III SA/Łd 819/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 22 kwietnia 20013r. Nr [...] Dziekan Wydziału A Politechniki [...], na podstawie art. 190 ust. 1 pkt 2, art. 207 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012r., poz. 572 ze zm. – w dalszej części przywoływana także jako: "ustawa"), § 34 pkt 2 uchwały nr [...] Senatu Politechniki [...] z dnia 25 kwietnia 2012r. Regulamin Studiów w Politechnice [...](w dalszej części przywoływana także jako: "Regulamin"), art. 104, art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013r., poz. 267, w dalszej części uzasadnienia, jako K.p.a.), orzekł o skreśleniu A. S. z listy studentów Wydziału A z dniem 19 kwietnia 2013r. z powodu rezygnacji ze studiów.

W uzasadnieniu wydanej decyzji Dziekan wyjaśnił, iż zgodnie z § 34 pkt 1 Regulaminu student, w terminie 21 dni od uzyskania liczby punktów wynikającej z programu studiów, zobowiązany jest uregulować wszystkie zobowiązania wobec uczelni oraz złożyć podanie o dopuszczenie do egzaminu dyplomowego wraz z kompletem dokumentów wymaganych przez wewnętrzne zasady dyplomowania. W przypadku nie złożenia przez studenta w powyższym terminie dokumentów niezbędnych do dopuszczenia do egzaminu dyplomowego dziekan na podstawie § 34 pkt 2 Regulaminu wydaje decyzję o skreśleniu z listy studentów w związku z rezygnacją ze studiów.

Organ wskazał, iż w dniu 14 października 2011r. A. S. uzyskał liczbę punktów wynikających z programu studiów, do dnia 19 kwietnia 2013r. nie złożył podania o dopuszczenie do egzaminu dyplomowego oraz pozostałych dokumentów wymaganych przez wewnętrzne zasady dyplomowania. W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji.

W odwołaniu od powyższej decyzji A. S. zwrócił uwagę, iż liczbę punktów uprawniających do podejścia do egzaminu dyplomowego uzyskał w 2011r., natomiast obowiązek złożenia podania o egzamin dyplomowy pojawił się z dniem 1 października 2012r., zatem zastosowano prawo wstecz, co nie było uprawnione. Nadto z portalu internetowego "WebDziekanat" usunięto formularz podania o dopuszczenie do egzaminu dyplomowego i przeniesiono na inną stronę. Zabrakło także informacji o zmianach w Regulaminie w formie ogłoszeń, w formie pisemnej, a przede wszystkim drogą elektroniczną. Dodatkowo wyjaśniono w odwołaniu, iż ze względu na zły stan zdrowia odwołujący nie może obecnie przystąpić do egzaminu dyplomowego, bowiem choruje na łuszczycę. Na powyższe okoliczności przedstawiał odpowiednie zaświadczenia lekarskie Prodziekanowi, które jednak zostało zignorowane. Oświadczył, iż może przystąpić do egzaminu po wyleczeniu. W czerwcu będzie przebywał w szpitalu, gdzie podda się leczeniu, które ma być skuteczne w walce z chorobą.

Decyzją z dnia 20 maja 2013r. Nr [...] Rektor Politechniki [...], na podstawie art. 190 ust. 1 pkt 2 i ust. 3, art. 207 ust. 1 ustawy, § 34 pkt 2 Regulaminu, art. 104, art. 107 i art. 138 § 1pkt 1 K.p.a. utrzymał w mocy decyzję Dziekana Wydziału A [...] z dnia 22 kwietnia 2013r..

W uzasadnieniu wydanej decyzji - wskazując na zasadność utrzymanego w mocy rozstrzygnięcia – Rektor przywołał stanowisko Dziekana. Dodatkowo wskazał, iż w semestrze zimowym 2012/2013 strona powtarzała nieodpłatnie trzeci semestr dyplomowych studiów drugiego stopnia. Podanie o niepłatne powtarzanie semestru dyplomowego zostało po raz pierwszy złożone w dniu 10 grudnia 2011r. i Dziekan przychylił się do tej prośby. Kolejne podanie o niepłatne powtarzanie semestru strona złożyła w dniu 25 września 2012r. i także zostało ono pozytywnie rozpatrzone. W dniu 3 grudnia 2012r. strona zwróciła się do Dziekana z podaniem, w którym zawarta został prośbę o odroczenie terminu obrony pracy dyplomowej. Dziekan przychylił się do wniosku. Nadto Rektor zauważył, iż Regulamin jest dostępny ze strony głównej Politechniki [...], stron Wydziałowych oraz platformy "WebDziekanat".

Odpowiadając na zarzuty odwołania Rektor stwierdził, iż strona wskazuje na swój stan zdrowia jako okoliczność uzasadniającą niemożność przystąpienia do egzaminu ale jednocześnie nie przedkłada żadnej dokumentacji medycznej potwierdzającej niezdolność do nauki. Przedkłada skierowanie do szpitala dopiero w odwołaniu od decyzji. Wyznaczony termin hospitalizacji przypada w czerwcu 2013r., a strona uzyskała punkty wymagane do wystąpienia o egzamin dyplomowy już w dniu 14 października 2011r..

W skardze na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi A. S. zarzucił naruszenie art. 7, art. 9, art. 10 K.p.a. poprzez niezapewnienie stronie czynnego udziału w postępowaniu, uniemożliwiającego wypowiedzenie się co do zebranego materiału. Nadto zarzucono, iż poprzez brak należytego i wyczerpującego informowania strony o okolicznościach faktycznych i prawnych mających wpływ na udzielenie niezbędnych wyjaśnień i wskazówek w trakcie postępowania, doprowadzono stronę do poniesienia szkody z powodu nieznajomości prawa. Zarzucono także naruszenie art. 138 § 1 pkt 1 i art. 107 § 3 K.p.a. w związku z art. 140 K.p.a. przez utrzymanie w mocy decyzji I instancji i brak ustosunkowania się do zarzutów odwołania przez organ II instancji. Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.

W uzasadnieniu skargi wskazano, że gdyby skarżący został poinformowany o możliwości zapoznania się z dokumentami sprawy przed wydaniem zaskarżonej decyzji, wówczas złożyłby oczekiwane przez organ zaświadczenia o stanie zdrowia, w tym skierowanie do szpitala z dnia 25 lutego 2013r.. Dodał, że odpowiednie zaświadczenie okazywał Dziekanowi już w listopadzie 2011r.. Przyznał, iż w dniu 3 grudnia 2012r. po uzyskaniu zgody na niepłatne powtórzenie semestru wyznaczony został mu termin złożenia wniosku o egzamin dyplomowy do dnia 31 stycznia 2013r., jednakże z uwagi na stan zdrowia nie mógł do niego przystąpić. Oświadczył, iż ostatnia rozmowa z Dziekanem odbyła się w dniu 23 listopada 2011r.. Dodał, iż okolicznością, która również miała wpływ na jego stan zdrowia była śmierć ojca w dniu 21 lutego 2013r., po ciężkiej operacji. Skarżący zauważył, iż organ zupełnie nie ustosunkował się do kwestii zastosowania prawa wstecz, co uzasadnia postawione zarzuty naruszenia procedury.

W odpowiedzi na skargę Rektor Politechniki [...] wniósł o oddalenie skargi jako bezzasadnej. Odpowiadając na zarzuty skargi podkreślił, iż skarżący miał zapewnioną pełną informację na temat okoliczności faktycznych i prawnych sprawy. Na co dowodem jest podanie strony z dnia 2 grudnia 2012r., w którym wnosi o odroczenie obrony pracy dyplomowej. W piśmie tym jako uzasadnienie wskazuje, że nie został poinformowany o zmianie Regulaminu. W tym jednak czasie skarżący znał już nowe przepisy obowiązujące go jako studenta. Co więcej w podaniu tym został także poinformowany o skutkach prawnych nie wywiązania się z podejścia do obrony w terminie do dnia 31 stycznia 2013r.. Dziekan rozpatrując podanie strony wyraźnie wskazał, iż "niedopełnienie formalności do tego czasu będzie skutkować skreśleniem z listy studentów". Upływ terminu wyznaczonego na obronę stanowił cezurę czasową rozpoczęcia postępowania zmierzającego do skreślenia z listy studentów.

Rektor wskazał także, że uczelnia wykazała się wyrozumiałością dla sytuacji strony, gdyż już w 2011r. skarżący uzyskał wymaganą liczbę punktów oraz napisał i złożył pracę dyplomową, a mimo to jego podania z dnia 10 grudnia 2011r., 25 września 2012r. i 3 grudnia 2012r. były pozytywnie rozpatrzone.

Rektor podkreślił także, że w okresie od złożenia przez stronę pracy dyplomowej do dnia orzekania w sprawie nastąpiła zmiana przepisów. Nowy Regulamin wszedł w życie z dniem 1 października 2012r.. Nie ma w nim przepisów przejściowych, co oznacza, iż obowiązuje on w całości od dnia jego wejścia w życie. W niniejszej sprawie, część z tych przepisów uległa modyfikacji między innymi w związku z indywidualnym ukształtowaniem sytuacji strony przez rozstrzygnięcia podejmowane w jego sprawie przez Dziekana, który zgodnie z § 2 Regulaminu jest bezpośrednim zwierzchnikiem i opiekunem studentów. Rektor wskazał także, iż stosownie do § 34 ust. 1 i 2 Regulaminu, student, w terminie 21 dni od uzyskania liczby punktów wynikającej z programu studiów, zobowiązany jest uregulować wszystkie zobowiązania wobec uczelni oraz złożyć podanie o dopuszczenie do egzaminy dyplomowego wraz z kompletem dokumentów wymaganych przez wewnętrzne zasady dyplomowania. Termin 21 dni nie miał w sprawie zastosowania, co jednak nie oznacza, iż pozostałe obowiązki nie wiążą strony jako studenta. Skarżący uzyskując odroczenie obrony pracy dyplomowej był zobowiązany do uregulowania wszystkich zobowiązań wobec uczelni oraz do złożenia podania o dopuszczenie do egzaminu wraz z kompletem dokumentów do dnia 31 stycznia 2013r.. Wobec bierności skarżącego zastosowano sankcję z przepisu § 34 ust. 2 Regulaminu. Organ zauważył, że przedkładane wraz z odwołaniem skierowanie do szpitala datowane jest na dzień 28 lutego 2013r. a więc niemal miesiąc po tym jak procedura obrony pracy dyplomowej miała zostać ukończona.

Rektor podkreślił, iż czas jaki upłynął od złożenia przez skarżącego pracy dyplomowej i całokształt okoliczności sprawy, w tym argumenty strony, pozwalają przypuszczać, że skarżącemu zależy na posiadaniu statusu studenta i nie chce z niego rezygnować. Dodał, iż skarżący powołuje się na swój stan zdrowia i przedkłada orzeczenie o niepełnosprawności. Jednak znaczny stopień niepełnosprawności skarżącego orzeczono już w 2006r., co jednak nie uniemożliwiało stronie podjęcia i ukończenia studiów, w trakcie których wielokrotnie musiał zdawać egzaminy, tak pisemne, jak i ustne.

W piśmie z dnia 20 listopada 2013r. skarżący ustosunkował się do odpowiedzi na skargę podkreślając, iż organ dopuszcza się insynuacji zarzucając, że zależy mu na posiadaniu statusu studenta. Podkreślił, że nie miał żadnego interesu w pozostawaniu studentem, w szczególności nie pobierał stypendium z uczelni, ani żadnych innych świadczeń związanych z tym statusem. Fakt, że w trakcie studiów zdał wiele egzaminów i napisał pracę jest jedynie potwierdzeniem, że studia były jego pasją, co jest charakterystyczne dla "zespołu Aspergera", na który cierpi. Występuje w nim silne i ograniczone zainteresowania do jednej z dziedzin np. matematyki. Podkreślił, iż organ w ogóle nie odniósł się do tego, że to nie autyzm stanowi o jego problemach zdrowotnych lecz łuszczyca, która dotknęła go w 2011r. i zmusiła do hospitalizacji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości m.in. przez kontrolę administracji publicznej. Kontrola działalności organów administracyjnych, o której mowa, sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to, iż sądy administracyjne nie orzekają merytorycznie, tj. nie wydają orzeczeń co do istoty sprawy, lecz badają zgodność zaskarżonego aktu administracyjnego z obowiązującymi w dacie jego podjęcia przepisami prawa materialnego, określającymi prawa i obowiązki stron oraz przepisami procedury administracyjnej, normującymi zasady postępowania przed organami administracji publicznej.

Stosownie do art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r., nr 270, powoływana dalej jako P.p.s.a.) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną. Oznacza to, że bierze pod uwagę wszelkie naruszenia prawa, a także wszystkie przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, niezależnie od żądań i wniosków podniesionych w skardze – w granicach sprawy, wyznaczonych przede wszystkim rodzajem i treścią zaskarżonego aktu. Kontrola sądu nie obejmuje natomiast zasadniczo oceny wypełniania przez organy administracji tzw. pozasystemowych kryteriów słusznościowych, w szczególności kierowania się zasadami współżycia społecznego, ani kryteriów celowościowych, takich jak realizacja określonej polityki stosowania prawa administracyjnego (vide: wyrok NSA z dnia 25 września 2009r., w sprawie sygn. akt I OSK 1403/08, www.cbois.nsa.gov.pl).

Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla je w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy; naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 P.p.s.a.). Natomiast w razie nieuwzględnienia skargi Sąd skargę oddala (art. 151 P.p.s.a.).

Poddając kontroli zakwestionowane decyzje należy zgodzić się z organami obu instancji, że podstawę do ich wydania stanowiły przepisy wskazywanej już powyżej ustawy dnia 27 lipca 2005r. – Prawo o szkolnictwie wyższym. Przesłanki warunkujące skreślenie studenta z listy studentów określone zostały w przepisie art. 190 ustawy. Kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej skreśla (obligatoryjne skreślenie) studenta z listy studentów, w przypadku:

1) niepodjęcia studiów,

2) rezygnacji ze studiów,

3) nie złożenia w terminie pracy dyplomowej lub egzaminu dyplomowego,

4) ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z uczelni (art. 190 ust. 1 ustawy).

Ponadto kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej może skreślić (fakultatywne skreślenie) studenta z listy studentów, w przypadku:

1) stwierdzenia braku postępów w nauce,

2) nie uzyskania zaliczenia semestru lub roku w określonym terminie,

3) nie wniesienia opłat związanych z odbywaniem studiów (art. 190 ust. 2 ustawy)

Szczegółowo kwestie te doprecyzowuje regulamin studiów, określony odrębnie dla każdej uczelni (art. 160 ustawy). Regulamin Studiów w Politechnice [...] stanowi, że student, w terminie 21 dni od uzyskania liczby punktów wynikającej z programu studiów zobowiązany jest uregulować wszystkie zobowiązania wobec uczelni oraz złożyć podanie o dopuszczenie do egzaminu dyplomowego wraz z kompletem dokumentów wymaganych przez wewnętrzne zasady dyplomowania (§ 34 ust. 1 Regulaminu). W przypadku nie złożenia przez studenta w powyższym terminie dokumentów niezbędnych do dopuszczenia do egzaminu dyplomowego dziekan wydaje decyzje o skreśleniu z listy studentów w związku z rezygnacją ze studiów (§ 34 ust. 2 Regulaminu). Od powyższej decyzji stronie przysługuje odwołanie do rektora, a decyzja rektora jest ostateczna (art. 190 ust. 3 ustawy).

Decyzje o skreśleniu z listy studentów są uznawane za indywidualne akty administracyjne. Natomiast zgodnie z brzmieniem art. 207 ust. 1 ustawy, należy stosować do nich, jako do decyzji o charakterze administracyjnym, przepisy K.p.a. oraz przepisy o zaskarżaniu decyzji do sądu administracyjnego. Przy czym przepis art. 207 ust. 1 ustawy nakazuje stosować wskazaną procedurę administracyjną "odpowiednio", co przesądza o szczególnym charakterze postępowania przed organami szkoły wyższej i o dopuszczalności jedynie pewnych odstępstw od zasad postępowania uregulowanych w K.p.a.. Odpowiednie stosowanie przepisów K.p.a. oznacza bowiem konieczność zachowania przez organ minimum procedury administracyjnej, niezbędnej do załatwienia spraw i jednoczesnego zagwarantowania ustawowych uprawnień strony, przy zachowaniu autonomii szkoły wyższej (vide: wyrok TK z dnia 8 listopada 2000r., w sprawie sygn. akt SK 19/99, OTK nr 7, poz. 258; oraz wyrok NSA z dnia 12 czerwca 2001r., w sprawie sygn. akt I SA 2521/00, Lex 54756).

Należy w związku z tym zauważyć, iż ustawa – Prawo o szkolnictwie wyższym nie wprowadza autonomicznych zasad związanych z formułowaniem lub treścią decyzji podejmowanych w sprawach skreślenia z listy studentów (art. 190 ust. 1 ustawy). Z tych względów postępowanie w niniejszej sprawie winno zachować ogólne cechy postępowania administracyjnego i respektować podstawowe zasady tego postępowania (vide: wyrok NSA z dnia 14 grudnia 2011r., w spawie sygn. akt I OSK 1560/11, www.cbois.nsa.gov.pl).

Regulamin – o którym była już mowa powyżej – wszedł w życie z dniem 1 października 2012r. i derogował poprzedni regulamin studiów z dnia 27 kwietnia 2011r.. Aktualny Regulamin nie zawiera przepisów intertemporalnych, a więc nie budzi wątpliwości, iż jest aktem, który – począwszy od dnia wejścia w życie – określa organizację i tok studiów, a także prawa i obowiązki studentów (art. 160 ust. 1 ustawy). Pozbawiona doniosłości jest zatem argumentacja skarżącego odnosząca się zarówno do tego, iż przez długi czas nie wiedział o wejściu w życie nowego Regulaminu, jak i wskazująca, iż uzyskał uprawnienie do przystąpienia do egzaminu dyplomowego pod rządami poprzedniego regulaminu, a zatem stosowanie wobec niego postanowień nowego Regulaminu jest działaniem prawa wstecz. Skoro nowy Regulamin obowiązywał na uczelni od dnia 1 października 2012r. i wyłączał stosowanie przepisów poprzedniego regulaminu, to skarżący jako student tej uczelni miał nie tylko obowiązek znać jego postanowienia, ale także stosować się do nich. Powoływanie się na jego nieznajomość nie może być traktowane jako okoliczność egzoneracyjna, a działania zmierzające do ustalenia kiedy skarżący rzeczywiście dowiedział się o postanowieniach nowego Regulaminu pozbawione są doniosłości prawnej.

Regulamin studiów jest bowiem aktem prawa, a kompetencje do jego wydania przez senat uczelni delegowane są ustawą. Przepis art. 160 ust. 1 ustawy – poprzez sformułowanie obowiązku unormowania w regulaminie studiów spraw związanych z organizacją i tokiem studiów oraz praw i obowiązków studenta – wskazuje na znaczenie regulaminu studiów jako jednego z podstawowych aktów prawa wewnętrznego uczelni (vide: H. Izdebski [w:] H. Izdebski, J. Zieliński, Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, Lex 2013 uwagi do art. 160). Student zobowiązany jest do postępowania zgodnie z regulaminem studiów, a w szczególności do:

1) uczestniczenia w zajęciach dydaktycznych i organizacyjnych zgodnie z regulaminem studiów;

2) składania egzaminów, odbywania praktyk i spełniania innych wymogów przewidzianych w planie studiów;

3) przestrzegania przepisów obowiązujących w uczelni (art. 189 ustawy)

Ponadto postanowienia regulaminu studiów są przepisami wiążącymi studenta oraz organ uczelni przy wydawaniu w indywidualnych sprawach decyzji administracyjnych. (vide: wyrok WSA w Lublinie z dnia 21 lipca 2011r., w sprawie sygn. akt III SA/Lu 106/11, www.cbois.nsa.gov.pl).

Wskazywany już powyżej przepis § 34 ust. 2 Regulaminu przyznaje dziekanowi uprawnienie do wydania decyzji o skreśleniu z listy studentów "w związku z rezygnacją ze studiów", w sytuacji nie złożenia przez studenta – w terminie 21 dni od uzyskania liczby punktów wynikającej z programu studiów – dokumentów niezbędnych do dopuszczenia do egzaminu dyplomowego. W tym zakresie Regulamin odwołuje się do treść przepisu art. 190 ust. 1 pkt 2 ustawy, który wymienia rezygnację ze studiów jako jedną z obligatoryjnych przyczyn skreślenia studenta z listy studentów.

Jest okolicznością bezsporną, że ustawa nie określa, ani nie definiuje co rozumie pod pojęciem "rezygnacja ze studiów". W powszechnym rozumieniu rezygnacja to tyle co: odstąpienie od czegoś, zrzeczenie się, wyrzeczenie się, ustąpienie z czegoś, wycofanie się, kapitulacja, wyzbycie się czegoś co się posiadało albo w czy się uczestniczyło. Analiza znaczeń powyższego zwrotu wskazuje jednoznacznie, iż przepis art. 190 ust. 1 pkt 2 ustawy reglamentuje sytuacje, w której dochodzi do zaprzestania dalszego studiowania. Rezygnacja ze studiów stanowi o uprawnieniu studenta do zaprzestania dalszego studiowania, a tym samym uwzględnia okoliczności leżące wyłącznie po stronie studenta. Rezygnacja ze studiów, będąc aktem woli studenta (bez względu na przyczyny takiej decyzji, czy to obiektywne, czy subiektywne) winna zostać w sposób wyraźny przez studenta zamanifestowana i dotrzeć do władz uczelni. Wydaje się zatem, iż dla skutecznej rezygnacji ze studiów niezbędne będzie pisemne oświadczenie studenta, które dotrze do władz uczelni (vide P. Orzeszko [w:] W. Sanetra M. Wierzbowski i inni, Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, WKP 2013r., str. 256, oraz wyrok WSA w Łodzi z dnia 19 listopada 2010r., w sprawie sygn. akt III SA/Łd 204/10, www.cbois.nsa.gov.pl).

Regulamin natomiast utożsamia "rezygnację ze studiów" z niezłożeniem przez studenta w zakreślonym terminie odpowiednich dokumentów, niezbędnych do dopuszczenia do egzaminu dyplomowego (§ 34 ust. 1 i 2 Regulaminu) i zupełnie pomija okoliczności odnoszące się do woli studenta. Porównanie treści przepisu art. 190 ust. 1 pkt 2 ustawy z postanowieniem § 34 ust. 2 Regulaminu prowadzi do wniosku, iż aktem rangi podustawowej określono zakres pojęciowy "rezygnacji ze studiów" sprzecznie z rozumieniem tegoż pojęcia obowiązującym na gruncie art. 190 ust. 1 pkt 2 ustawy. Te okoliczności skłaniają Sąd do konstatacji, iż zawarte w przepisie art. 160 ust. 1 ustawy umocowanie do określenia regulaminem studiów organizacji i toku studiów oraz związanych z nimi praw i obowiązków studenta nie obejmuje kompetencji uczelni, do dookreślenia ustawowych przesłanek obligatoryjnego skreślenia z listy studentów, a w szczególności do określania ich treści w sposób sprzeczny z rozumieniem owych przesłanek na gruncie art. 190 ust. 1 ustawy. (vide: wyrok WSA w Krakowie z dnia 14 grudnia 2010r., w sprawie sygn. akt III SA/Kr 729/10; oraz wyrok NSA z dnia 12 lipca 2011r., w sprawie sygn. akt I OSK 597/11, www.cbois.nsa.gov.pl)

Z tych względów należy wskazać, iż Regulamin – w zakresie w jakim przepisem § 34 ust. 2 utożsamia niespełnienie przez studenta warunków do przystąpienia do egzaminu dyplomowego z pojęciem rezygnacji ze studiów – pozostaje w sprzeczności z art. 190 ust. 1 pkt 2 ustawy i tym samym nie spełnia wymogów prawidłowej legislacji, wynikającego z przepisu art. 2 Konstytucji RP (vide chociażby: wyrok TK z dnia 20 stycznia 2010r., w sprawie sygn. akt Kp 6/09, OTK A 2010/1/3). Zgodnie zatem z przepisem art. 178 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 4 ustawy – Prawo o ustroju sądów administracyjnych, tutejszy Sąd, nie będąc związanym wskazanym przepisem Regulaminu, stwierdza, iż powyższe uregulowanie Regulaminu, jako sprzeczne z ustawą, nie może być podstawą decyzji administracyjnej w indywidualnej sprawie rozstrzygającej o prawach i obowiązkach studenta.

Uznając, że przepis § 34 ust. 2 Regulaminu stanowił podstawę prawną rozstrzygnięć organów obu instancji, stwierdzić wypada, iż zarówno zaskarżona decyzja, jak i utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji nie odpowiadają prawu. Tym samym skargę w niniejszej sprawie należało uwzględnić i orzec o uchyleniu obu kwestionowanych rozstrzygnięć. (art. 145 § 1 lit. a w związku z art. 135 P.p.s.a.).

Odnosząc się do zarzutów skargi należy wskazać, iż częściowo one także zasługują na uwzględnienie. Jak już była o tym mowa nakaz odpowiedniego stosowania przepisów K.p.a. należy rozumieć w ten sposób, że wszystkie gwarancje jakie przysługują adresatowi decyzji administracyjnej na gruncie K.p.a., winny mieć także zastosowanie do adresata decyzji podjętych przez organy uczelni w indywidualnych sprawach studenckich, chyba że szczególne cechy sprawy wprost to uniemożliwiają (vide: wyrok NSA z dnia 12 czerwca 2001r., w sprawie sygn. akt I SA 2521/00, Lex 54756, oraz wyrok TK z dnia 8 listopada 2000r., w sprawie sygn. akt SK 18/99 OTK Nr 7/2000, poz. 258).

Jedną z podstawowych gwarancji jest powiadomienie strony o charakterze prowadzonego postępowania. Czynność ta ma na celu wyjaśnienie zamiaru organu przedsięwziętego wobec strony i jednoczesnego umożliwienia stronie wyjaśnienia stanu sprawy oraz przygotowania się przez stronę do ewentualnej obrony praw i interesów. Powyższego elementu postępowania zabrakło w niniejszej sprawie i dlatego zasadnie skarżący podnosi, że decyzja dziekana o skreśleniu z listy studentów była dla niego zaskoczeniem. Tym samym dopiero po otrzymaniu decyzji organu I instancji mógł podjąć działania mające na celu wyjaśnienie stanu sprawy i obronę swych interesów. W ten sposób naruszeniu uległ przepis art. 61 § 4 w związku z art. 9 K.p.a.. Mając jednak na uwadze, iż skarżący w odwołaniu podniósł wszystkie okoliczności, które jego zdaniem winny mieć wpływ na treść wydanego rozstrzygnięcia, to powyższego naruszenia prawa nie można uznać za istotne, w rozumieniu art. 145 § 1 lit. c P.p.s.a..

Należy bowiem wskazać, że nie każde naruszenie przepisów postępowania administracyjnego może stanowić podstawę wzruszenia zaskarżonej decyzji, lecz tylko takie, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Aby taki zarzut mógł doprowadzić do wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji, konieczne jest ustalenie, że gdyby nie doszło do wskazanego naruszenia przepisów postępowania, to zaskarżona decyzja mogłaby być odmienna. Dopiero wykazanie, że naruszenie przepisów postępowania administracyjnego uniemożliwiło stronie podjęcie konkretnie wskazanej czynności, a także, że uchybienie to miało istotny wpływ na wynik sprawy, daje podstawy do przyjęcia, że doszło do naruszenia przepisów postępowania uzasadniającego uchylenie zaskarżonego aktu (vide: wyrok NSA z dnia 24 maja 2007r., w sprawie sygn. akt GSK 4/07; wyrok NSA z dnia 2 września 2009r., w sprawie sygn. akt II OSK 1317/08 http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Zasadny jest natomiast zarzut dokonania przez organ odwoławczy wadliwej oceny wskazanych w odwołaniu okoliczności sprawy. W odwołaniu pojawiły się bowiem po raz pierwszy okoliczności związane ze stanem zdrowia skarżącego, który uniemożliwił przystąpienie do egzaminu dyplomowego. Skoro sposób prowadzenia postępowania przez organ I instancji – o czym była mowa powyżej – odebrał skarżącemu jakąkolwiek aktywność na tym etapie postępowania, to niezrozumiała jest uwaga organu odwoławczego o tym, że informacja o stanie zdrowia skarżącego pojawiła się dopiero w odwołaniu. Chybione jest także stanowisko organu odwoławczego czyniące skarżącemu zarzut z niedołączenia dokumentacji medycznej potwierdzającej niezdolność do nauki. Jeśli dokumentacji takiej organowi brakowało – a w realiach niniejszej sprawy tak właśnie było – to nic nie stało na przeszkodzie do jej uzupełnienia w celu przesądzenia wątpliwości o istnieniu bądź braku niezdolności do nauki skarżącego w owym okresie. Przepisy o gromadzeniu i ocenie materiału dowodowego (art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a.) właśnie na organ nakładają obowiązek podejmowania wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy z uwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu obywatela. Tym samym organ winien co najmniej wezwać skarżącego do przedłożenia posiadanej przez niego dokumentacji medycznej bądź zaświadczenia o niezdolności do nauki. Dopiero niezłożenie przez stronę powyższych dokumentów w zakreślonym terminie, bądź uznanie złożonych dokumentów za niedostateczne do przyjęcia tezy o niezdolności do nauki usprawiedliwiałoby stawianie zarzutu o braku dokumentacji medycznej potwierdzającej niezdolność do nauki.

Z okoliczności sprawy wnika bowiem, iż skarżący legitymował się wystawionym w dniu 21 lutego 2013r. skierowaniem do szpitala, z okresem hospitalizacji od 7 czerwca 2013r.. Bezsporne jest także, że uzyskał zgodę władz uczelni na przesunięcie terminu złożenia egzaminu dyplomowego do dnia 31 stycznia 2013r.. W podaniu, które złożył dla uzyskania owej zgody wskazywał na zły stan zdrowia wynikający nie tylko z autyzmu ale także z zaawansowanej łuszczycy. Podawał w szczególności, że stan jego zdrowia uległ znacznemu pogorszeniu z uwagi na remisję łuszczycy na dłoniach i brzuchu. Analiza powyższych okoliczności prowadzi do wniosku, że zarówno przed datą wyznaczonego egzaminu, jak i po tej dacie skarżący był chory. Z okoliczności sprawy nie wynika jednak, czy ujawnione u skarżącego schorzenia czyniły go niezdolnym do nauki i tym samym uniemożliwiały przystąpienie do egzaminu. Niewyjaśnienie tych okoliczności, istotnych z punktu widzenia prowadzonego postępowania obciąża organy uczelni, jako zobowiązane do wszechstronnego wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy (art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a.). Zgodnie bowiem z przepisem art. 190 ust. 1 pkt 3 ustawy, niezłożenie w terminie pracy dyplomowej lub egzaminu dyplomowego stanowi o obligatoryjnym skreśleniu studenta z listy studentów.

Reasumując należy wskazać, że organy obu instancji oparły wydane rozstrzygnięcia na postanowieniu Regulaminu sprzecznym z ustawą, a nadto przed wydaniem decyzji nie rozpatrzyły sprawy wszechstronnie, wskutek zaniechania obowiązku dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, a także wyczerpującego rozważenia i oceny zgromadzonego materiału dowodowego. Tym samym wypada uznać, że rozpoznawana sprawa nie została przez organy uczelni dostatecznie wyjaśniona.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy będą miały na względzie powyżej zaprezentowane uwagi. W szczególności winny dostrzec, że dotychczas zaprezentowane okoliczności faktyczne sprawy zdecydowanie bardziej wypełniają przesłankę niezłożenia w terminie pracy dyplomowej lub egzaminu dyplomowego (art. 190 ust. 1 pkt 3 ustawy), niż rezygnacji ze studiów (art. 190 ust. 1 pkt 2 ustawy). Ponadto każdorazowe stosowanie sankcji skreślenia z listy studentów winno zostać poprzedzone wnikliwym postępowaniem dowodowym, które wyjaśni wszystkie istotne okoliczności sprawy, a w szczególności da odpowiedź na pytanie o istnienie rzeczywistych przeszkód medycznych w przystąpieniu skarżącego do egzaminu dyplomowego. Dodatkowo należy wskazać, iż wyjątkowość stanu zdrowia skarżącego nakazuje organom uczelni wnikliwie rozważenie okoliczność niniejszej sprawy także z punktu widzenia zasady proporcjonalności stosowanej sankcji.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie wykonalności zaskarżonej decyzji podjęto na podstawie art. 152 P.p.s.a..

ak