II OSK 1448/12

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 1 lutego 2012 r., sygn. akt III SA/Łd 1059/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, oddalił skargę Z. S. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy uchylania czynności materialno-technicznej zameldowania.

Jak wynika z akt sprawy, Z. S. pismem z dnia 28 marca 2011 r. wystąpiła z wnioskiem o wymeldowanie z posesji przy ul. [...] w K. E. K. (obecnie S.). W toku prowadzonego postępowania Z. S. sprecyzowała treść wniosku i zażądała prowadzenia postępowania pod kątem uchylenia czynności materialno-technicznej zameldowania E. S. i R. S.

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Burmistrz Konstantynowa Łódzkiego decyzją z dnia [...] czerwca 2011 r. nr [...], na podstawie art. 47 ust. 2 w zw. z art. 10 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 ze zm.) odmówił uchylenia czynności materialno-technicznej zameldowania E. S. na pobyt stały pod powyższym adresem. W stosunku do R. S. zapadła odrębna decyzja. Burmistrz w uzasadnieniu decyzji wskazał, iż E. S. zgłosiła swój pobyt stały w lokalu przy ul. [...] w K. w dniu 3 marca 2011 r., składając stosowny druk meldunkowy. Na druku tym pobyt E. S. pod ww. adresem potwierdził jeden ze współwłaścicieli nieruchomości J. K. (ojciec). Zgłoszone dane nie budziły wątpliwości organu. Dlatego też w dniu 3 marca 2011 r. organ dokonał czynności meldunkowej. Przyjął on, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, czy faktycznie E. S. zamieszkiwała w spornym lokalu w dacie dokonania czynności meldunkowej. Organ pierwszej instancji zajął stanowisko, że gdyby nawet przyjąć za Z. S., że E. S. w dacie dokonania czynności meldunkowej nie zamieszkiwała w spornym lokalu, lecz wprowadziła się do niego dopiero w dniu 26 marca 2011 r., to i tak brak jest podstaw do uznania tej czynności za wadliwą, bowiem fakt późniejszego zamieszkania E. S. konwaliduje uchybienie tej czynności. Zameldowanie jest bowiem jedynie czynnością materialno-techniczną polegającą na rejestracji faktu zamieszkiwania. Skoro więc w chwili orzekania E. S. spełniła przesłankę zameldowania, bowiem mieszkała w spornym lokalu, to niecelowe byłoby anulowanie dokonanego wcześniej zameldowania, by ponownie dokonać tej czynności.

Odwołanie od ww. decyzji Burmistrza Konstantynowa Łódzkiego wniosła Z. S.

Po rozpatrzeniu odwołania Wojewoda Łódzki decyzją Nr [...] z dnia [...] sierpnia 2011 r. wydaną na podstawie art. 47 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych i art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymał w mocy decyzję Burmistrza K. z dnia [...] czerwca 2011 r. W uzasadnieniu decyzji Wojewoda stwierdził, że w dniu dokonania czynności meldunkowej, tj. 3 marca 2011 r. E. S. nie zamieszkiwała na terenie spornej nieruchomości. Do faktycznego zamieszkania przez nią doszło dopiero w dniu 26 marca 2011 r., a więc, jak twierdzi wnioskodawczyni, już po dokonanej czynności meldunkowej. E. S. wcześniej bywała w tej nieruchomości. Organ odwoławczy wskazał, że choć czynność zameldowania jest wyłącznie aktem rejestrującym dane o miejscu pobytu, to jednak nie może to być rejestracja pobytu sprzecznego z prawem. Uprawniać do zameldowania może jedynie pobyt legalny, na zasadach zgodnych z prawem, za wiedzą i przyzwoleniem osoby uprawnionej do dysponowania lokalem. Wyłączone będą zatem sytuacje będące następstwem naruszenia posiadania, czy też wręcz przestępstwa. Zdaniem Wojewody zameldowanie E. S. w lokalu przy ul. [...] w K. nastąpiło na podstawie czynności materialno-technicznej w dniu 3 marca 2011 r. Jej pobyt pod w/w adresem potwierdził na druku meldunkowym współwłaściciel nieruchomości J. K. W ocenie organu odwoławczego istotne dla wyniku sprawy będzie wyjaśnienie okoliczności towarzyszących zamieszkaniu E. S. w spornej nieruchomości, w tym czy został naruszony Z. S. stan posiadania. Organ odwoławczy wskazał, że Z. S. w dacie dokonania kwestionowanej czynności meldunkowej nie zamieszkiwała w spornej nieruchomości. Także obecnie nie zamieszkuje na jej terenie, lecz jedynie tam bywa. Ma jednak zamiar powrócić Powyższa okoliczność wynika z oświadczenia złożonego przez skarżącą przed organem pierwszej instancji w dniu 16 maja 2011 r. Ponadto z wyjaśnień J. K., którym organ odwoławczy dał wiarę wynika, że skarżąca odeszła od niego w dniu 13 listopada 2010 r., we wszystkich pismach wskazała adres do kontaktu: L., ul. [...]. Organ II instancji biorąc pod uwagę powyższe okoliczności doszedł do wniosku, iż zamieszkanie E. S. na terenie spornej nieruchomości bez wiedzy i pozwolenia Z. S., nie naruszało jej stanu posiadania, a co za tym idzie nie można go uznać za nielegalne. Skarżąca składając w sądzie cywilnym wniosek o podział majątku wspólnego, wniosła o przyznanie spornej nieruchomości na własność J. K. z jednoczesnym zobowiązaniem go do spłacenia na jej rzecz należnej kwoty z tytułu podziału pozostałego majątku wspólnego, bądź o sprzedaż nieruchomości i podział uzyskanych ze sprzedaży środków finansowych między stronami. Świadczy to o wątpliwym zamiarze skarżącej zamieszkania w spornej nieruchomości, natomiast działania przez nią podejmowane w toku postępowania odwoławczego odczytać należy jako mające na celu jedynie uchylenie zameldowania E. S. Organ odwoławczy, podobnie jak organ I instancji, stanął na stanowisku, że mimo iż E. S. w dacie zameldowania nie zamieszkiwała w spornej nieruchomości, lecz zamieszkała w niej dopiero 23 dni po dokonanej czynności meldunkowej, to jednak fakt późniejszego zamieszkania konwaliduje uchybienie tej czynności.

Organ odwoławczy uznał, że złożenie podpisu na druku meldunkowym przez J. K. nie ma wpływu na wynik sprawy, bowiem istotą postępowania administracyjnego, w przeciwieństwie do postępowania rejestracyjnego jest wyjaśnienie materialno prawnych przesłanek zameldowania, a nie sprawdzenie formularza zgłoszenia meldunkowego. Ponadto obowiązujące przepisy nie uzależniają czynności meldunkowej od wyrażenia zgody właściciela (właścicieli) na zameldowanie.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] sierpnia 2011 r. wniosła Z. S.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 1 lutego 2012 r. sygn. akt III SA/Łd 1059/11, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. – dalej p.p.s.a.) oddalił skargę.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że zaskarżona decyzja mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu. Organ odwoławczy stwierdził, iż w wyniku dokonanej analizy akt nabrał przekonania, że w dniu 3 marca 2011 r., to jest w dacie dokonania czynności meldunkowej E. S. nie zamieszkiwała na terenie spornej nieruchomości. Do faktycznego zamieszkania doszło dopiero w dniu 26 marca 2011 r.

Zdaniem Sądu Wojewoda w uzasadnieniu decyzji nie podjął nawet próby wyjaśnienia, które z dowodów zebranych w trakcie postępowania były przedmiotem jego analizy. Przekonanie organu administracji publicznej nie może w żadnym wypadku zastąpić oceny materiału dowodowego zgodnie z przepisami k.p.a. Tymczasem z dowodów zgromadzonych przez organ I instancji wynika, iż E. S. zamieszkiwała w przedmiotowej nieruchomości od początku marca 2011 r. Zeznania potwierdzające tę okoliczność złożyli świadkowie R. L. i J. T. przesłuchani przez organ I instancji w dniu 24 maja 2011 r. Ww. świadkowie pouczeni o odpowiedzialności karnej wynikającej z art. 233 k.k. zeznali, iż przebywają codziennie oprócz dni wolnych od pracy na nieruchomości przy ul. [...] w K. (gdzie parkowane są ich samochody) i na tej nieruchomości E. S. mieszka od początku marca 2011 r. Natomiast zgłoszone przez skarżącą jako świadkowie I. K. i D. S. zeznały, że były w domu należącym do skarżącej i jej męża kilka razy i nie zastały nigdy E. K. (obecnie S.). Przyznały jednocześnie, iż J. K. oskarżył je o kradzież pieniędzy w czasie ich pobytu w nieruchomości. W związku z powyższym złożyły doniesienie do prokuratury o fałszywe oskarżenie. Zeznaniom świadków K. i S. nie można przyznać mocy dowodowej. Osoby te odwiedzały przedmiotową nieruchomość sporadycznie, a ponadto pozostają w konflikcie z ojcem E. S., który potwierdził jej zameldowanie w dniu 3 marca 2011 r.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych osoba, która przebywa w określonej miejscowości pod tym samym adresem dłużej niż trzy doby, jest obowiązana zameldować się na pobyt stały lub czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby, licząc od dnia przybycia. Art. 9 ust. 2 ustawy przewidywał, że przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące należy przedstawić potwierdzenie uprawnienia do przebywania w lokalu. Przepis ten utracił moc z dniem 19 czerwca 2002 r. na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 maja 2002 r. sygn. akt K.20/01 (OTK ZU-A 2002, nr 3, poz. 34). Konsekwencją powyższego stanu prawnego jest uznanie, iż przesłanką zameldowania określonej osoby w lokalu jest sam fakt pobytu w lokalu. Definicję normatywną pojęcia "pobyt stały" zawiera art. 6 ustawy. Jak stanowi przepis art. 6 ust. 1 ustawy, pobytem stałym jest zamieszkiwanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. Wymagana prawem przesłanka zameldowania jest spełniona, gdy istnieją łącznie warunki określone w tym przepisie. Przebywanie pod oznaczonym adresem nie stanowi spełnienia przesłanki zameldowania, jeśli nie towarzyszą temu okoliczności wskazujące na zamiar stałego związania się z tym miejscem pobytu. Skoro czynność zameldowania ma potwierdzać pobyt danej osoby w określonym lokalu, to jest oczywiste, że osoba występująca o zameldowanie winna zamieszkać w danym lokalu przed dokonaniem w nim zameldowania.

Zdaniem Sądu E. S., jak wynika z zeznań świadków J. T. i R. L., mieszkała w przedmiotowej nieruchomości od początku marca 2011 r. Zgłoszenie przez nią pobytu stałego nastąpiło w dniu 3 marca 2011 r., a zatem przed upływem czwartej doby od momentu przybycia. Niesporne jest spełnienie przez E. S. drugiego warunku niezbędnego do zameldowania, to jest zamiaru stałego związania się z nieruchomością położoną w K. przy ul. [...]. Okoliczność tę potwierdza również skarżąca.

Zdaniem Sądu trafne jest stanowisko, iż nie mogłoby dojść do zameldowania E. S. w nieruchomości, gdyby na jej terenie faktycznie nie przebywała. W takim przypadku organy administracji zobowiązane byłyby uchylić materialno-techniczną czynność zameldowania. Jednakże w niniejszej sprawie czynność materialno-techniczna zameldowania potwierdzała fakt przebywania E. S. na terenie spornej nieruchomości z zamiarem pozostawania w niej na stałe. Dlatego też czynność ta nie podlegała uchyleniu.

Skargę kasacyjną od wyroku WSA w Łodzi z dnia 1 lutego 2012 r. do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosła Z. S. zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ p.p.s.a. w zw. z art. 133 § 1, art. 134 § 1 i art. 141 § 4 p.p.s.a. a także art. 1 § 1 i § 2 p.u.s.a. poprzez

– niewskazanie w treści uzasadnienia skarżonego wyroku wszystkich zarzutów, podniesionych przez skarżącą w stosunku do decyzji Wojewody Łódzkiego, w tym w szczególności zarzutu naruszenia art. 336 i następne k.c.;

– oddalenie skargi pomimo pominięcia istotnej części akt sprawy, a dotyczącej nagrań, załączonych na płytach DVD wraz ze stenogramami oraz nieodniesienie się do wskazanego pominięcia w treści uzasadnienia skarżonego orzeczenia;

– nieuprawniona zmianę ustaleń faktycznych, dokonanych przez Wojewodę Łódzkiego w zakresie wskazania, że E. S. przebywała na terenie nieruchomości położonej w K. przy ul. [...] począwszy od 26 marca 2011 r. przy jednoczesnym braku rozważenia – w tym zakresie- całości zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Skarżąca kasacyjnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania WSA w Łodzi oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 1 w związku z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych w granicach ich zaskarżenia, a z urzędu bierze jedynie pod rozwagę nieważność postępowania.

W niniejszej sprawie nie dostrzeżono okoliczności mogących wskazywać na nieważność postępowania sądowoadministracyjnego.

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.

Na wstępie należy zauważyć, że skuteczność skargi kasacyjnej zależy od spełnienia wymagań ustawowych określonych przez ustawodawcę między innymi w art. 174 i art. 176 p.p.s.a. Jak wynika z powyższego przepisu, skarga kasacyjna oprócz przytoczenia podstaw kasacyjnych powinna zawierać również ich uzasadnienie, czego zabrakło w niniejszym przypadku, bowiem treść uzasadnienia dotyczy jedynie art. 1 p.u.s.a. Pozostałe zarzuty naruszenia przepisów postępowania, zamieszczone w pkt III skargi kasacyjnej, nie zostały uzasadnione w tym piśmie, co zwalnia Sąd z ich rozpoznania.

Zgodnie z art. 1 p.u.s.a. sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Mając na uwadze powyższe brzmienie przepisu nie sposób uznać, że w niniejszej sprawie Sąd pierwszej instancji naruszył ten przepis, jak wskazuje się w skardze kasacyjnej.

Należy zgodzić się co do zasady, jak wynika z powołanego w skardze kasacyjnej orzecznictwa sądowego, że sąd nie ustala stanu faktycznego sprawy, ale kontroluje prawidłowość ustaleń w tym zakresie dokonanych przez organy administracji publicznej.

Należy też jednak mieć na uwadze przepis art. 133 § 1 p.p.s.a., zgodnie z którym sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy. Tak więc, jak wynika z powyższego zestawienia przepisów art. 1 p.u.s.a. z art. 133 § 1 p.p.s.a., kontrola sądowa działalności organów administracji publicznej ma miejsce na podstawie akt sprawy i obejmuje również ustalenia stanu faktycznego dokonane przez organy w trakcie postępowania administracyjnego.

Należy zwrócić uwagę, że dowody, które wziął dodatkowo pod uwagę Sąd (zeznania R. L. i J. T.) były zawarte w aktach administracyjnych sprawy i respektując powyżej powołany art. 133 § 1 p.p.s.a., Sąd nie mógł ich pominąć wydając zaskarżony wyrok. Nie można więc tego uznać jako naruszenia art. 1 p.u.s.a., co więcej wskazanie Sądu na inne jeszcze dowody znajdujące się w aktach sprawy, nie miało wpływu na wynik sprawy, gdyż ocena prawna zaskarżonej decyzji i decyzją ją poprzedzającej nie uległa przez to zmianie.

Biorąc powyższe pod uwagę, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji.