. pełnomocnik B. i Z. G. wezwał [...] Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o. w [...] do podjęcia negocjacji w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, stanowiącej własność mocodawców, oznaczonej numerem ewidencyjnym działki [...], obręb [...], gmina [...], powiat [...], woj. [...], nr kw [...] prowadzonej przez Sąd Rejonowy w [...]. Zamiejscowy Wydział [...] Ksiąg Wieczystych z siedzibą w [...]. Nadto pełnomocnik wezwał ww. Spółkę do zawarcia umowy w przedmiocie ustanowienia odpłatnej służebności przesyłu, dotyczącej posadowionych urządzeń gazowych na powyższej nieruchomości.
W piśmie tym zawarł jednocześnie wniosek o udostępnienie wszelkich ewentualnych decyzji administracyjnych i innych stosownych dokumentów dotyczących budowy, posadowienia, przebudowy ww. urządzeń usytuowanych na opisanej działce, w oparciu o art. 4 ust. 1 pkt 5 i ust. 3, art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. a) tiret pierwszy ustawy o dostępie do informacji publicznej.
W odpowiedzi na powyższe wystąpienie, spółka [...] Sp. z o.o. Oddział w [...] w piśmie z dnia [...] lipca 2013 r. poinformowała pełnomocnika wnioskodawców, że obecnie jest w trakcie kompletowania dokumentacji z okresu gazyfikacji opisanego terenu, a z uwagi na okres budowy urządzeń na nieruchomości wnioskodawców weryfikacja dokumentów przedłuża się. Jednocześnie Spółka wyjaśniła, że po skompletowaniu dokumentacji i zweryfikowaniu wszystkich niezbędnych danych udzieli merytorycznej odpowiedzi.
W końcowej części pisma Spółka wyjaśniła, że od dnia 1 lipca 2013 r. [...] Sp. z o.o. została następcą prawnym [...] Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. z siedzibą w [...].
W kolejnym piśmie z dnia [...] września 2013 r. Polska Spółka Gazownictwa z siedzibą w [....] stwierdziła, że nie może uznać zgłoszonego roszczenia. Jednocześnie poinformowała pełnomocnika, że przedmiotowa sieć gazowa została wybudowana w 1996 r., w ramach gazyfikacji miasta [...], przez Społeczny Komitet Gazyfikacyjny. Budowa została dokonana na podstawie decyzji Urzędu Rejonowego w N. nr [...], zatwierdzającej projekt budowlany sieci średnioprężnej z podłączeniami gazowymi ul. [...] oraz udzielającej pozwolenia na budowę. Z kolei budowa gazociągu została sfinansowana przez miasto [...], a po zakończeniu inwestycji gazociąg został przekazany nieodpłatnie bez żadnych zobowiązań na majątek Zakładu Gazowniczego w [...]. na podstawie protokołu odbioru końcowego i przekazania do użytku inwestycji komunalnych z dnia [...] września 1996 r.
W odniesieniu do złożonego przez pełnomocnika wniosku o dostęp do informacji publicznej ww. Spółka stwierdziła, że jest w posiadaniu następujących dokumentów: decyzji pozwolenia na budowę z dnia [...] kwietnia 1995 r. nr [...], oświadczenia Burmistrza miasta [...] nr [...] i [...] informującego, że Burmistrz miasta [...] i Społeczny Komitet Gazyfikacji posiada zgody właścicieli działek na budowę i eksploatację sieci gazowej, protokół przekazania środka trwałego [...], a także protokół odbioru końcowego i przekazania do użytku z dnia [...] września 1996 r.
W tym zakresie Spółka poinformowała pełnomocnika, że z powyższymi dokumentami można zapoznać się w siedzibie Zakładu w [...], po wcześniejszym, telefonicznym, uzgodnieniu terminu z pracownikami tego Zakładu.
Nadto Spółka udzieliła informacji, wedle której w dniu [...] września 2013 r. uległa zmianie jej nazwa na Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. w [...], a wszelka korespondencja winna być kierowana bezpośrednio na adres: Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. w [...] Oddział w [...], Zakład w [...]., ul. [...], [...].
W odpowiedzi na powyższe pismo pełnomocnik skarżących B.
i Z. G. skierował do Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o., zwanej dalej PSG Sp. z o.o., pismo, w którym odniósł się do sposobu rozpatrzenia wniosku o dostęp do żądanych informacji publicznych.
I tak, pełnomocnik podniósł, że w związku z brakiem odpowiedzi na wniosek z dnia [...] lipca 2013 r. ponownie wzywa PSG Sp. z o.o. do udostępnienia w terminie 14 dni od otrzymania niniejszego pisma, wszystkich posiadanych informacji publicznych poprzez przesłanie kserokopii dokumentacji technicznej i prawnej stanowiącej podstawę lokalizacji, budowy, przebudowy, remontów i eksploatacji urządzeń infrastruktury przesyłowej na działce swoich mocodawców, a w szczególności wzywa do przedłożenia wszelkich ewentualnych decyzji stanowiących podstawę lokalizacji, budowy, przebudowy, remontów i eksploatacji tych urządzeń na opisanej działce oraz innych dokumentów techniczno – prawnych.
Pełnomocnik oświadczył przy tym, że w imieniu mocodawców zobowiązuje się pokryć koszt wykonania i przesłania kserokopii żądanych dokumentów.
Na powyższe pismo Spółka udzieliła odpowiedzi w piśmie z dnia [...] października 2013 r. Spółka podtrzymała dotychczasowe stanowisko w zakresie sposobu i trybu udostępnienia posiadanych dokumentów, wyrażone w piśmie z dnia [...] września 2013 r. Zaprzeczyła też twierdzeniu pełnomocnika o braku udzielenia odpowiedzi na wniosek o dostęp do informacji publicznej, wskazując że odpowiedź na złożony wniosek została udzielona właśnie w piśmie z dnia [...] września 2013 r.
Następnie, w ślad za pismem z dnia [...] października 2013 r. Spółka skierowała do pełnomocnika skarżących kolejne pismo, z dnia [...] listopada 2013 r.
W piśmie tym powtórzyła jeszcze raz stanowisko o udzieleniu odpowiedzi na wniosek o dostęp do informacji publicznej dwoma wcześniejszymi pismami. Podkreśliła, że
w pismach tych nie odmówiła udostępnienia dokumentów, a jedynie poinformowała pełnomocnika, jakie dokumenty posiada w sprawie oraz że istnieje możliwość zapoznania się z nimi w siedzibie Zakładu w [...]. Wskazała nadto, że z przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej nie wynika, w jakiej formie zobowiązany podmiot ma udostępnić żądane dokumenty. Podała również, że nie jest zainteresowana zwrotem kosztów wykonania kserokopii dokumentów i ich przesłania, ponieważ Spółka nie posiada pracowników do wykonywania takich czynności.
W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Warszawie, pełnomocnik skarżących B. i Z. G. wniósł o stwierdzenie bezczynności PSG Sp. z o.o. z siedzibą w [...] oraz zobowiązanie jej do udzielenia informacji w żądanym zakresie i w żądanej formie oraz zasądzenie na rzecz każdego ze skarżących kosztów postępowania według norm przepisanych, zarzucając bezczynność polegającą na:
1. nieudostępnieniu informacji publicznej na wniosek z dnia [...] sierpnia 2013 r.
w terminie wskazanym w art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej,
2. niewydaniu rozstrzygnięcia w sprawie odmowy udostępnienia informacji publicznej lub umorzenia postępowania zgodnie z art. 17 ust. 1 ww. ustawy.
W uzasadnieniu skargi pełnomocnik skarżących podniósł, że argumentem przemawiającym za obowiązkiem stosowania przez spółkę prawa handlowego zajmującą się dystrybucją gazu, ustawy o dostępie do informacji publicznej jest art. 4 ust. 1 pkt 5 tej ustawy. Przepis ten stanowi, iż zobowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej, oprócz władz publicznych, są również inne podmioty wykonujące zadania publiczne. Zadanie publiczne cechuje zaś powszechność
i użyteczność dla ogółu, a także sprzyjanie osiąganiu celów określonych
w Konstytucji lub ustawie. Wykonywanie zadań publicznych zawsze wiąże się
z realizacją podstawowych publicznych praw podmiotowych obywateli. Dystrybucja gazu i inne zadania wykonywane przez przedsiębiorstwo gazownicze ze względu na znaczenie paliwa gazowego dla rozwoju cywilizacyjnego i poziomu życia obywateli, są wyrazem urzeczywistniania dobra wspólnego, o którym mowa w art. 1 Konstytucji RP.
Żądanie udostępnienia decyzji stanowiących podstawę lokalizacji i budowy linii gazowych dotyczy zatem "sprawy publicznej" i nakłada na przedsiębiorstwo obowiązek udzielenia informacji dotyczącej tej sprawy.
Jednocześnie pełnomocnik zaznaczył, że wniesienie skargi na bezczynność podmiotu zobowiązanego do udzielenia informacji publicznej nie jest obwarowane jakimkolwiek terminem, a skarga na bezczynność w przedmiocie udzielenia informacji publicznej, nie musi być poprzedzona żadnym środkiem zaskarżenia.
Wskazał nadto, że do dnia sporządzenia skargi Spółka ani nie udzieliła informacji, ani nie wydała rozstrzygnięcia w sprawie odmowy udostępnienia informacji, czy też w sprawie umorzenia postępowania o udostępnienie informacji.
W odpowiedzi na skargę PSG Sp. z o.o. z siedzibą w [...] wniosła
o oddalenie skargi.
Uzasadniając swoje stanowisko Spółka podniosła, że przedmiotowa sieć gazowa została wybudowana przez Społeczny Komitet Gazyfikacji Miasta i Gminy [...] wraz z Urzędem Gminy [...] na podstawie decyzji Urzędu Rejonowego w N. z dnia [...] kwietnia 1995 r., zatwierdzającej plan realizacyjny
i udzielającej pozwolenia na budowę ww. sieci gazowej w rejonie ulic [...]
i [...] w [...]. Budowa sieci została zatem zrealizowana bezpośrednio przez wspólnotę samorządową (mieszkańców [...]) przy pomocy Urzędu Miasta [...]. Zgodnie zaś z adnotacją zawartą na ww. decyzji, otrzymał ją ww. Społeczny Komitet oraz właściciele działek za pośrednictwem Urzędu Miasta [...]. Z kolei
w oświadczeniu z dnia [...] września 1996 r. Burmistrz Miasta [...] potwierdził, iż posiada zgody właścicieli działek na budowę i eksploatację wskazanej powyżej sieci gazowej. Następnie zaś sieć ta została przekazana przez Urząd Miasta [...] oraz Społeczny Komitet Gazyfikacji na rzecz poprzednika prawnego Spółki, co znajduje potwierdzenie w treści protokołu uproszczonego i protokołu przekazania środka trwałego nieodpłatnie z dnia [...] września 1996 r.
Tym samym, zdaniem Spółki, skarżący (jako właściciel działki) był stroną postępowania zakończonego decyzją z dnia [...] kwietnia 1995 r. i w rezultacie miał również zapewniony dostęp do ww. decyzji, jak też akt postępowania administracyjnego i może w dalszym ciągu domagać się ponownego udostępnienia decyzji związanych z budową sieci gazowej położonej na swojej nieruchomości.
W tej zaś sytuacji w sprawie znajduje zastosowanie przepis art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, który stanowi, iż przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi.
Takim innym trybem dostępu do decyzji administracyjnej jest w niniejszej sprawie tryb przewidziany w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego (obecnie w art. 73 K.p.a.).
Spółka podniosła jednocześnie, iż spraw indywidualnych, wynikających ze sporu na tle zawartego przez strony kontraktu, nie można kwalifikować jako informacji publicznej w rozumieniu art. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej
i danych, dotyczących sytuacji majątkowej kontrahenta, żądać w tym trybie. Takim kontraktem jest natomiast niewątpliwie umowa przekazania sieci gazowej, zawarta
w celu przesyłu paliwa gazowego przez Spółkę do m.in. budynku skarżącego, który to przesył niemożliwy jest bez jednoczesnego korzystania z nieruchomości skarżącego, polegającego chociażby na posadowieniu gazociągu pod powierzchnią gruntu. Taki sam charakter ma umowa, której przedmiotem jest ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości skarżącego, o zawarcie której zwrócił się do Spółki. Niniejsza sprawa nie jest więc sprawą publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, jak twierdzi skarżący, ale sprawą indywidualną, prywatną o charakterze cywilnoprawnym, która winna zostać rozstrzygnięta przez właściwe sądy powszechne. W takiej sytuacji skarżący może zaś uzyskać dostęp do żądanych dokumentów na podstawie art. 187 § 2 pkt 3 i 4 K.p.c. Spółka zaznaczyła jednocześnie, iż umożliwiła skarżącemu osobiste zapoznanie się z posiadanymi dokumentami po wcześniejszym uzgodnieniu terminu. Skarżący nie skorzystał jednak z tej możliwości. Podkreśliła przy tym, że prawo do informacji publicznej nie jest tożsame z żądaniem kserokopii (odpisów) dokumentów stanowiących taką informację.
Zaznaczyła też, iż Spółka jest podmiotem prowadzącym główną działalność
w zakresie dystrybucji paliwa gazowego i w takim też celu zatrudniani są jej pracownicy, zaś w przedmiot jej działalności nie wchodzi poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji, co wobec skali zgłaszanych roszczeń przez właścicieli nieruchomości wymagałoby zatrudnienia dodatkowych pracowników.
Spółka dodatkowo zaznaczyła, że jak wynika z treści art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, informacją publiczną są wyłącznie dane obiektywne, fakty, wydarzenia, czy wiadomości, a nie nośniki tych informacji, w tym m.in. dokumenty.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Kontrola ta, zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej zwana jako "P.p.s.a.", obejmuje także orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organów.
W ocenie Sądu, skarga na bezczynność Polskiej Spółki Gazownictwa Sp.
z o.o. z siedzibą w [...] zasługuje na uwzględnienie.
Bezczynność organu administracji publicznej zachodzi wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ ten nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie, ale – mimo istnienia ustawowego obowiązku – nie zakończył go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia lub też innego aktu lub nie podjął stosownej czynności określonej w art. 3 § 2 pkt 1-4a P.p.s.a. (T. Woś [w:] T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 109).
Organ administracji pozostaje w bezczynności w szczególności w przypadku, gdy nie udzielił zainteresowanej jednostce żądanej przez nią informacji publicznej bądź też nie podjął rozstrzygnięcia stosownie do przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.).
W przypadku złożenia skargi na bezczynność w zakresie udostępnienia informacji publicznej obowiązkiem Sądu jest w pierwszej kolejności zbadanie, czy sprawa mieści się w zakresie podmiotowym i przedmiotowym ustawy. Dopiero bowiem stwierdzenie, że podmiot, do którego zwrócił się skarżący, był zobowiązany do udzielenia informacji publicznej oraz, że żądana przez skarżącego informacja miała charakter informacji publicznej w rozumieniu przepisów ustawy, pozwala na dokonanie oceny, czy w konkretnej sprawie można skutecznie zarzucić wskazanemu podmiotowi bezczynność (por. P. Szustakiewicz, Postępowanie w sprawie bezczynności w zakresie udzielenia informacji publicznej w orzecznictwie sądów administracyjnych, Przegląd Prawa Publicznego 2012, nr 6, s. 75 i n. wraz
z powołanym orzecznictwem).
Do udostępniania informacji publicznej, w myśl art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy
o dostępie do informacji publicznej obowiązane są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji
i konsumentów.
Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. z siedzibą [...] jest zobowiązana do rozpoznania przedmiotowego wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Zauważyć bowiem należy, że działalność Spółki obejmuje m. in. poszukiwania i eksploatację złóż gazu ziemnego, ropy naftowej oraz import, magazynowanie, obrót oraz dystrybucję paliw gazowych
i płynnych. Zgodnie natomiast z definicją celu publicznego zawartą w art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.), celami publicznymi są: budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń. Z uwagi zatem na wagę
i zakres zadań wykonywanych przez Spółkę, a przede wszystkim obowiązki tego podmiotu jako operatora systemu dystrybucyjnego gazu oraz mając na uwadze brzmienie powołanego wyżej art. 6 pkt 2 ustawy, jest ona jednostką organizacyjną użyteczności publicznej, wykonującą zadania publiczne w rozumieniu powołanego art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej i wobec czego podlega regulacjom tej ustawy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 sierpnia 2010 r., sygn. akt I OSK 851/10).
Jednocześnie, w ocenie Sądu, żądane przez skarżącą informacje mają charakter informacji publicznej w rozumieniu przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Stosownie do art. 1 ust. 1 ww. ustawy, informację publiczną stanowi każda informacja o sprawach publicznych. Informacją taką jest w szczególności informacja o danych publicznych, w tym "treść i postać dokumentów urzędowych", a zwłaszcza "treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć" (art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a tiret 1 ustawy).
We wniosku z dnia [...] lipca 2013 r. skarżący wystąpili o udostępnienie decyzji administracyjnych i innych stosownych dokumentów dotyczących budowy, posadowienia, przebudowy gazowych urządzeń przesyłowych na wskazanej przez nich działce położonej w [...]. Skarżący domagali się więc niewątpliwie udostępnienia "treści aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć", o jakich mowa w powołanym przepisie art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a tiret 1 ustawy, a także innych dokumentów stanowiących podstawę budowy, posadowienia i ewentualnie przebudowy urządzeń przesyłowych.
Sąd nie podziela argumentacji Spółki, iż zawarte we wniosku z dnia
[...] lipca 2013 r. żądanie udostępnienia wskazanych dokumentów nie może być oceniane w oparciu o przepisy ustawy, albowiem dokumenty te wiążą się
z dochodzeniem przez skarżących od Spółki roszczeń cywilnoprawnych.
Zgodnie z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP, obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej
i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.
Prawo dostępu do informacji publicznej ma zatem konstrukcję publicznego prawa podmiotowego. Prawu temu odpowiada obowiązek udzielania obywatelom informacji publicznej przez podmioty wskazane w ustawie, do których, jak wskazano wyżej, należy Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.
Przepis art. 61 ust. 3 Konstytucji RP wyznacza granice dopuszczalnej ingerencji w zakres omawianego prawa, wskazując, iż ograniczenie tego prawa może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach wartości, jakimi są: ochrona wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochrona porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego Państwa. Ograniczenia dostępności informacji publicznej i kryteria ważenia kolidujących ze sobą wartości podlegają ocenie z punktu widzenia zasady proporcjonalności określonej w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Ograniczając pewną sferę wolności konstytucyjnej obywatela, przepis ustawy musi czynić to w sposób, który przede wszystkim nie naruszy jej istoty i nie spowoduje zachwiania relacji konstytucyjnego dobra, które jest ograniczane (prawo do informacji publicznej). Wskazana regulacja winna także być adekwatna do celu, jaki temu ograniczeniu przyświeca (np. ochrona prywatności), który to cel musi być również kwalifikowany w kategoriach wartości konstytucyjnej (interes jednostki, interes Państwa). Chodzi zatem o prawidłowe wyważenie proporcji, jakie muszą być zachowane, by przyjąć, że dane ograniczenie wolności obywatelskiej nie narusza konstytucyjnej hierarchii dóbr (por. wyrok NSA
z dnia 6 grudnia 2012 r., I OSK 2022/12, niepubl.).
Decyzje administracyjne, stanowiące podstawę lokalizacji i budowy przez przedsiębiorstwo linii gazowych na nieruchomościach innych podmiotów ze swej istoty stanowią przedmiot informacji publicznej. W świetle bowiem utrwalonego orzecznictwa sądowego, dokumentacja związana z procesami inwestycyjnymi, w tym decyzje administracyjne, operaty szacunkowe i inne dokumenty są dokumentami,
do których dostęp gwarantuje ustawa, jeżeli znajdują się one w posiadaniu podmiotu, do którego kierowany jest wniosek o taką informację (wyroki WSA w Krakowie: z dnia 15 stycznia 2013 r., II SAB/Kr 184/12, niepubl., z dnia 28 stycznia 2013 r., II SAB/Kr 212/12, niepubl. oraz z dnia 17 kwietnia 2013 r., II SAB/Kr 21/13, niepubl., wyroki WSA w Poznaniu: z dnia 29 maja 2008 r., IV SA/Po 545/07, Lex nr 516697 oraz
z dnia 19 grudnia 2007 r., IV SA/Po 652/07, Lex nr 460751).
Przyjęcie, jak tego domaga się Spółka, że tego rodzaju dokumenty urzędowe będące w posiadaniu przedsiębiorstwa gazowniczego "tracą" charakter informacji publicznej w przypadku, gdy ich udzielenia domaga się osoba fizyczna pozostająca
w sporze cywilnoprawnym z tym przedsiębiorstwem, jest nie tylko sprzeczne
z duchem regulacji ustawowych i konstytucyjnych dotyczących dostępu do informacji publicznej, ale nadto byłoby nielogiczne. Ocena, czy określona informacja stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy nie może być odmienna w zależności od tego, jaki wnioskodawca ubiegać się będzie o jej udostępnienie. Rozpatrując wniosek o udostępnienie informacji publicznej właściwy podmiot nie jest zresztą upoważniony do badania interesu prawnego ani nawet faktycznego wnioskodawcy (art. 2 ust. 2 ustawy). Jedynie w przypadku informacji przetworzonej ustawodawca wprowadził wymóg wykazania, że uzyskanie informacji jest szczególnie istotne dla interesu publicznego (art. 3 ust. 1 ustawy).
Jeżeli konkretny dokument ma charakter informacji publicznej, to nie może być on tej cechy pozbawiony wówczas, gdy jego udostępnienie, zdaniem przedsiębiorstwa, mogłoby mieć negatywne konsekwencje dla tego podmiotu
w ewentualnym przyszłym procesie cywilnym. W ocenie składu orzekającego
w niniejszej sprawie, odmienna wykładnia powołanych przepisów naruszałaby istotę prawa podmiotowego do informacji publicznej, a także godziłaby w zasadę równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji RP).
Odnosząc się natomiast do argumentacji Spółki, że niedopuszczalne jest stosowanie przepisów ustawy wówczas, gdy żądane informacje osiągalne są
w innym trybie, podnieść należy, iż nie zostało wykazane, by skarżący byli stroną ewentualnych postępowań w sprawie lokalizacji i budowy sieci gazowej
w [...], co umożliwiałoby im dostęp do żądanych dokumentów na podstawie art. 73 § 1 K.p.a. Wbrew twierdzeniom Spółki, z przedłożonych dokumentów nie wynika, aby skarżący byli członkami Społecznego Komitetu Gazyfikacji Miasta i Gminy [...] oraz aby uczestniczyli w postępowaniach administracyjnych dotyczących lokalizacji i budowy sieci gazowej w tej miejscowości. W szczególności, za dokument świadczący o statusie skarżących jako stron postępowania administracyjnego nie może być uznana decyzja z dnia [...] kwietnia 1995 r. W rozdzielniku tej decyzji bowiem wskazano jako jej adresatów podmioty zbiorowe: "Społeczny Komitet Gazyfikacji Miasta i Gminy [...]" oraz "właściciele działek za pośrednictwem Urzędu Miasta [...]". Dokument ten nie wskazuje zatem na fakt uczestniczenia skarżących w ww. postępowaniu administracyjnym.
Także, ewentualna możliwość zwrócenia się przez skarżących o udostępnienie żądanych dokumentów do jakiegokolwiek innego podmiotu w trybie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, nie wyłącza uprawnienia do zwrócenia się z tym wnioskiem do Spółki, skoro jest ona podmiotem objętym regulacją tej ustawy.
Z tych powodów należało uznać, że wskazana wyżej norma kolizyjna z art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej nie wykluczała w tym przypadku zastosowania przepisów tej ustawy.
Odnośnie natomiast stanowiska Spółki, iż umożliwiła skarżącym osobiste zapoznanie się z posiadanymi dokumentami po wcześniejszym uzgodnieniu terminu, z czego jednak zainteresowani nie skorzystali, należy przypomnieć, iż stosownie do treści art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje w sposób i w formie zgodnych
z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia informacji w sposób i w formie określonych we wniosku. Jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona
w sposób lub w formie określonych we wniosku, podmiot obowiązany do udostępnienia powiadamia pisemnie wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie. W takim przypadku, jeżeli
w terminie 14 dni od powiadomienia wnioskodawca nie złoży wniosku
o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, postępowanie o udostępnienie informacji umarza się. Z cytowanych norm wynika,
że powiadomienie o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem, ze wskazaniem, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie, obwarowane jest zarówno terminem, w którym wnioskodawca ma się ustosunkować do propozycji organu, jak i rygorem, który podlega zastosowaniu w przypadku niezłożenia wniosku o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu. Dla przyjęcia, że podmiot zobowiązany do udzielenia informacji publicznej proceduje zgodnie z ustawą, wymagane jest zatem, by powiadomienie o potrzebie sprecyzowania wniosku zostało opatrzone rygorem i terminem na jego realizację. Zamieszczenie tych elementów w powiadomieniu wpływa bowiem na dalszy tok procedowania, a wobec braku sprecyzowania wniosku – pozwala podmiotowi zobowiązanemu na podjęcie czynności zmierzających do wydania decyzji o umorzeniu postępowania o udzielenie informacji publicznej, co uzasadnia konieczność stosowania w tym zakresie przepisów ustawy Kodeks postępowania administracyjnego.
Wymogów powyższego przepisu nie spełnia zatem ani pismo Spółki z dnia [...] września 2013 r., ani też pismo Spółki z dnia [...] listopada 2013 r. Otóż w powołanych pismach Spółka nie powiadomiła wnioskodawczyni o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i nie zawarła pouczenia, że jeżeli w terminie 14 dni od powiadomienia nie zostanie złożony wniosek o udostępnienie informacji publicznej w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, to postępowanie o udostępnienie informacji zostanie umorzone. Nie została tym samym wdrożona przez Spółkę procedura z art. 14 ust. 2 ustawy mająca na celu udostępnienie informacji publicznej w inny sposób lub w innej formie niż określona we wniosku. Samo zaś powołanie się przez Spółkę w piśmie
z dnia [...] listopada 2013 r. oraz, już na etapie postępowania sądowoadministracyjnego – w odpowiedzi na skargę, na kwestie organizacyjne (brak wystarczającej liczby pracowników) nie jest tożsame z pojęciem "środków technicznych", którym posłużył się ustawodawca w art. 14 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej
Reasumując, z akt sprawy wynika, że Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. nie załatwiła wniosku skarżących w sposób określony w ustawie o dostępie do informacji publicznej.
Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. pozostaje zatem w bezczynności co do wniosku skarżących z dnia [...] lipca 2013 r., a wniosek ten powinien zostać rozpoznany przez Spółkę w trybie określonym w przepisach ustawy o dostępie
do informacji publicznej.
Żądane przez skarżących informacje mają bowiem charakter informacji publicznej, a podmiot, do którego się zwróciła jest zobowiązany do rozpatrzenia wniosku o jej udzielenie. O ile Spółka jest w posiadaniu wskazanych przez skarżących dokumentów, powinna zatem zakończyć wszczęte tym wnioskiem postępowanie w sposób przewidziany prawem, udzielając informacji publicznej albo wydając decyzję o jej odmowie, gdyby zaistniały przesłanki do wydania takiej decyzji.
Uwzględniając powyższe, Sąd na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej zakreślił Spółce termin 14-dniowy do rozpoznania wniosku, liczony od dnia doręczenie prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy.
Jednocześnie Sąd stwierdził, że bezczynność Spółki w rozpoznawanej sprawie nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Oceniając tę okoliczność Sąd wziął pod uwagę wszystkie aspekty sprawy, w tym fakt, że zachowanie Spółki nie miało cech lekceważącego traktowania obowiązków nałożonych na nią z mocy ustawy. W piśmie skierowanym do pełnomocnika skarżącej Spółka ustosunkowała się bowiem do złożonego wniosku. Bezczynność wynikała natomiast z błędnego przeświadczenia, że żądana informacja nie musi być udostępniona w sposób i formie zgodnej z wnioskiem, a także, co wynika w sposób jednoznaczny z treści odpowiedzi na skargę, że skarżący posiadają prawo do jej dostępu w trybie określonym w innej ustawie.
Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 149 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak sentencji wyroku.
O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 w zw. z art. 199 ww. ustawy.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ewa Grochowska-Jung /przewodniczący/Ewa Kwiecińska /sprawozdawca/
Ewa Pisula-Dąbrowska
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Grochowska-Jung Sędziowie WSA Ewa Pisula-Dąbrowska Ewa Kwiecińska (spr.) Protokolant starszy sekretarz sądowy Dorota Kwiatkowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2014 r. sprawy ze skargi B. G. i Z. G. na bezczynność Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. z siedzibą w [...] w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia [...] lipca 2013 r. o udzielenie informacji publicznej 1. zobowiązuje Polską Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o. z siedzibą w [...] do rozpatrzenia wniosku skarżących B. G. i Z. G. z dnia [...] lipca 2013 r. o udostępnienie informacji publicznej, w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy; 2. stwierdza, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3. zasądza od Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. z siedzibą w [...] solidarnie na rzecz skarżących B. G. i Z. G. kwotę 714 (słownie: siedemset czternaście) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Pismem z dnia [...] lipca 2013 r. pełnomocnik B. i Z. G. wezwał [...] Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o. w [...] do podjęcia negocjacji w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, stanowiącej własność mocodawców, oznaczonej numerem ewidencyjnym działki [...], obręb [...], gmina [...], powiat [...], woj. [...], nr kw [...] prowadzonej przez Sąd Rejonowy w [...]. Zamiejscowy Wydział [...] Ksiąg Wieczystych z siedzibą w [...]. Nadto pełnomocnik wezwał ww. Spółkę do zawarcia umowy w przedmiocie ustanowienia odpłatnej służebności przesyłu, dotyczącej posadowionych urządzeń gazowych na powyższej nieruchomości.
W piśmie tym zawarł jednocześnie wniosek o udostępnienie wszelkich ewentualnych decyzji administracyjnych i innych stosownych dokumentów dotyczących budowy, posadowienia, przebudowy ww. urządzeń usytuowanych na opisanej działce, w oparciu o art. 4 ust. 1 pkt 5 i ust. 3, art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. a) tiret pierwszy ustawy o dostępie do informacji publicznej.
W odpowiedzi na powyższe wystąpienie, spółka [...] Sp. z o.o. Oddział w [...] w piśmie z dnia [...] lipca 2013 r. poinformowała pełnomocnika wnioskodawców, że obecnie jest w trakcie kompletowania dokumentacji z okresu gazyfikacji opisanego terenu, a z uwagi na okres budowy urządzeń na nieruchomości wnioskodawców weryfikacja dokumentów przedłuża się. Jednocześnie Spółka wyjaśniła, że po skompletowaniu dokumentacji i zweryfikowaniu wszystkich niezbędnych danych udzieli merytorycznej odpowiedzi.
W końcowej części pisma Spółka wyjaśniła, że od dnia 1 lipca 2013 r. [...] Sp. z o.o. została następcą prawnym [...] Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. z siedzibą w [...].
W kolejnym piśmie z dnia [...] września 2013 r. Polska Spółka Gazownictwa z siedzibą w [....] stwierdziła, że nie może uznać zgłoszonego roszczenia. Jednocześnie poinformowała pełnomocnika, że przedmiotowa sieć gazowa została wybudowana w 1996 r., w ramach gazyfikacji miasta [...], przez Społeczny Komitet Gazyfikacyjny. Budowa została dokonana na podstawie decyzji Urzędu Rejonowego w N. nr [...], zatwierdzającej projekt budowlany sieci średnioprężnej z podłączeniami gazowymi ul. [...] oraz udzielającej pozwolenia na budowę. Z kolei budowa gazociągu została sfinansowana przez miasto [...], a po zakończeniu inwestycji gazociąg został przekazany nieodpłatnie bez żadnych zobowiązań na majątek Zakładu Gazowniczego w [...]. na podstawie protokołu odbioru końcowego i przekazania do użytku inwestycji komunalnych z dnia [...] września 1996 r.
W odniesieniu do złożonego przez pełnomocnika wniosku o dostęp do informacji publicznej ww. Spółka stwierdziła, że jest w posiadaniu następujących dokumentów: decyzji pozwolenia na budowę z dnia [...] kwietnia 1995 r. nr [...], oświadczenia Burmistrza miasta [...] nr [...] i [...] informującego, że Burmistrz miasta [...] i Społeczny Komitet Gazyfikacji posiada zgody właścicieli działek na budowę i eksploatację sieci gazowej, protokół przekazania środka trwałego [...], a także protokół odbioru końcowego i przekazania do użytku z dnia [...] września 1996 r.
W tym zakresie Spółka poinformowała pełnomocnika, że z powyższymi dokumentami można zapoznać się w siedzibie Zakładu w [...], po wcześniejszym, telefonicznym, uzgodnieniu terminu z pracownikami tego Zakładu.
Nadto Spółka udzieliła informacji, wedle której w dniu [...] września 2013 r. uległa zmianie jej nazwa na Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. w [...], a wszelka korespondencja winna być kierowana bezpośrednio na adres: Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. w [...] Oddział w [...], Zakład w [...]., ul. [...], [...].
W odpowiedzi na powyższe pismo pełnomocnik skarżących B.
i Z. G. skierował do Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o., zwanej dalej PSG Sp. z o.o., pismo, w którym odniósł się do sposobu rozpatrzenia wniosku o dostęp do żądanych informacji publicznych.
I tak, pełnomocnik podniósł, że w związku z brakiem odpowiedzi na wniosek z dnia [...] lipca 2013 r. ponownie wzywa PSG Sp. z o.o. do udostępnienia w terminie 14 dni od otrzymania niniejszego pisma, wszystkich posiadanych informacji publicznych poprzez przesłanie kserokopii dokumentacji technicznej i prawnej stanowiącej podstawę lokalizacji, budowy, przebudowy, remontów i eksploatacji urządzeń infrastruktury przesyłowej na działce swoich mocodawców, a w szczególności wzywa do przedłożenia wszelkich ewentualnych decyzji stanowiących podstawę lokalizacji, budowy, przebudowy, remontów i eksploatacji tych urządzeń na opisanej działce oraz innych dokumentów techniczno – prawnych.
Pełnomocnik oświadczył przy tym, że w imieniu mocodawców zobowiązuje się pokryć koszt wykonania i przesłania kserokopii żądanych dokumentów.
Na powyższe pismo Spółka udzieliła odpowiedzi w piśmie z dnia [...] października 2013 r. Spółka podtrzymała dotychczasowe stanowisko w zakresie sposobu i trybu udostępnienia posiadanych dokumentów, wyrażone w piśmie z dnia [...] września 2013 r. Zaprzeczyła też twierdzeniu pełnomocnika o braku udzielenia odpowiedzi na wniosek o dostęp do informacji publicznej, wskazując że odpowiedź na złożony wniosek została udzielona właśnie w piśmie z dnia [...] września 2013 r.
Następnie, w ślad za pismem z dnia [...] października 2013 r. Spółka skierowała do pełnomocnika skarżących kolejne pismo, z dnia [...] listopada 2013 r.
W piśmie tym powtórzyła jeszcze raz stanowisko o udzieleniu odpowiedzi na wniosek o dostęp do informacji publicznej dwoma wcześniejszymi pismami. Podkreśliła, że
w pismach tych nie odmówiła udostępnienia dokumentów, a jedynie poinformowała pełnomocnika, jakie dokumenty posiada w sprawie oraz że istnieje możliwość zapoznania się z nimi w siedzibie Zakładu w [...]. Wskazała nadto, że z przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej nie wynika, w jakiej formie zobowiązany podmiot ma udostępnić żądane dokumenty. Podała również, że nie jest zainteresowana zwrotem kosztów wykonania kserokopii dokumentów i ich przesłania, ponieważ Spółka nie posiada pracowników do wykonywania takich czynności.
W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Warszawie, pełnomocnik skarżących B. i Z. G. wniósł o stwierdzenie bezczynności PSG Sp. z o.o. z siedzibą w [...] oraz zobowiązanie jej do udzielenia informacji w żądanym zakresie i w żądanej formie oraz zasądzenie na rzecz każdego ze skarżących kosztów postępowania według norm przepisanych, zarzucając bezczynność polegającą na:
1. nieudostępnieniu informacji publicznej na wniosek z dnia [...] sierpnia 2013 r.
w terminie wskazanym w art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej,
2. niewydaniu rozstrzygnięcia w sprawie odmowy udostępnienia informacji publicznej lub umorzenia postępowania zgodnie z art. 17 ust. 1 ww. ustawy.
W uzasadnieniu skargi pełnomocnik skarżących podniósł, że argumentem przemawiającym za obowiązkiem stosowania przez spółkę prawa handlowego zajmującą się dystrybucją gazu, ustawy o dostępie do informacji publicznej jest art. 4 ust. 1 pkt 5 tej ustawy. Przepis ten stanowi, iż zobowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej, oprócz władz publicznych, są również inne podmioty wykonujące zadania publiczne. Zadanie publiczne cechuje zaś powszechność
i użyteczność dla ogółu, a także sprzyjanie osiąganiu celów określonych
w Konstytucji lub ustawie. Wykonywanie zadań publicznych zawsze wiąże się
z realizacją podstawowych publicznych praw podmiotowych obywateli. Dystrybucja gazu i inne zadania wykonywane przez przedsiębiorstwo gazownicze ze względu na znaczenie paliwa gazowego dla rozwoju cywilizacyjnego i poziomu życia obywateli, są wyrazem urzeczywistniania dobra wspólnego, o którym mowa w art. 1 Konstytucji RP.
Żądanie udostępnienia decyzji stanowiących podstawę lokalizacji i budowy linii gazowych dotyczy zatem "sprawy publicznej" i nakłada na przedsiębiorstwo obowiązek udzielenia informacji dotyczącej tej sprawy.
Jednocześnie pełnomocnik zaznaczył, że wniesienie skargi na bezczynność podmiotu zobowiązanego do udzielenia informacji publicznej nie jest obwarowane jakimkolwiek terminem, a skarga na bezczynność w przedmiocie udzielenia informacji publicznej, nie musi być poprzedzona żadnym środkiem zaskarżenia.
Wskazał nadto, że do dnia sporządzenia skargi Spółka ani nie udzieliła informacji, ani nie wydała rozstrzygnięcia w sprawie odmowy udostępnienia informacji, czy też w sprawie umorzenia postępowania o udostępnienie informacji.
W odpowiedzi na skargę PSG Sp. z o.o. z siedzibą w [...] wniosła
o oddalenie skargi.
Uzasadniając swoje stanowisko Spółka podniosła, że przedmiotowa sieć gazowa została wybudowana przez Społeczny Komitet Gazyfikacji Miasta i Gminy [...] wraz z Urzędem Gminy [...] na podstawie decyzji Urzędu Rejonowego w N. z dnia [...] kwietnia 1995 r., zatwierdzającej plan realizacyjny
i udzielającej pozwolenia na budowę ww. sieci gazowej w rejonie ulic [...]
i [...] w [...]. Budowa sieci została zatem zrealizowana bezpośrednio przez wspólnotę samorządową (mieszkańców [...]) przy pomocy Urzędu Miasta [...]. Zgodnie zaś z adnotacją zawartą na ww. decyzji, otrzymał ją ww. Społeczny Komitet oraz właściciele działek za pośrednictwem Urzędu Miasta [...]. Z kolei
w oświadczeniu z dnia [...] września 1996 r. Burmistrz Miasta [...] potwierdził, iż posiada zgody właścicieli działek na budowę i eksploatację wskazanej powyżej sieci gazowej. Następnie zaś sieć ta została przekazana przez Urząd Miasta [...] oraz Społeczny Komitet Gazyfikacji na rzecz poprzednika prawnego Spółki, co znajduje potwierdzenie w treści protokołu uproszczonego i protokołu przekazania środka trwałego nieodpłatnie z dnia [...] września 1996 r.
Tym samym, zdaniem Spółki, skarżący (jako właściciel działki) był stroną postępowania zakończonego decyzją z dnia [...] kwietnia 1995 r. i w rezultacie miał również zapewniony dostęp do ww. decyzji, jak też akt postępowania administracyjnego i może w dalszym ciągu domagać się ponownego udostępnienia decyzji związanych z budową sieci gazowej położonej na swojej nieruchomości.
W tej zaś sytuacji w sprawie znajduje zastosowanie przepis art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, który stanowi, iż przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi.
Takim innym trybem dostępu do decyzji administracyjnej jest w niniejszej sprawie tryb przewidziany w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego (obecnie w art. 73 K.p.a.).
Spółka podniosła jednocześnie, iż spraw indywidualnych, wynikających ze sporu na tle zawartego przez strony kontraktu, nie można kwalifikować jako informacji publicznej w rozumieniu art. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej
i danych, dotyczących sytuacji majątkowej kontrahenta, żądać w tym trybie. Takim kontraktem jest natomiast niewątpliwie umowa przekazania sieci gazowej, zawarta
w celu przesyłu paliwa gazowego przez Spółkę do m.in. budynku skarżącego, który to przesył niemożliwy jest bez jednoczesnego korzystania z nieruchomości skarżącego, polegającego chociażby na posadowieniu gazociągu pod powierzchnią gruntu. Taki sam charakter ma umowa, której przedmiotem jest ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości skarżącego, o zawarcie której zwrócił się do Spółki. Niniejsza sprawa nie jest więc sprawą publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, jak twierdzi skarżący, ale sprawą indywidualną, prywatną o charakterze cywilnoprawnym, która winna zostać rozstrzygnięta przez właściwe sądy powszechne. W takiej sytuacji skarżący może zaś uzyskać dostęp do żądanych dokumentów na podstawie art. 187 § 2 pkt 3 i 4 K.p.c. Spółka zaznaczyła jednocześnie, iż umożliwiła skarżącemu osobiste zapoznanie się z posiadanymi dokumentami po wcześniejszym uzgodnieniu terminu. Skarżący nie skorzystał jednak z tej możliwości. Podkreśliła przy tym, że prawo do informacji publicznej nie jest tożsame z żądaniem kserokopii (odpisów) dokumentów stanowiących taką informację.
Zaznaczyła też, iż Spółka jest podmiotem prowadzącym główną działalność
w zakresie dystrybucji paliwa gazowego i w takim też celu zatrudniani są jej pracownicy, zaś w przedmiot jej działalności nie wchodzi poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji, co wobec skali zgłaszanych roszczeń przez właścicieli nieruchomości wymagałoby zatrudnienia dodatkowych pracowników.
Spółka dodatkowo zaznaczyła, że jak wynika z treści art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, informacją publiczną są wyłącznie dane obiektywne, fakty, wydarzenia, czy wiadomości, a nie nośniki tych informacji, w tym m.in. dokumenty.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Kontrola ta, zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej zwana jako "P.p.s.a.", obejmuje także orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organów.
W ocenie Sądu, skarga na bezczynność Polskiej Spółki Gazownictwa Sp.
z o.o. z siedzibą w [...] zasługuje na uwzględnienie.
Bezczynność organu administracji publicznej zachodzi wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ ten nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie, ale – mimo istnienia ustawowego obowiązku – nie zakończył go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia lub też innego aktu lub nie podjął stosownej czynności określonej w art. 3 § 2 pkt 1-4a P.p.s.a. (T. Woś [w:] T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 109).
Organ administracji pozostaje w bezczynności w szczególności w przypadku, gdy nie udzielił zainteresowanej jednostce żądanej przez nią informacji publicznej bądź też nie podjął rozstrzygnięcia stosownie do przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.).
W przypadku złożenia skargi na bezczynność w zakresie udostępnienia informacji publicznej obowiązkiem Sądu jest w pierwszej kolejności zbadanie, czy sprawa mieści się w zakresie podmiotowym i przedmiotowym ustawy. Dopiero bowiem stwierdzenie, że podmiot, do którego zwrócił się skarżący, był zobowiązany do udzielenia informacji publicznej oraz, że żądana przez skarżącego informacja miała charakter informacji publicznej w rozumieniu przepisów ustawy, pozwala na dokonanie oceny, czy w konkretnej sprawie można skutecznie zarzucić wskazanemu podmiotowi bezczynność (por. P. Szustakiewicz, Postępowanie w sprawie bezczynności w zakresie udzielenia informacji publicznej w orzecznictwie sądów administracyjnych, Przegląd Prawa Publicznego 2012, nr 6, s. 75 i n. wraz
z powołanym orzecznictwem).
Do udostępniania informacji publicznej, w myśl art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy
o dostępie do informacji publicznej obowiązane są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji
i konsumentów.
Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. z siedzibą [...] jest zobowiązana do rozpoznania przedmiotowego wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Zauważyć bowiem należy, że działalność Spółki obejmuje m. in. poszukiwania i eksploatację złóż gazu ziemnego, ropy naftowej oraz import, magazynowanie, obrót oraz dystrybucję paliw gazowych
i płynnych. Zgodnie natomiast z definicją celu publicznego zawartą w art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.), celami publicznymi są: budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń. Z uwagi zatem na wagę
i zakres zadań wykonywanych przez Spółkę, a przede wszystkim obowiązki tego podmiotu jako operatora systemu dystrybucyjnego gazu oraz mając na uwadze brzmienie powołanego wyżej art. 6 pkt 2 ustawy, jest ona jednostką organizacyjną użyteczności publicznej, wykonującą zadania publiczne w rozumieniu powołanego art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej i wobec czego podlega regulacjom tej ustawy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 sierpnia 2010 r., sygn. akt I OSK 851/10).
Jednocześnie, w ocenie Sądu, żądane przez skarżącą informacje mają charakter informacji publicznej w rozumieniu przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Stosownie do art. 1 ust. 1 ww. ustawy, informację publiczną stanowi każda informacja o sprawach publicznych. Informacją taką jest w szczególności informacja o danych publicznych, w tym "treść i postać dokumentów urzędowych", a zwłaszcza "treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć" (art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a tiret 1 ustawy).
We wniosku z dnia [...] lipca 2013 r. skarżący wystąpili o udostępnienie decyzji administracyjnych i innych stosownych dokumentów dotyczących budowy, posadowienia, przebudowy gazowych urządzeń przesyłowych na wskazanej przez nich działce położonej w [...]. Skarżący domagali się więc niewątpliwie udostępnienia "treści aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć", o jakich mowa w powołanym przepisie art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a tiret 1 ustawy, a także innych dokumentów stanowiących podstawę budowy, posadowienia i ewentualnie przebudowy urządzeń przesyłowych.
Sąd nie podziela argumentacji Spółki, iż zawarte we wniosku z dnia
[...] lipca 2013 r. żądanie udostępnienia wskazanych dokumentów nie może być oceniane w oparciu o przepisy ustawy, albowiem dokumenty te wiążą się
z dochodzeniem przez skarżących od Spółki roszczeń cywilnoprawnych.
Zgodnie z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP, obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej
i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.
Prawo dostępu do informacji publicznej ma zatem konstrukcję publicznego prawa podmiotowego. Prawu temu odpowiada obowiązek udzielania obywatelom informacji publicznej przez podmioty wskazane w ustawie, do których, jak wskazano wyżej, należy Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.
Przepis art. 61 ust. 3 Konstytucji RP wyznacza granice dopuszczalnej ingerencji w zakres omawianego prawa, wskazując, iż ograniczenie tego prawa może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach wartości, jakimi są: ochrona wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochrona porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego Państwa. Ograniczenia dostępności informacji publicznej i kryteria ważenia kolidujących ze sobą wartości podlegają ocenie z punktu widzenia zasady proporcjonalności określonej w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Ograniczając pewną sferę wolności konstytucyjnej obywatela, przepis ustawy musi czynić to w sposób, który przede wszystkim nie naruszy jej istoty i nie spowoduje zachwiania relacji konstytucyjnego dobra, które jest ograniczane (prawo do informacji publicznej). Wskazana regulacja winna także być adekwatna do celu, jaki temu ograniczeniu przyświeca (np. ochrona prywatności), który to cel musi być również kwalifikowany w kategoriach wartości konstytucyjnej (interes jednostki, interes Państwa). Chodzi zatem o prawidłowe wyważenie proporcji, jakie muszą być zachowane, by przyjąć, że dane ograniczenie wolności obywatelskiej nie narusza konstytucyjnej hierarchii dóbr (por. wyrok NSA
z dnia 6 grudnia 2012 r., I OSK 2022/12, niepubl.).
Decyzje administracyjne, stanowiące podstawę lokalizacji i budowy przez przedsiębiorstwo linii gazowych na nieruchomościach innych podmiotów ze swej istoty stanowią przedmiot informacji publicznej. W świetle bowiem utrwalonego orzecznictwa sądowego, dokumentacja związana z procesami inwestycyjnymi, w tym decyzje administracyjne, operaty szacunkowe i inne dokumenty są dokumentami,
do których dostęp gwarantuje ustawa, jeżeli znajdują się one w posiadaniu podmiotu, do którego kierowany jest wniosek o taką informację (wyroki WSA w Krakowie: z dnia 15 stycznia 2013 r., II SAB/Kr 184/12, niepubl., z dnia 28 stycznia 2013 r., II SAB/Kr 212/12, niepubl. oraz z dnia 17 kwietnia 2013 r., II SAB/Kr 21/13, niepubl., wyroki WSA w Poznaniu: z dnia 29 maja 2008 r., IV SA/Po 545/07, Lex nr 516697 oraz
z dnia 19 grudnia 2007 r., IV SA/Po 652/07, Lex nr 460751).
Przyjęcie, jak tego domaga się Spółka, że tego rodzaju dokumenty urzędowe będące w posiadaniu przedsiębiorstwa gazowniczego "tracą" charakter informacji publicznej w przypadku, gdy ich udzielenia domaga się osoba fizyczna pozostająca
w sporze cywilnoprawnym z tym przedsiębiorstwem, jest nie tylko sprzeczne
z duchem regulacji ustawowych i konstytucyjnych dotyczących dostępu do informacji publicznej, ale nadto byłoby nielogiczne. Ocena, czy określona informacja stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy nie może być odmienna w zależności od tego, jaki wnioskodawca ubiegać się będzie o jej udostępnienie. Rozpatrując wniosek o udostępnienie informacji publicznej właściwy podmiot nie jest zresztą upoważniony do badania interesu prawnego ani nawet faktycznego wnioskodawcy (art. 2 ust. 2 ustawy). Jedynie w przypadku informacji przetworzonej ustawodawca wprowadził wymóg wykazania, że uzyskanie informacji jest szczególnie istotne dla interesu publicznego (art. 3 ust. 1 ustawy).
Jeżeli konkretny dokument ma charakter informacji publicznej, to nie może być on tej cechy pozbawiony wówczas, gdy jego udostępnienie, zdaniem przedsiębiorstwa, mogłoby mieć negatywne konsekwencje dla tego podmiotu
w ewentualnym przyszłym procesie cywilnym. W ocenie składu orzekającego
w niniejszej sprawie, odmienna wykładnia powołanych przepisów naruszałaby istotę prawa podmiotowego do informacji publicznej, a także godziłaby w zasadę równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji RP).
Odnosząc się natomiast do argumentacji Spółki, że niedopuszczalne jest stosowanie przepisów ustawy wówczas, gdy żądane informacje osiągalne są
w innym trybie, podnieść należy, iż nie zostało wykazane, by skarżący byli stroną ewentualnych postępowań w sprawie lokalizacji i budowy sieci gazowej
w [...], co umożliwiałoby im dostęp do żądanych dokumentów na podstawie art. 73 § 1 K.p.a. Wbrew twierdzeniom Spółki, z przedłożonych dokumentów nie wynika, aby skarżący byli członkami Społecznego Komitetu Gazyfikacji Miasta i Gminy [...] oraz aby uczestniczyli w postępowaniach administracyjnych dotyczących lokalizacji i budowy sieci gazowej w tej miejscowości. W szczególności, za dokument świadczący o statusie skarżących jako stron postępowania administracyjnego nie może być uznana decyzja z dnia [...] kwietnia 1995 r. W rozdzielniku tej decyzji bowiem wskazano jako jej adresatów podmioty zbiorowe: "Społeczny Komitet Gazyfikacji Miasta i Gminy [...]" oraz "właściciele działek za pośrednictwem Urzędu Miasta [...]". Dokument ten nie wskazuje zatem na fakt uczestniczenia skarżących w ww. postępowaniu administracyjnym.
Także, ewentualna możliwość zwrócenia się przez skarżących o udostępnienie żądanych dokumentów do jakiegokolwiek innego podmiotu w trybie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, nie wyłącza uprawnienia do zwrócenia się z tym wnioskiem do Spółki, skoro jest ona podmiotem objętym regulacją tej ustawy.
Z tych powodów należało uznać, że wskazana wyżej norma kolizyjna z art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej nie wykluczała w tym przypadku zastosowania przepisów tej ustawy.
Odnośnie natomiast stanowiska Spółki, iż umożliwiła skarżącym osobiste zapoznanie się z posiadanymi dokumentami po wcześniejszym uzgodnieniu terminu, z czego jednak zainteresowani nie skorzystali, należy przypomnieć, iż stosownie do treści art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje w sposób i w formie zgodnych
z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia informacji w sposób i w formie określonych we wniosku. Jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona
w sposób lub w formie określonych we wniosku, podmiot obowiązany do udostępnienia powiadamia pisemnie wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie. W takim przypadku, jeżeli
w terminie 14 dni od powiadomienia wnioskodawca nie złoży wniosku
o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, postępowanie o udostępnienie informacji umarza się. Z cytowanych norm wynika,
że powiadomienie o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem, ze wskazaniem, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie, obwarowane jest zarówno terminem, w którym wnioskodawca ma się ustosunkować do propozycji organu, jak i rygorem, który podlega zastosowaniu w przypadku niezłożenia wniosku o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu. Dla przyjęcia, że podmiot zobowiązany do udzielenia informacji publicznej proceduje zgodnie z ustawą, wymagane jest zatem, by powiadomienie o potrzebie sprecyzowania wniosku zostało opatrzone rygorem i terminem na jego realizację. Zamieszczenie tych elementów w powiadomieniu wpływa bowiem na dalszy tok procedowania, a wobec braku sprecyzowania wniosku – pozwala podmiotowi zobowiązanemu na podjęcie czynności zmierzających do wydania decyzji o umorzeniu postępowania o udzielenie informacji publicznej, co uzasadnia konieczność stosowania w tym zakresie przepisów ustawy Kodeks postępowania administracyjnego.
Wymogów powyższego przepisu nie spełnia zatem ani pismo Spółki z dnia [...] września 2013 r., ani też pismo Spółki z dnia [...] listopada 2013 r. Otóż w powołanych pismach Spółka nie powiadomiła wnioskodawczyni o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i nie zawarła pouczenia, że jeżeli w terminie 14 dni od powiadomienia nie zostanie złożony wniosek o udostępnienie informacji publicznej w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, to postępowanie o udostępnienie informacji zostanie umorzone. Nie została tym samym wdrożona przez Spółkę procedura z art. 14 ust. 2 ustawy mająca na celu udostępnienie informacji publicznej w inny sposób lub w innej formie niż określona we wniosku. Samo zaś powołanie się przez Spółkę w piśmie
z dnia [...] listopada 2013 r. oraz, już na etapie postępowania sądowoadministracyjnego – w odpowiedzi na skargę, na kwestie organizacyjne (brak wystarczającej liczby pracowników) nie jest tożsame z pojęciem "środków technicznych", którym posłużył się ustawodawca w art. 14 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej
Reasumując, z akt sprawy wynika, że Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. nie załatwiła wniosku skarżących w sposób określony w ustawie o dostępie do informacji publicznej.
Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. pozostaje zatem w bezczynności co do wniosku skarżących z dnia [...] lipca 2013 r., a wniosek ten powinien zostać rozpoznany przez Spółkę w trybie określonym w przepisach ustawy o dostępie
do informacji publicznej.
Żądane przez skarżących informacje mają bowiem charakter informacji publicznej, a podmiot, do którego się zwróciła jest zobowiązany do rozpatrzenia wniosku o jej udzielenie. O ile Spółka jest w posiadaniu wskazanych przez skarżących dokumentów, powinna zatem zakończyć wszczęte tym wnioskiem postępowanie w sposób przewidziany prawem, udzielając informacji publicznej albo wydając decyzję o jej odmowie, gdyby zaistniały przesłanki do wydania takiej decyzji.
Uwzględniając powyższe, Sąd na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej zakreślił Spółce termin 14-dniowy do rozpoznania wniosku, liczony od dnia doręczenie prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy.
Jednocześnie Sąd stwierdził, że bezczynność Spółki w rozpoznawanej sprawie nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Oceniając tę okoliczność Sąd wziął pod uwagę wszystkie aspekty sprawy, w tym fakt, że zachowanie Spółki nie miało cech lekceważącego traktowania obowiązków nałożonych na nią z mocy ustawy. W piśmie skierowanym do pełnomocnika skarżącej Spółka ustosunkowała się bowiem do złożonego wniosku. Bezczynność wynikała natomiast z błędnego przeświadczenia, że żądana informacja nie musi być udostępniona w sposób i formie zgodnej z wnioskiem, a także, co wynika w sposób jednoznaczny z treści odpowiedzi na skargę, że skarżący posiadają prawo do jej dostępu w trybie określonym w innej ustawie.
Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 149 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak sentencji wyroku.
O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 w zw. z art. 199 ww. ustawy.
