II SA/Bk 899/13

Uzasadnienie

II SA/Bk 899/13

U Z A S A D N I E N I E

Decyzją z dnia [...] sierpnia 2013 r. P. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w B. uchylił w całości decyzję z dnia [...] czerwca 2013 r. wydaną z upoważnienia Starosty S. przez Geodetę Powiatowego - Naczelnika Wydziału Geodezji, Katastru i Nieruchomości, dokonującą zmiany w operacie ewidencji gruntów i budynków w obrębie N. – S. w jednostce rejestrowej G.276 w zakresie działki nr [...].

Skargę na decyzję organu II instancji złożył Starosta S. wskazując, że składa ją w imieniu Powiatu S.

Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 11 października 2013 r. wezwano skarżącego do uiszczenia wpisu od skargi – w terminie 7 dni od doręczenia wezwania pod rygorem odrzucenia skargi (k. 12).

Wezwanie doręczono skarżącemu w dniu 17 października 2013 r. (k. 17). Zwrotne potwierdzenie odbioru zostało podpisane przez S. T. legitymującego się "Pełnomocnictwem Pocztowym nr 2". Jak wskazano w zwrotnym potwierdzeniu odbioru jest to osoba uprawniona do odbioru korespondencji.

Termin wykonania zobowiązania mijał we czwartek 24 października 2013 r.

W dniu 30 października 2013 r. skarżący uiścił wpis od skargi w kwocie 200 zł (k. 22) oraz nadał na poczcie wniosek o przywrócenie terminu do uiszczenia wpisu. Wywiódł, że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna, bo złożona przez podmiot, którego organ orzekał w sprawie w I instancji.

Utrwalone jest w orzecznictwie sądów administracyjnych stanowisko, że nie posiada legitymacji do wniesienia skargi do sądu administracyjnego organ jednostki samorządu terytorialnego, który wydał rozstrzygnięcie w I instancji, jak również nie posiada takiej legitymacji jednostka reprezentowana przez ten organ. Przyjmuje się bowiem, że powierzenie organowi jednostki samorządu terytorialnego właściwości do orzekania w sprawie indywidualnej w formie decyzji administracyjnej wyłącza możliwość dochodzenia przez tę jednostkę oraz przez ten organ ich interesu prawnego w trybie postępowania administracyjnego czy sądowoadministracyjnego. W takiej sytuacji jednostka samorządu terytorialnego, ani organ pierwszoinstancyjny nie mają legitymacji procesowej strony w tym postępowaniu, nie są również podmiotami uprawnionym do zaskarżania decyzji administracyjnych do sądu administracyjnego. W sytuacji zatem, gdy ustawa wyznacza organowi jednostki samorządu terytorialnego rolę organu administracji publicznej w rozumieniu art. 5 § 2 pkt 3 k.p.a., wówczas może on bronić interesu tej jednostki (przez niego reprezentowanej) wyłącznie w formach właściwych dla organu prowadzącego postępowanie (vide postanowienia NSA z dnia 7 lutego 2013 r., I OSK 1634/11 oraz z dnia 20 kwietnia 2012 r., II FSK 527/12, dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl, powoływanej dalej w skrócie jako CBOSA).

Powyższe stanowisko potwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 29 października 2009 r., K 32/08 (OTK-A 2009/9/139), w którym uznał za zgodne z art. 165 § 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przepisy art. 33 § 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270), dalej p.p.s.a., w zakresie, w jakim pozbawiają one prawa do udziału na prawach strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym gminę, której wójt (burmistrz, prezydent) wydał decyzję jako organ I instancji. Trybunał uznał również za zgodny z art. 165 § 1 i 2 Konstytucji RP przepis art. 50 § 1 p.p.s.a. w zakresie, w jakim odmawia jednostce samorządu terytorialnego prawa do wnoszenia skarg do sądów administracyjnych sprawach, w których organ danej jednostki rozpatrywał sprawę administracyjną i wydał decyzję w I instancji. Trybunał uznał między innymi, że wydawanie decyzji administracyjnych przez organy samorządu terytorialnego nie ma służyć realizacji praw podmiotowych jednostek tego samorządu w relacjach z administrowanymi. Organy samorządu terytorialnego, które wydają decyzję wobec obywatela, mają stać na straży prawa, a w procesie kontroli instancyjnej i sądowoadministracyjnej tych decyzji nie zachodzi potrzeba umożliwienia jednostkom samorządu terytorialnego i ich organom artykułowania swoich interesów.

Odnosząc powyższe do sprawy niniejszej należy stwierdzić, że potraktowanie Starosty S., a w konsekwencji Powiatu S. jako podmiotu posiadającego legitymację do zaskarżenia decyzji P. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia [...] sierpnia 2013 r. w sytuacji, gdy zaskarżona decyzja została wydana w wyniku rozpoznania odwołania na decyzję wydaną z upoważnienia Starosty S. przez Geodetę Powiatowego jako organ I instancji - spowodowałoby nieuzasadnione przyznanie Staroście (Powiatowi) zakresu uprawnień, którego nie przewidują obowiązujące przepisy. Oznaczałoby faktyczne dopuszczenie skarżącego do dwóch, wykluczających się ról procesowych. Z jednej strony byłaby to rola organu administracji publicznej I instancji (orzekającego wobec wnioskodawcy – Powiatowego Zarządy Dróg), a z drugiej Starosta jako reprezentant Powiatu mógłby bronić swojego interesu prawnego na etapie postępowania przed sądem tak, jakby był równorzędną stroną wobec tego podmiotu, o którego uprawnieniach i obowiązkach zadecydował (czyli Powiatowego Zarządu Dróg). Tymczasem przepisy procedury sądowoadministracyjnej nie przewidują żadnej roli dla organu I instancji w postępowaniu przed sądem. Jego rola kończy się w momencie wydania rozstrzygnięcia w I instancji i w postępowaniu administracyjnym II instancji posiada jedynie pozycję organu kontrolowanego.

Należy nadmienić, że powyższej oceny nie zmienia fakt podpisania decyzji I instancji przez Geodetę Powiatowego (R. Ł.) oraz podpisania skargi przez Starostę S. (M. M.), a więc de facto przez dwie różne osoby. Zgodnie z art. 6 "a" ust. 1 pkt 2 "b" ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 ze zm.) organami administracji geodezyjnej i kartograficznej jest starosta, który wykonuje zadania przy pomocy geodety powiatowego wchodzącego w skład starostwa powiatowego. Jak wskazano w literaturze geodeci powiatowi są jedynie organami pomocniczymi starosty, zaś "wszystkie wykonywane przez nich zadania i kompetencje są wykonywane w imieniu i na rachunek właściwych organów geodezyjnych i kartograficznych (tj. marszałków województw, starostów i prezydentów miast na prawach powiatów). Są więc oni jedynie fachowymi "pomocnikami" właściwych organów administracji publicznej, a nie - jak np. wojewódzcy inspektorzy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego - odrębnymi, samodzielnymi organami działającymi w imieniu własnym bądź w imieniu innego organu (w tym przypadku wojewody) z ustawowego upoważnienia" (vide M. Krzymiński, J. Maćkowiak, Komentarz do art. 6 (a) ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne, LEX, teza 8). Oznacza to w sprawie niniejszej, że podpisanie decyzji w I instancji przez Geodetę Powiatowego nie zmienia faktu, że została ona wydana w ramach kompetencji Starosty S. jako organu administracji geodezyjno – kartograficznej (nota bene pieczątka Geodety zawiera sformułowanie "Z up. Starosty"). Zatem wymieniony Starosta, który już raz wypowiedział się władczo w sprawie (jako organ pierwszej instancji), nie posiada legitymacji skargowej do kwestionowania przed sądem decyzji organu odwoławczego kontrolującego rozstrzygnięcie wydane z jego upoważnienia. Stąd też skarga Starosty S. podlegała odrzuceniu jako niedopuszczalna.

Na marginesie i jedynie informacyjnie (z uwagi na wnioskodawcę w sprawie niniejszej – Powiatowy Zarząd Dróg w S.) zwrócić można uwagę na wyrok NSA z dnia 27 kwietnia 2007 r. w sprawie II OSK 869/06, w którym wskazano, że zarząd dróg miejskich jako jednostka organizacyjna miasta na prawach powiatu nie posiada odrębnych, samodzielnych uprawnień (legitymacji skargowej) do zaskarżenia decyzji organu odwoławczego kontrolującego rozstrzygnięcie pierwszoinstancyjne wydane przez prezydenta tego miasta na prawach powiatu (CBOSA).

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono jak w sentencji.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 p.p.s.a.

Z uwagi na niedopuszczalność skargi brak było podstaw do merytorycznego rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu do uiszczenia wpisu od skargi.