IV SA/Po 719/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
2013-11-20Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Izabela Bąk-Marciniak /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska Sędziowie WSA Izabela Bąk-Marciniak (spr.) WSA Maciej Busz Protokolant st.sekr.sąd. Justyna Hołyńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2013 r. przy udziale ze skargi W. Z. M. i U. W. w P.Rejonowy Oddział w L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] maja 2013 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za usunięcie drzew bez wymaganego zezwolenia oddala skargę
Uzasadnienie
Pismem z dnia 2 sierpnia 2007r. Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w L. wystąpił do Burmistrza W. o wydanie zezwolenia na wycięcie drzew w ilości 1806 sztuk ( w tym 103 dębów) i krzewów rosnących na skarpach i koronie grobli Południowego Kanału Obry na terenie gminy W. na działkach będących w administracji wnioskodawcy a stanowiących własność Skarbu Państwa. W protokole oględzin na gruncie z dnia 14.08.2007r. komisja stwierdziła, że ze względu na możliwość manipulacji ramieniem refulera należy pozostawić dęby o obwodach 220, 190, 150, 200 przy torze PKP prawa strona i o obwodzie 175 – strona lewa. Pozostałe ze względów technicznych winny być usunięte.
Decyzją z dnia [...] sierpnia 2007r. nr [...] Burmistrz W. zezwolił na wycięcie ogółem 1801 sztuk drzew różnych gatunków (w tym 98 sztuk dębów szypułkowych o różnych obwodach) oraz 30500 m2 krzewów różnych gatunków. Zezwolenie objęło wszystkie wnioskowane drzewa i krzewy z wyjątkiem 5 dębów rosnących przy torze PKP.
Po uzyskaniu decyzji strona przystąpiła do jej realizacji i w październiku 2007r. dokonała wycinki 86 drzew. Ponieważ w trakcie dokonywania prac wycinkowych przedstawiciele Nadleśnictwa Sł. zgłosili zastrzeżenia co do przebiegu granic pomiędzy gruntami Lasów Państwowych, a gruntami zarządzanymi przez Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w L., organ najpierw postanowieniem z dnia [...] listopada 2007r. wstrzymał z urzędu wykonanie decyzji, po czym uznał, że pojawiły się w sprawie istotne okoliczności faktyczne istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi który wydał decyzję i na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 Kpa postanowieniem z dnia 5 listopada 2007r. wznowił postępowanie w sprawie zakończonej decyzją z dnia 31 sierpnia 2007r.
Po przeprowadzeniu wznowionego postępowania Burmistrz W. decyzją z dnia [...] grudnia 2009r., sprostowaną postanowieniem z dnia [...] stycznia 2010r. uchylił na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 Kpa dotychczasową decyzję z [...] sierpnia 2007r. i rozstrzygnął sprawę w ten sposób, iż zezwolił wnioskodawcy na wycięcie 34 sztuk drzew, nie orzekając w ogóle w odniesieniu do krzewów. Odwołanie od tej decyzji wniósł Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych. Po jego rozpoznaniu Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] lutego 2010r. uchyliło decyzję organu I instancji przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia.
W dniu 7 kwietnia 2010r. Burmistrz W. wszczął z urzędu postępowanie w sprawie wycinki drzew bez zezwolenia i decyzją z dnia [...] maja 2010r. nałożył na Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Oddział Rejonowy w L. administracyjną karę pieniężną za wycięcie 52 drzew bez zezwolenia w wysokości 9.823,075,41 zł. Po rozpatrzeniu odwołania strony od powyższej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] sierpnia 2010r. nr [...] uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. W uzasadnieniu decyzji Kolegium wskazało, iż wobec braku rozstrzygnięcia, co do zezwolenia na wycięcie drzew decyzja w sprawie wymierzenia kary jest przedwczesna.
Następnie decyzją z dnia [...] października 2010r. Burmistrz W. odmówił wydania zezwolenia na usunięcie drzew objętych wnioskiem z dnia 2.08.2007r. Po rozpatrzeniu odwołania Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, decyzją z dnia [...] stycznia 2011r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło tą decyzję, w uzasadnieniu wskazując, iż organ I instancji winien wydać decyzję w trybie wznowieniowym, jednakże po uprzednim niezbędnym w sprawie sporządzeniu operatu dendrologicznego na okoliczność, które drzewa faktycznie usunięto bez zezwolenia.
Jednocześnie w dniu [...] października 2010r. Burmistrz W. wydał decyzję nr [...], w której ponownie nałożył administracyjną karę pieniężną na Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w L. w wysokości 9.823.075,41 zł. Organ uznał, iż toczące się postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania w sprawie wydania decyzji zezwalającej na wycinkę drzew i krzewów nie jest przeszkodą w prowadzeniu postępowania w kwestii kar za usunięcie drzew bez zezwolenia. Organ stwierdził, że decyzja ostateczna z [...].08.2007r. zezwalała na wycinkę 1801 sztuk drzew, tymczasem z wyciętych przez stronę 86 drzew, 52 sztuki uznano za nieobjęte decyzją i wycięte bez zezwolenia. Tylko za te drzewa organ naliczył administracyjną karę pieniężną. Odwołanie od powyższej decyzji złożył Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w L., podając w odwołaniu, że organ nie zastosował się do wytycznych wskazanych w decyzji SKO z [...] sierpnia 2010r. uchylającej poprzednią decyzję o wymierzeniu kary i przekazującą sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Strona wskazała, że po złożeniu wniosku o wydanie zezwolenia na wycinkę drzew w dniu 14.08.2007r. odbyło się spotkanie w terenie, podczas którego przedstawiciele Urzędu zaakceptowali wycinkę oznakowanych farbą drzew w ilości 1801 sztuk i stanowiło to podstawę do wydania decyzji z [...].08.2007r. zezwalającej na wycinkę tych drzew. Zatem strona nie zgodziła się ze stwierdzeniem organu, iż drzewa zostały wycięte bez zezwolenia.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] stycznia 2011r. uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i skierowało sprawę do ponownego rozpatrzenia. Kolegium zaleciło, aby organ przeprowadził dokładniejsze postępowanie wyjaśniające czy rzeczywiście doszło do usunięcia drzew bez zezwolenia.
Postanowieniem z dnia [...] marca 2012r. Burmistrz W. powołał biegłego z dziedziny ochrony przyrody celem sporządzenia ekspertyzy dendrologicznej dotyczącej usunięcia drzew z Kanału Południowego Obry niezgodnie z decyzją z dnia [...].08.2007r.
Po ponownym przeprowadzeniu postępowania organ I instancji w dniu [...] czerwca 2012r. wydał decyzję, którą wymierzył karę administracyjną w wysokości 2.178.401,00 zł za usunięcie bez zezwolenia 9 dębów - 4 dębów czerwonych i 5 dębów szypułkowych. Organ oparł się na opinii biegłego, który w ekspertyzie z kwietnia 2012r. uznał, że 4 dęby czerwone nie były wymienione we wniosku o wydanie zezwolenia ani nie były wymienione w zezwoleniu na usunięcie drzew, natomiast w przypadku 5 dębów szypułkowych uznano, że wycinka ich nie była konieczna, ponieważ obok pozostawiono inne drzewa, które nie przeszkadzały w wykonaniu robót konserwacyjnych.
Powyższą decyzję w ustawowym terminie zaskarżył Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Oddział Regionalny w L., wskazując na konieczność powołania w sprawie opinii biegłego geodety na okoliczność określenia lokalizacji drzew na nieruchomości. Nadto Odwołujący zakwestionował dokonaną ocenę celowości usunięcia 5 dębów szypułkowych, w sytuacji gdy strona na ich usunięcie posiadała stosowne zezwolenie.
Decyzją z dnia [...] sierpnia 2012r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze \uchyliło ww. decyzję w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia. Kolegium uznało, iż przed rozstrzygnięciem sprawy dotyczącej wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej winna zostać ostatecznie zakończona sprawa dotycząca zezwolenia na usunięcie drzew, gdzie wznowione zostało postępowanie. Nadto Kolegium zaleciło przeprowadzenia w znacznym zakresie postępowania dowodowego.
Decyzją z dnia [...] listopada 2012r. nr [...]Burmistrz W. uchylił na podstawie art. 151 ust.1 Kpa decyzję ostateczną z dnia [...].08.2007r. oraz odmówił wydania zezwolenia na usunięcie drzew niewyciętych na podstawie decyzji z dnia [...].08.2007r. Na skutek rozpoznania odwołania Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] stycznia 2013r. uchyliło decyzję nr [...]. W uzasadnieniu organ wskazał, iż organ I instancji pominął art.146 § 1 Kpa, a skoro wznowienie postępowania nastąpiło na podstawie art.145 § 1 pkt 5 Kpa, a decyzja z dnia [...].08.2007r. doręczona została stronie 4.09.2007r. to z dniem 4.09.2012r. upłynęło 5 lat w związku z czym nie jest możliwe uchylenie decyzji ostatecznej. Nadto organ wskazał, iż organ I instancji winien rozważyć czy w postępowaniu zakończonym decyzją z dnia [...].08.2007r. zaistniała wada z art.145 § 1 pkt 5 Kpa (zbadać przesłankę wznowieniową), a następnie wydać decyzję na podstawie art.146 § 1 oraz art.151 § 2 Kpa.
Następnie decyzją z dnia [...] listopada 2012r. nr [...]Burmistrz W. wymierzył karę administracyjną w wysokości 2.178.401,00 zł za usunięcie bez zezwolenia 9 dębów - 4 dębów czerwonych i 5 dębów szypułkowych. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał w oparciu o opinię biegłego z kwietnia 2012r., że 4 dęby czerwone nie były wymienione we wniosku strony o wydanie zezwolenia ani nie były wymienione w zezwoleniu na usunięcie drzew. Strona do dnia orzekania nie wyjaśniła natomiast powodów usunięcia tych drzew, pomimo wezwania ze strony organu. Nadto strona nie wniosła odwołania od zezwolenia na usunięcie dębów szypułkowych, co oznaczało, iż zgadza się z wydaną w tym zakresie decyzją. W przypadku 5 dębów szypułkowych uznano, że wycinka ich nie była konieczna, ponieważ obok pozostawiono inne drzewa, które nie przeszkadzały w wykonaniu robót konserwacyjnych, a przedmiotowe drzewa wycięto w odległości większej niż 5 m od krawędzi skarpy, podczas, gdy przedstawiciel strony uzasadniał konieczność usunięcia drzew ze skarp i grobli do szerokości 5m. Organ uznał, iż dęby szypułkowe oznaczone nr 91, 92, 93, 114, 134 nie były objęte udzielonym stronie zezwoleniem na usunięcie drzew.
W dniu 12.12.2012r. odwołanie od powyższej decyzji złożył Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Oddział Regionalny w L., reprezentowany przez pełnomocnika. W odwołaniu podniesiono, iż organ nie może we wznowionym postępowaniu weryfikować prawidłowości pierwotnie wydanej decyzji, a w konsekwencji obciążać stronę karą pieniężną wyłącznie dlatego, że zmienił stanowisko po wznowieniu postępowania. Nadto strona podniosła, iż w odniesieniu do dębów czerwonych nie zostało ustalone, iż drzewa te nie były objęte wnioskiem strony o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew, a w decyzji ujęto jedynie dęby szypułkowe, co mogło wynikać np. z błędnej oceny dendrologicznej dokonanej przez pracownika organu w dniu 14 sierpnia 2007r. W oparciu m.in. o powyższe zarzuty strona wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania pierwszej instancji w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.
Postanowieniem z dnia [...] stycznia 2013r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze zawiesiło z urzędu postępowanie w niniejszej sprawie do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy dotyczącej wydania zezwolenia na usunięcie drzew, toczącej się w trybie wznowieniowym.
Decyzją z dnia [...] marca 2013r. nr [...]Burmistrz W. na podstawie art.151 § 1 pkt 1 Kpa i art.146 § 1 Kpa odmówił uchylenia decyzji z dnia [...].08.2007r. z uwagi na ustalenie, iż nie zachodziły przesłanki wznowienia postępowania art. 145 § 1 Kpa. Od tej decyzji strona nie wniosła odwołania.
Następnie postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2013r. SKO podjęło z urzędu zawieszone postępowanie.
Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2013r. strony zostały zawiadomione o możliwości wypowiedzenia się w sprawie przed wydaniem decyzji.
Decyzją z dnia [...] maja 2013r. nr [...] po rozpatrzeniu odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w punkcie 1 uchyliło zaskarżoną decyzję z dnia [...] listopada 2012r. nr [...] w części dotyczącej nałożenia administracyjnej kary pieniężnej za wycięcie bez wymaganego zezwolenia 5 sztuk drzew z gatunku dąb szypułkowy w łącznej wysokości 574.488,12 zł i umorzyło postępowanie w pierwszej instancji; w punkcie 2 w pozostałym zakresie utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ wskazał, iż odwołanie okazało się w części uzasadnione, albowiem po analizie materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie, zasadne okazało się wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie 4 dębów czerwonych bez zezwolenia (co zostało potwierdzone opinią biegłego), natomiast brak było dostatecznych podstaw do obciążenia strony administracyjną karą pieniężną za usunięcie 5 dębów szypułkowych bez zezwolenia.
Skargę na powyższą decyzję w zakresie punku 2 wniósł Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w L. reprezentowany przez pełnomocnika. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie art.7, 8 Kpa poprzez nierozpoznanie wszystkich zarzutów podniesionych w odwołaniu z dnia 12.12.2012r., nadto naruszenie art.84 § 1 Kpa w zw. z art.77 §1 Kpa w zw. z art.7 i art.8 Kpa poprzez przyjęcie przez organ, że oględziny pracownika organu I instancji wystarczyły do dokonania klasyfikacji drzew do wycinki wedle ich gatunku, podczas gdy klasyfikacja ta winna była zostać wykonana przez biegłego, co miało istotny wpływ na wynik sprawy; naruszenie art.107 § 3 Kpa w zw. z art.8 i art.11 Kpa poprzez przyjęcie przez organ, że nie jest konieczne wskazanie w uzasadnieniu decyzji na jakich cechach charakterystycznych dębów czerwonych oparł się pracownik organu dokonując klasyfikacji oraz jakie kwalifikacje do dokonania klasyfikacji miał ten pracownik, co miało istotny wpływ na wynik sprawy oraz naruszenie art.40 § 1 Kpa w zw. z art.10 § 1 Kpa poprzez nie ustalenie, że doręczenie decyzji oraz zawiadomienia o możliwości końcowego zaznajomienia się z aktami sprawy z pominięciem pełnomocnika strony narusza prawo strony do udziału w postępowaniu, co miało istotny wpływ na wynik sprawy. Skarżący wniósł o uchylenie decyzji organu II instancji i zasądzenie kosztów postępowania.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz.1270 ze zm.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w treści ustawy. Kryterium kontroli wykonywanej przez te sądy określa art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), stanowiący, że jest ona sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zatem kontrola sądów polega na zbadaniu, czy kwestionowana decyzja nie uchybia przepisom prawa materialnego lub procesowego w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy albo dającym podstawę do wznowienia postępowania bądź mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądy badają również, czy organ administracji publicznej nie dopuścił się uchybień skutkujących nieważnością decyzji (art. 145 § 1 cytowanej ustawy). Jednakowoż sądy administracyjne – w myśl art. 134 § 1 tej ustawy rozstrzygają w granicach danej sprawy, nie będąc związanymi zarzutami i wnioskami skargi, a zatem oceniają legalność decyzji również z urzędu.
Kierując się tym zapisem Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, iż zaskarżona decyzja nie narusza prawa w sposób mogący spowodować jej uchylenie.
Podstawę materialno-prawną do rozpoznania niniejszej sprawy stanowią przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92, poz. 880 ze zm.), które w art. 88 ust. 1 pkt 2 nakładają na wójta, burmistrza albo prezydenta miasta obowiązek wymierzenia administracyjnej za usuwanie drzew i krzewów bez wymaganego zezwolenia.
Osobą odpowiedzialną za usunięcie drzewa bez zezwolenia jest posiadacz nieruchomości, jako ten, który ma prawo i obowiązek wystąpić o zezwolenie.
Z przepisu art. 83 ust. 1 i ust. 3 przywołanej powyżej ustawy wynika, że usuniecie drzew i krzewów z nieruchomości może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza czy prezydenta miasta na wniosek posiadacza nieruchomości. Za usunięcie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia wójt, burmistrz lub prezydent miasta wymierza karę pieniężną. Wypada podkreślić, że przedmiotową karę pieniężną wymierza się bez względu na przyczynę naruszenia wymagań ustawy o ochronie przyrody oraz niezależnie od tego czy podmiot dopuszczający się takiego deliktu administracyjnego miał świadomość istnienia obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzewa. Wyjątkowe sytuacje, w których zezwolenie na usunięcie drzewa nie jest wymagane zostały enumeratywnie wymienione w art. 83 ust. 6 ustawy. Wśród nich ustawodawca nie wymienił drzew, chorych, zniszczonych czy obumarłych, co oznacza że również te drzewa podlegają ochronie i na ich usuniecie także potrzebne jest zezwolenie. Przepis art. 86 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, w którym jest mowa m.in. o drzewach zagrażających bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych (pkt 4), czy obumarłych i nie rokujących szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości (pkt 9) stanowi jedynie, że w razie zaistnienia sytuacji w nim wymienionych nie pobiera się opłat za usunięcie drzew, co nie zwalnia jednak od uzyskania zezwolenia na ich usunięcie. Jednak brak takiego zezwolenia powoduje wymierzenie kary pieniężnej. Decyzja o wymierzeniu kary pieniężnej za usunięcie drzewa bez zezwolenia ma charakter podwójnie związany, tj. organ musi wymierzyć administracyjną karę pieniężną, a wysokość tej kary jest z góry określona stawkami.
Wymieniony powyżej art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody, na którym została oparta zaskarżona decyzja, bez wątpienia ma charakter represyjny. Nakazuje, bowiem w razie zaistnienia przesłanek ustawowych wymierzenie w trybie administracyjnym kary pieniężnej w znacznej wysokości. Podkreślić jednocześnie trzeba, że kary za delikty administracyjne, a więc także wymieniona powyżej za usunięcie drzew bez wymaganego zezwolenia jest niezależna od winy sprawcy. Dlatego też organ ma obowiązek wymierzyć ją w ustawowej wysokości bez względu na motywy takiego działania, nawet gdyby były one uzasadnione społecznie. Osoba ukarana ma jedynie możliwość ubiegania się o rozłożenie wymierzonej kary na raty, zgodnie z art. 88 ust. 6 ustawy.
Rozstrzygnięcie sprawy w przedmiocie usunięcia drzew bez zezwolenia zasadniczo wymaga przeprowadzenia szerokiego postępowania wyjaśniającego. Postępowanie dowodowe przeprowadzane jest z urzędu. W niniejszej sprawie organ I instancji w toku niniejszej sprawy zlecił biegłemu z zakresu ochrony przyrody sporządzenie opinii dendrologicznej "w celu wyjaśnienia istotnych kwestii w toczącym się postępowaniu; a dotyczących usunięcia drzew z Kanału Południowego Obry niezgodnie z decyzją z dnia [...].08.2007r.". W zasadzie wnioski opinii biegłego stanowiły podstawę wydania decyzji przez organ I instancji, co znalazło odzwierciedlenie w uzasadnieniu tej decyzji. Biegły z zakresu ochrony przyrody uznał w swej ekspertyzie z kwietnia 2012r., że należy wymierzyć karę za usunięcie 4 dębów czerwonych, które nie zostały wymienione ani we wniosku strony o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew, ani w wydanym przez organ zezwoleniu z [...].08.2007r. Odnośnie dębów szypułkowych w ilości 5 sztuk biegły uznał, że "ich wycinka nie była uzasadniona możliwością dojazdu technicznego, ponieważ pozostawiono obok drzewa, które jak wynika nie przeszkadzały w wykonaniu robót konserwacyjnych przy kanale".
W ocenie Sądu prawidłowo organ II instancji, po analizie materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie uznał, iż zasadne okazało się wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie 4 dębów czerwonych bez zezwolenia (przedmiot zaskarżenia), natomiast brak było dostatecznych podstaw do obciążenia strony administracyjną karą pieniężną za usunięcie 5 dębów szypułkowych bez zezwolenia, która to kwestia nie jest objęta skargą.
W pierwszej kolejności należy powtórzyć za organem II instancji, iż strona zwróciła się z wnioskiem o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew w tym m.in. dębów w ilości 103 sztuki (bez podania ich rodzaju, takiego wyszczególnienia nie ma również w protokole z oględzin na gruncie z dnia 14.08.2007r). Uzyskała zaś zezwolenie na usunięcie dębów szypułkowych w ilości 98 sztuk (o wskazanych obwodach) - decyzja Burmistrza W. z dnia [...] sierpnia 2007r. Z protokołu oględzin z 14.08.2007r., jak i decyzji wynika jedynie, iż nie zezwolono na usunięcie 5 dębów rosnących przy torach PKP z prawej i lewej strony o podanych obwodach, ze względu na możliwość manipulacji ramieniem refulera. Zauważyć przy tym należy, iż decyzja z [...].08.2007r. nie określała lokalizacji drzew czy ich posadowienia względem skarpy.
Nie ulega zatem wątpliwości, iż decyzja była w tym względzie nieprecyzyjna, jednakże w zakresie dębów dotyczyła wyłącznie dębów szypułkowych. Umiejscowienie drzew w terenie nie wynikało również z wniosku strony, ani z protokołu z dnia 14.08.2007r. Wniosek, jak również decyzja nie zawierały mapy z zaznaczeniem lokalizacji drzew przeznaczonych do wycinki, nie określono miejsca i parametrów każdego drzewa z osobna, stworzono zatem warunki do nadużyć w tym zakresie i spowodowano, że ustalenie w sposób niebudzący wątpliwości czy drzewa usunięte objęte były zezwoleniem stało się niemożliwe.
Biorąc pod uwagę, iż do czasu wstrzymania wykonania decyzji dokonano wycinki 50 sztuk dębów, co zostało stwierdzone w opinii dendrologicznej, a strona posiadała zezwolenie na usunięcie dębów szypułkowych w ilości 98 sztuk, słusznie organ II instancji uznał, iż brak było podstaw do uznania, iż dęby szypułkowe zostały usunięte bez zezwolenia.
Nadto zbyt daleko idące byłoby ocenianie po wydaniu zezwolenia i przystąpieniu do wycinki drzew przez stronę, celowości wycinki poszczególnych drzew, objętych zezwoleniem. Taka ocena mogła mieć miejsce jedynie przy rozpatrywaniu wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew. Jednakże ta okoliczność nie budzi wątpliwości i w tym zakresie ponieważ organ II uchylił decyzję pierwszoinstancyjną i postępowanie umorzył decyzja nie została zaskarżona.
Odnosząc się do zarzutu skargi dotyczącego zasadności wymierzenia kary pieniężnej za usunięcie bez zezwolenia 4 dębów czerwonych, Sąd podziela stanowisko organu II instancji.
Należy podkreślić, iż strona pomimo ogólnie sformułowanego wniosku o zezwolenie na usunięcie drzew, bez wyraźnego wskazania nazw gatunkowych poszczególnych drzew, w momencie uzyskania decyzji z [...].08.2007r., w której zezwolono na usunięcie 98 sztuk dębów szypułkowych z decyzją tą się zgodziła i nie złożyła od niej odwołania.
Bezsporne natomiast jest, że strona również nie dysponowała żadną inną decyzją zezwalającą jej na usunięcie dębów czerwonych.
W toku sprawy natomiast ponad wszelką wątpliwość ustalono, iż w trakcie prac prowadzonych na zlecenie strony dokonano m.in. usunięcia 4 drzew - dębów czerwonych. Sama strona w trakcie postępowania nie kwestionowała faktu usunięcia 4 dębów czerwonych. Strona pomimo wezwań organu I instancji nie wyjaśniła powyższej okoliczności, w szczególności przyczyn usunięcia przedmiotowych drzew.
Jednocześnie odnosząc się do zarzutów skargi odnośnie rzekomego braku kwalifikacji w dziedzinie dendrologii pracownika dokonującego oględzin w dniu 14.08.2007r., zarzut ten jest nieuprawniony na obecnym etapie postępowania. W niniejszym postępowaniu nie można dokonywać już bowiem oceny prawidłowości wydanego zezwolenia, natomiast w sytuacji, gdy na skutek błędnej kwalifikacji drzew przez pracownika w toku sprawy o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew pominięto w zezwoleniu dęby czerwone - jak próbuje dowodzić strona postępowania, strona winna skorzystać z możliwości złożenia odwołania od takiej decyzji, czego nie uczyniła. W momencie natomiast, kiedy decyzja zezwalająca na usunięcie drzew stała się ostateczna, ten argument nie może odnieść zamierzonego skutku. Powyższe świadczy o tym, iż strona nie dołożyła należytej staranności przy kontrolowaniu i następnie realizowaniu wydawanych na jej rzecz decyzji.
Jednocześnie podkreślić należy za organem II instancji, iż podczas oględzin w dniach 27-28 marca 2012r. z udziałem biegłego z dziedziny ochrony przyrody ustalono niewątpliwie, iż usunięto bez zezwolenia 4 dęby czerwone, których pnie oznaczono nr 184, 185, 186 i 187. Z oględzin tych sporządzono protokół. W ekspertyzie dendrologicznej przedstawiono natomiast sposób wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie drzew bez zezwolenia. Sąd stwierdza, że organ II instancji po analizie materiału dowodowego prawidłowo uznał; iż administracyjna kara pieniężna wyliczona została w sposób prawidłowy.
Biorąc pod uwagę powyższe, przede wszystkim, iż strona nie posiadała zezwolenia na usunięcie dębów czerwonych, zasadne zatem było wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie tych drzew.
Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych usuwanie drzew w rozumieniu art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody nie musi być działaniem zamierzonym, a dla powstania odpowiedzialności wystarczy, ze będzie ono wynikiem braku należytej staranności przy wykonywaniu konkretnych czynności - Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 30.03.2011r. II OSK 568/10, Lex nr 1080362, do przyjęcia odpowiedzialności za usunięcie drzew bez wymaganego zezwolenia wystarcza samo wykazanie związku przyczynowego między działaniem określonego podmiotu, a zniszczeniem drzew. Zlecenie przez posiadacza nieruchomości osobie trzeciej wycięcia drzewa nie zwalnia go z odpowiedzialności -wyrok WSA w Szczecinie z 09.02.2012r. II SA/Sz 374/11 Lex nr 1116488.
Prawidłowo zatem organ II instancji orzekł o utrzymaniu w mocy decyzji w zakresie wymierzenia kary pieniężnej co do czterech dębów czerwonych, albowiem odpowiedzialność administracyjna za usunięcie drzew jest odpowiedzialnością zobiektywizowaną i do jej poniesienia wystarczy ustalenie, że podmiot który dokonał usunięcia drzew, uczynił to bez zezwolenia właściwego organu administracji publicznej.
Nietrafny także w ocenie Sądu okazał się zarzut skarżącego dotyczący braku możności udziału strony w postępowaniu z uwagi na pominięcie pełnomocnika, bowiem postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2013r. strony zostały zawiadomione o możliwości wypowiedzenia się w sprawie przed wydaniem decyzji przez organ II instancji. Nadto pełnomocnik skarżącego w jego imieniu wniósł odwołanie od decyzji organu I instancji z datą 12.12.2012r., a zatem musiał zostać poinformowany o wydaniu tej decyzji i znać jej treść. Dopiero zaś w piśmie z dnia 4.01.2013r. pełnomocnik skarżącego poinformował, iż z dniem 1.01.2013r. wygasło mu pełnomocnictwo na obsługę prawną skarżącego, jednakże pismem z dnia 23.01.2013r. zgłosił ponownie swój udział do sprawy. Zatem w dacie 29 kwietnia 2013r. kiedy strony zostały zawiadomione o możliwości wypowiedzenia się w sprawie przed wydaniem decyzji przez organ II instancji skarżący był reprezentowany przez pełnomocnika.
Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art.151 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.
AW
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Skład sądu
Izabela Bąk-Marciniak /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska Sędziowie WSA Izabela Bąk-Marciniak (spr.) WSA Maciej Busz Protokolant st.sekr.sąd. Justyna Hołyńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2013 r. przy udziale ze skargi W. Z. M. i U. W. w P.Rejonowy Oddział w L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] maja 2013 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za usunięcie drzew bez wymaganego zezwolenia oddala skargę
Uzasadnienie
Pismem z dnia 2 sierpnia 2007r. Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w L. wystąpił do Burmistrza W. o wydanie zezwolenia na wycięcie drzew w ilości 1806 sztuk ( w tym 103 dębów) i krzewów rosnących na skarpach i koronie grobli Południowego Kanału Obry na terenie gminy W. na działkach będących w administracji wnioskodawcy a stanowiących własność Skarbu Państwa. W protokole oględzin na gruncie z dnia 14.08.2007r. komisja stwierdziła, że ze względu na możliwość manipulacji ramieniem refulera należy pozostawić dęby o obwodach 220, 190, 150, 200 przy torze PKP prawa strona i o obwodzie 175 – strona lewa. Pozostałe ze względów technicznych winny być usunięte.
Decyzją z dnia [...] sierpnia 2007r. nr [...] Burmistrz W. zezwolił na wycięcie ogółem 1801 sztuk drzew różnych gatunków (w tym 98 sztuk dębów szypułkowych o różnych obwodach) oraz 30500 m2 krzewów różnych gatunków. Zezwolenie objęło wszystkie wnioskowane drzewa i krzewy z wyjątkiem 5 dębów rosnących przy torze PKP.
Po uzyskaniu decyzji strona przystąpiła do jej realizacji i w październiku 2007r. dokonała wycinki 86 drzew. Ponieważ w trakcie dokonywania prac wycinkowych przedstawiciele Nadleśnictwa Sł. zgłosili zastrzeżenia co do przebiegu granic pomiędzy gruntami Lasów Państwowych, a gruntami zarządzanymi przez Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w L., organ najpierw postanowieniem z dnia [...] listopada 2007r. wstrzymał z urzędu wykonanie decyzji, po czym uznał, że pojawiły się w sprawie istotne okoliczności faktyczne istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi który wydał decyzję i na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 Kpa postanowieniem z dnia 5 listopada 2007r. wznowił postępowanie w sprawie zakończonej decyzją z dnia 31 sierpnia 2007r.
Po przeprowadzeniu wznowionego postępowania Burmistrz W. decyzją z dnia [...] grudnia 2009r., sprostowaną postanowieniem z dnia [...] stycznia 2010r. uchylił na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 Kpa dotychczasową decyzję z [...] sierpnia 2007r. i rozstrzygnął sprawę w ten sposób, iż zezwolił wnioskodawcy na wycięcie 34 sztuk drzew, nie orzekając w ogóle w odniesieniu do krzewów. Odwołanie od tej decyzji wniósł Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych. Po jego rozpoznaniu Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] lutego 2010r. uchyliło decyzję organu I instancji przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia.
W dniu 7 kwietnia 2010r. Burmistrz W. wszczął z urzędu postępowanie w sprawie wycinki drzew bez zezwolenia i decyzją z dnia [...] maja 2010r. nałożył na Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Oddział Rejonowy w L. administracyjną karę pieniężną za wycięcie 52 drzew bez zezwolenia w wysokości 9.823,075,41 zł. Po rozpatrzeniu odwołania strony od powyższej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] sierpnia 2010r. nr [...] uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. W uzasadnieniu decyzji Kolegium wskazało, iż wobec braku rozstrzygnięcia, co do zezwolenia na wycięcie drzew decyzja w sprawie wymierzenia kary jest przedwczesna.
Następnie decyzją z dnia [...] października 2010r. Burmistrz W. odmówił wydania zezwolenia na usunięcie drzew objętych wnioskiem z dnia 2.08.2007r. Po rozpatrzeniu odwołania Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, decyzją z dnia [...] stycznia 2011r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło tą decyzję, w uzasadnieniu wskazując, iż organ I instancji winien wydać decyzję w trybie wznowieniowym, jednakże po uprzednim niezbędnym w sprawie sporządzeniu operatu dendrologicznego na okoliczność, które drzewa faktycznie usunięto bez zezwolenia.
Jednocześnie w dniu [...] października 2010r. Burmistrz W. wydał decyzję nr [...], w której ponownie nałożył administracyjną karę pieniężną na Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w L. w wysokości 9.823.075,41 zł. Organ uznał, iż toczące się postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania w sprawie wydania decyzji zezwalającej na wycinkę drzew i krzewów nie jest przeszkodą w prowadzeniu postępowania w kwestii kar za usunięcie drzew bez zezwolenia. Organ stwierdził, że decyzja ostateczna z [...].08.2007r. zezwalała na wycinkę 1801 sztuk drzew, tymczasem z wyciętych przez stronę 86 drzew, 52 sztuki uznano za nieobjęte decyzją i wycięte bez zezwolenia. Tylko za te drzewa organ naliczył administracyjną karę pieniężną. Odwołanie od powyższej decyzji złożył Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w L., podając w odwołaniu, że organ nie zastosował się do wytycznych wskazanych w decyzji SKO z [...] sierpnia 2010r. uchylającej poprzednią decyzję o wymierzeniu kary i przekazującą sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Strona wskazała, że po złożeniu wniosku o wydanie zezwolenia na wycinkę drzew w dniu 14.08.2007r. odbyło się spotkanie w terenie, podczas którego przedstawiciele Urzędu zaakceptowali wycinkę oznakowanych farbą drzew w ilości 1801 sztuk i stanowiło to podstawę do wydania decyzji z [...].08.2007r. zezwalającej na wycinkę tych drzew. Zatem strona nie zgodziła się ze stwierdzeniem organu, iż drzewa zostały wycięte bez zezwolenia.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] stycznia 2011r. uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i skierowało sprawę do ponownego rozpatrzenia. Kolegium zaleciło, aby organ przeprowadził dokładniejsze postępowanie wyjaśniające czy rzeczywiście doszło do usunięcia drzew bez zezwolenia.
Postanowieniem z dnia [...] marca 2012r. Burmistrz W. powołał biegłego z dziedziny ochrony przyrody celem sporządzenia ekspertyzy dendrologicznej dotyczącej usunięcia drzew z Kanału Południowego Obry niezgodnie z decyzją z dnia [...].08.2007r.
Po ponownym przeprowadzeniu postępowania organ I instancji w dniu [...] czerwca 2012r. wydał decyzję, którą wymierzył karę administracyjną w wysokości 2.178.401,00 zł za usunięcie bez zezwolenia 9 dębów - 4 dębów czerwonych i 5 dębów szypułkowych. Organ oparł się na opinii biegłego, który w ekspertyzie z kwietnia 2012r. uznał, że 4 dęby czerwone nie były wymienione we wniosku o wydanie zezwolenia ani nie były wymienione w zezwoleniu na usunięcie drzew, natomiast w przypadku 5 dębów szypułkowych uznano, że wycinka ich nie była konieczna, ponieważ obok pozostawiono inne drzewa, które nie przeszkadzały w wykonaniu robót konserwacyjnych.
Powyższą decyzję w ustawowym terminie zaskarżył Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Oddział Regionalny w L., wskazując na konieczność powołania w sprawie opinii biegłego geodety na okoliczność określenia lokalizacji drzew na nieruchomości. Nadto Odwołujący zakwestionował dokonaną ocenę celowości usunięcia 5 dębów szypułkowych, w sytuacji gdy strona na ich usunięcie posiadała stosowne zezwolenie.
Decyzją z dnia [...] sierpnia 2012r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze \uchyliło ww. decyzję w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia. Kolegium uznało, iż przed rozstrzygnięciem sprawy dotyczącej wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej winna zostać ostatecznie zakończona sprawa dotycząca zezwolenia na usunięcie drzew, gdzie wznowione zostało postępowanie. Nadto Kolegium zaleciło przeprowadzenia w znacznym zakresie postępowania dowodowego.
Decyzją z dnia [...] listopada 2012r. nr [...]Burmistrz W. uchylił na podstawie art. 151 ust.1 Kpa decyzję ostateczną z dnia [...].08.2007r. oraz odmówił wydania zezwolenia na usunięcie drzew niewyciętych na podstawie decyzji z dnia [...].08.2007r. Na skutek rozpoznania odwołania Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] stycznia 2013r. uchyliło decyzję nr [...]. W uzasadnieniu organ wskazał, iż organ I instancji pominął art.146 § 1 Kpa, a skoro wznowienie postępowania nastąpiło na podstawie art.145 § 1 pkt 5 Kpa, a decyzja z dnia [...].08.2007r. doręczona została stronie 4.09.2007r. to z dniem 4.09.2012r. upłynęło 5 lat w związku z czym nie jest możliwe uchylenie decyzji ostatecznej. Nadto organ wskazał, iż organ I instancji winien rozważyć czy w postępowaniu zakończonym decyzją z dnia [...].08.2007r. zaistniała wada z art.145 § 1 pkt 5 Kpa (zbadać przesłankę wznowieniową), a następnie wydać decyzję na podstawie art.146 § 1 oraz art.151 § 2 Kpa.
Następnie decyzją z dnia [...] listopada 2012r. nr [...]Burmistrz W. wymierzył karę administracyjną w wysokości 2.178.401,00 zł za usunięcie bez zezwolenia 9 dębów - 4 dębów czerwonych i 5 dębów szypułkowych. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał w oparciu o opinię biegłego z kwietnia 2012r., że 4 dęby czerwone nie były wymienione we wniosku strony o wydanie zezwolenia ani nie były wymienione w zezwoleniu na usunięcie drzew. Strona do dnia orzekania nie wyjaśniła natomiast powodów usunięcia tych drzew, pomimo wezwania ze strony organu. Nadto strona nie wniosła odwołania od zezwolenia na usunięcie dębów szypułkowych, co oznaczało, iż zgadza się z wydaną w tym zakresie decyzją. W przypadku 5 dębów szypułkowych uznano, że wycinka ich nie była konieczna, ponieważ obok pozostawiono inne drzewa, które nie przeszkadzały w wykonaniu robót konserwacyjnych, a przedmiotowe drzewa wycięto w odległości większej niż 5 m od krawędzi skarpy, podczas, gdy przedstawiciel strony uzasadniał konieczność usunięcia drzew ze skarp i grobli do szerokości 5m. Organ uznał, iż dęby szypułkowe oznaczone nr 91, 92, 93, 114, 134 nie były objęte udzielonym stronie zezwoleniem na usunięcie drzew.
W dniu 12.12.2012r. odwołanie od powyższej decyzji złożył Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Oddział Regionalny w L., reprezentowany przez pełnomocnika. W odwołaniu podniesiono, iż organ nie może we wznowionym postępowaniu weryfikować prawidłowości pierwotnie wydanej decyzji, a w konsekwencji obciążać stronę karą pieniężną wyłącznie dlatego, że zmienił stanowisko po wznowieniu postępowania. Nadto strona podniosła, iż w odniesieniu do dębów czerwonych nie zostało ustalone, iż drzewa te nie były objęte wnioskiem strony o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew, a w decyzji ujęto jedynie dęby szypułkowe, co mogło wynikać np. z błędnej oceny dendrologicznej dokonanej przez pracownika organu w dniu 14 sierpnia 2007r. W oparciu m.in. o powyższe zarzuty strona wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania pierwszej instancji w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.
Postanowieniem z dnia [...] stycznia 2013r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze zawiesiło z urzędu postępowanie w niniejszej sprawie do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy dotyczącej wydania zezwolenia na usunięcie drzew, toczącej się w trybie wznowieniowym.
Decyzją z dnia [...] marca 2013r. nr [...]Burmistrz W. na podstawie art.151 § 1 pkt 1 Kpa i art.146 § 1 Kpa odmówił uchylenia decyzji z dnia [...].08.2007r. z uwagi na ustalenie, iż nie zachodziły przesłanki wznowienia postępowania art. 145 § 1 Kpa. Od tej decyzji strona nie wniosła odwołania.
Następnie postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2013r. SKO podjęło z urzędu zawieszone postępowanie.
Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2013r. strony zostały zawiadomione o możliwości wypowiedzenia się w sprawie przed wydaniem decyzji.
Decyzją z dnia [...] maja 2013r. nr [...] po rozpatrzeniu odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w punkcie 1 uchyliło zaskarżoną decyzję z dnia [...] listopada 2012r. nr [...] w części dotyczącej nałożenia administracyjnej kary pieniężnej za wycięcie bez wymaganego zezwolenia 5 sztuk drzew z gatunku dąb szypułkowy w łącznej wysokości 574.488,12 zł i umorzyło postępowanie w pierwszej instancji; w punkcie 2 w pozostałym zakresie utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ wskazał, iż odwołanie okazało się w części uzasadnione, albowiem po analizie materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie, zasadne okazało się wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie 4 dębów czerwonych bez zezwolenia (co zostało potwierdzone opinią biegłego), natomiast brak było dostatecznych podstaw do obciążenia strony administracyjną karą pieniężną za usunięcie 5 dębów szypułkowych bez zezwolenia.
Skargę na powyższą decyzję w zakresie punku 2 wniósł Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w P. Rejonowy Oddział w L. reprezentowany przez pełnomocnika. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie art.7, 8 Kpa poprzez nierozpoznanie wszystkich zarzutów podniesionych w odwołaniu z dnia 12.12.2012r., nadto naruszenie art.84 § 1 Kpa w zw. z art.77 §1 Kpa w zw. z art.7 i art.8 Kpa poprzez przyjęcie przez organ, że oględziny pracownika organu I instancji wystarczyły do dokonania klasyfikacji drzew do wycinki wedle ich gatunku, podczas gdy klasyfikacja ta winna była zostać wykonana przez biegłego, co miało istotny wpływ na wynik sprawy; naruszenie art.107 § 3 Kpa w zw. z art.8 i art.11 Kpa poprzez przyjęcie przez organ, że nie jest konieczne wskazanie w uzasadnieniu decyzji na jakich cechach charakterystycznych dębów czerwonych oparł się pracownik organu dokonując klasyfikacji oraz jakie kwalifikacje do dokonania klasyfikacji miał ten pracownik, co miało istotny wpływ na wynik sprawy oraz naruszenie art.40 § 1 Kpa w zw. z art.10 § 1 Kpa poprzez nie ustalenie, że doręczenie decyzji oraz zawiadomienia o możliwości końcowego zaznajomienia się z aktami sprawy z pominięciem pełnomocnika strony narusza prawo strony do udziału w postępowaniu, co miało istotny wpływ na wynik sprawy. Skarżący wniósł o uchylenie decyzji organu II instancji i zasądzenie kosztów postępowania.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz.1270 ze zm.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w treści ustawy. Kryterium kontroli wykonywanej przez te sądy określa art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), stanowiący, że jest ona sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zatem kontrola sądów polega na zbadaniu, czy kwestionowana decyzja nie uchybia przepisom prawa materialnego lub procesowego w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy albo dającym podstawę do wznowienia postępowania bądź mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądy badają również, czy organ administracji publicznej nie dopuścił się uchybień skutkujących nieważnością decyzji (art. 145 § 1 cytowanej ustawy). Jednakowoż sądy administracyjne – w myśl art. 134 § 1 tej ustawy rozstrzygają w granicach danej sprawy, nie będąc związanymi zarzutami i wnioskami skargi, a zatem oceniają legalność decyzji również z urzędu.
Kierując się tym zapisem Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, iż zaskarżona decyzja nie narusza prawa w sposób mogący spowodować jej uchylenie.
Podstawę materialno-prawną do rozpoznania niniejszej sprawy stanowią przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92, poz. 880 ze zm.), które w art. 88 ust. 1 pkt 2 nakładają na wójta, burmistrza albo prezydenta miasta obowiązek wymierzenia administracyjnej za usuwanie drzew i krzewów bez wymaganego zezwolenia.
Osobą odpowiedzialną za usunięcie drzewa bez zezwolenia jest posiadacz nieruchomości, jako ten, który ma prawo i obowiązek wystąpić o zezwolenie.
Z przepisu art. 83 ust. 1 i ust. 3 przywołanej powyżej ustawy wynika, że usuniecie drzew i krzewów z nieruchomości może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza czy prezydenta miasta na wniosek posiadacza nieruchomości. Za usunięcie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia wójt, burmistrz lub prezydent miasta wymierza karę pieniężną. Wypada podkreślić, że przedmiotową karę pieniężną wymierza się bez względu na przyczynę naruszenia wymagań ustawy o ochronie przyrody oraz niezależnie od tego czy podmiot dopuszczający się takiego deliktu administracyjnego miał świadomość istnienia obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzewa. Wyjątkowe sytuacje, w których zezwolenie na usunięcie drzewa nie jest wymagane zostały enumeratywnie wymienione w art. 83 ust. 6 ustawy. Wśród nich ustawodawca nie wymienił drzew, chorych, zniszczonych czy obumarłych, co oznacza że również te drzewa podlegają ochronie i na ich usuniecie także potrzebne jest zezwolenie. Przepis art. 86 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, w którym jest mowa m.in. o drzewach zagrażających bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych (pkt 4), czy obumarłych i nie rokujących szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości (pkt 9) stanowi jedynie, że w razie zaistnienia sytuacji w nim wymienionych nie pobiera się opłat za usunięcie drzew, co nie zwalnia jednak od uzyskania zezwolenia na ich usunięcie. Jednak brak takiego zezwolenia powoduje wymierzenie kary pieniężnej. Decyzja o wymierzeniu kary pieniężnej za usunięcie drzewa bez zezwolenia ma charakter podwójnie związany, tj. organ musi wymierzyć administracyjną karę pieniężną, a wysokość tej kary jest z góry określona stawkami.
Wymieniony powyżej art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody, na którym została oparta zaskarżona decyzja, bez wątpienia ma charakter represyjny. Nakazuje, bowiem w razie zaistnienia przesłanek ustawowych wymierzenie w trybie administracyjnym kary pieniężnej w znacznej wysokości. Podkreślić jednocześnie trzeba, że kary za delikty administracyjne, a więc także wymieniona powyżej za usunięcie drzew bez wymaganego zezwolenia jest niezależna od winy sprawcy. Dlatego też organ ma obowiązek wymierzyć ją w ustawowej wysokości bez względu na motywy takiego działania, nawet gdyby były one uzasadnione społecznie. Osoba ukarana ma jedynie możliwość ubiegania się o rozłożenie wymierzonej kary na raty, zgodnie z art. 88 ust. 6 ustawy.
Rozstrzygnięcie sprawy w przedmiocie usunięcia drzew bez zezwolenia zasadniczo wymaga przeprowadzenia szerokiego postępowania wyjaśniającego. Postępowanie dowodowe przeprowadzane jest z urzędu. W niniejszej sprawie organ I instancji w toku niniejszej sprawy zlecił biegłemu z zakresu ochrony przyrody sporządzenie opinii dendrologicznej "w celu wyjaśnienia istotnych kwestii w toczącym się postępowaniu; a dotyczących usunięcia drzew z Kanału Południowego Obry niezgodnie z decyzją z dnia [...].08.2007r.". W zasadzie wnioski opinii biegłego stanowiły podstawę wydania decyzji przez organ I instancji, co znalazło odzwierciedlenie w uzasadnieniu tej decyzji. Biegły z zakresu ochrony przyrody uznał w swej ekspertyzie z kwietnia 2012r., że należy wymierzyć karę za usunięcie 4 dębów czerwonych, które nie zostały wymienione ani we wniosku strony o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew, ani w wydanym przez organ zezwoleniu z [...].08.2007r. Odnośnie dębów szypułkowych w ilości 5 sztuk biegły uznał, że "ich wycinka nie była uzasadniona możliwością dojazdu technicznego, ponieważ pozostawiono obok drzewa, które jak wynika nie przeszkadzały w wykonaniu robót konserwacyjnych przy kanale".
W ocenie Sądu prawidłowo organ II instancji, po analizie materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie uznał, iż zasadne okazało się wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie 4 dębów czerwonych bez zezwolenia (przedmiot zaskarżenia), natomiast brak było dostatecznych podstaw do obciążenia strony administracyjną karą pieniężną za usunięcie 5 dębów szypułkowych bez zezwolenia, która to kwestia nie jest objęta skargą.
W pierwszej kolejności należy powtórzyć za organem II instancji, iż strona zwróciła się z wnioskiem o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew w tym m.in. dębów w ilości 103 sztuki (bez podania ich rodzaju, takiego wyszczególnienia nie ma również w protokole z oględzin na gruncie z dnia 14.08.2007r). Uzyskała zaś zezwolenie na usunięcie dębów szypułkowych w ilości 98 sztuk (o wskazanych obwodach) - decyzja Burmistrza W. z dnia [...] sierpnia 2007r. Z protokołu oględzin z 14.08.2007r., jak i decyzji wynika jedynie, iż nie zezwolono na usunięcie 5 dębów rosnących przy torach PKP z prawej i lewej strony o podanych obwodach, ze względu na możliwość manipulacji ramieniem refulera. Zauważyć przy tym należy, iż decyzja z [...].08.2007r. nie określała lokalizacji drzew czy ich posadowienia względem skarpy.
Nie ulega zatem wątpliwości, iż decyzja była w tym względzie nieprecyzyjna, jednakże w zakresie dębów dotyczyła wyłącznie dębów szypułkowych. Umiejscowienie drzew w terenie nie wynikało również z wniosku strony, ani z protokołu z dnia 14.08.2007r. Wniosek, jak również decyzja nie zawierały mapy z zaznaczeniem lokalizacji drzew przeznaczonych do wycinki, nie określono miejsca i parametrów każdego drzewa z osobna, stworzono zatem warunki do nadużyć w tym zakresie i spowodowano, że ustalenie w sposób niebudzący wątpliwości czy drzewa usunięte objęte były zezwoleniem stało się niemożliwe.
Biorąc pod uwagę, iż do czasu wstrzymania wykonania decyzji dokonano wycinki 50 sztuk dębów, co zostało stwierdzone w opinii dendrologicznej, a strona posiadała zezwolenie na usunięcie dębów szypułkowych w ilości 98 sztuk, słusznie organ II instancji uznał, iż brak było podstaw do uznania, iż dęby szypułkowe zostały usunięte bez zezwolenia.
Nadto zbyt daleko idące byłoby ocenianie po wydaniu zezwolenia i przystąpieniu do wycinki drzew przez stronę, celowości wycinki poszczególnych drzew, objętych zezwoleniem. Taka ocena mogła mieć miejsce jedynie przy rozpatrywaniu wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew. Jednakże ta okoliczność nie budzi wątpliwości i w tym zakresie ponieważ organ II uchylił decyzję pierwszoinstancyjną i postępowanie umorzył decyzja nie została zaskarżona.
Odnosząc się do zarzutu skargi dotyczącego zasadności wymierzenia kary pieniężnej za usunięcie bez zezwolenia 4 dębów czerwonych, Sąd podziela stanowisko organu II instancji.
Należy podkreślić, iż strona pomimo ogólnie sformułowanego wniosku o zezwolenie na usunięcie drzew, bez wyraźnego wskazania nazw gatunkowych poszczególnych drzew, w momencie uzyskania decyzji z [...].08.2007r., w której zezwolono na usunięcie 98 sztuk dębów szypułkowych z decyzją tą się zgodziła i nie złożyła od niej odwołania.
Bezsporne natomiast jest, że strona również nie dysponowała żadną inną decyzją zezwalającą jej na usunięcie dębów czerwonych.
W toku sprawy natomiast ponad wszelką wątpliwość ustalono, iż w trakcie prac prowadzonych na zlecenie strony dokonano m.in. usunięcia 4 drzew - dębów czerwonych. Sama strona w trakcie postępowania nie kwestionowała faktu usunięcia 4 dębów czerwonych. Strona pomimo wezwań organu I instancji nie wyjaśniła powyższej okoliczności, w szczególności przyczyn usunięcia przedmiotowych drzew.
Jednocześnie odnosząc się do zarzutów skargi odnośnie rzekomego braku kwalifikacji w dziedzinie dendrologii pracownika dokonującego oględzin w dniu 14.08.2007r., zarzut ten jest nieuprawniony na obecnym etapie postępowania. W niniejszym postępowaniu nie można dokonywać już bowiem oceny prawidłowości wydanego zezwolenia, natomiast w sytuacji, gdy na skutek błędnej kwalifikacji drzew przez pracownika w toku sprawy o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew pominięto w zezwoleniu dęby czerwone - jak próbuje dowodzić strona postępowania, strona winna skorzystać z możliwości złożenia odwołania od takiej decyzji, czego nie uczyniła. W momencie natomiast, kiedy decyzja zezwalająca na usunięcie drzew stała się ostateczna, ten argument nie może odnieść zamierzonego skutku. Powyższe świadczy o tym, iż strona nie dołożyła należytej staranności przy kontrolowaniu i następnie realizowaniu wydawanych na jej rzecz decyzji.
Jednocześnie podkreślić należy za organem II instancji, iż podczas oględzin w dniach 27-28 marca 2012r. z udziałem biegłego z dziedziny ochrony przyrody ustalono niewątpliwie, iż usunięto bez zezwolenia 4 dęby czerwone, których pnie oznaczono nr 184, 185, 186 i 187. Z oględzin tych sporządzono protokół. W ekspertyzie dendrologicznej przedstawiono natomiast sposób wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie drzew bez zezwolenia. Sąd stwierdza, że organ II instancji po analizie materiału dowodowego prawidłowo uznał; iż administracyjna kara pieniężna wyliczona została w sposób prawidłowy.
Biorąc pod uwagę powyższe, przede wszystkim, iż strona nie posiadała zezwolenia na usunięcie dębów czerwonych, zasadne zatem było wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie tych drzew.
Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych usuwanie drzew w rozumieniu art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody nie musi być działaniem zamierzonym, a dla powstania odpowiedzialności wystarczy, ze będzie ono wynikiem braku należytej staranności przy wykonywaniu konkretnych czynności - Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 30.03.2011r. II OSK 568/10, Lex nr 1080362, do przyjęcia odpowiedzialności za usunięcie drzew bez wymaganego zezwolenia wystarcza samo wykazanie związku przyczynowego między działaniem określonego podmiotu, a zniszczeniem drzew. Zlecenie przez posiadacza nieruchomości osobie trzeciej wycięcia drzewa nie zwalnia go z odpowiedzialności -wyrok WSA w Szczecinie z 09.02.2012r. II SA/Sz 374/11 Lex nr 1116488.
Prawidłowo zatem organ II instancji orzekł o utrzymaniu w mocy decyzji w zakresie wymierzenia kary pieniężnej co do czterech dębów czerwonych, albowiem odpowiedzialność administracyjna za usunięcie drzew jest odpowiedzialnością zobiektywizowaną i do jej poniesienia wystarczy ustalenie, że podmiot który dokonał usunięcia drzew, uczynił to bez zezwolenia właściwego organu administracji publicznej.
Nietrafny także w ocenie Sądu okazał się zarzut skarżącego dotyczący braku możności udziału strony w postępowaniu z uwagi na pominięcie pełnomocnika, bowiem postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2013r. strony zostały zawiadomione o możliwości wypowiedzenia się w sprawie przed wydaniem decyzji przez organ II instancji. Nadto pełnomocnik skarżącego w jego imieniu wniósł odwołanie od decyzji organu I instancji z datą 12.12.2012r., a zatem musiał zostać poinformowany o wydaniu tej decyzji i znać jej treść. Dopiero zaś w piśmie z dnia 4.01.2013r. pełnomocnik skarżącego poinformował, iż z dniem 1.01.2013r. wygasło mu pełnomocnictwo na obsługę prawną skarżącego, jednakże pismem z dnia 23.01.2013r. zgłosił ponownie swój udział do sprawy. Zatem w dacie 29 kwietnia 2013r. kiedy strony zostały zawiadomione o możliwości wypowiedzenia się w sprawie przed wydaniem decyzji przez organ II instancji skarżący był reprezentowany przez pełnomocnika.
Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art.151 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.
AW
