II SA/Bd 862/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy
2013-11-19Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna Klotz
Jarosław Wichrowski /przewodniczący/
Małgorzata Włodarska /sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Jarosław Wichrowski Sędziowie: Sędzia WSA Anna Klotz Sędzia WSA Małgorzata Włodarska (spr.) Protokolant st. asyst. sędziego Katarzyna Korycka po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 19 listopada 2013 r. sprawy ze skargi A. G. na postanowienie Wojewody K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wznowienia postępowania dotyczącego zatwierdzenie projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Prezydenta Miasta W. z dnia [...] nr [...], 2. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu, 3. zasądza od Wojewody K. na rzecz skarżącego kwotę 757 (siedemset pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Pismem z dnia [...] (wpływ do organu [...]), K. K., złożył oparty na przesłance z art. 145 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego wniosek o wznowienie postępowań administracyjnych zakończonych decyzjami Starosty W. nr [...] z dnia [...] - zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej A. G. pozwolenia na budowę budynku garażowego według projektu indywidualnego i węzła betoniarskiego z dwoma silosami na cement według projektu typowego we wsi W., oraz nr [...] z dnia [...] - zatwierdzającą projekt budowlany i udzielającą A. G. pozwolenia na podwyższenie wysokości stropodachu budynku garażowego w miejscowości W., obręb ewidencyjny Ł., gmina W. We wskazanym piśmie wnioskodawca zaznaczył, że w dniu [...] otrzymał wyrok Sądu Rejonowego we W. z dnia [...] o sygn. akt II K 1518/11, uznający E. S. winną popełnienia przestępstwa art. 231 § 1 kk polegającą na niedopełnieniu obowiązków służbowych przy wydawaniu ww. decyzji nr [...] i [...], w związku z czym został w sprawie zachowany termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania z art. 148 § 1 kpa. Jednocześnie w piśmie z dnia [...] pełnomocnik wnioskodawcy wyjaśnił, że był on obecny podczas ogłaszania ww. wyroku z dnia [...] i w tym dniu uzyskał informację o wydaniu nieprawomocnego wyroku skazującego, niemniej jednak w jego ocenie dla zachowania terminu z art. 148 § 1 kpa istotne znacznie ma, nie dzień w którym K. K. dowiedział się o wydaniu nieprawomocnego wyroku, lecz dzień w którym otrzymał on ww. wyrok z klauzulą prawomocności, tj. [...] i ten też dzień należy traktować za datę w której wnioskodawca dowiedział się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania.
Po rozpatrzeniu ww. wniosku o wznowienie postępowania, Prezydent Miasta W. postanowieniem z dnia [...] znak [...], na podstawie art. 149 § 3 w zw. z art. 145 § 1 pkt 2 i art. 148 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 267, dalej powoływanej jako "kpa"), odmówił wznowienia postępowań zakończonych ww. ostatecznymi decyzjami Starosty W. nr [...] z dnia [...] i nr [...] z dnia [...] nr [...], uznając że w sprawie miało miejsce uchybienie terminu do złożenia podania o wznowienie postępowania. Zdaniem organu wskazany w art. 148 § 1 kpa miesięczny termin do złożenia podania o wznowię postępowania, w przypadku przesłanki wznowieniowej z art. 145 § 1 pkt 2 kpa, należy w okolicznościach niniejszej sprawy, liczyć od dnia w którym wnioskodawca usłyszał treść wyroku z dnia [...], co miało miejsce na posiedzeniu w tym samym dniu, a nie od dnia uprawomocnienia się wyroku, jako że przepis nie wymaga oczekiwania na uprawomocnienie się wyroku. Zatem dla dowiedzenia się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania, w ocenie organu, wystarcza samo usłyszenie treści ogłoszonego wyroku. Skoro więc wnioskodawca o przedmiotowym wyroku dowiedział się już na posiedzeniu Sądu w dniu [...], a wniosek o wznowienie postępowania zastał złożony w dniu [...], to tym samym nastąpiło w sprawie uchybienie 1-miesięcznego terminu do złożenia podania o wznowienie postępowania.
Na powyższe postanowienie K. K., wniósł zażalenia, domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy organowi I instancji do ponownego rozpoznania, z uwagi na naruszenie art. 148 § 1 kpa. Podtrzymały on stanowisko o zachowaniu terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania, wyrażone w podaniu o wznowienie postępowania i w piśmie z dnia [...]. W jego ocenie data powzięcia informacji o wydaniu nieprawomocnego wyroku skazującego, nie może zostać uznana za dzień w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania, bowiem w przypadku nieprawomocnego wyroku nie można mówić o wydaniu decyzji w wyniku przestępstwa, gdyż dla zaistnienia tego ostatniego, zgodnie z obowiązującą w polskim system prawnym zasadą domniemania niewinności, konieczny jest prawomocny wyrok skazujący. Tym samym w dniu ogłoszenia nieprawomocnego wyroku ([...]) niedopuszczalne jest twierdzenie, że przedmiotowe decyzje Starosty W. wydane zostały w wyniku przestępstwa, bowiem o jego zaistnieniu stanowi dopiero prawomocny wyrok sądu. Konsekwencją braku w dniu [...] prawomocnego wyroku sądu, był brak podstawy w tym dniu do wniesienia podania o wznowienie postępowań na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 kpa. Dodatkowo wnoszący zażalenie stwierdził, że nawet w przypadku nie podzielenia jego stanowiska o zachowaniu terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania, w sprawie należało wznowić postępowanie z urzędu, gdyż w obrocie prawnym pozostają decyzje uzyskane w wyniku przestępstwa, stwierdzonego prawomocnym wyrokiem Sądu.
Postanowieniem z dnia [...] znak [...] Wojewoda [...], na podstawie art. 138 § 2 kpa, uchylił zaskarżone postanowienie Prezydent Miasta W. z dnia [...] i przekazał jemu sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu decyzji organ stwierdził, iż aby móc mówić o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania w przypadku gdy przyczyną tą jest przesłanka z art. 145 § 1 pkt 2 kpa tj. wydanie decyzji w wyniku przestępstwa, niezbędnym jest uprawomocnienie się orzeczenia ustalającego fakt popełnienia tego przestępstwa. Na wcześniejszym etapie nie mamy bowiem do czynienia z istnieniem okoliczności dających podstawę do wznowienia postępowania, a jedynie podejrzeniem, że taka okoliczność może wystąpić. Zgodnie zaś z art. 5 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem. Skoro więc niewątpliwym jest, iż dopiero prawomocne orzeczenie może być podstawą stwierdzenia faktu popełnienia przestępstwa, to tym samym jak wskazał organ, należy uznać, iż organ I instancji niezasadnie stwierdził, iż K. K. uchybił terminowi do złożenia wniosku o wznowienie postępowania. Termin ten bowiem, wbrew stanowisku organu I instancji, biegnie od dnia uprawomocnienia się wyroku orzekającego o popełnieniu przestępstwa. Podkreślając, że konsekwencją błędnego ustalenia przez organ I instancji uchybienia terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania, było od razu podjęcie przez niego orzeczenia o odmowie wznowienia postępowań, bez przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, organ odwoławczy stwierdził, że uzasadnia to podjęcie przez organ II instancji decyzji kasacyjnej, gdyż wydanie rozstrzygnięcia przez organ I instancji bez przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego nie może być sanowane w postępowaniu odwoławczym, ponieważ naruszałoby to zasadę dwuinstancyjności postępowania.
Na powyższe postanowienie A. G. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, domagając się jego uchylenia i utrzymania w mocy postanowienia organu I instancji. Skarżący zarzucił organowi II Instancji:
1. naruszenie art. 145 § 1 pkt 2 kpa poprzez błędną jego wykładnię przy ocenie tzw. pierwszej fazy postępowania wznowieniowego, co wiązało się z formalnym badaniem w jej ramach zasadności uwzględnienia wniosku o wznowienie postępowania;
2. naruszenie art. 148 § 1 kpa poprzez błędną jego wykładnię, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;
3. naruszenie art. 138 § 2 kpa poprzez niewłaściwe jego zastosowanie, wynikające z naruszenia ww. przepisów, i mające istotny wpływ na wynik sprawy.
W motywach skargi strona wskazała, że w ramach pierwszej fazy postępowania wznowieniowego, w której bada się jedynie czy wniosek o wznowienie postępowania opiera się na przyczynach wznowienia określonych w art. 145 § 1 kpa, czy został zachowany termin do jego złożenia z art. 148 kpa i czy wniosek dotyczy decyzji ostatecznej, nie ustala się w kontekście art. 145 § 1 pkt 2 kpa czy wyrok karny uprawomocnił się i czy ma on związek przyczynowo - skutkowy z zapadłą wcześniej decyzją ostateczną. Następuje to dopiero w sytuacji, o której mowa w art. 149 § 2 kpa. Dopiero więc wtedy organ podejmuje merytoryczną decyzję, czyli rozstrzyga istotę sprawy. Gdyby było inaczej to Prezydent Miasta W. musiałby w swym postanowieniu z dnia [...] oceniać (oprócz ustalenia, czy został zachowany termin do złożenia wniosku o wznowienie) czy przestępstwo zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu i czy popełnienie tego przestępstwa miało wpływ na wydanie decyzji ostatecznej, czyli że decyzja ostateczna wydana została w wyniku przestępstwa. Takie badanie w pierwszej fazie postępowania wznowieniowego jest niedopuszczalne, ponieważ prowadziłoby to do rozstrzygnięcia istoty sprawy jeszcze przed wznowieniem postępowania. Dlatego też jak stwierdził skarżący. Prezydent Miasta W., właściwie przyjął, że skoro K. K. był obecny na rozprawie i ogłoszeniu w dniu [...] wyroku Sądu Rejonowego we W. II Wydział Karny w sprawie II K 1518/11, to tym samym właśnie ten dzień jest decydujący dla określenia terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania. Nie można więc skutecznie twierdzić, że o popełnieniu przestępstwa K. K. dowiedział się dopiero w dniu [...]. Przeciwnie, jak podkreślił skarżący, można nawet wskazać, że o popełnieniu przestępstwa dowiedział się on dużo wcześniej, czyli w momencie złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, ponieważ to on składał takie zawiadomienie w tej sprawie.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W świetle powołanego przepisu ustawy sąd administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję (postanowienie) administracyjną z punktu widzenia zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji (postanowienia). Sąd nie jest władny natomiast wkraczać w zakres uprawnień organów administracji do orzekania bezpośrednio o prawach i obowiązkach stron postępowania administracyjnego, ani też oprzeć kontroli o kryterium słuszności czy sprawiedliwości społecznej. Uchylenie decyzji lub postanowienia w całości lub w części, albo stwierdzenie ich nieważności bądź niezgodności z prawem, zgodnie z art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 270), dalej powoływanej w skrócie jako "ppsa" jest możliwe w przypadku, gdy Sąd stwierdzi bądź to naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź to naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Przy czym stosownie do treści art. 133 § 1 ppsa sąd wydaje wyrok na podstawie akt sprawy, co oznacza, że badając legalność zaskarżonej decyzji (postanowienia) sąd ocenia jej (jego) zgodność z prawem materialnym i procesowym w aspekcie całości zgromadzonego w postępowaniu administracyjnym materiału dowodowego. Stosownie zaś do treści art. 134 § 1 ppsa sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonej decyzji sąd doszedł do przekonania, że narusza ona przepisy prawa w sposób skutkujący jej uchyleniem.
Przedmiotem oceny sądu jest rozstrzygnięcie kasacyjne organu II instancji, którym uchylono postanowienie organu I instancji o odmowie wznowienia postępowania i przekazano sprawę temu organowi do ponownego rozpoznania.
Na wstępie warto więc podkreślić, że wznowienie postępowania jest nadzwyczajnym trybem postępowania administracyjnego, służącym wzruszeniu decyzji ostatecznych, tylko w przypadku gdy postępowanie, w którym decyzja taka zapadła dotknięte było kwalifikowaną wadliwością wyliczoną wyczerpująco w przepisach prawa procesowego. Jako takie jest ono odstępstwem od zasady ogólnej postępowania administracyjnego - trwałości decyzji ostatecznej - wyrażonej w art. 16 kpa. Wznowienie postępowania prowadzi do ponownego rozpatrzenia sprawy celem sprawdzenia, czy którakolwiek z wad postępowania nie wpłynęła na treść rozstrzygnięcia. Możliwość uruchomienia ponownego, merytorycznego rozpatrzenia sprawy w tym nadzwyczajnym postępowaniu, uwarunkowana jest pozytywnym wynikiem przeprowadzonego uprzednio wstępnego postępowania, dotyczącego ustalenia istnienia przesłanek dopuszczalności wszczęcia wznowionego postępowania. I tak przed wydaniem postanowienia o wznowieniu postępowania organ administracji zobowiązany jest zbadać czy wniosek o wznowienie postępowania złożyła strona postępowania, czy oparty jest on na ustawowych przesłankach wznowienia, enumeratywnie wymienione w art. 145 § 1 i art. 145a § 1 kpa, oraz czy został wniesiony z zachowaniem terminów przewidzianych w art. 148 kpa. Dopiero po ustaleniu spełnienia wszystkich trzech przesłanek łącznie możliwym jest wydanie przez organ postanowienia o wznowieniu postępowania (art. 149 § 1 kpa). Postanowienie to stanowi następnie podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy (art. 149 § 2 kpa). W niniejszej sprawie nie zostały spełnione dwie z trzech przesłanek warunkujących skuteczne wszczęcie postępowania wznowieniowego, a mianowicie: wniosek o wznowienie postępowania nie został wniesiony z zachowaniem terminu miesięcznego wynikającego z art. 148 § 1 kpa i nie wiadomo czy wniosła go strona postępowania. Jak to już na wstępie rozważań wyjaśniono sąd wyrokuje na podstawie akt sprawy (art. 133 § 1 ppsa). Z przedstawionych sądowi akt administracyjnych nie wynika ani to, czy wnioskujący o wznowienie postępowania K. K. jest stroną postępowania, ani to, czy organy administracji w ogóle tę okoliczność badały. Nie odniesiono się do tej kwestii w wydanych postanowieniach. Zachodzi więc konieczność ponowienia pierwszego, tzw. wstępnego etapu postępowania w przedmiocie wznowienia postępowania w celu ustalenia przymiotu strony osoby inicjującej wznowienie postępowania. Wskazać należy w związku z tym, że stroną postępowania administracyjnego, zgodnie z art. 28 kpa jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Podkreślić należy, że także z podaniem o wznowienie postępowania może wystąpić tylko strona, tj. osoba, która może wykazać się interesem prawnym w rozumieniu art. 28 k.p.a., uzasadniającym jej udział w tym postępowaniu. Na organie administracji ciąży zatem w pierwszej kolejności obowiązek ustalenia, czy podanie złożone zostało przez stronę postępowania. W przypadku stwierdzenia, że podmiot składający wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego w sprawie zakończonej decyzją ostateczną nie jest stroną tego postępowania właściwy organ administracji zobowiązany jest do wydania decyzji o odmowie wznowienia postępowania w trybie art. 149 § 3 k.p.a. (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 października 1998 r., sygn. akt IV SAB 77/98, LEX nr 43765; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 kwietnia 2002 r., sygn. akt V SA 2483/01, LEX nr 109264).
Brak ustaleń organów obu instancji w zakresie przymiotu strony K. K. we wznowieniu postępowania administracyjnego spowodował konieczność uchylenia zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia organu I instancji.
Odnosząc się natomiast do twierdzeń zawartych w zażaleniu podkreślić należy, że nie ma znaczenia w tym momencie to, że wznowienie postępowania w oparciu o przesłankę wynikającą z art. 145 § 1 pkt 2 kpa, tak jak w niniejszej sprawie, może nastąpić także z urzędu. Do organu został bowiem formalnie złożony wniosek K. K., który organ zobowiązany jest załatwić w sposób nakazany obowiązującymi przepisami prawa. Czyli w niniejszym przypadku zdecydować o możliwości wznowienia postępowania na wniosek strony. Niezależnie zaś od poczynionych w związku ze złożeniem tego wniosku ustaleń, organ powinien rozważyć czy zachodzą warunki do podjęcia stosownych działań z urzędu. Jednakże analiza obowiązujących przepisów prowadzi do wniosku, że nie ma podstaw do uznania, aby obowiązkiem organu było każdorazowe wznowienie postępowania w stosunku do każdego prawomocnie zakończonego postępowania celem sprawdzenia, czy nie zachodzą podstawy do wznowienia postępowania (W. F. Dąbrowski, Procedura wznowienia postępowania, RPEiS 1965, Nr 3, s. 60 za B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego, wyd. 11, Warszawa 2011, s. 569). W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, iż wznowienie postępowania z urzędu przez organ jest jego prawem (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 marca 2002 r., sygn. akt II SA 2791/00, LEX 83816, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 grudnia 2007 r., sygn. akt I SA/Wa 1299/07, LEX 357475). Stwierdzić należy, że wprawdzie art. 147 kpa stwarza możliwość wznowienia postępowania administracyjnego z urzędu, niemniej żaden z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego czy też ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie daje możliwości wyegzekwowania od właściwego organu inicjatywy w tym zakresie w toku kontroli instancyjnej, czy też w drodze skargi do sądu administracyjnego na bezczynność. Brak jest bowiem przepisu prawa, który nakazywałby organowi administracji publicznej wszczęcie z urzędu postępowania w przedmiocie wznowienia zakończonego ostateczną decyzją postępowania administracyjnego. Stwierdzić należy, także iż w przypadku zawarcia w piśmie procesowym wniosku o wznowienie postępowania administracyjnego, na podstawie art. 147 kpa, a następnie wydania przez organ postanowienia np. odmawiającego wznowienia, z uwagi na niedochowanie przez stronę terminu do złożenia wniosku o wznowienie, strona w zażaleniu nie może domagać się skontrolowania przez organ II instancji braku podjęcia przez organ I instancji, postanowienia o wznowieniu postępowania z urzędu (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 26 maja 2011 r., sygn. akt II SA/Po 240/11; dostępny na stronie internetowej nsa.gov.pl). Odmienny pogląd prowadziłby do sytuacji, w której strona mogłaby w istocie w każdym czasie, po upływie miesięcznego terminu wskazanego w art. 148 § 1 kpa domagać się od organu wznowienia postępowania z urzędu w oparciu o przesłanki z art. 145 § 1 pkt 1-3, 5-8 kpa, a organ byłby zobligowany do wydania decyzji, od której strona mogłaby się następnie odwołać. Pogląd taki jest nie do zaakceptowania w świetle obowiązujących przepisów prawa.
Odnosząc się do kwestii zachowania terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania wskazać należy, że stosownie do treści art. 148 § 1 kpa podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Przy czym podkreślić należy, że wszczęcie postępowania w sprawie wznowienia postępowania na wniosek pomimo uchybienia terminu do złożenia podania o wznowienie stanowi rażące naruszenie prawa, godzi bowiem w zasadę ogólną trwałości decyzji administracyjnych (vide: wyrok NSA z dnia 6.07.2006 r., sygn. akt II OSK 976/05, dostępny na stronach nsa.gov.pl). Uchybienie terminu do wniesienia podania o wznowienie postępowania jest zatem podstawą do wydania decyzji o odmowie wznowienia postępowania na podstawie art. 149 § 3 kpa. Jeżeli natomiast postępowanie wznowieniowe, pomimo uchybienia terminu do wniesienia podania o wznowienie zostało wznowione, organ administracji publicznej obowiązany jest do umorzenia wadliwie wszczętego postępowania. Z regulacji zawartej w przepisie art. 148 kpa wynika, że to strona musi wykazać, kiedy (w jakiej dacie) dowiedziała się o okolicznościach stanowiących podstawę do wznowienia postępowania, ze ścisłością dostateczną do ustalenia, że jej podanie o wznowienie wpłynęło przed upływem terminu jednomiesięcznego od dnia, w którym dowiedziała się o okolicznościach stanowiących podstawę do wznowienia (vide: wyrok NSA z dnia 19.05.2000 r., sygn. akt I SA/Wr 1038/97, lex nr 43046 ), organ zaś swobodnie ocenia dowody w tej mierze. Przy czym obowiązany jest z urzędu badać zachowanie tego terminu. W niniejszej sprawie we wniosku o wznowienie postępowania K. K. wyjaśnił, że o tym, że decyzje z dnia [...] i [...] zostały wydane w wyniku przestępstwa dowiedział się gdy otrzymał w dniu [...] wyrok Sądu Rejonowego we W. z dnia [...] (sygn. akt II K 1518/11). Należy więc przyjąć, że jego zdaniem, składając wniosek o wznowienie postępowania w dniu [...] (data wpływu do organu) zachował miesięczny termin wynikający z art. 148 §1 kpa. Pogląd ten zdaniem sądu jest błędny. Przypomnieć należy, że swoje żądanie K. K. oparł na podstawie określonej w przepisie art. 145 § 1 pkt 2 kpa, zgodnie z którym postępowanie wznawia się, jeżeli decyzja wydana została w wyniku przestępstwa. Termin jednego miesiąca na złożenie podania o wznowienie postępowania wynikający z art. 148 § 1 kpa liczy się więc w tym przypadku od dnia, w którym strona dowiedziała się, że decyzja wydana została w wyniku przestępstwa. Dla dowiedzenia się wystarczające jest zaś samo usłyszenie treści wyroku w czasie jego ogłaszania przez sąd, tak jak miało to miejsce w niniejszej sprawie. Natomiast okoliczność, czy wyrok ten ostatecznie stał się prawomocny powinna być przedmiotem badania w toku postępowania o wznowienie postępowania, po wydaniu postanowienia na podstawie art. 149 § 1 kpa. Według niekwestionowanych ustaleń organu I instancji K. K. był obecny na ogłoszeniu w dniu [...], wyroku skazującego pracownicę Starostwa Powiatowego we W. za popełnienie czynu z art. 231 § 1 kodeksu karnego. Należy wobec tego, zdaniem sądu przyjąć, że właśnie tego dnia dowiedział się on o okoliczności stanowiącej podstawę wznowienia postępowania. Miesięczny termin wynikający z art. 148 § 1 kpa upłynął więc dla niego z dniem [...], w którym to terminie K. K. nie zmieścił się – wniosek o wznowienie postępowań datowany jest bowiem na dzień [...], a wpłynął do organu w dniu [...]. W takiej sytuacji organ powinien był odmówić wznowienia postępowania, co też w niniejszej sprawie Prezydent Miasta W. postanowieniem z dnia [...] uczynił, z tymże nie badając wcześniej przymiotu strony K. K., naruszając tym samym przepisy postępowania w sposób skutkujący koniecznością uchylenia tego postanowienia, co omówiono na wstępie rozważań.
Mając na uwadze wszystkie powyżej przedstawione okoliczności, uznając, że zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie organu I instancji naruszają przepisy postępowania w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy, orzeczono na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 135 ppsa, jak w pkt 1 sentencji wyroku. O wstrzymaniu wykonania zaskarżonego postanowienia orzeczono na podstawie art. 152 ppsa (pkt 2 sentencji), a o kosztach postępowania na podstawie art. 200 ppsa (pkt 3 sentencji).
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna KlotzJarosław Wichrowski /przewodniczący/
Małgorzata Włodarska /sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Jarosław Wichrowski Sędziowie: Sędzia WSA Anna Klotz Sędzia WSA Małgorzata Włodarska (spr.) Protokolant st. asyst. sędziego Katarzyna Korycka po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 19 listopada 2013 r. sprawy ze skargi A. G. na postanowienie Wojewody K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wznowienia postępowania dotyczącego zatwierdzenie projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Prezydenta Miasta W. z dnia [...] nr [...], 2. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu, 3. zasądza od Wojewody K. na rzecz skarżącego kwotę 757 (siedemset pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Pismem z dnia [...] (wpływ do organu [...]), K. K., złożył oparty na przesłance z art. 145 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego wniosek o wznowienie postępowań administracyjnych zakończonych decyzjami Starosty W. nr [...] z dnia [...] - zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej A. G. pozwolenia na budowę budynku garażowego według projektu indywidualnego i węzła betoniarskiego z dwoma silosami na cement według projektu typowego we wsi W., oraz nr [...] z dnia [...] - zatwierdzającą projekt budowlany i udzielającą A. G. pozwolenia na podwyższenie wysokości stropodachu budynku garażowego w miejscowości W., obręb ewidencyjny Ł., gmina W. We wskazanym piśmie wnioskodawca zaznaczył, że w dniu [...] otrzymał wyrok Sądu Rejonowego we W. z dnia [...] o sygn. akt II K 1518/11, uznający E. S. winną popełnienia przestępstwa art. 231 § 1 kk polegającą na niedopełnieniu obowiązków służbowych przy wydawaniu ww. decyzji nr [...] i [...], w związku z czym został w sprawie zachowany termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania z art. 148 § 1 kpa. Jednocześnie w piśmie z dnia [...] pełnomocnik wnioskodawcy wyjaśnił, że był on obecny podczas ogłaszania ww. wyroku z dnia [...] i w tym dniu uzyskał informację o wydaniu nieprawomocnego wyroku skazującego, niemniej jednak w jego ocenie dla zachowania terminu z art. 148 § 1 kpa istotne znacznie ma, nie dzień w którym K. K. dowiedział się o wydaniu nieprawomocnego wyroku, lecz dzień w którym otrzymał on ww. wyrok z klauzulą prawomocności, tj. [...] i ten też dzień należy traktować za datę w której wnioskodawca dowiedział się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania.
Po rozpatrzeniu ww. wniosku o wznowienie postępowania, Prezydent Miasta W. postanowieniem z dnia [...] znak [...], na podstawie art. 149 § 3 w zw. z art. 145 § 1 pkt 2 i art. 148 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 267, dalej powoływanej jako "kpa"), odmówił wznowienia postępowań zakończonych ww. ostatecznymi decyzjami Starosty W. nr [...] z dnia [...] i nr [...] z dnia [...] nr [...], uznając że w sprawie miało miejsce uchybienie terminu do złożenia podania o wznowienie postępowania. Zdaniem organu wskazany w art. 148 § 1 kpa miesięczny termin do złożenia podania o wznowię postępowania, w przypadku przesłanki wznowieniowej z art. 145 § 1 pkt 2 kpa, należy w okolicznościach niniejszej sprawy, liczyć od dnia w którym wnioskodawca usłyszał treść wyroku z dnia [...], co miało miejsce na posiedzeniu w tym samym dniu, a nie od dnia uprawomocnienia się wyroku, jako że przepis nie wymaga oczekiwania na uprawomocnienie się wyroku. Zatem dla dowiedzenia się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania, w ocenie organu, wystarcza samo usłyszenie treści ogłoszonego wyroku. Skoro więc wnioskodawca o przedmiotowym wyroku dowiedział się już na posiedzeniu Sądu w dniu [...], a wniosek o wznowienie postępowania zastał złożony w dniu [...], to tym samym nastąpiło w sprawie uchybienie 1-miesięcznego terminu do złożenia podania o wznowienie postępowania.
Na powyższe postanowienie K. K., wniósł zażalenia, domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy organowi I instancji do ponownego rozpoznania, z uwagi na naruszenie art. 148 § 1 kpa. Podtrzymały on stanowisko o zachowaniu terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania, wyrażone w podaniu o wznowienie postępowania i w piśmie z dnia [...]. W jego ocenie data powzięcia informacji o wydaniu nieprawomocnego wyroku skazującego, nie może zostać uznana za dzień w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania, bowiem w przypadku nieprawomocnego wyroku nie można mówić o wydaniu decyzji w wyniku przestępstwa, gdyż dla zaistnienia tego ostatniego, zgodnie z obowiązującą w polskim system prawnym zasadą domniemania niewinności, konieczny jest prawomocny wyrok skazujący. Tym samym w dniu ogłoszenia nieprawomocnego wyroku ([...]) niedopuszczalne jest twierdzenie, że przedmiotowe decyzje Starosty W. wydane zostały w wyniku przestępstwa, bowiem o jego zaistnieniu stanowi dopiero prawomocny wyrok sądu. Konsekwencją braku w dniu [...] prawomocnego wyroku sądu, był brak podstawy w tym dniu do wniesienia podania o wznowienie postępowań na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 kpa. Dodatkowo wnoszący zażalenie stwierdził, że nawet w przypadku nie podzielenia jego stanowiska o zachowaniu terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania, w sprawie należało wznowić postępowanie z urzędu, gdyż w obrocie prawnym pozostają decyzje uzyskane w wyniku przestępstwa, stwierdzonego prawomocnym wyrokiem Sądu.
Postanowieniem z dnia [...] znak [...] Wojewoda [...], na podstawie art. 138 § 2 kpa, uchylił zaskarżone postanowienie Prezydent Miasta W. z dnia [...] i przekazał jemu sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu decyzji organ stwierdził, iż aby móc mówić o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania w przypadku gdy przyczyną tą jest przesłanka z art. 145 § 1 pkt 2 kpa tj. wydanie decyzji w wyniku przestępstwa, niezbędnym jest uprawomocnienie się orzeczenia ustalającego fakt popełnienia tego przestępstwa. Na wcześniejszym etapie nie mamy bowiem do czynienia z istnieniem okoliczności dających podstawę do wznowienia postępowania, a jedynie podejrzeniem, że taka okoliczność może wystąpić. Zgodnie zaś z art. 5 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem. Skoro więc niewątpliwym jest, iż dopiero prawomocne orzeczenie może być podstawą stwierdzenia faktu popełnienia przestępstwa, to tym samym jak wskazał organ, należy uznać, iż organ I instancji niezasadnie stwierdził, iż K. K. uchybił terminowi do złożenia wniosku o wznowienie postępowania. Termin ten bowiem, wbrew stanowisku organu I instancji, biegnie od dnia uprawomocnienia się wyroku orzekającego o popełnieniu przestępstwa. Podkreślając, że konsekwencją błędnego ustalenia przez organ I instancji uchybienia terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania, było od razu podjęcie przez niego orzeczenia o odmowie wznowienia postępowań, bez przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, organ odwoławczy stwierdził, że uzasadnia to podjęcie przez organ II instancji decyzji kasacyjnej, gdyż wydanie rozstrzygnięcia przez organ I instancji bez przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego nie może być sanowane w postępowaniu odwoławczym, ponieważ naruszałoby to zasadę dwuinstancyjności postępowania.
Na powyższe postanowienie A. G. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, domagając się jego uchylenia i utrzymania w mocy postanowienia organu I instancji. Skarżący zarzucił organowi II Instancji:
1. naruszenie art. 145 § 1 pkt 2 kpa poprzez błędną jego wykładnię przy ocenie tzw. pierwszej fazy postępowania wznowieniowego, co wiązało się z formalnym badaniem w jej ramach zasadności uwzględnienia wniosku o wznowienie postępowania;
2. naruszenie art. 148 § 1 kpa poprzez błędną jego wykładnię, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;
3. naruszenie art. 138 § 2 kpa poprzez niewłaściwe jego zastosowanie, wynikające z naruszenia ww. przepisów, i mające istotny wpływ na wynik sprawy.
W motywach skargi strona wskazała, że w ramach pierwszej fazy postępowania wznowieniowego, w której bada się jedynie czy wniosek o wznowienie postępowania opiera się na przyczynach wznowienia określonych w art. 145 § 1 kpa, czy został zachowany termin do jego złożenia z art. 148 kpa i czy wniosek dotyczy decyzji ostatecznej, nie ustala się w kontekście art. 145 § 1 pkt 2 kpa czy wyrok karny uprawomocnił się i czy ma on związek przyczynowo - skutkowy z zapadłą wcześniej decyzją ostateczną. Następuje to dopiero w sytuacji, o której mowa w art. 149 § 2 kpa. Dopiero więc wtedy organ podejmuje merytoryczną decyzję, czyli rozstrzyga istotę sprawy. Gdyby było inaczej to Prezydent Miasta W. musiałby w swym postanowieniu z dnia [...] oceniać (oprócz ustalenia, czy został zachowany termin do złożenia wniosku o wznowienie) czy przestępstwo zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu i czy popełnienie tego przestępstwa miało wpływ na wydanie decyzji ostatecznej, czyli że decyzja ostateczna wydana została w wyniku przestępstwa. Takie badanie w pierwszej fazie postępowania wznowieniowego jest niedopuszczalne, ponieważ prowadziłoby to do rozstrzygnięcia istoty sprawy jeszcze przed wznowieniem postępowania. Dlatego też jak stwierdził skarżący. Prezydent Miasta W., właściwie przyjął, że skoro K. K. był obecny na rozprawie i ogłoszeniu w dniu [...] wyroku Sądu Rejonowego we W. II Wydział Karny w sprawie II K 1518/11, to tym samym właśnie ten dzień jest decydujący dla określenia terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania. Nie można więc skutecznie twierdzić, że o popełnieniu przestępstwa K. K. dowiedział się dopiero w dniu [...]. Przeciwnie, jak podkreślił skarżący, można nawet wskazać, że o popełnieniu przestępstwa dowiedział się on dużo wcześniej, czyli w momencie złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, ponieważ to on składał takie zawiadomienie w tej sprawie.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W świetle powołanego przepisu ustawy sąd administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję (postanowienie) administracyjną z punktu widzenia zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji (postanowienia). Sąd nie jest władny natomiast wkraczać w zakres uprawnień organów administracji do orzekania bezpośrednio o prawach i obowiązkach stron postępowania administracyjnego, ani też oprzeć kontroli o kryterium słuszności czy sprawiedliwości społecznej. Uchylenie decyzji lub postanowienia w całości lub w części, albo stwierdzenie ich nieważności bądź niezgodności z prawem, zgodnie z art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 270), dalej powoływanej w skrócie jako "ppsa" jest możliwe w przypadku, gdy Sąd stwierdzi bądź to naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź to naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Przy czym stosownie do treści art. 133 § 1 ppsa sąd wydaje wyrok na podstawie akt sprawy, co oznacza, że badając legalność zaskarżonej decyzji (postanowienia) sąd ocenia jej (jego) zgodność z prawem materialnym i procesowym w aspekcie całości zgromadzonego w postępowaniu administracyjnym materiału dowodowego. Stosownie zaś do treści art. 134 § 1 ppsa sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonej decyzji sąd doszedł do przekonania, że narusza ona przepisy prawa w sposób skutkujący jej uchyleniem.
Przedmiotem oceny sądu jest rozstrzygnięcie kasacyjne organu II instancji, którym uchylono postanowienie organu I instancji o odmowie wznowienia postępowania i przekazano sprawę temu organowi do ponownego rozpoznania.
Na wstępie warto więc podkreślić, że wznowienie postępowania jest nadzwyczajnym trybem postępowania administracyjnego, służącym wzruszeniu decyzji ostatecznych, tylko w przypadku gdy postępowanie, w którym decyzja taka zapadła dotknięte było kwalifikowaną wadliwością wyliczoną wyczerpująco w przepisach prawa procesowego. Jako takie jest ono odstępstwem od zasady ogólnej postępowania administracyjnego - trwałości decyzji ostatecznej - wyrażonej w art. 16 kpa. Wznowienie postępowania prowadzi do ponownego rozpatrzenia sprawy celem sprawdzenia, czy którakolwiek z wad postępowania nie wpłynęła na treść rozstrzygnięcia. Możliwość uruchomienia ponownego, merytorycznego rozpatrzenia sprawy w tym nadzwyczajnym postępowaniu, uwarunkowana jest pozytywnym wynikiem przeprowadzonego uprzednio wstępnego postępowania, dotyczącego ustalenia istnienia przesłanek dopuszczalności wszczęcia wznowionego postępowania. I tak przed wydaniem postanowienia o wznowieniu postępowania organ administracji zobowiązany jest zbadać czy wniosek o wznowienie postępowania złożyła strona postępowania, czy oparty jest on na ustawowych przesłankach wznowienia, enumeratywnie wymienione w art. 145 § 1 i art. 145a § 1 kpa, oraz czy został wniesiony z zachowaniem terminów przewidzianych w art. 148 kpa. Dopiero po ustaleniu spełnienia wszystkich trzech przesłanek łącznie możliwym jest wydanie przez organ postanowienia o wznowieniu postępowania (art. 149 § 1 kpa). Postanowienie to stanowi następnie podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy (art. 149 § 2 kpa). W niniejszej sprawie nie zostały spełnione dwie z trzech przesłanek warunkujących skuteczne wszczęcie postępowania wznowieniowego, a mianowicie: wniosek o wznowienie postępowania nie został wniesiony z zachowaniem terminu miesięcznego wynikającego z art. 148 § 1 kpa i nie wiadomo czy wniosła go strona postępowania. Jak to już na wstępie rozważań wyjaśniono sąd wyrokuje na podstawie akt sprawy (art. 133 § 1 ppsa). Z przedstawionych sądowi akt administracyjnych nie wynika ani to, czy wnioskujący o wznowienie postępowania K. K. jest stroną postępowania, ani to, czy organy administracji w ogóle tę okoliczność badały. Nie odniesiono się do tej kwestii w wydanych postanowieniach. Zachodzi więc konieczność ponowienia pierwszego, tzw. wstępnego etapu postępowania w przedmiocie wznowienia postępowania w celu ustalenia przymiotu strony osoby inicjującej wznowienie postępowania. Wskazać należy w związku z tym, że stroną postępowania administracyjnego, zgodnie z art. 28 kpa jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Podkreślić należy, że także z podaniem o wznowienie postępowania może wystąpić tylko strona, tj. osoba, która może wykazać się interesem prawnym w rozumieniu art. 28 k.p.a., uzasadniającym jej udział w tym postępowaniu. Na organie administracji ciąży zatem w pierwszej kolejności obowiązek ustalenia, czy podanie złożone zostało przez stronę postępowania. W przypadku stwierdzenia, że podmiot składający wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego w sprawie zakończonej decyzją ostateczną nie jest stroną tego postępowania właściwy organ administracji zobowiązany jest do wydania decyzji o odmowie wznowienia postępowania w trybie art. 149 § 3 k.p.a. (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 października 1998 r., sygn. akt IV SAB 77/98, LEX nr 43765; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 kwietnia 2002 r., sygn. akt V SA 2483/01, LEX nr 109264).
Brak ustaleń organów obu instancji w zakresie przymiotu strony K. K. we wznowieniu postępowania administracyjnego spowodował konieczność uchylenia zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia organu I instancji.
Odnosząc się natomiast do twierdzeń zawartych w zażaleniu podkreślić należy, że nie ma znaczenia w tym momencie to, że wznowienie postępowania w oparciu o przesłankę wynikającą z art. 145 § 1 pkt 2 kpa, tak jak w niniejszej sprawie, może nastąpić także z urzędu. Do organu został bowiem formalnie złożony wniosek K. K., który organ zobowiązany jest załatwić w sposób nakazany obowiązującymi przepisami prawa. Czyli w niniejszym przypadku zdecydować o możliwości wznowienia postępowania na wniosek strony. Niezależnie zaś od poczynionych w związku ze złożeniem tego wniosku ustaleń, organ powinien rozważyć czy zachodzą warunki do podjęcia stosownych działań z urzędu. Jednakże analiza obowiązujących przepisów prowadzi do wniosku, że nie ma podstaw do uznania, aby obowiązkiem organu było każdorazowe wznowienie postępowania w stosunku do każdego prawomocnie zakończonego postępowania celem sprawdzenia, czy nie zachodzą podstawy do wznowienia postępowania (W. F. Dąbrowski, Procedura wznowienia postępowania, RPEiS 1965, Nr 3, s. 60 za B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego, wyd. 11, Warszawa 2011, s. 569). W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, iż wznowienie postępowania z urzędu przez organ jest jego prawem (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 marca 2002 r., sygn. akt II SA 2791/00, LEX 83816, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 grudnia 2007 r., sygn. akt I SA/Wa 1299/07, LEX 357475). Stwierdzić należy, że wprawdzie art. 147 kpa stwarza możliwość wznowienia postępowania administracyjnego z urzędu, niemniej żaden z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego czy też ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie daje możliwości wyegzekwowania od właściwego organu inicjatywy w tym zakresie w toku kontroli instancyjnej, czy też w drodze skargi do sądu administracyjnego na bezczynność. Brak jest bowiem przepisu prawa, który nakazywałby organowi administracji publicznej wszczęcie z urzędu postępowania w przedmiocie wznowienia zakończonego ostateczną decyzją postępowania administracyjnego. Stwierdzić należy, także iż w przypadku zawarcia w piśmie procesowym wniosku o wznowienie postępowania administracyjnego, na podstawie art. 147 kpa, a następnie wydania przez organ postanowienia np. odmawiającego wznowienia, z uwagi na niedochowanie przez stronę terminu do złożenia wniosku o wznowienie, strona w zażaleniu nie może domagać się skontrolowania przez organ II instancji braku podjęcia przez organ I instancji, postanowienia o wznowieniu postępowania z urzędu (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 26 maja 2011 r., sygn. akt II SA/Po 240/11; dostępny na stronie internetowej nsa.gov.pl). Odmienny pogląd prowadziłby do sytuacji, w której strona mogłaby w istocie w każdym czasie, po upływie miesięcznego terminu wskazanego w art. 148 § 1 kpa domagać się od organu wznowienia postępowania z urzędu w oparciu o przesłanki z art. 145 § 1 pkt 1-3, 5-8 kpa, a organ byłby zobligowany do wydania decyzji, od której strona mogłaby się następnie odwołać. Pogląd taki jest nie do zaakceptowania w świetle obowiązujących przepisów prawa.
Odnosząc się do kwestii zachowania terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania wskazać należy, że stosownie do treści art. 148 § 1 kpa podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Przy czym podkreślić należy, że wszczęcie postępowania w sprawie wznowienia postępowania na wniosek pomimo uchybienia terminu do złożenia podania o wznowienie stanowi rażące naruszenie prawa, godzi bowiem w zasadę ogólną trwałości decyzji administracyjnych (vide: wyrok NSA z dnia 6.07.2006 r., sygn. akt II OSK 976/05, dostępny na stronach nsa.gov.pl). Uchybienie terminu do wniesienia podania o wznowienie postępowania jest zatem podstawą do wydania decyzji o odmowie wznowienia postępowania na podstawie art. 149 § 3 kpa. Jeżeli natomiast postępowanie wznowieniowe, pomimo uchybienia terminu do wniesienia podania o wznowienie zostało wznowione, organ administracji publicznej obowiązany jest do umorzenia wadliwie wszczętego postępowania. Z regulacji zawartej w przepisie art. 148 kpa wynika, że to strona musi wykazać, kiedy (w jakiej dacie) dowiedziała się o okolicznościach stanowiących podstawę do wznowienia postępowania, ze ścisłością dostateczną do ustalenia, że jej podanie o wznowienie wpłynęło przed upływem terminu jednomiesięcznego od dnia, w którym dowiedziała się o okolicznościach stanowiących podstawę do wznowienia (vide: wyrok NSA z dnia 19.05.2000 r., sygn. akt I SA/Wr 1038/97, lex nr 43046 ), organ zaś swobodnie ocenia dowody w tej mierze. Przy czym obowiązany jest z urzędu badać zachowanie tego terminu. W niniejszej sprawie we wniosku o wznowienie postępowania K. K. wyjaśnił, że o tym, że decyzje z dnia [...] i [...] zostały wydane w wyniku przestępstwa dowiedział się gdy otrzymał w dniu [...] wyrok Sądu Rejonowego we W. z dnia [...] (sygn. akt II K 1518/11). Należy więc przyjąć, że jego zdaniem, składając wniosek o wznowienie postępowania w dniu [...] (data wpływu do organu) zachował miesięczny termin wynikający z art. 148 §1 kpa. Pogląd ten zdaniem sądu jest błędny. Przypomnieć należy, że swoje żądanie K. K. oparł na podstawie określonej w przepisie art. 145 § 1 pkt 2 kpa, zgodnie z którym postępowanie wznawia się, jeżeli decyzja wydana została w wyniku przestępstwa. Termin jednego miesiąca na złożenie podania o wznowienie postępowania wynikający z art. 148 § 1 kpa liczy się więc w tym przypadku od dnia, w którym strona dowiedziała się, że decyzja wydana została w wyniku przestępstwa. Dla dowiedzenia się wystarczające jest zaś samo usłyszenie treści wyroku w czasie jego ogłaszania przez sąd, tak jak miało to miejsce w niniejszej sprawie. Natomiast okoliczność, czy wyrok ten ostatecznie stał się prawomocny powinna być przedmiotem badania w toku postępowania o wznowienie postępowania, po wydaniu postanowienia na podstawie art. 149 § 1 kpa. Według niekwestionowanych ustaleń organu I instancji K. K. był obecny na ogłoszeniu w dniu [...], wyroku skazującego pracownicę Starostwa Powiatowego we W. za popełnienie czynu z art. 231 § 1 kodeksu karnego. Należy wobec tego, zdaniem sądu przyjąć, że właśnie tego dnia dowiedział się on o okoliczności stanowiącej podstawę wznowienia postępowania. Miesięczny termin wynikający z art. 148 § 1 kpa upłynął więc dla niego z dniem [...], w którym to terminie K. K. nie zmieścił się – wniosek o wznowienie postępowań datowany jest bowiem na dzień [...], a wpłynął do organu w dniu [...]. W takiej sytuacji organ powinien był odmówić wznowienia postępowania, co też w niniejszej sprawie Prezydent Miasta W. postanowieniem z dnia [...] uczynił, z tymże nie badając wcześniej przymiotu strony K. K., naruszając tym samym przepisy postępowania w sposób skutkujący koniecznością uchylenia tego postanowienia, co omówiono na wstępie rozważań.
Mając na uwadze wszystkie powyżej przedstawione okoliczności, uznając, że zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie organu I instancji naruszają przepisy postępowania w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy, orzeczono na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 135 ppsa, jak w pkt 1 sentencji wyroku. O wstrzymaniu wykonania zaskarżonego postanowienia orzeczono na podstawie art. 152 ppsa (pkt 2 sentencji), a o kosztach postępowania na podstawie art. 200 ppsa (pkt 3 sentencji).
