II SAB/Wa 233/13

Uzasadnienie

D.P. w dniu 17 kwietnia 2013 r. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej żądanej w pkt 1 pisma z dnia [...] marca 2013 r. Wnosząc o nakazanie organowi rozpatrzenia ww. wniosku skarżący podniósł, iż do dnia wniesienia skargi nie otrzymał od Ministra Sprawiedliwości odpowiedzi na złożone zapytanie.

W odpowiedzi na skargę Minister Sprawiedliwości wniósł o oddalenie skargi. W uzasadnieniu pisma procesowego organ wskazał, iż skarżący w odpowiedzi z dnia [...] marca 2013 r. na wezwanie organu do wykazania szczególnego interesu publicznego, uzasadniającego przetworzenie informacji publicznej wnioskowanej w dniu [...] marca 2013 r. zamienił żądanie, które organ potraktował jako odrębny wniosek o udostępnienie informacji publicznej. Żądanie to brzmiało, cyt.: "doręczenie spisu spraw klasy [...] z 2012 r. - § 22 i 23 Instrukcji Kancelaryjnej – jeżeli to możliwe to w formie pliku elektronicznego edytowalnego". Organ wyjaśnił, iż klasa ta dotyczy przeniesień i delegacji sędziów.

Odpowiedź na wniosek skarżącego została podpisana w dniu [...] kwietnia 2013 r. i wysłana do wnioskodawcy w dniu [...] kwietnia 2013 r. Organ odniósł się do wszystkich pytań skarżącego zawartych w piśmie z dnia [...] marca 2013 r. Z uwagi na fakt, że w dacie sporządzania odpowiedzi, organ działał w przekonaniu, że pisma wnioskodawcy z dnia [...] marca 2013 r. i [...] marca 2013 r. dotyczą tej samej sprawy, w kontekście żądania przesłania spisu spraw, wyjaśnił wnioskodawcy, że przy pomocy "jednego kliknięcia" nie ma możliwości wygenerowania spisu spraw, zgodnego z oczekiwaniami wnioskodawcy. Wykorzystywany przez organ system [...] pozwała na wygenerowanie obszernego wykazu zawierającego elementy wskazane przez wnioskodawcę w jego piśmie z dnia [...] marca 2013 r. Taki spis można byłoby przygotować wyłącznie poprzez ręczne otwieranie zakładki każdej ze spraw w systemie [...], a następnie kopiowanie ich zawartości do wspólnego pliku i utworzenie w ten sposób zestawienia. Jednakże podjęcie tych czynności byłoby przetworzeniem informacji publicznej w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Dlatego też organ zdecydował o kolejnym wezwaniu wnioskodawcy do wskazania szczególnego interesu publicznego, tym razem w odniesieniu do spisu spraw osobowych sędziów.

Wnioskodawca udzielił odpowiedzi na wezwanie w piśmie z dnia [...] kwietnia 2013 r., przesłanym za pośrednictwem poczty elektronicznej. Wnioskodawca sprecyzował, że chodziło mu nie o spis spraw zawierający wnioskowane przez niego dane, lecz o spis spraw klasy [...] zawierający jedynie dane, o których mówi Instrukcja Kancelaryjna Ministerstwa Sprawiedliwości (pkt 4 pisma). Wnioskodawca odmówił udzielania dalszych wyjaśnień w zakresie szczególnego interesu publicznego.

Po tym wyjaśnieniu skarżącego, który zażądał spisu spraw "zawierającego jedynie dane, o których mówi (...) Instrukcja Kancelaryjna", organ w dniu [...] kwietnia 2013 r. (a więc w czternastym dniu od sprecyzowania wniosku) przekazał wnioskodawcy możliwy do wygenerowania z systemu [...] Ministerstwa Sprawiedliwości wykaz spraw klasy [...] za rok 2012. Organ wyjaśnił jednocześnie, w jaki sposób spis jest prowadzony i jak można z niego korzystać.

Na rozprawie w dniu 12 listopada 2011 r. skarżący powołał się na złożoną do akt sprawy kopię korespondencji emailowej z dnia [...] październiki 2013 r., w której sygnalizował organowi, iż w dniu [...] kwietnia 2013 r. otrzymał skany wydruków. Nie były to jednak wydruki ze spisu spraw z systemu [...] Ministerstwa Sprawiedliwości, lecz wydruki stron html z przeglądarki internetowej. Takie wydruki nie zawierają "prawie żadnych danych o których mowa w § 22 i § 23 Instrukcji Kancelaryjnej". Opis spraw tam zawartych jest niepełny i kończy się "...".

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Kontrola ta z mocy art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) obejmuje również bezczynność organów.

Skarga D. P. oceniana pod tym kątem zasługuje na uwzględnienie.

Problematyka dostępu do informacji publicznej uregulowana została w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.). Zgodnie z art. 1 powołanej ustawy, każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu i ponownemu wykorzystywaniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie. Orzecznictwo sądów administracyjnych uszczegółowiło tę definicję, wskazując, iż informację publiczną stanowi każda wiadomość wytworzona przez szeroko rozumiane władze publiczne oraz osoby pełniące funkcje publiczne, a także inne podmioty, które tę władzę realizują bądź gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa w zakresie swych kompetencji. Informację publiczną stanowi treść wszelkiego rodzaju dokumentów odnoszących się do organu władzy publicznej, związanych z nim bądź w jakikolwiek sposób go dotyczących. Są nią zarówno treści dokumentów bezpośrednio przez organ wytworzonych, jak i te, których używa się przy realizacji przewidzianych prawem zadań (także te, które tylko w części go dotyczą), nawet gdy nie pochodzą wprost od niego. Przy czym, co jest szczególnie istotne z punktu widzenia niniejszej sprawy, wszystko, co wiąże się bezpośrednio z funkcjonowaniem i trybem działania podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 powołanej ustawy, stanowi informację publiczną – patrz wyrok NSA z dnia 30 lipca 2013 r., sygn. akt I OSK 1004/13 (publik. LEX nr 1375651).

Udostępnienie informacji publicznej następuje w formie czynności materialno-technicznej. Obowiązek zaś wydania decyzji administracyjnej ustawodawca przewidział tylko w takim wypadku, gdy informacja, której udostępnienia żąda określony podmiot, jest informacją publiczną, lecz organ odmawia jej udostępnienia. Jednocześnie należy zaznaczyć, że dysponent informacji publicznej jest zobowiązany do jej udostępnienia tylko wtedy, gdy informacja ta nie została wcześniej udostępniona i nie funkcjonuje w obiegu publicznym, co nie pozwala zainteresowanemu zapoznać się z jej treścią inaczej niż wskutek złożenia wniosku do odpowiedniego organu o udzielenie informacji.

Z bezczynnością w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej mamy bowiem do czynienia wówczas, gdy zobowiązany podmiot milczy i w ogóle nie rozpatruje wniosku o udostępnienie informacji, która ma charakter informacji publicznej, albo gdy nie wydaje decyzji, do wydania której jest zobowiązany przepisami ustawy, jak również wówczas, gdy podjęta czynność jest niepełna to znaczy zobowiązany udostępnia informację publiczną w zakresie węższym od wskazanego we wniosku o udostępnienie.

W niniejszej sprawie niespornym jest, że Minister Sprawiedliwości jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, jak też przedmiot żądania wniosku skarżącego dotyczy informacji publicznej.

Realizując wniosek skarżącego organ przesłał zainteresowanemu w dniu [...] kwietnia 2013 r. wykaz spraw klasy [...] za 2012 r. Jednakże nie można przyjąć, iż przedmiotowy wniosek został zrealizowany w sposób wyczerpujący, albowiem wykaz przesłany wnioskodawcy nie przedstawia pełnej informacji, którą organ posiada, a która leży w sferze zainteresowania skarżącego. Analiza wydruków zestawień z systemu [...] Ministerstwa Sprawiedliwości znajdujących się w aktach sprawy pozawala stwierdzić, iż wykaz spraw klasy [...] (przeniesienia i delegacje sędziów) nie przedstawia pełnego opisu w kolumnie 4 zestawienia, albowiem w przeważającej części opis kończy się w pół zdania znakiem "...". Przykładowo na stronie pierwszej wydruku wskazano, iż cyt.: "kolejny wniosek o przen. SSR w S. do SR G. p. [...] ...", "kolejny wniosek o deleg. SSR w S. do SO w S. na okr ...". Zestawienie zostało sporządzone tylko w takim zakresie, w jakim tekst mieścił się na ekranie komputera i bardzo często nie podaje personaliów osoby delegowanej lub przeniesionej. Jak wynika natomiast z odpowiedzi udzielonej skarżącemu przez Wydział Komunikacji Społecznej o Promocji Biura Ministra Sprawiedliwości pocztą elektroniczną w dniu [...] października 2013 r. (karta 36 akt sprawy), w systemie [...] MS można wydrukować spis spraw oraz wyeksportować do pliku po wprowadzeniu kryteriów: rok, komórka organizacyjna oraz jednolity rzeczowy wykaz akt ([...]). System [...] MS pozwala w jednym z ekranów wygenerować raport "Spis spraw" za pomocą ww. kryteriów, co umożliwia funkcjonalność systemu określona w ramach wymagań na system [...] MS – "Tworzenie i wydruk raportów".

Skoro w niniejszej sprawie wnioskowana informacja publiczna, będąca w posiadaniu organu, nie została udostępniona w sposób zgodny z wnioskiem, tj. nie oddaje w pełni treści informacji wytworzonej przez organ, to Minister Sprawiedliwości nie może uwolnić się od zarzutu bezczynności. Wobec tego żądanie strony zawarte w skardze o zobowiązanie organu do rozpatrzenia wniosku z dnia [...] marca 2013 r. należało uznać za zasadne. Organ będzie zatem obowiązany wygenerować żądany przez skarżącego wykaz spraw klasy [...] za 2012 r. w taki sposób, aby opis sprawy zawierał pełną treść, bez "ucięć" zakończonych znakiem "...".

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, działając na podstawie art. 149 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.

Naruszenie prawa nie miało jednak charakteru rażącego. Rażącym naruszeniem prawa jest stan, w którym bez żadnej wątpliwości i wahań możemy powiedzieć, bez potrzeby odwoływania się do szczegółowej oceny okoliczności sprawy, że naruszono prawo w sposób oczywisty (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 czerwca 2012 r., sygn. akt I OSK 675/12, LEX nr 1218894). Okoliczności niniejszej sprawy wskazują, że nieprawidłowości w zachowaniu Ministra Sprawiedliwości, nie były tak oczywiste i niewątpliwe, aby mówić o rażącym naruszeniu prawa. W istocie naruszenie to sprowadzało się wyłącznie do braku zachowania staranności i odpowiedniego wykorzystania możliwości programu komputerowego.

W przedmiocie kosztów orzeczono na podstawie art. 200, art. 205 § 1 oraz art. 209 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.