II SA/Gl 985/13

Uzasadnienie

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla Powiatu [...] w związku ze skargą J. i M. K., dotyczącą samowolnych robót budowlanych, polegających na wyrwaniu mnicha z grobli stawu przez T. M., wezwał P. K. obecnego właściciela działki nr 1 w B. do złożenia wyjaśnień w sprawie. Podobne wezwanie skierowano do T. M. Pismem z [...] r. wezwano również T. M. do osobistego stawienia do [...] r. celem złożenia wyjaśnień. Wezwany stawił się w dniu [...] r. i zeznał do protokołu, iż w [...] r. zdemontował mnich oraz rurę przepływową – z uwagi na likwidację stanowiącego jego własność stawu. Pozwolenie wodnoprawne, w oparciu o które staw został wykonany, wygasło w roku [...] r. W związku z tym decyzją z dnia [...] r. nr [...], sprostowaną i uzupełnioną postanowieniem z dnia [...] r. organ nadzoru budowlanego dla powiatu [...] odmówił wydania właścicielowi stawu usytuowanego na działkach nr 2 i 3 w B. T. M. "nakazu przywrócenia kształtu i funkcjonalności stawu zgodnie z projektem" oraz umorzył postępowanie w sprawie samowoli budowlanej polegającej na wyrwaniu mnicha i przerwaniu grobli stawu. Zdaniem organu, brak bowiem podstaw do stwierdzenia samowoli budowlanej.

Jednakże wskutek odwołania P. K., [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia [...] r. nr [...] uchylił decyzję organu I instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania celem przeprowadzenia oględzin i ustalenia, czy zostały wykonane jakiekolwiek roboty budowlane, przez co naruszono przepisy prawa budowlanego.

Jednakże po ponownym rozpoznaniu sprawy i przeprowadzeniu oględzin, decyzją z dnia [...] r. nr [...], Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla Powiatu [...] działając na podstawie art. 105 § 1 kpa oraz art. 83 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.), powtórnie orzekł o odmowie wydania właścicielowi stawu usytuowanego na działkach nr 2 i 3 w B., T. M., nakazu przywrócenia kształtu i funkcjonalności stawu zgodnie z projektem i umorzeniu postępowania w sprawie wyrwania mnicha i przerwania grobli tego stawu.

W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że sporny staw rybny powstał w [...] r., w oparciu o wydaną na rzecz Gminnej Spółki Wodno-Melioracyjnej w B., decyzję Urzędu Wojewódzkiego w K. Wydział Ochrony Środowiska Gospodarki Wodnej i Geologii z dnia [...] r., udzielającą pozwolenia wodnoprawnego dla "zgrupowanych stawów w zlewni rowu z B.", obejmującego modernizację 26-ciu istniejących stawów oraz wykonanie stawów nr 27 i 28 objętych niniejszym postępowaniem. W dacie powstania spornych stawów, stawy rybne stanowiły odmienną od budowli i urządzeń hydrotechnicznych kategorię inwestycji, nie wymagającą pozwolenia na budowę, realizowaną w oparciu o pozwolenie wodnoprawne.

Istotna zmiana przepisów dotyczących "stawów rybnych" wprowadzona została ustawą z dnia 27 marca 2003 r., o zmianie ustawy Prawo budowlane, która weszła w życie z dniem 11 lipca 2003 r. Wraz z wejściem w życie nowelizacji ustawy Prawo budowlane, roboty budowlane obejmujące wykonywanie stawów rybnych objęte zostały obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę, a rozbiórka stawów – obowiązkiem dokonania zgłoszenia zamiaru rozbiórki.

Pozwolenie wodnoprawne udzielono na czas określony tj. do dnia [...] r. Po tej dacie zdaniem organu, o ile użytkownik bądź właściciel czy też zarządzający stawami nie uzyskał nowego pozwolenia wodnoprawnego, dalsza eksploatacja stawów stawała się nielegalna. Po wygaśnięciu pozwolenia wodnoprawnego stawy powinny były albo ulec likwidacji wraz z innymi urządzeniami wodnymi wykonanymi w oparciu o ww. pozwolenie wodnoprawne, które straciło ważność, albo dla ich dalszej eksploatacji (dalszego funkcjonowania stawu) należało uzyskać nowe pozwolenie wodnoprawne. Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy Prawo wodne z 1974 r., zakład którego prawa określone w pozwoleniu wodnoprawnym wygasły, był zobowiązany, na żądanie organu właściwego do wydania pozwolenia wodnoprawnego, usunąć urządzenia wodne, które służyły do szczególnego korzystania z wód. "Urządzenia wodne lub ich części niezbędne Państwo mogły być przejęte za odszkodowaniem i przekazane określonemu zakładowi do dalszego utrzymania (art. 34 ust. 2)". Organ właściwy nie zajął jednak w sprawie stanowiska.

Powołując się na zeznania T. M., organ ustalił, że demontażu (wyrwania) mnicha wraz z rurą przepływową poprzez przekopanie grobli (wyrwa szer. około 3 m sięgająca do poziomu dna stawu T. M.), dokonano w [...] r. Zdaniem organu, w dacie wykonania powyższych czynności, przedmiotowe stawy (T. M. i P. K.) nie były objęte ważnym pozwoleniem wodnoprawnym i – o ile były użytkowane – funkcjonowały i nie były użytkowane nieprawnie. Nadto, T. M. zrezygnował z użytkowania działki nr 3 i 2 jako stawu rybnego i nie zamierza występować o wydanie nowego pozwolenia wodnoprawnego na jego dalsze funkcjonowanie.

W ocenie organu, w świetle przepisów Prawa budowlanego, fakt że staw nie jest użytkowany, skutkuje brakiem obowiązku poddawania stawu, jako obiektu budowlanego, okresowym kontrolom jego stanu technicznego. W stosunku do nieużytkowanych obiektów nie ma też zastosowania art. 62 ust. 1 i ust. 3 ustawy Prawo budowlane.

Stąd też brak ważnego pozwolenia wodnoprawnego, który uniemożliwia dalsze funkcjonowanie stawu i przywrócenie mu poprzedniej funkcji, jest kluczowym dla sprawy. Ewentualne odtworzenie "zniszczonego" stawu rybnego (w świetle art. 3 pkt 6 ustawy Prawo budowlane odbudowa jest budową) bez właściwego pozwolenia wodnoprawnego, naruszałaby przepisy prawa.

W stosunku do stawu usytuowanego na działkach nr 2 i 3 w B., będącego własnością T. M., brak jest więc podstaw prawnych "wydania nakazu przywrócenia kształtu i funkcjonalności stawu zgodnie z projektem", czego domagają się interweniujący.

Organ I instancji wyjaśnił też, że wyrwanie mnicha i rozkopanie grobli nieużytkowanego stawu, nie mieści się w definicji robót budowlanych. Powyższa czynność nie podlega regulacjom ustawy Prawo budowlane.

Zgodnie z art. 3 ustawy Prawo budowlane, ilekroć w ustawie jest mowa o: a) budowie – należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego; b) robotach budowlanych – należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego; c) przebudowie – należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego; d) remoncie – należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

Zatem demontaż mnicha w nieczynnym stawie rybnym nie jest rozbiórką obiektu budowlanego lub jego części (wydzielonej funkcjonalnie) w rozumieniu przepisów ustawy, podlegającą zgłoszeniu i nie może być uznany za samowolę budowlaną. Brak jest zatem materialnoprawnych podstaw ingerencji organu nadzoru budowlanego.

W związku z powyższym organ stwierdził, że postępowanie w sprawie samowoli budowlanej jest bezprzedmiotowe, zaś przeprowadzone oględziny potwierdziły zgodność stanu faktycznego z przyjętym wcześniej w postępowaniu.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł P. K. (właściciel stawu nr 28). Odwołujący się zarzucił, że wbrew wytycznym zawartym w decyzji organu odwoławczego, sprawa nie została należycie wyjaśniona. W toku oględzin odmówiono bowiem przyjęcia projektu stawów, zaś w wydanej decyzji pominięto stanowisko Starosty [...] zawarte w piśmie z dnia [...] r., informującym o zbędności pozwolenia wodnoprawnego, bowiem stawy są w systemie paciorkowym. Odwołujący się podniósł, że wskutek przerwania grobli przez T. M., nie może uzyskać dla swojego stawu pozwolenia wodnoprawnego, co naraża go na straty. Jego zdaniem, z treści art. 29 ust. 1 pkt 2 i art. 31 ust. 3 pkt 1 Prawa budowlanego, wynika też obowiązek uzyskania pozwolenia na rozbiórkę urządzenia budowlanego. Wreszcie, organ I instancji zlekceważył art. 81 Prawa budowlanego, pomijając kwestię braku zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, do czego zobowiązuje go art. 83 Konstytucji RP.

Jednakże zaskarżoną decyzją odwołania nie uwzględniono. Utrzymując w mocy decyzję organu I instancji, [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wyjaśnił, że zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 18 kwietnia 1995 r., SA/Łd 2424/94 (ONSA 1996, nr 2, poz. 80) z bezprzedmiotowością postępowania (art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego) mamy do czynienia wówczas, gdy w sposób oczywisty organ stwierdzi brak podstaw prawnych i faktycznych do merytorycznego rozpatrzenia sprawy.

W ocenie organu odwoławczego, umorzenie postępowania w sprawie należy uznać za zasadne. [...]WINB po przeanalizowaniu akt sprawy, stwierdził, iż przedmiotowy staw rybny powstał w [...] r. w oparciu o decyzję Urzędu Wojewódzkiego w K. Wydział Ochrony Środowiska Gospodarki Wodnej i Geologii z dnia [...] r. udzielającą pozwolenia wodnoprawnego dla "zgrupowanych stawów w zlewni rowu Be." obejmującego modernizację 26-ciu istniejących stawów oraz wykonanie stawów nr 27 i 28 objętych niniejszym postępowaniem.

Zgodnie z przepisami obowiązującymi w dacie powstania stawów tj. Prawa budowlanego z 1974 r. oraz Prawa wodnego z 1974 r. wykonywanie ziemnych stawów rybnych jako urządzeń wodnych nie wymagało uzyskania pozwolenia na budowę.

Znacząca zmiana przepisów dotyczących "stawów rybnych" wprowadzona została ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane. W obecnym stanie prawnym, zbiornik wodny (staw rybny) jest obiektem budowlanym, a jego wykonanie w określonym miejscu mieści się w definicji budowy (art. 3 pkt 6 ustawy), stąd też rozbiórka stawów wymaga zgłoszenia.

Po wygaśnięciu pozwolenia wodnoprawnego, stawy powinny ulec likwidacji wraz z innymi urządzeniami wodnymi wykonanymi w oparciu o ww. pozwolenie wodnoprawne, które straciło ważność albo dla ich dalszej eksploatacji należało uzyskać nowe pozwolenie wodnoprawne.

W przedmiotowej sprawie pozwolenia wodnoprawnego udzielono na czas określony tj. do dnia [...] r.

Z protokołu przesłuchania T. M. z dnia [...] r. wynika, iż rozbiórka mnicha wraz z rurą odpływową oraz przekopanie grobli dokonano w [...] r., w czasie kiedy przedmiotowy staw nie był objęty ważnym pozwoleniem wodnoprawnym.

T. M. oświadczył również, iż zrezygnował z użytkowania działek nr 3 i 2 jako stawu rybnego i nie zamierza występować o wydanie nowego pozwolenia wodnoprawnego na jego dalsze funkcjonowanie.

W ocenie [...] WINB, rozbiórka mnicha w stawie usytuowanym na działkach nr 2 i 3 w B., nie jest rozbiórką obiektu budowlanego lub jego części (wydzielonej funkcjonalnie) w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo budowlane podlegającej zgłoszeniu i nie może być uznana za samowolę budowlaną. Również rozkopanie grobli nieużytkowanego stawu nie mieści się w definicji robót budowlanych i nie podlega regulacjom ustawy – Prawo budowlane.

Odnosząc się zaś do zarzutów odwołującego się organ stwierdził, iż postępowanie przed organami nadzoru budowlanego I instancji doprowadziło do ustalenia wszystkich istotnych do załatwienia sprawy okoliczności faktycznych, a zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest kompletny, zaś jego ocena nie nosi znamion dowolności. Ponadto w protokole oględzin z dnia [...] r. brak jest jakiejkolwiek informacji o odmowie przyjęcia dokumentów.

Zatem odwołania nie uwzględniono.

W skardze do sądu administracyjnego P. K. zarzucił sprzeczność ustaleń organu odwoławczego ze stanem faktycznym oraz naruszenie Prawa budowlanego i Prawa wodnego.

Skarżący podniósł, iż jego staw objęty był przepisem art. 49 Prawa wodnego, który utracił moc prawną w 2002 r. Obowiązkiem Starostwa Powiatowego było zatem wydanie decyzji stwierdzającej wygaśnięcie pozwolenia wodnoprawnego i zobowiązanie go do pozostawienia stawu na podstawie art. 139 ust. 4 Prawa wodnego, czego jednak nie uczyniono. Takie działanie jest też sprzeczne z treścią art. 125 pkt 2 Prawa wodnego, gdyż narusza ustalenia planu miejscowego.

Skarżący podniósł także, że oba stawy zostały wykonane na podstawie projektów budowy, co odpowiada wymogom z art. 29 ust. 1 pkt 14 Prawa budowlanego i art. 132 ustawy – Prawo wodne. Tymczasem organ odwoławczy powołując się na ustawę z 1974 r., nie wskazał podstawy prawnej uznania projektów za nieważne. Pominięto też zalecenia, zawarte w poprzedniej decyzji organu odwoławczego, bowiem nie skontrolowano zgodności z planem miejscowym, zaś przepis art. 5 ust. 2 Prawa budowlanego, zobowiązuje do utrzymania obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem i w należytym stanie technicznym i estetycznym.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie.

W kolejnym piśmie z dnia [...] r. skarżący podtrzymał zarzuty co do samowolnego rozebrania przez T. M. części urządzenia wodnego przez wyrwanie mnicha i przerwanie grobli stawu, co uniemożliwia mu piętrzenie wody w jego stawie zgodnie z projektem, powodując zmniejszenie hodowli ryb. Powołując się na dołączony wyrok Sądu Rejonowego w P. sygn. akt [...], skarżący podał też, że został uniewinniony od zarzutu nielegalnego piętrzenia wody i odprowadzania jej.

W piśmie z dnia [...] r. skarżący podniósł, że bez przywrócenia urządzeń wodnych przez T. M. do stanu zgodnego z projektem budowy stawów, nie ma możliwości opracowania operatu wodnego dla jego stawu. Do pisma dołączył kolejną decyzję Wójta Gminy B. z dnia [...] r., odmawiającą nakazania przywrócenia stanu wody na jego gruncie.

Z kolei uczestnik postępowania T. M. w piśmie z dnia [...] r. wniósł o oddalenie skargi jako bezzasadnej.

W toku rozprawy sądowej skarżący zarzucił, że organy nadzoru budowlanego nie rozpatrzyły skargi kompleksowo, zaś w świetle stanowiska Starosty, rozbiórka urządzenia wodnego wymaga zarówno pozwolenia na rozbiórkę, jak i pozwolenia wodnoprawnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest uzasadniona, bowiem zaskarżona decyzja w ostatecznym wyniku odpowiada prawu. Tymczasem zgodnie z art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), uwzględnienie skargi możliwe jest w razie stwierdzenia naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź stwierdzenia naruszenia przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, bądź skutkującym wznowieniem tego postępowania. Oznacza to, że nie każde naruszenie prawa przez organ administracji uzasadnia wyeliminowanie z obrotu prawnego zaskarżonego aktu. Wbrew twierdzeniom skarżącego, organy nadzoru budowlanego nie były też władne do kompleksowego rozpatrzenia sprawy, gdyż ich kompetencje reguluje przepis art. 83 ustawy – Prawo budowlane z 1994 r., wyżej powołanej. Oznacza to, że przestrzeganie zgodności zagospodarowania terenu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, do czego nawiązuje art. 81 ust. 1 pkt 1 lit. a tej ustawy, należy do obowiązków organu w przypadkach wykonywania zadań, określonych w art. 83. Wśród wymienionych w tej ustawie zadań i kompetencji nie mieści się w żadnym wypadku możliwość wydania nakazu przywrócenia kształtu i funkcji stawu zgodnie z projektem budowy, czego domagał się skarżący. Wbrew twierdzeniom skarżącego, projekt budowy stawów nr 27 i 28, został też przez niego dołączony do akt sprawy (k. 9a akt adm.). Organy nadzoru budowlanego nie wskazały też, że projekt budowy stawu jest nieważny. Wręcz przeciwnie, po wnikliwej analizie stanu prawnego z daty budowy stawów stwierdziły, że stawy te zostały zrealizowane legalnie w oparciu o pozwolenie wodnoprawne, udzielone Gminnej Spółce Wodno-Melioracyjnej w B. na mocy wyżej powołanej decyzji z dnia [...] r. Jednakże z treści tej decyzji wynika jednoznacznie, że pozwolenia wodnoprawnego, którego zakres szczegółowo wymieniono, udzielono do dnia [...] r. Zatem po upływie tego okresu prawa określone w pozwoleniu wygasły. Skutek ten wystąpił jeszcze pod rządami ustawy z dnia 24 października 1974 r. – Prawo wodne (Dz. U. Nr 38, poz. 230 ze zm.). Wygaśnięcie praw nie przesądza jednak o dalszym bycie prawnym samego urządzenia wodnego, które służyło do szczególnego korzystania z wody, a jedynie powoduje niemożliwość jego dalszego użytkowania w takim zakresie, jaki wymaga pozwolenia wodnoprawnego.

Zdaniem sądu administracyjnego nie budzi żadnej wątpliwości stwierdzenie organów obydwu instancji, że po wygaśnięciu pozwolenia z dniem [...] r. urządzenie wodne nie mogło służyć jako staw rybny, zaliczony do urządzeń melioracji wodnych szczegółowych z mocy art. 91 ust. 4 pkt 2 Prawa wodnego z 1974 r. Jest też poza sporem, że pod rządami tej ustawy nie doszło do wydania decyzji o nakazie usunięcia urządzenia wodnego w trybie art. 34 ust. 1, przywołanego przez organ I instancji. Przywołany w skardze przepis art. 49 Prawa wodnego z 1974 r. nie dotyczy zaś niniejszej sprawy, gdyż reguluje przypadki zwykłego korzystania z wody, podczas gdy odprowadzanie lub doprowadzanie wody za pomocą urządzeń przechodzących przez grunt innego właściciela jest szczególnym korzystaniem z wód (art. 53 ust. 2 pkt 5 tej ustawy). W niniejszej sprawie chodzi też nie tylko o przesył wody, lecz jej piętrzenie celem hodowli ryb.

Jednakże z dniem 1 stycznia 2002 r. powyższa ustawa utraciła moc w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (obecnie tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 145 ze zm.). Przepisy przejściowe nie zawierają jednak żadnej regulacji w zakresie urządzeń wodnych, zrealizowanych na podstawie pozwolenia wodnoprawnego, które zostało udzielone i wygasło pod rządami ustawy z 1974 r. Stąd też zastosowanie winien mieć tryb z art. 138 i art. 139 Prawa wodnego z 2001 r. (vide: wyrok WSA w Gdańsku z dnia 20 maja 2010 r. sygn. akt II SA/Gd 219/10, LEX nr 219/10). Na konieczność wydania takich decyzji wskazuje wszak sam skarżący, pomijając jednak zakres możliwych nakazów co do dalszego bytu urządzenia wodnego, zrealizowanego i użytkowanego na podstawie pozwolenia wodnoprawnego, które wygasło.

W ramach niniejszego postępowania sąd administracyjny nie jest jednak władny do przesądzenia kwestii, czy w ogóle zachodzą przesłanki do wydania decyzji, o których mowa w art. 138 i art. 139 Prawa wodnego z 2001 r., ani też jaka powinna być ich treść, a mianowicie, czy należy orzec o pozostawieniu, czy też usunięciu urządzeń wodnych, jako że przedmiotem kontroli sądowej jest działanie organów nadzoru budowlanego, a nie organu właściwego w przedmiocie pozwolenia wodnoprawnego. Nie powinno jednak budzić wątpliwości, że czym innym jest legalne istnienie urządzenia wodnego, a czym innym dalsza możliwość jego użytkowania po wygaśnięciu pozwolenia wodnoprawnego. Z kolei z mocy art. 9 ust. 2 pkt 2 Prawa wodnego z 2001 r., do rozbiórki i likwidacji urządzeń wodnych, stosuje się odpowiednio przepisy do ich budowy. Zasadnie zatem wskazał skarżący w toku rozprawy na wymóg uzyskania pozwolenia wodnoprawnego w sytuacji, gdy do rozbiórki stawu dochodzi z inicjatywy właściciela. W takim przypadku dochodzi też do dualizmu prawnego, jako że wykonywanie stawów hodowlanych w obecnym stanie prawnym wymaga pozwolenia na budowę (art. 29 ust. 2 pkt 9 Prawa budowlanego z 1994 r.). Z kolei skarżący przywołał art. 29 ust. 1 pkt 14 tej ustawy, który to przepis nie dotyczy stawów hodowlanych, lecz obiektów piętrzących wodę i upustowych o wysokości piętrzenia poniżej 1 m. Budowa takich obiektów wymaga zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej (art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego z 1994 r.). Gdyby więc chodziło o obiekt podlegający jedynie zgłoszeniu, to jego rozbiórka nie wymagałaby ani pozwolenia, ani zgłoszenia (art. 31 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego). Gdyby zaś przyjąć, że tego rodzaju budowla charakteryzuje się parametrem w postaci wysokości, to z uwagi na usytuowanie grobli w stawie T. M. w granicy z nieruchomością skarżącego, rozbiórka zarówno stawu hodowlanego, jak i obiektu piętrzącego wodę poniżej 1 m, wymaga uzyskania pozwolenia na rozbiórkę – obok konieczności uzyskania pozwolenia wodnoprawnego (art. 2 ust. 2 pkt 2 Prawa budowlanego). Skarżący nie kwestionuje ustaleń faktycznych organu I instancji, poczynionych w toku oględzin w dniu [...] r. Sporządzony wówczas materiał fotograficzny i szkic w sposób obiektywny przedstawia wygląd obydwu obiektów. Prawidłowo ustaliły organy nadzoru budowlanego, że T. M. w [...] r. wymontował mnich i przerwał (przekopał) groblę, usytuowaną na jego nieruchomości, umożliwiając odpływ wody ze stawów, usytuowanych powyżej do stawu skarżącego (nr 28 wg pozwolenia wodnoprawnego). Staw, usytuowany na działce T. M. (nr 27), nie został pozbawiony grobli, stanowi zagłębienie w terenie, lecz nie jest napełniony wodą i nie pełni żadnej funkcji użytkowej. Wymontowany mnich nie stanowi zaś urządzenia budowlanego, lecz część stawu jako obiektu budowlanego, służąc do piętrzenia i odprowadzania wód.

Gdyby więc stanąć na stanowisku, że w [...] r. doszło do rozbiórki części obiektu (całości techniczno-użytkowej wraz z instalacjami i urządzeniami w rozumieniu art. 3 pkt 1 lit. b Prawa budowlanego), co wymagało pozwolenia na rozbiórkę i pozwolenia wodnoprawnego, wówczas do kompetencji organu nadzoru budowlanego należałoby rozpatrzenie tego przypadku na gruncie art. 50 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego, a w konsekwencji, wdrożenie trybu z art. 51 Prawa budowlanego. Jednak w przypadku samowolnie wykonanych robót, polegających na rozbiórce obiektu budowlanego, w rachubę wchodzić może wydanie nakazu zaniechania dalszych robót budowlanych bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego (art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 Prawa budowlanego). Skoro stan faktyczny sprawy nie uległ zmianie od 2009 r., gdyż T. M. nie podjął dalszych prac rozbiórkowych, niecelowe byłoby wydanie nakazu zaniechania dalszej rozbiórki.

Zatem rozważyć należy prawną możliwość wydania nakazu doprowadzenia obiektu do stanu poprzedniego, czyli ponownego zamontowania mnicha i odtworzenia przerwanej grobli. Zdaniem sądu administracyjnego, wydanie takiego nakazu doprowadziłoby jednak do stanu sprzecznego z wymogami prawa wodnego. Prawidłowo uznały organy nadzoru budowlanego, że w sytuacji, gdy T. M. nie legitymuje się pozwoleniem wodnoprawnym i nie zamierza się o nie ubiegać, gdyż nie chce użytkować swoich działek jako stawu rybnego, nie jest prawnie dopuszczalne wydanie nakazu przywrócenia kształtu i funkcji urządzenia wodnego, przewidzianego w przedłożonym przez skarżącego projekcie budowlanym, który był przewidziany dla stawów rybnych w systemie paciorkowym. Pozwolenie wodnoprawne dotyczyło wszak piętrzenia i spustu wody. Zachowanie takiego sytemu wymaga jednak zgodnego działania wszystkich właścicieli nieruchomości. Inaczej przedstawiała się sytuacja na gruncie decyzji o pozwoleniu wodnoprawnym, wydanej na rzecz jednego podmiotu. W realiach niniejszej sprawy, w sytuacji, gdy sąsiadujące stawy nr 27 i 28 nie są objęte pozwoleniem wodnoprawnym, nie jest możliwa ingerencja organów nadzoru budowlanego poprzez wydanie nakazu przywrócenia stanu poprzedniego. Oczywiście, można rozważać, czy w takiej sytuacji należałoby wydać nakaz rozbiórki stawu nr 27, lecz byłoby to działaniem na niekorzyść skarżącego.

Nadto, wskazać przyjdzie, że zaniechanie użytkowania stawu rybnego po wygaśnięciu pozwolenia wodnoprawnego, określającego sposób korzystania z tego urządzenia, nie podpada też pod przesłanki z art. 66 Prawa budowlanego. Przepis ten dotyczy bowiem obiektu, który jest w nieodpowiednim stanie technicznym albo jest użytkowany w sposób zagrażający życiu lub zdrowiu ludzi, środowisku lub bezpieczeństwu mienia. W tym trybie nie można wydać nakazu usunięcia nieprawidłowości celem określonego sposobu użytkowania obiektu. Podkreślić też przyjdzie, że przepis art. 5 ust. 2 Prawa budowlanego, nakazujący użytkowanie obiektu w sposób zgodny z przeznaczeniem, nie może zniweczyć skutków braku ważnego pozwolenia wodnoprawnego, a wymaganego na piętrzenie wód, a to właśnie z uwagi na brzmienie art. 2 ust. 2 pkt 2 tej ustawy, gdyż Prawo budowlane nie narusza Prawa wodnego. Podobnie, zgodne z wymogami Prawa wodnego zaniechanie określonego w pozwoleniu wodnoprawnym sposobu korzystania z wód, które wygasło, nie może stanowić samowolnej zmiany sposobu użytkowania obiektu w rozumieniu art. 71a Prawa budowlanego.

W konsekwencji, prawidłowo uznały organy nadzoru budowlanego, że na gruncie ustawy – Prawo budowlane nie jest możliwe odwrócenie skutków prawnych wygaśnięcia pozwolenia wodnoprawnego. W szczególności, treść art. 51, art. 66 i art. 71a Prawa budowlanego, nie może stanowić podstawy wydania nakazu przywrócenia kształtu i funkcji urządzenia wodnego, przewidzianego w projekcie, stanowiącym podstawę do udzielenia pozwolenia wodnoprawnego, które wygasło. Zatem brak przesłanek do ingerencji organów nadzoru budowlanego uzasadniał umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego w rozumieniu art. 105 § 1 kpa. Odnosząc się zaś do pozostałych kwestii, podniesionych w skardze, wyjaśnić przyjdzie, że plan miejscowy nie nakłada obowiązku zagospodarowania terenu zgodnie z określonym w nim przeznaczeniem, a jedynie umożliwia korzystanie w taki sposób z nieruchomości. Nie można więc np. nakazać budowy budynku mieszkalnego na terenie przeznaczonym na taki cel. Nie ma też znaczenia dla wyniku niniejszej sprawy fakt uniewinnienia skarżącego od zarzutu popełnienia wykroczenia z art. 192 ust. 1 Prawa wodnego, jak i odmowa wydania nakazu w trybie art. 29 ust. 3 tej ustawy.

Nie sposób co prawda negować twierdzeń skarżącego, że zaniechanie użytkowania stanu przez T. M., uniemożliwia mu ubieganie się o pozwolenie wodnoprawne, lecz wyjaśnić przyjdzie, że organy nadzoru budowlanego, jak i sąd administracyjny nie posiadają kompetencji do nakazania właścicielowi gruntu udostępnienia swojej nieruchomości właścicielowi działki sąsiedniej. Tymczasem sporna grobla z mnichem znajduje się na działce T. M. i tylko z jego inicjatywy możliwe jest ubieganie się o pozwolenie na szczególne korzystanie z wód, a m. in. ich piętrzenie.

Z tych wszystkich względów skarga nie mogła odnieść skutku i jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

sw