III SA/Lu 449/13

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia 21 maja 2013 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Lublinie, po rozpatrzeniu odwołania M. S., utrzymało w mocy decyzję wydaną z upoważnienia Prezydenta Miasta Lublin z dnia 25 marca 2013 r. w sprawie wydania M. S. prawa jazdy kategorii B.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że M. S. wystąpił o wydanie nowego dokumentu prawa jazdy. Zdaniem skarżącego skoro w starym dokumencie data ważności prawa jazdy była wykreślona, to dokument był ważny bezterminowo (w rzeczywistości skreślona była rubryka, w której wpisuje się datę ważności prawa jazdy). W nowym dokumencie prawa jazdy wpisano bezprawnie datę ważności dokumentu 25 marca 2028 r. Okoliczność ta nie była przedmiotem wniosku, a więc organ wpisał datę z własnej inicjatywy. W ocenie strony nie zaistniały żadne podstawy faktyczne i prawne pozwalające organowi na pogorszenie sytuacji prawnej skarżącego. Fakt zmiany miejsca zamieszkania nie może usprawiedliwiać pozbawienia obywatela jego nabytych praw. Wniosek strony nie dotyczył kwestii merytorycznych związanych z kwalifikacjami do kierowania pojazdem, lecz jedynie kwestii informacyjnej, to jest zmiany adresu.

Organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (tekst jednolity Dz. U. z 2011 r. Nr 30, poz. 151, ze zm., powoływanej dalej jako "ustawa o kierujących pojazdami"), na wniosek osoby posiadającej prawo jazdy starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) wydaje nowy dokument prawa jazdy pod warunkiem zwrotu dokumentu wymagającego zmiany danych. Wydanie dokumentu prawa jazdy w postaci fizycznej zostaje poprzedzone wydaniem decyzji administracyjnej w rozumieniu art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 267, dalej powoływanej jako K.p.a.). Decyzją nie jest więc prawo jazdy, lecz oświadczenie woli organu administracji publicznej, którego zewnętrzny objaw stanowi część "H" stypizowanego wniosku o wydanie prawa jazdy. Dokument prawa jazdy jest więc jedynie rodzajem poświadczenia posiadanych przez kierowcę uprawnień do kierowania pojazdami w zakresie otrzymanej kategorii prawa jazdy.

Organ odwoławczy wskazał, że w myśl art. 13 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami, prawo jazdy kategorii B wydaje się co do zasady na okres 15 lat. Natomiast z art. 124 tej ustawy wynika obowiązek wymiany praw jazdy wydanych do dnia 18 stycznia 2013 r. na prawa jazdy wydane zgodnie z ich nowym wzorem, a prawo jazdy zgodne z nowym wzorem wydaje się od dnia 19 stycznia 2013 r. Zatem według organu odwoławczego każde prawo jazdy wydane po wskazanej wyżej dacie będzie zawierało ograniczenie jego ważności w czasie maksymalnie piętnastoletnim. Ponadto prawa jazdy wydane do dnia 18 stycznia 2013 r. podlegają wymianie w okresie od dnia 19 stycznia 2028 r. do dnia 18 stycznia 2033 r. w terminach określonych w przyszłym rozporządzeniu wykonawczym (art. 124 ust. 4 ustawy o kierujących pojazdami).

Powołując się na treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie P 66/07 (OTK-A Nr 5/2009, poz.65) organ odwoławczy wskazał, że w sytuacji spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek nabycia określonego prawa pod rządami dotychczasowej ustawy i przy braku wyraźnej regulacji prawnej nakazującej stosowanie ustawy nowej, do zaistniałego i zamkniętego stanu faktycznego powinny mieć zastosowanie przepisu ustawy dotychczasowej, o ile jest względniejsza, a taką z pewnością jest regulująca wcześniej przedmiot sprawy ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.), a nie ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. Przemawia za powyższą argumentacją również konieczność proobywatelskiej wykładni prawa powszechnie obowiązującego. Ponadto organ odwoławczy, przytaczając treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 października 2003 r. w sprawie P 3/03 (OTK-A Nr 8/2003, poz.82), podniósł również, że podczas zmiany prawa należy respektować uprawnienia nabyte w sposób niewadliwy, więc niedopuszczalne jest arbitralne znoszenie lub ograniczenie przysługujących obywatelowi publicznych praw podmiotowych.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, przypominając powyższe zasady, wskazało, że jednak w nowej ustawie o kierujących pojazdami zostały zamieszczone przepisy art. 13 ust. 1 pkt 1 oraz art. 124 ust. 2, które stanowią o możliwości ograniczenia praw nabytych na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy. Tym samym ustawa nowa powinna być stosowana bezpośrednio do stanów faktycznych powstałych pod jej rządami. Argumentem materialnym przemawiającym za zastosowaniem ustawy nowej do przypadków powstałych pod rządami dotychczasowego prawa jest konieczność dostosowania polskich regulacji prawnych do wymogów Unii Europejskiej.

Zdaniem organu odwoławczego, skoro M. S. złożył wniosek o wydanie wtórnika prawa jazdy z powodu zmiany danych w dniu 21 marca 2013 r., to do jego rozpatrzenia należało zastosować przepisy ustawy nowej, to jest ustawy o kierujących pojazdami, a ta zawiera już ograniczenie ważności dokumentu prawa jazdy maksymalnie do piętnastu lat. Kwestionowana odwołaniem decyzja została wydana w dniu 25 marca 2013 r., więc organ pierwszej instancji w części "H" wniosku prawidłowo wpisał końcowy termin ważności wydanego prawa jazdy, to jest 25 marca 2028 r.

Ponadto organ odwoławczy zwrócił uwagę na treść przepisu § 9 ust. 2 pkt 4 lit.a rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U z 2012 r., poz.1005 ze zm.). Nakazuje on wpisanie do dokumentu najpóźniejszej z dat ważności wskazanych dla danego rodzaju dokumentu. Świadczy to także o odejściu od zasady bezterminowej ważności praw jazdy.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie M. S. wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu skargi skarżący wskazał, że nie zaistniały żadne podstawy, zarówno faktyczne, jak i prawne, pozwalające organowi na pogorszenie sytuacji prawnej skarżącego. Nie przeprowadzono żadnych dodatkowych badań, ani innych dowodów pozwalających stwierdzić, że może on kierować pojazdami krócej niż poprzednio.

Skarżący zawrócił uwagę, że sam fakt zmiany miejsca zamieszkania (meldunku) nie może usprawiedliwiać pozbawienia obywatela jego nabytych praw. Wniosek skarżącego nie dotyczył kwestii merytorycznych związanych z kwalifikacjami do kierowania pojazdem, lecz jedynie kwestii informacyjnej - zmiany adresu. Skarżący podkreślił, że nie wystąpił on do organu z wnioskiem o wydanie prawa jazdy, lecz jedynie o techniczną zmianę danych w zakresie miejsca zameldowania. Oznacza to, że domagał się wydania tego samego prawa jazdy jedynie ze zmienionym adresem, nie zaś nowego prawa jazdy.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Lublinie wniosło o oddalenie skargi, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Skarga jest uzasadniona, ponieważ zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa materialnego, mającym wpływ na wynik sprawy. Do takiego wniosku prowadzi analiza sprawy niezależnie od zarzutów sformułowanych w skardze. Jednak zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej powoływanej jako P.p.s.a) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną

Zaskarżona decyzja oraz decyzja organu pierwszej instancji wydane zostały na wniosek złożony w dniu 21 marca 2013 r., a więc po dniu wejścia w życie większości przepisów ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (19 stycznia 2013 r.), w tym wszystkich przepisów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Ustawa ta stanowi implementację między innymi dyrektywy 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy (przekształcenie) (Dz. Urz. UE z 2006 r. Nr L 403, s. 18), dalej powoływanej także jako "dyrektywa 2006/126/WE" lub "dyrektywa".

Zgodnie z art. 1 ust. 1 dyrektywy państwa członkowskie zostały zobowiązane do wprowadzenia krajowego prawa jazdy opartego na wzorze wspólnotowym określonym w załączniku I, zgodnie z przepisami dyrektywy. Celem takiej regulacji jest zastąpienie dotychczasowych 110 wzorów prawa jazdy będących w obiegu w państwach członkowskich przez jednolity wzór wydawany wszystkim posiadaczom praw jazdy. Zasady dotyczące praw jazdy wymagały w ocenie normodawcy unijnego pełniejszego zharmonizowania w celu wsparcia realizacji polityk wspólnotowych. Wobec znaczenia, jakie osiągnęły indywidualne środki transportu, posiadanie prawa jazdy należycie uznawanego przez przyjmujące państwo członkowskie wspiera swobodny przepływ osób oraz prawo przedsiębiorczości.

Komisja Europejska uzyskała prawo do aktualizowania załącznika I, w świetle postępu naukowego i technicznego, w celu zagwarantowania przyszłej interoperacyjności. Według art. 3 ust. 3 dyrektywy państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 19 stycznia 2033 r. wszystkie prawa jazdy wydawane lub znajdujące się w obiegu spełniały wszystkie wymagania dyrektywy.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 dyrektywy 2006/126/WE od 19 stycznia 2013 r. administracyjny okres ważności praw jazdy między innymi kategorii A, B wydawanych przez państwa członkowskie wynosi 10 lat. Państwo członkowskie może postanowić o wydawaniu takich praw jazdy z administracyjnym okresem ważności wynoszącym do 15 lat.

Według art. 13 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami, prawo jazdy między innymi kategorii A, B wydaje się co do zasady na okres 15 lat (z wyjątkami przewidzianymi w przepisach ustawy). Prawo jazdy może zawierać wymagania lub ograniczenia wynikające z terminu ważności prawa jazdy (art. 13 ust. 4 pkt 6 ustawy). Nowy wzór prawa jazdy został określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie wzorów dokumentów, stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. z 2012 r. poz. 973), wydanego na podstawie upoważnienia ustawowego przewidzianego w art. 20 ust. 1 pkt 1ustawy o kierujących pojazdami.

Zgodnie z art. 124 ust. 1 ustawy osoby posiadające prawa jazdy wydane do dnia 18 stycznia 2013 r. obowiązane są dokonać ich wymiany na prawa jazdy zgodne z nowym wzorem. Wymiana jest dokonywana na wniosek osoby zainteresowanej, po uiszczeniu opłaty za wymianę prawa jazdy i opłaty ewidencyjnej. Wymiana prawa jazdy może być dokonana w dwojaki sposób. Po pierwsze, prawa jazdy wydane do dnia 18 stycznia 2013 r. będą podlegały wymianie w okresie od dnia 19 stycznia 2028 r. do dnia 18 stycznia 2013 r. w terminach określonych przez ministra właściwego do spraw transportu. Po drugie, prawa jazdy podlegają wymianie w terminie wcześniejszym na wniosek posiadacza prawa jazdy (art. 124 ust. 4 ustawy). Wymiana prawa jazdy w terminie wcześniejszym może nastąpić na wniosek, którego przyczyną jest tylko chęć uzyskania dokumentu zgodnego z nowym wzorem jeszcze przed obowiązkową wymianą w latach 2028 - 2033. Jednak taka wymiana może być także w swoisty sposób wymuszona w sytuacji, kiedy zmiana stanu faktycznego wymaga zmiany danych zawartych w dokumencie prawa jazdy, albo kiedy dokument zostanie utracony lub zniszczony w stopniu powodującym jego nieczytelność. Wówczas kierowca nie może uzyskać dokumentu prawa jazdy zgodnego ze starym wzorem, ponieważ zgodnie z art. 124 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami, prawa jazdy zgodne z nowym wzorem wydaje się od dnia 19 stycznia 2013 r., zaś według art. 124 ust. 5 ustawy, prawa jazdy zgodne ze starym wzorem wydaje się do dnia 18 stycznia 2013 r. Zatem od dnia 19 stycznia 2013 r. każda wymiana dokumentu prawa jazdy wydanego do dnia 18 stycznia 2013 r. prowadzi do wymiany prawa jazdy w rozumieniu przepisów rozdziału 19 ustawy o kierujących pojazdami, czyli do uzyskania prawa jazdy zgodnego z nowym wzorem.

W takiej ostatnio opisanej sytuacji znalazł się skarżący w badanej sprawie, bowiem musiał wymienić prawo jazdy po zmianie miejsca zamieszkania. Adres miejsca zamieszkania ujawnia się w dokumencie prawa jazdy.

Jednak z treści wniosku oraz z treści decyzji organu pierwszej instancji wynika, że skarżący złożył wniosek o wydanie wtórnika prawa jazdy i taki wtórnik - według treści decyzji – uzyskał (świadczy o tym wpisanie kodu ogólnego 71). Co więcej okazuje się, że formularz wniosku jest tak skonstruowany, że sugerował w sytuacji skarżącego złożenie wniosku o wydanie wtórnika, a nie o wydanie nowego dokumentu prawa jazdy. Z części E formularza wniosku wynika, że wydanie wtórnika przewidziane jest między innymi dla sytuacji kiedy następuje zmiana danych.

Taka treść wniosku i w konsekwencji decyzja o wydaniu wtórnika są nieprawidłowe, ponieważ skarżący w stanie faktycznym sprawy nie mógł otrzymać wtórnika dokumentu. Natomiast gdyby założyć (do czego nie ma podstawy, o czym niżej), że skarżący powinien otrzymać wtórnik dokumentu, to wówczas organ nie mógłby wpisać administracyjnej daty ważności dokumentu, lecz powinien byłby pozostawić skreśloną odpowiednią rubrykę wydanego wtórnika, czyli postąpić inaczej niż uczynił to organ w niniejszej sprawie.

Pojęcie wtórnika dokumentu, pozwalające na odkodowanie treści tego pojęcia, występuje zarówno w ustawie o kierujących pojazdami jak i w dyrektywie 2006/126/WE.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami osoba posiadająca prawo jazdy jest obowiązana zawiadomić starostę o utracie tego dokumentu, jego zniszczeniu w stopniu powodującym nieczytelność, a także o zmianie stanu faktycznego wymagającego zmiany danych w nim zawartych, w terminie 30 dni od dnia zaistnienia tego zdarzenia. Według art. 18 ust. 2 ustawy, na wniosek osoby uprawnionej w przypadkach, o których wyżej mowa starosta wydaje:

1/ wtórnik dokumentu pod warunkiem:

a/ złożenia oświadczenia o utracie dokumentu, pod rygorem odpowiedzialności karnej wynikającej z art. 233 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.), (...) albo

b/ zwrotu zniszczonego dokumentu;

2/ nowy dokument pod warunkiem zwrotu dokumentu wymagającego zmiany danych.

Osoba, która po uzyskaniu wtórnika odzyskała utracony dokument prawa jazdy, jest obowiązana zwrócić ten dokument staroście (art. 18 ust. 6 ustawy).

Z przytoczonych przepisów wynika wyraźnie, że wtórnik prawa jazdy wydawany jest tylko w dwóch sytuacjach, to jest kiedy dokument prawa jazdy zostanie utracony, albo kiedy zostanie zniszczony w stopniu powodującym nieczytelność. Natomiast kiedy nastąpi zmiana stanu faktycznego wymagająca zmiany danych zawartych w dokumencie prawa jazdy, to wówczas nie wydaje się wtórnika dokumentu, lecz nowy dokument prawa jazdy (art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy). Powyższe oznacza, że treść wtórnika dokumentu prawa jazdy stanowi odtworzenie treści utraconego lub zniszczonego prawa jazdy, natomiast nowy dokument prawa jazdy zawiera nowe treści wynikające ze zmiany stanu faktycznego.

Dodać należy, że nowym dokumentem prawa jazdy będzie także dokument prawa jazdy wydany w procedurze wymiany praw jazdy przewidzianej w rozdziale 19 ustawy o kierujących pojazdami, niezależnie od tego, czy nowe prawo jazdy będzie wydawane od dnia 19 stycznia 2028 r., czy przed tym dniem oraz niezależnie od tego, z jakiej przyczyny faktycznej kierujący przed dniem 19 stycznia 2028 r. złoży wniosek prowadzący do wydania prawa jazdy zgodnego z nowym wzorem dokumentu. Dokument prawa jazdy zgodny z nowym wzorem zawiera zmiany w treści dokumentu w stosunku do dokumentu zgodnego ze starym wzorem, a więc nie może być wtórnikiem starego dokumentu, nawet jeżeli stary dokument został utracony lub zniszczony w stopniu powodującym nieczytelność.

Podkreślić należy, że poza art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o kierujących pojazdami, żaden inny przepis tej ustawy, ani jakiejkolwiek innej ustawy, nie daje podstawy do definiowania pojęcia wtórnika dokumentu prawa jazdy.

Podsumowując należy stwierdzić, że zgodnie z przepisami art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o kierujących pojazdami wtórnik dokumentu prawa jazdy jest dokumentem wydawanym tylko w dwóch sytuacjach, to jest kiedy dokument prawa jazdy zostanie utracony, albo kiedy zostanie zniszczony w stopniu powodującym nieczytelność. Tym samym treść wtórnika dokumentu prawa jazdy stanowi odtworzenie treści utraconego lub zniszczonego prawa jazdy. Natomiast nowy dokument prawa jazdy, niebędący wtórnikiem zawiera nowe treści wynikające ze zmiany stanu faktycznego.

Przedstawione wyżej rozumienie pojęcia wtórnika dokumentu prawa jazdy jest zgodne ze znaczeniem tego pojęcia nadanym w dyrektywie 2006/126/WE (art. 11 ust. 5 oraz punkt 10 w załączniku I).

Biorąc powyższe pod uwagę należy podkreślić, że w badanej sprawie organ wydając wtórnik dokumentu prawa jazdy nie mógł jednocześnie dokonać zmiany danych w tym wtórniku w stosunku do pierwotnego dokumentu. Dokument ze zmienionymi danymi nie jest wtórnikiem dokumentu, lecz nowym dokumentem. Gdyby rzeczywiście należało wydać wtórnik dokumentu, to wówczas nie mógłby ulec zmianie adres wpisany w dokumencie. Organ nie mógłby również zmienić braku wpisu o terminie ważności prawa jazdy (skreślenia rubryki, w której wpisuje się datę ważności prawa jazdy) na wpis końcowej daty ważności dokumentu. Konieczność zmiany danych, co najmniej w zakresie adresu miejsca zamieszkania sprawia, że organ powinien wydać nowy dokument zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy, a nie wtórnik dokumentu. Drugą, równie istotną przyczyną tego, że organ nie mógł wydać wtórnika dokumentu, lecz powinien wydać nowy dokument prawa jazdy, jest obowiązek wymiany dokumentu na podstawie przepisów rozdziału 19 ustawy o kierujących pojazdami.

Oczywiste jest, że w codziennej praktyce organy wydające dokumenty prawa jazdy posługują się wzorem wniosku o wydanie prawa jazdy lub pozwolenia, zawierającym także część H pozwalającą na uproszczenie wydawania decyzji. Wzór tego wniosku określony jest w załączniku do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie wydawania dokumentów, stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. z 2012 r. poz. 1005). Jednak wzór ten jest sprzeczny z art. 18 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o kierujących pojazdami w części E pkt 1c formularza, gdzie przewiduje się wydanie wtórnika prawa jazdy lub pozwolenia z powodu zmiany danych. Jak wcześniej wyjaśniono zmiana danych nigdy nie może prowadzić do wydania wtórnika dokumentu prawa jazdy, ponieważ zawsze - zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy - zobowiązuje organ do wydania nowego dokumentu prawa jazdy. Wtórnik natomiast jest wydawany tylko w razie utraty dokumentu prawa jazdy lub jego zniszczenia w stopniu powodującym nieczytelność. Z powyższego wynika, że załącznik do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie wydawania dokumentów, stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami, zatytułowany "Wzór wniosku o wydanie prawa jazdy lub pozwolenia" w części E pkt 1c jest sprzeczny z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o kierujących pojazdami. Dodać należy, że sprzeczny z przepisami ustawy jest także § 8 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia dopuszczający możliwość wydawania wtórników dokumentu prawa jazdy w razie zmiany stanu faktycznego wymagającego zmiany danych zawartych w dokumencie prawa jazdy. Przepis ten w szczególności w podpunkcie "d" przewiduje, że osoba, która ubiega się o wydanie wtórnika prawa jazdy składa orzeczenie lekarskie i orzeczenie psychologiczne, jeżeli zmiana dotyczy daty ważności uzyskanego uprawnienia wynikającej z posiadanego orzeczenia lekarskiego lub psychologicznego o braku przeciwskazań do kierowania pojazdami. Wydaje się, że milczącym, choć nieprawidłowym założeniem tego przepisu jest generalna możliwość wydawania wtórników dokumentu prawa jazdy w razie zmiany stanu faktycznego wymagającego zmiany danych zawartych w dokumencie prawa jazdy. Podana w § 8 ust. 1 pkt 3d rozporządzenia sytuacja, kiedy dochodzi do zmiany stanu faktycznego przez zmianę daty ważności uprawnienia, jest z całą pewnością zmianą wymagającą zmiany danych w dokumencie prawa jazdy. Dane te i w konsekwencji zmianę danych wpisuje się w odpowiednim wierszu lub wierszach w kolumnie 11 na rewersie dokumentu prawa jazdy (Załącznik Nr 1 do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami – Dz. U. z 2012 r. poz. 973). Nie można zatem w takiej sytuacji wydać wtórnika dokumentu, ponieważ byłoby to niezgodne z przepisami ustawy.

Zgodnie z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP rozporządzenia są wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Oznacza powyższe, że przepisy rozporządzenia nie mogą przewidywać rozwiązań sprzecznych z ustawą. Przepisy rozporządzenia sprzeczne z przepisami ustawy są niezgodne z art. 92 ust. 1 Konstytucji i jako takie nie wiążą sądu administracyjnego rozpatrującego sprawę, w której zostały zastosowane przez organ administracji publicznej. Wskazując na kompetencję sądu administracyjnego do oceny zgodności przepisów rozporządzenia z przepisami ustawy i Konstytucji RP należy wskazać na art. 178 Konstytucji, z którego wywodzi się samodzielność sądów, w tym sądownictwa administracyjnego, w ocenie konstytucyjności aktów wykonawczych. Zgodnie z tym przepisem sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. W badanej sprawie nie wiąże sądu orzekającego przewidziany w § 5 ust. 8 rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie wydawania dokumentów, stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami orzekającego wzór wniosku o wydanie prawa jazdy lub pozwolenia, o ile wzór ten dopuszcza w części E pkt 1c, możliwość ubiegania się o wydanie wtórnika dokumentu prawa jazdy w razie zmiany danych.

W powyższym stanie rzeczy zaskarżona decyzja narusza przepis art. 18 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o kierujących pojazdami w sposób mający wpływ na wynik sprawy, co sprawia, że zaskarżona decyzja podlega uchyleniu.

Ponownie rozpatrując sprawę organ odwoławczy powinien uwzględnić przedstawioną wyżej wykładnię prawa materialnego, w tym pojęcia wtórnika dokumentu prawa jazdy. Skarżący powinien otrzymać nowy dokument prawa jazdy, ponieważ wystarczającą do tego przesłanką jest zmiana adresu miejsca zamieszkania wymagająca zmiany danych w dokumencie. Kwestia, czy należy pozostawić brak wpisu o terminie ważności dokumentu, czy wpisać ten termin, powinna być rozważona przez organ ponownie, przy uwzględnieniu, że zgodnie z punktem 5 motywów preambuły do dyrektywy 2006/126/WE, dyrektywa nie powinna naruszać istniejących uprawnień do kierowania pojazdami nadanych lub nabytych przed datą jej zastosowania. Ponadto organ powinien uwzględnić, że czym innym jest termin ważności uprawnienia do kierowania pojazdami, a czym innym administracyjny termin ważności dokumentu prawa jazdy. Oczywiste jest jednak, że z administracyjną terminowością ważności dokumentu prawa jazdy wiążą się w przyszłości niedogodności związane z ubieganiem się o przedłużenie okresu ważności dokumentu prawa jazdy, połączone z koniecznością wniesienia opłat (art. 13 ust. 6 ustawy). Organ powinien zatem rozważyć, czy i w jakim stopniu te ostatnie okoliczności są istotne w świetle wskazówki interpretacyjnej płynącej z punktu 5 motywów preambuły do dyrektywy 2006/126/WE, przy uwzględnieniu, że czym innym jest termin ważności uprawnienia do kierowania pojazdami, a czym innym administracyjny termin ważności dokumentu prawa jazdy.

Należy także zwrócić uwagę, że dotychczas utrzymuje się niemożliwe do zrealizowania w stanie faktycznym sprawy, sformułowane w nieprawidłowym formularzu, żądanie skarżącego wydania wtórnika dokumentu. Organ zatem powinien rozważyć, czy w obecnym stanie rzeczy może wydać nowy dokument prawa jazdy mimo nieprawidłowo sformułowanego żądania "wymuszonego" nieprawidłowym wzorem wniosku. W związku z tym należy wskazać, że wyrażona przez Sąd ocena części E pkt 1c załącznika do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie wydawania dokumentów, stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami - jako niezgodnej z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o kierujących pojazdami, sprawia, że organ nie musi posługiwać się tym wzorem odbierając od skarżącego oświadczenie o treści jego żądania.

Z przytoczonych wyżej przyczyn Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.a P.p.s.a.

Sąd nie orzekał o kosztach postępowania, bowiem skarżący nie zgłosił wniosku o zwrot kosztów.