III SA/Po 926/13

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. decyzją z dnia [...] kwietnia 2013 r., Nr [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267, zwanej dalej: "K.p.a.") oraz art. 8 ust. 1 pkt. 6 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2011 r. Nr 30, poz. 151, ze zm., zwanej dalej: "u.k.p."), po rozpatrzeniu odwołania od decyzji Starosty C. z dnia [...] lutego 2013 r. w sprawie odmowy wydania prawa jazdy, utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym.

Decyzją z dnia [...] lutego 2013 r., Nr [...], Starosta C., działając na podstawie art. 104 K.p.a. oraz w związku z art. 8 ust. 1 pkt. 6, art. 10 ust. 1 i art. 11 ust. 1 pkt. 1 u.k.p., a także § 6 ust. 3 rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U z 2012 r., poz. 1005), odmówił wydania prawa jazdy J. K.

Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie organ I instancji wskazał, że w dniu 24 stycznia 2013 r. do Starostwa Powiatowego w C. wpłynął wniosek o wydanie prawa jazdy kategorii C+E złożony przez J. K. za pośrednictwem Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w P. Do wniosku o wydanie prawa jazdy dołączone zostały wymagane dokumenty: 1) orzeczenie lekarskie, 2) zaświadczenie o ukończeniu szkolenia podstawowego dla osób ubiegających się o prawa jazdy kategorii C+E, 3) ksero prawo jazdy kategorii B, C, 4) aktualna fotografia. Organ I instancji po otrzymaniu wniosku przeprowadził weryfikację dokumentów i stwierdził, że zgodnie z ustawą o kierujących pojazdami (art. 8 ust. 1 pkt 6) J. K. nie osiągnął minimalnego wieku do kierowania pojazdami według kategorii C+E, a więc 21 lat.

Odwołanie od powyższej decyzji, nazwane zażaleniem na bezczynność organu, złożył J. K. Motywując wniesiony środek zaskarżenia odwołujący podał, iż dnia 18 stycznia 2013 r. zdał egzamin na prawo jazdy kategorii E do kategorii C w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego w P. Kilka dni później w Wydziale Komunikacji Starostwa Powiatowego w C. poinformowano go, że będzie mógł odebrać prawo jazdy dopiero po ukończeniu 21 roku życia, a więc we wrześniu 2014 r. Odwołujący podniósł, że zdał egzamin na starych zasadach, więc na tych samych zasadach powinien otrzymać prawo jazdy. Odwołujący wskazał, że posiada już prawo jazdy kategorii B, C, które również zdał na starych zasadach i jeździ ciężarówką – mimo, iż nie ma 21 lat. W dalszej kolejności odwołujący podniósł, iż jego rodzice posiadają gospodarstwo rolne i pomoc odwołującego jest bardzo potrzebna, w szczególności do transportu produktów rolnych. Do tego jednak konieczne jest prawo jazdy kategorii C+E, nie za 20 miesięcy ale teraz. Odwołujący zdawał egzamin i poniósł niemałe związane z kursem koszty - tylko po to, by móc jeździć z przyczepami, czy to ciężarówką, czy też ciągnikiem rolniczym. Jednocześnie odwołujący nadmienił, że osoba, która ukończyła kurs prawa jazdy na starych zasadach może uzyskać prawo jazdy kategorii B+E, C, C+E, C1 lub C1+E po osiągnięciu osiemnastego roku życia (art. 90 - Dz. U. z 1997 Nr 98, poz. 2). Odwołujący ukończył kurs i zdał egzamin na starych zasadach. Stąd nie rozumie dlaczego nie może otrzymać prawa jazdy na starych zasadach. Problem ten dotyczy wielu osób, które zdawały egzamin zgodnie ze starymi zasadami, a przede wszystkim zgodnie z prawem. Wszyscy powinni otrzymać należne im prawo jazdy bez cofania prawa wstecz. Odwołujący wskazał także na określony przez ustawodawcę tzw. okres przejściowy. Mówi o tym art. 134 u.k.p.: "(...) egzamin państwowy złożony z wynikiem pozytywnym przed dniem wejścia w życie ustawy uznaje się za spełniający wymagania określone w ustawie (...)" . Tak więc egzamin, który zdał 18 stycznia spełnia wymogi ustawy, a w związku z tym organ uprawniony do wydania prawa jazdy powinien na tej podstawie wydać odpowiednie uprawnienia.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. decyzją z dnia [...] kwietnia 2013 r. utrzymało w mocy decyzję Starosty C. z dnia [...] lutego 2013 r.

Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie organ II instancji wskazał, iż w dniu 19 stycznia 2013 r. weszła w życie ustawa o kierujących pojazdami na nowo regulująca między innymi kwestie minimalnego wieku dla kierowania pojazdami określonej kategorii. Obowiązujący do dnia 18 stycznia 2013 r. przepis art. 90 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 1137, zwanej dalej: "P.r.d.") stanowił, iż wymagany dla kategorii C+E wiek wynosi 18 lat. Przepis ten jednakże, na mocy art. 125 pkt 10 lit b nowej ustawy został w całości uchylony. Aktualne uregulowanie mieści się w treści art. 8 ust. 1 u.k.p., który stanowi, że wymagany minimalny wiek do kierowania wynosi 21 lat - dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii C+E. Ustawa o kierujących pojazdami w rozdziale 20 wprowadziła przepisy przejściowe, które jednakże odnoszą się wyłącznie do szkolenia osób ubiegających się o wydanie prawa jazdy (art. 134 ust. 1), zaświadczeń o ukończeniu szkolenia dla osób ubiegających się o wydanie prawa jazdy (art. 134 ust. 2) oraz egzaminu państwowego złożonego z wynikiem pozytywnym (art. 134 ust. 3). Przepisy przejściowe nie zawierają odniesienia do sytuacji w jakiej znalazł się odwołujący, a więc gdy szkolenie i egzamin na prawo jazdy odbyte zostały do dnia 19 stycznia 2013 r., zaś wniosek o wydanie prawa jazdy złożony został po tym dniu. Kolegium uznało, że pozytywnie zdany przez odwołującego egzamin państwowy z zakresu prawa jazdy kat C+E przed dniem wejścia w życie ustawy o kierujących pojazdami spełnił wymagania określone dla takich egzaminów w nowej ustawie (art. 134 ust. 3 u.k.p.), ale nie miał bezpośredniego wpływu na samą czynność materialno-techniczną wydania prawa jazdy. Wniosek bowiem o wydanie dokumentu prawa jazdy wpłynął do Wydziału Komunikacji Starostwa Powiatowego w C. w dniu 24 stycznia 2013 r., a więc już po wejściu w życie nowych przepisów. Zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie wydawania dokumentów datą uzyskania uprawnień jest data wydania prawa jazdy określonej kategorii po raz pierwszy (§ 9 ust. 3 pkt 9), natomiast datą wydania prawa jazdy jest data wytworzenia dokumentu (§ 9 ust. 3 pkt 7). W badanej sprawie obie te daty nastąpiły po dniu 19 stycznia 2013 r., a więc w czasie gdy obowiązywał już art. 8 ust. 1 pkt 6 u.k.p. stanowiący, iż wymagany minimalny wiek do kierowania pojazdów kategorii C+E wynosi 21 lat. Odwołujący natomiast w styczniu 2013 r. miał ukończone dopiero 19 lat.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, w prawem przewidzianym terminie, wywiódł J K, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, zarzucając zaskarżonej decyzji naruszenie przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności art. 2 tejże, naruszenie prawa materialnego, w szczególności art. 90 ust. 2 P.r.d., a także naruszenie przepisów prawa procesowego, mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie, a w szczególności przepisów art. 6, art. 7, art. 8 i art. 9 K.p.a. Skarżący wniósł nadto o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania przed tut. Sądem, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając skargę J. K. wskazał, że nabył uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii C w dniu 18 stycznia 2013 r., a więc pod rządami ustawy Prawo o ruchu drogowym - w myśl zapisów art. 90 ust. 2 tej ustawy wymagany wiek dla posiadania uprawnień kategorii C oraz C+ E wynosi 18 lat. Wbrew termu co twierdzi Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. w zaskarżonej decyzji skarżący posiadał już wcześniej uprawnienia kategorii E. Wobec tego podnosił jedynie uprawnienia do kierowania pojazdami o kategorię C, a nie C+ E (art. 90 ust. 5 pkt 2 P.r.d.). Skarżący spełnił warunki do posiadania prawa jazdy kategorii C+E, a mianowicie ukończył szkolenie uprawniające do przystąpienia do egzaminu państwowego oraz zdał z wynikiem pozytywnym egzamin uprawniający go do prowadzenia pojazdów samochodowych, dla których wymagane są uprawnienie C+E. W dniu nabycia uprawnień posiadał wymagany wiek. Zdanie egzaminu państwowego stanowi nabycie uprawnień do kierowania i w tym dniu skarżący spełnił wszystkie przesłanki do posiadania uprawnień kategorii C+E. Spełnienie wszystkich warunków formalnych, w tym zdanie z wynikiem pozytywnym egzaminu powoduje nabycie prawa podmiotowego. Zasada ochrony praw nabytych stanowi, że nie może nastąpić sytuacja, by prawa nabyte uległy przepadkowi. Skarżący podniósł przy tym, że pod pojęciem prawo jazdy kryją się dwie różne sytuacje. Po pierwsze, terminem prawo jazdy określa się prawo podmiotowe przynależne osobie fizycznej, która może je realizować poprzez prowadzenie pojazdów mechanicznych określonej kategorii na drogach publicznych. Po drugie, prawo jazdy to dokument będący plastikową kartą potwierdzający posiadanie prawa podmiotowego. Analizując przepisy powołanego przez Kolegium rozporządzenia w sprawie wydawania dokumentów wyraźnie widać, że w § 9 ust. 3 pkt. 7 i 9 jest mowa nie o prawie podmiotowym, a o dokumencie uwidaczniającym to prawo. Wydanie dokumentu - prawa jazdy nie stanowi o nabyciu prawa i nie jest konstytutywne a jedynie deklaratoryjne, czego w swojej decyzji nie zauważa organ odwoławczy. Prawo do kierowania nabywa osoba po spełnieniu wymogów określonych ustawą, w szczególności zdania z wynikiem pozytywnym egzaminu na prawo jazdy, i takie prawo skarżący nabył. Potwierdzenie w formie dokumentu stanowiącego plastikową kartę mógł natomiast odebrać kiedykolwiek. Zapis, że datą wydania prawa jazdy jest data wytworzenia dokumentu oznacza, że datą wydania plastikowej karty będącej potwierdzeniem posiadania uprawnień do kierowania pojazdami jest data wytworzenia (wydrukowania) dokumentu. Nie można zapisu tego odczytywać - jak błędne uczyniło to Kolegium - iż datą uzyskania prawa do kierowania pojazdami jest data wydania prawa jazdy. Jest to niewłaściwa interpretacja zapisów omawianego rozporządzenia. Z § 9 ust. 3 pkt 9 rozporządzenia wynika, że uprawnienia do kierowania pojazdami posiadają jako datę ich uzyskania datę późniejszą niż zostało nabyte prawo do kierowania pojazdami, bo dopiero z chwilą wydania dokumentu. Nie zmienia to jednak faktu, że skoro prawo to zostało nabyte to fakt ten musi zostać potwierdzony przez właściwy organ administracji publicznej stosownym dokumentem jakim jest dokument o nazwie "prawo jazdy". Skoro skarżący nabył prawo to wskutek faktu niewydrukowania mu natychmiast dokumentu nie mógł utracić prawa jakie posiadł, bowiem żadne przepisy ustawy "starej" czy "nowej", a także żaden przepis rozporządzenia, nie stanowi o tym, iż prawo jakie ktoś uzyskał w czasie obowiązywania ustawy Prawo o ruchu drogowym uległo przepadkowi wskutek wejścia w życie ustawy o kierujących pojazdami. Tylko wyraźny przepis ustawy mógł wprowadzić taką sytuację, a tego nie uczynił. Wydanie dokumentu o posiadaniu uprawnienia do kierowania pojazdami jest jedynie potwierdzeniem nabycia tego prawa, a nie jego nabyciem. Dodatkowo skarżący wskazał, iż o ile w § 9 ust. 3 pkt 7 rozporządzenia jest mowa o dacie wydania prawa jazdy, która jest datą wytworzenia dokumentu, należy rozumieć datę wydania dokumentu o nazwie prawo jazdy. Z kolei § 9 ust. 3 pkt 9 rozporządzenia ustala jedynie datę uzyskania uprawnienia - wskazując, że jest to dzień wydania prawa jazdy określonej kategorii po raz pierwszy - a nie warunki do nabycia tego uprawnienia. Ustawodawca nie upoważnił ministra do określania warunków, czy chociażby trybu nabywania uprawnień do kierowania pojazdami, a jedynie warunku wydawania dokumentów o nabyciu uprawnień. Z tego powodu wskazany wyżej sposób interpretacji zapisów § 9 ust. 3 pkt 7 i 9 rozporządzenia jest właściwy. Inne rozumienie tych przepisów - a takie w zaskarżonej decyzji wskazało Kolegium - stanowiłoby wskazanie, że rozporządzenia zawierają regulacje, co do których minister nie był uprawniony ich wprowadzać. Żaden przepis ustawy o kierujących pojazdami nie upoważnił ministra do określania warunków nabycia uprawnień kierowania pojazdami. Warunki te są w sposób wyczerpujący określone w ustawie a te zostały przez skarżącego spełnione w dniu zdania pomyślnie egzaminu. W ten sposób odwołanie się przez Kolegium do zapisów § 9 ust. 3 pkt 7 i 9 rozporządzenia - uzasadniającego odmowę wydania prawa jazdy - było błędem, a decyzja rażąco naruszyła prawo. Skarżący w celu podwyższenia uprawnień, które są mu niezbędne do pracy zainwestował środki finansowe, zdał egzamin a pomimo tego nie otrzymał dokumentu, za który także zapłacił.

W odpowiedzi na skargę, pismem z dnia 20 czerwca 2013 r., Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko zajęte w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Stosownie do przepisu art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) sąd administracyjny sprawuje, w zakresie swej właściwości, kontrolę pod względem zgodności z prawem działalności administracji publicznej. Przedmiotem dokonywanej przez niego kontroli jest zbadanie, czy organy administracji w toku rozpoznania sprawy nie naruszyły prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Czyni to wedle stanu prawnego i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu.

Uchylenie decyzji lub postanowienia przez sąd administracyjny następuje tylko w przypadku naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.; zwaną dalej: "P.p.s.a."), naruszenia prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (lit. b) i naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c).

Dokonując kontroli legalności podjętych przez organ administracji rozstrzygnięć Sąd, stosownie do zapisu art. 134 p.p.s.a., nie jest związany granicami skargi.

Rozpoznając sprawę w tak zakreślonej kognicji stwierdzić należy, iż skarga podlegała oddaleniu, bowiem podniesione w niej zarzuty nie podważyły legalności kwestionowanej decyzji, a jednocześnie, nie będący związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną Sąd, nie stwierdził w kontrolowanym postępowaniu takich uchybień przepisom prawa procesowego lub materialnego, które uzasadniałyby stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu bądź uchylenie go.

Przechodząc do merytorycznej oceny sprawy należy wskazać, że w niniejszej sprawie kwestią sporną jest czy J. K. spełnił przesłanki do wydania mu prawa jazdy kategorii CE i według jakich przepisów winno być oceniane spełnienie tych przesłanek.

Do dnia 18 stycznia 2013 r. w zakresie przesłanek wydania prawa jazdy obowiązywała ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012r. poz.1137 z późn. zm., dalej P.r.d.).

Zgodnie treścią art. 88 ust. 1 ustawy z 20 czerwca 1997r. dokumentem stwierdzającym uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym jest prawo jazdy określonej kategorii.

Zgodnie z treścią art. 90 ust.1 P.r.d. prawo jazdy otrzymuje osoba, jeżeli:

1) osiągnęła wymagany dla danej kategorii wiek;

2) uzyskała orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem i orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem, o ile jest ono wymagane;

3) odbyła wymagane dla danej kategorii szkolenie;

4) zdała z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy wymagany dla danej kategorii;

5) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez co najmniej 185 dni w każdym roku kalendarzowym ze względu na swoje więzi osobiste lub zawodowe albo przedstawi zaświadczenie, że studiuje od co najmniej sześciu miesięcy.

W myśl art. 90 ust. 2 pkt 3 P.r.d. wymagany dla danej kategorii wiek wynosił: 18 lat dla kategorii A,B,B+E,C, C+E,C1 lub C1+E.

W dniu 19 stycznie weszła w życie ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. nr 30 poz.151 z późn. zm., zwana dalej u.k.p.).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 lit a tej ustawy dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów składającym się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy jest między innymi wydane w kraju prawo jazdy.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 u.k.p. prawo jazdy, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a, stwierdza posiadanie uprawnienia do kierowania odpowiednio motorowerem, pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów:

1) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) w ruchu międzynarodowym na terytorium:

a) państw-stron Konwencji, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 lit. b - z wyjątkiem kierowania motorowerem lub ciągnikiem rolniczym,

b) państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym - z wyjątkiem kierowania ciągnikiem rolniczym.

W myśl art. 11 ust. 1 u.k.p. prawo jazdy jest wydawane osobie, która:

1) osiągnęła minimalny wiek wymagany do kierowania pojazdami odpowiedniej kategorii;

2) uzyskała orzeczenie:

a) lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem,

b) psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem - nie dotyczy prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T;

3) odbyła szkolenie wymagane do uzyskania prawa jazdy danej kategorii;

4) zdała egzamin państwowy wymagany do uzyskania prawa jazdy odpowiedniej kategorii;

5) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej przez 185 dni w każdym roku kalendarzowym ze względu na swoje więzi osobiste lub zawodowe albo przedstawi zaświadczenie, że studiuje co najmniej od 6 miesięcy.

Jednocześnie art. 8 określa minimalny wiek do kierowania pojazdami, który – zgodnie z ust. pkt 6 tego artykułu - dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii C, C+E, D1 i D1+E wynosi 21 lat.

Zauważyć w tym miejscu trzeba, iż zarówno pod rządami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, jak i aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami prawo jazdy wydawane było wyłącznie na wniosek.

Zarówno w aktualnym jak i uprzednio obowiązującym stanie prawnym przyznanie uprawnień do kierowania pojazdami określonej kategorii, które stwierdzone są dokumentem prawa jazdy, następowało w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwego starostę.

Sprawa o przyznanie uprawnień do kierowania pojazdami stanowi bowiem sprawę indywidualną rozstrzyganą w drodze decyzji administracyjnej należącą do właściwości organu administracji publicznej jakim jest starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o te uprawnienia.

Przyznanie stronie prawa jazdy, tj. uprawnienia do kierowania pojazdem lub pojazdami określonego rodzaju, jest opartym na przepisie powszechnie obowiązującym, władczym i jednostronnym rozstrzygnięciem organu administracji publicznej o prawach i obowiązkach indywidualnie wskazanego adresata, w konkretnie oznaczonej sprawie, gdzie między organem administracyjnym, a stroną nie występuje ani zależność organizacyjna, ani podległość służbowa.

Pamiętać przy tym należy, iż zwrot "wydanie prawa jazdy" może występować w dwóch znaczeniach. Może on oznaczać wydanie decyzji administracyjnej, nadającej stronie uprawnienie do kierowania pojazdem lub pojazdami określonego rodzaju, a także być użyty dla określenia czynności polegającej na wydaniu dokumentu, potwierdzającego posiadanie prawa jazdy określonej kategorii. W tym drugim przypadku mamy do czynienia z czynnością materialno - techniczną a nie decyzją administracyjną (por. wyroki NSA z dnia 20 czerwca 2006 r., sygn. I OSK 972/05 oraz z dnia 2 lutego 2007 r., sygn. akt I OSK 414/06, z dnia 27 października 2011 r., sygn. akt I OSK 1881/10).

Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na niemalże tożsame traktowanie przez ustawodawcę – na gruncie ustawy Prawo o ruchu drogowym – uprawnienia do prowadzenia określonej kategorii pojazdów, jako prawa podmiotowego zezwalającego na prowadzenie danego rodzaju pojazdów silnikowych, oraz prawa jazdy, jako dokumentu stwierdzającego to prawo podmiotowe. Ustawodawca posługuje się bowiem zwrotem "prawo jazdy" w sposób niejednoznaczny najpierw określając go jasno mianem dokumentu (art. 88 ust. 1 P.r.d.), aby następnie stwierdzić, że "prawo jazdy uprawnia" (art. 88 ust. 2 P.r.d.) utożsamiając tym samym ten zwrot nie tyle z dokumentem stwierdzającym jakieś uprawnienia, ile z dokumentem, które uprawnienia te przyznaje. Utożsamianie przez ustawodawcę prawa jazdy z uprawnieniem do prowadzenia pojazdami wynika najprawdopodobniej z tego, iż dokument prawa jazdy jest zasadniczym dowodem, mającym charakter dokumentu urzędowego (por. art. 76 K.p.a.), wskazującym na to, że osoba która nim dysponuje i jednocześnie jest w nim wskazana, posiada uprawnienie do kierowania pojazdem określonej w tym dokumencie kategorii. Nie bez znaczenia jest także i to, że w potocznej polszczyźnie uprawnienie do kierowania pojazdami jest utożsamiane z dokumentem, jakim jest prawo jazdy. Na co dzień używa się bowiem takich zwrotów, jak "zdać na prawo jazdy", mając na myśli sformalizowaną oraz wieloetapową procedurę zakończoną fizycznym wręczeniem dokumentu prawa jazdy, czy też "stracić prawo jazdy", mając nie myśli nie tylko zatrzymanie dokumentu prawa jazdy, lecz także cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami. Nie zauważa się przy tym, że fizyczne wręczenie dokumentu stwierdzającego uprawnienia do posiadania pojazdami musi zostać poprzedzone przyznaniem tych uprawnień we właściwej formie i po przeprowadzeniu stosownego postępowania, które ma na celu nie tylko zmaterializowanie władztwa państwowego lecz również ochronę interesu osoby zainteresowanej, umożliwiając jej instancyjną, a także sądową kontrolę poczynań organów administracji. Również sam ustawodawca, pomimo wskazania w art. 88 ust. 1 P.r.d., iż prawo jazdy jest li tylko dokumentem i wprowadzeniu w tym przepisie definicji tego zwrotu, nie tylko nie trzyma się tego założenia utożsamiając już w kolejnym przepisie ten zwrot z uprawnieniem, lecz nadto nie używa konsekwentnie wprowadzonej przez siebie definicji (por. art. 97 ust. 1 P.r.d.).

Odnosząc się do przytoczonego już powyżej art. 90 P.r.d. zauważyć dalej należy, iż chociaż brzmienie tego przepisu sugeruje, że dotyczy on wyłącznie fizycznego wydania dokumentu stwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdem określonej kategorii (art. 88 ust. 1 P.r.d.), to jego pogłębiona analiza prowadzi do wniosku, zgodnie z którym przepis ten ustanawia wymogi, jakie osoba ubiegająca się o uzyskanie uprawnień do kierowania pojazdami winna spełnić w celu nabycia tychże uprawnień. Co za tym idzie starosta przed wydaniem stosownej decyzji nie tylko sprawdza spełnienie przywołanych wymogów, lecz także weryfikuje inne okoliczności wskazane w art. 91 P.r.d.

Dla uzyskania uprawnienia do kierowania pojazdami nie jest zatem wystarczające zdanie z wynikiem pozytywnym państwowego egzaminu, o którym mowa w art. 109 ust. 1 P.r.d. Nie tylko wynika to bezpośrednio z art. 90 ust. 1 P.r.d., który przewiduje konieczność spełnienia dalszych jeszcze przesłanek, lecz nadto z zakresu samego egzaminu, który ogranicza się wyłącznie do sprawdzenia kwalifikacji osoby ubiegającej się o uprawnienie do kierowania pojazdem. Owo sprawdzenie kwalifikacji polega na zweryfikowaniu znajomości stosownych przepisów, techniki i zasad, a także do sprawdzenia praktycznych umiejętności związanych z kierowaniem pojazdem i zachowaniem się w ruchu drogowym (por. § 23 oraz 24 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 października 2005 r. w sprawie szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami, instruktorów i egzaminatorów). Celem tego egzaminu nie jest natomiast zweryfikowanie sprawności fizycznej oraz psychicznej osoby ubiegającej się o uzyskanie uprawnienia do kierowania pojazdem (por. art. 87 ust. 1 P.r.d.), chociaż osoba przystępująca do egzaminu winna taką sprawność ad hoc wykazywać (§ 29 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia). Bez wątpienia egzamin państwowy odgrywa bardzo istotną rolę w całej procedurze uzyskiwania uprawnień do kierowania pojazdami. Już na tym etapie osoba zainteresowana winna spełniać pozostałe wymogi wynikające z art. 90 ust. 1 P.r.d. (§ 25 rozporządzenia, por. jednakże art. 87 w zw. z art. 91 pkt 1 P.r.d.). Jednakże powyższe nie zmienia tego, iż pozytywny wynik z egzaminu państwowego stanowi wyłącznie jedną z pozytywnych przesłanek, od których zaistnienia uzależnione jest uzyskanie uprawnień do kierowania pojazdami.

Wyjaśniając rzecz przykładowo nie można bowiem wykluczyć sytuacji, w której pomimo zdania egzaminu państwowego dana osoba nie uzyska uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi z powodu niespełnienia pozostałych przesłanek wskazanych w art. 90 P.r.d., w tym na przykład nie odbycia wymaganego prawem (a więc przeprowadzanego przez podmiot uprawniony) szkolenia.

Trzeba w tym miejscu zwrócić uwagę także na przepisy rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz.U.2012.1005). Zgodnie z § 9 ust. 1 pkt 2 lit. b tegoż rozporządzenia w celu wydania prawa jazdy (lub pozwolenia) przeprowadzić weryfikację złożonych dokumentów w zakresie spełnienia przesłanek określonych w ustawie odpowiednio do rozpoczęcia szkolenia oraz do wydania prawa jazdy lub pozwolenia. Zatem to na tym etapie weryfikowane jest spełnienie przez osobę ubiegającą się o uzyskanie uprawnienia przesłanki minimalnego wieku z art. 11 ust. 1 pkt. 1 u.k.p.

Na gruncie niniejszej sprawy, w której skarżący egzamin na prawo jazdy kategorii C+E zdał 18 stycznia 2013 r., a więc ostatniego dnia obowiązywania starych regulacji dotyczących nabywania uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, powyższe oznacza, iż nie nabył on uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi tej kategorii, bowiem jak wykazano powyżej samo zdanie egzaminu państwowego nie jest jednoznaczne z uzyskaniem uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi określonej kategorii. Egzamin państwowy stanowi wyłącznie pewien etap w ubieganiu się o uprawnienia do kierowania pojazdami, niewątpliwie istotny, jakkolwiek spełnienie przez daną osobę prawem przewidzianym wymagań podlega weryfikacji starosty w drodze decyzji administracyjnej.

W postępowaniu administracyjnym organy administracji publicznej obowiązane są zaś stosować przepisy prawa obowiązujące w dniu wydania decyzji do stanu faktycznego istniejącego w dniu wydania decyzji. Od tej reguły mogą zostać wprowadzone odstępstwa przepisami przejściowymi (por. wyrok NSA z dnia 16 maja 2007 r., sygn. akt I OSK 1080/06).

W ustawie o kierujących pojazdami brak jest zaś stosownych przepisów przejściowych, które pozwoliłyby stosować w stosunku do skarżącego przepisy nieobowiązujące w dniu wydawania decyzji i co za tym idzie pozwoliłyby na przyjęcie, że skarżący spełnia wymóg minimalnego wieku wymaganego do uzyskania uprawnień do kierowania pojazdami określonej kategorii, o którym mowa w art. 11 ust. 1 pkt 1 u.k.p., pomimo nieosiągnięcia wieku, którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 6 u.k.p.

Takim przepisem przejściowym nie jest w szczególności art. 134 ust. 3 u.k.p., zgodnie z którym egzamin państwowy złożony z wynikiem pozytywnym przed dniem wejścia w życie ustawy uznaje się za spełniający wymagania określone w ustawie. Przepis ten, jak słusznie zauważył WSA w Olsztynie w wyroku z dnia 24 września 2013 r., sygn. II SA/Ol 644/13 (dostępny w CBOSA), powoduje bowiem jedynie, że osoby które zdały taki egzamin przed dniem wejścia w życie ustawy o kierujących pojazdami spełniają przesłankę do uzyskania uprawnień do kierowania pojazdami wskazaną w art. 11 ust. 1 pkt 4 u.k.p., ergo osoby te nie muszą zdawać tego egzaminu ponownie, zgodnie z obecnie obowiązującymi regulacjami.

Nie doszło zatem do naruszenia jakichkolwiek praw nabytych skarżącego, albowiem prawa podmiotowego do kierowania pojazdami kategorii C+E w dniu 18 stycznia 2013 r. jeszcze nie nabył.

Dalej zauważyć należy, iż decyzja starosty przyznająca uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi wydawana na podstawie ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym miała charakter związany, przez co spełnienie przez wnioskodawcę wszystkich przesłanek pozytywnych przy jednoczesnym braku przesłanek negatywnych oznaczało, że organ był zobowiązany do przyznania uprawnienia do kierowania pojazdami określonej kategorii.

W realiach niniejszej sprawy powyższe oznacza, iż skoro skarżący na dzień zdania egzaminu państwowego - w części praktycznej - spełniał wszystkie przesłanki wskazane w art. 90 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym, w ówczesnym brzmieniu, zasadnym jest twierdzenie, iż w odniesieniu do skarżącego powstała maksymalnie ukształtowana ekspektatywa nabycia uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii C+E.

Jak wskazuje się w utrwalonym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, ekspektatywa maksymalnie ukształtowana to takie prawo, które istnieje, jeżeli zostały spełnione wszystkie zasadnicze przesłanki ustawowe nabycia praw pod rządami danej ustawy. Ochronie konstytucyjnej, obok praw materialnych określanych jako prawa nabyte, podlegają również tzw. ekspektatywy maksymalnie ukształtowane (por. np. wyroki z dnia 24 października 2000 r., sygn. SK 7/00; z dnia 22 czerwca 1999 r., sygn. K 5/99; z dnia 23 listopada 1998 r., sygn. SK 7/98, dostępne na stronie: http://www.trybunal.gov.pl/orzeczenia/).

Brak w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami stosownego przepisu przejściowego spowodował przy tym, że skarżący został poddany kryteriom wynikającym z obowiązującej obecnie ustawy o kierujących pojazdami, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia jego ekspektatywy poprzez odmowę przyznania mu uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii C+E.

Ekspektatywa ta na gruncie kontrolowanej sprawy nie zasługuje jednakże na ochronę. Zauważyć bowiem należy, iż ocena dopuszczalności wyjątków od zasady szeroko rozumianej ochrony praw nabytych wymaga rozważenia, na ile oczekiwanie jednostki, że prawa uznane przez państwo będą realizowane jest usprawiedliwione. Zasada ochrony praw nabytych (i co za tym idzie także ekspektatyw maksymalnie ukształtowanych) chroni wyłącznie oczekiwania usprawiedliwione i racjonalne. Przede wszystkim należy zatem zauważyć, że skarżący spełnił wszystkie wymagania z art. 90 ust. 1 P.r.d. w brzmieniu sprzed dnia 19 stycznia 2013 r. w okresie vacatio legis ustawy o kierujących pojazdami, który to okres trwał niemalże dwa lata - ustawa została ogłoszona we właściwym publikatorze dnia 10 lutego 2011 r. Skarżący winien zatem przewidywać zbliżającą się zmianę stanu prawnego i mieć świadomość wynikających stąd konsekwencji, w tym przede wszystkim winien wiedzieć o podwyższeniu przez ustawodawcę minimalnego wieku do kierowania pojazdami kategorii C+E z 18 do 21 lat. Nie bez znaczenia pozostaje przy tym zachowanie samego skarżącego, który zdał praktyczny egzamin państwowy na kategorię C+E dnia 18 stycznia 2013 r., to jest w ostatnim dniu obowiązywania ustawy starej, mimo że od września 2011 r. spełniał ówcześnie obowiązujące dla tej kategorii prawa jazdy kryterium wiekowe. Podleganie przez niego nowo obowiązującemu reżimowi prawnemu jest zatem wynikiem także jego zachowania, albowiem zdał on egzamin państwowy w terminie uniemożliwiającym organowi administracji wydanie decyzji w oparciu o przepisy obowiązujące do dnia 18 stycznia 2013 r.

Zauważyć bowiem trzeba, iż zgodnie z treścią § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 21 stycznia 2004 r. w sprawie wydawania uprawnień do kierowania pojazdami (Dz.U. nr 24 poz.215 z późn. zm.) w celu wydania prawa jazdy lub pozwolenia albo odmowy ich wydania należało zarejestrować wniosek w systemie teleinformatycznym, odnotowując na wniosku przydzielony numer pozycji w rejestrze, oraz przeprowadzić weryfikację złożonych dokumentów w zakresie:

a) poprawności ich wypełnienia, zgodności z dokumentem tożsamości oraz kompletności,

b) spełnienia przesłanek określonych w ustawie do wydania prawa jazdy lub pozwolenia,

c) zgodności danych z ujętymi w prowadzonej ewidencji kierowców danymi w zakresie posiadanych uprawnień i zakazów, orzeczeń lekarskich stwierdzających istnienie lub brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami oraz orzeczeń psychologicznych o istnieniu lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami, o ile są one wymagane - jeżeli osoba posiada wcześniej wydane uprawnienie,

d) zgodności danych z ujętymi w prowadzonej ewidencji osób bez uprawnień danymi w zakresie orzeczonych zakazów prowadzenia pojazdów, orzeczeń lekarskich stwierdzających istnienie lub brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami i orzeczeń psychologicznych stwierdzających istnienie lub brak przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami, o ile są one wymagane - jeżeli osoba nie posiada wcześniej wydanego uprawnienia,

e) czy prawo jazdy podlega warunkowi, o którym mowa w art. 94 ust. 2 ustawy - jeżeli osoba ubiega się o wymianę wydanego za granicą prawa jazdy.

Zgodnie z ust. 4 tego samego przepisu w wyniku pozytywnej weryfikacji dokumentów należało

a) wypełnić wniosek w miejscu przeznaczonym na wydanie decyzji,

b) wprowadzić dane do systemu teleinformatycznego i utworzyć lub zaktualizować kartę kierowcy,

c) w odniesieniu do prawa jazdy - przekazać producentowi dane, o których mowa w § 3 ust. 1 - w terminie nie dłuższym niż 2 dni od dnia otrzymania wymaganych dokumentów,

d) po otrzymaniu prawa jazdy od producenta - uzupełnić dane we wniosku oraz w systemie teleinformatycznym,

e) umieścić akta przeprowadzonego postępowania w teczce akt ewidencyjnych osoby w ewidencji kierowców.

Powyższe, a w szczególności regulacja zawarta w § 7 ust. 4 lit. a rozporządzenia z dnia 21 stycznia 2004 r., wyraźnie wskazuje, iż odmiennie niż sugeruje to skarżący, data wydania decyzji o przyznaniu uprawnień do kierowania pojazdami określonej kategorii, nie jest datą tożsamą z datą wydania prawa jazdy i co za tym idzie nie jest to data wytworzenia dokumentu prawa jazdy, lecz data wypełnienia wniosku w miejscu przeznaczonym na wydanie decyzji.

Analogicznie zagadnienie powyższe uregulowane jest w obowiązującym od 19 stycznia 2013 r. rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz.U.2012.1005), gdzie w § 9 ust. 1 pkt 5 wskazano, iż w wyniku pozytywnej weryfikacji dokumentów:

a) wypełnić wniosek o wydanie prawa jazdy lub pozwolenia w części H,

b) wprowadzić dane do systemu teleinformatycznego i utworzyć lub zaktualizować kartę kierowcy; czynność wykonuje się przez zamknięcie profilu kandydata na kierowcę i przeniesienie danych do ewidencji kierowców,

c) w przypadku:

– prawa jazdy - przekazać podmiotowi, o którym mowa w art. 19 pkt 2 ustawy, dane, o których mowa w § 4 ust. 1 - w terminie nie dłuższym niż 2 dni robocze od dnia otrzymania wymaganych dokumentów lub przekazania danych przez ośrodek egzaminowania w drodze teletransmisji,

– pozwolenia - wypełnić druk pozwolenia w terminie nie dłuższym niż 2 dni robocze od dnia otrzymania wymaganych dokumentów lub przekazania danych przez ośrodek egzaminowania w drodze teletransmisji,

d) po otrzymaniu prawa jazdy od podmiotu, o którym mowa w art. 19 pkt 2 ustawy - uzupełnić dane we wniosku oraz w systemie teleinformatycznym,

e) umieścić akta przeprowadzonego postępowania w teczce akt ewidencyjnych osoby w ewidencji kierowców.

Data wypełnienia wniosku w części H zatytułowanej "Informacje o uzyskaniu uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi", stanowi zatem datę wydania decyzji administracyjnej o przyznaniu uprawnień do kierowania pojazdami i nie można utożsamiać jej z datą fizycznego wydania obywatelowi dokumentu prawa jazdy, jak też z datą uzyskania uprawnienia o jakiej mowa w § 9 ust. 3 pkt 9 tegoż rozporządzenia.

Pewne wątpliwości budzić wprawdzie może zrównanie w rozporządzeniu daty uzyskania uprawnienia z datą wytworzenia dokumentu, jednakże regulacje te nie miały zastosowania na gruncie kontrolowanej strawy i jako takie nie miały wpływu na jej rozstrzygnięcie. W tym zakresie wadliwym jest wprawdzie uzasadnienie zaskarżonej decyzji, w którym organ błędnie sprowadził swoją argumentację do czynności materialno-technicznej, jaką jest wydanie dokumentu prawa jazdy, i powołał się na § 9 ust. 3 pkt 7 i 9 rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r., jednakże uchybienie to pozostaje bez wpływu na ostateczne rozstrzygnięcie kontrolowanej sprawy.

Reasumując to data wydania decyzji, czyli wypełnienia części I na wniosku według wzoru obowiązującego do 18 stycznia 2013 r. (i części H według aktualnie obowiązującego wzoru wniosku) w przypadku rozstrzygnięcia zgodnego z wnioskiem strony, względnie data wydania decyzji odmownej przesądza o tym w oparciu o jakie przepisy rozstrzygać będzie organ administracji.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż dla zweryfikowania złożonych dokumentów w zakresie poprawności ich wypełnienia, zgodności z dokumentem tożsamości oraz kompletności oraz przede wszystkim spełnienia przesłanek określonych w ustawie do wydania prawa jazdy lub pozwolenia niewątpliwie koniecznym jest czas, którego to czasu – umożliwiającego organowi wydanie decyzji na podstawie przepisów obowiązujących do dnia 18 stycznia 2013 r. – skarżący zdając dopiero w tymże dniu egzamin państwowy organom nie dał.

W dalszej kolejności należy także wskazać, że zmiana stanu prawnego, spowodowana wejściem w życie ustawy o kierujących pojazdami, nie spowodowała całkowitego zniesienia ekspektatywy jaka powstała po stronie skarżącego. Wręcz przeciwnie, ustawodawca podjął działania, które mają na celu ochronę tejże ekspektatywy, zwłaszcza przez normę prawną wyrażoną w art. 134 ust. 3 u.k.p., zgodnie z którą egzamin państwowy złożony z wynikiem pozytywnym przed dniem wejścia w życie ustawy uznaje się za spełniający wymagania określone w ustawie.

Trzeba w tym miejscu zauważyć, że w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego podkreśla się, że ochrona ekspektatyw maksymalnie ukształtowanych, podobnie jak praw nabytych, nie oznacza ich nienaruszalności, nie mają one charakteru absolutnego, a ich istnienie nie wyklucza stanowienia regulacji mniej korzystnych dla jednostki. Jeżeli istnieją dostatecznie legitymowane konstytucyjnie przesłanki do zmiany poprzedniej regulacji prawnej (inne zasady, normy lub wartości konstytucyjne, czy też potrzeba zapewnienia realizacji innej wartości istotnej dla systemu prawnego, choćby nie była ona wprost i expressis verbis wyrażona w tekście przepisów konstytucyjnych), to dopuszczalna jest ingerencja w prawa nabyte czy - tym bardziej - w ekspektatywy tych praw.

Ustawa o kierujących pojazdami stanowi implementację dyrektywy nr 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. (odnośnie wieku wymaganego dla kategorii A zob. art. 4 ust. 3 lit. c; w poprzedniej dyrektywie 91/439/EWG pod względem wieku kategoria ta nie była jednorodna zob. art. 6 ust. 1 lit. b, por. jednakże art. 90 ust. 2 pkt 3 P.r.d.). Jednym z podstawowych celów tej dyrektywy jest poprawa bezpieczeństwa na drogach (pkt 2 preambuły), przy czym określenie minimalnych wymagań dla wydania prawa jazdy służy bezpieczeństwu ruchu drogowego (pkt 8). Dyrektywa ta wskazuje również na konieczność dalszego wzmocnienia zasady stopniowego dostępu do kategorii pojazdów przeznaczonych do przewozu osób i rzeczy (pkt 10) oraz prawo państw członkowskich do podwyższenia dolnej granicy wieku dla kierowania pewnymi kategoriami pojazdów w celu dalszego zwiększania bezpieczeństwa ruchu drogowego (pkt 11). W art. 4 ust. 4 lit. g wskazano, iż dolna granica wieku dla kategorii CE zostaje ustalona na 21 lat.

Podkreślenia wymaga, iż w art. 16 dyrektywa nałożyła na państwa członkowskie obowiązek przyjęcia i opublikowania nie później niż do 19 stycznia 2011 r. odpowiednich przepisów niezbędnych dla zapewnienia zgodności regulacji krajowych ze wskazanymi przepisami dyrektywy w tym z art. 4 ust. 4 lit. b-k i stosowania tych przepisów przez państwa członkowskie od 19 stycznia 2013 r.

Od dnia opublikowania w/w dyrektywy mieszkańcy państw członkowskich musieli zatem liczyć się z podniesieniem najpóźniej od dnia 19 stycznia 2013 r. cenzusu wieku niezbędnego dla uzyskania uprawnień dla prowadzenia pojazdów mechanicznych określonych w tych przepisach kategorii.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż niewątpliwe naruszenie przysługującej skarżącemu ekspektatywy maksymalnie ukształtowanej nie miało charakteru sprzecznego zasadami konstytucyjnymi, w tym w szczególności nie stanowiło naruszenia art. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

Zauważyć w tym miejscu należy, iż sama treść art. 134 ust. 3 u.k.p. przesądza o tym, iż wadliwy jest pogląd prawny skarżącego jakoby z momentem zdania egzaminu państwowego nabył on uprawnienie do kierowania pojazdami mechanicznymi określonej kategorii. Przy przyjęciu proponowanej przez skarżącego wykładni przepisów art. 134 ust. 3 byłby bowiem zbędny i brak byłoby stanów faktycznych, w których mógłby on znaleźć zastosowanie. Do podstawowych zasad wykładni przepisów prawa należy zaś zasada racjonalności prawodawcy, z której wynika między innymi, iż nie ustanawia on przepisów zbędnych.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie podziela także wyrażanego w orzecznictwie poglądu jakoby egzamin państwowy złożony z wynikiem pozytywnym przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2011, Nr 30, poz. 151 ze zm.) oznacza, że osoba, która została dopuszczona do tego egzaminu i go zdała, osiągnęła minimalny wiek wymagany do kierowania pojazdami odpowiedniej kategorii w rozumieniu art. 11 ust. 1 pkt 1 tej ustawy (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 23 września 2013 r., sygn. II SA/Bd 574/13). Minimalny wiek jest bowiem odrębną od egzaminu państwowego przesłanką warunkującą uzyskanie uprawnienia do kierowania pojazdami, a będąc taką przesłanką podlega odrębnej weryfikacji przez starostę w postępowaniu w sprawie udzielenia tychże uprawnień i w weryfikacji tej nie może zastępować starosty podmiot uprawniony do przeprowadzenia egzaminu państwowego.

Odnosząc się do zarzutów podnoszonych w skardze zauważyć nadto trzeba, iż organy administracji nie mogły naruszyć przepisów art. 90 ust. 2 P.r.d., albowiem przepis ten, który w dacie orzekania przez organy nie obowiązywał nie był przez nie stosowany.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w sentencji.