II SAB/Wa 374/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2013-11-06Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Danuta Kania /przewodniczący/
Olga Żurawska-Matusiak /sprawozdawca/
Sławomir AntoniukSentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Kania Sędziowie WSA Olga Żurawska-Matusiak (spr.) Sławomir Antoniuk Protokolant starszy sekretarz sądowy Dorota Kwiatkowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada 2013 r. sprawy ze skargi T. W. na bezczynność Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. z siedzibą w [...] w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia [...] kwietnia 2013 r. o udzielenie informacji publicznej 1. zobowiązuje Polskie Sieci Elektroenergetyczne S. A. z siedzibą w [...] do rozpoznania wniosku skarżącej T. W. z dnia [...] kwietnia 2013 r. o udzielenie informacji publicznej, w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami postępowania; 2. stwierdza, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3. zasądza od Polskich Sieci Elektroenergetycznych S. A. z siedzibą w [...] na rzecz skarżącej T. W. kwotę 357 (słownie: trzysta pięćdziesiąt siedem) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Pismem z [...] sierpnia 2012 r. T. R. (dalej jako skarżąca) zwróciła się do Polskich Sieci Energetycznych Operator S.A. z siedzibą w [...] z wezwaniem do podjęcia negocjacji w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez Spółkę z nieruchomości gruntowej należącej do skarżącej, oznaczonej jako działki nr [...], położonej w miejscowości [...] (Gmina [...]), dla której Sąd Rejonowy w [...] prowadzi księgę wieczystą o numerze [...], jak również w przedmiocie ustanowienia na tej nieruchomości służebności przesyłu za wynagrodzeniem.
Skarżąca wskazała, że na działkach o numerach ewidencyjnych [...] znajdują się urządzenia przesyłowe w postaci słupa energetycznego oraz napowietrznych linii energetycznych przebiegających wzdłuż działek, które to urządzenia wchodzą w skład przedsiębiorstwa prowadzonego przez Spółkę.
Powyższe żądania zostały uszczegółowione w piśmie z [...] kwietnia 2013 r., w którym zawarty został także wniosek sformułowany w oparciu o art. 4 ust. 1 pkt 5 i ust. 3, art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. "a" tiret pierwszy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, ze zm., dalej jako u.d.i.p.). Skarżąca zwróciła się o udostępnienie wszelkich ewentualnych decyzji administracyjnych i innych stosownych dokumentów dotyczących budowy, posadowienia, przebudowy ww. urządzeń usytuowanych na jej działce, w tym protokołu z odbioru budowanych linii przesyłowych oraz planów z mapkami.
W piśmie z [...] kwietnia 2013 r. Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., w kwestii udostępnienia wszelkich decyzji administracyjnych oraz innych dokumentów dotyczących budowy, posadowienia czy przebudowy urządzeń przesyłowych, podały, iż żądane informacje nie stanowią informacji publicznej, albowiem przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej nie mają zastosowania do wniosków skierowanych w indywidualnych sprawach roszczeń właścicieli nieruchomości, na których posadowione są urządzenia przesyłowe należące do Spółki.
Pismem z [...] kwietnia 2013 r. skarżąca ponowiła swoje żądania zawarte w piśmie z [...] kwietnia 2013 r. określając, że wzywa do przesłania kserokopii żądanych dokumentów.
Pismem z [...] maja 2013 r. Spółka poinformowała skarżącą, że jej stanowisko nie uległo zmianie.
W skardze na bezczynność Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A., skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, skarżąca wniosła o zobowiązanie skarżonej Spółki do udzielenia informacji w żądanym zakresie i w żądanej formie oraz o zasądzenie kosztów postępowania.
W uzasadnieniu skargi skarżąca podkreśliła, że żądanie udostępnienia decyzji stanowiących podstawę lokalizacji i budowy linii energetycznych dotyczy "sprawy publicznej" i nakłada na przedsiębiorstwo obowiązek udzielenia informacji dotyczącej tej sprawy.
W odpowiedzi na skargę Spółka wnosiła o odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 P.p.s.a., a w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku o oddalenie skargi na podstawie art. 151 P.p.s.a.
Wniosek o odrzucenie skargi Spółka uzasadniła okolicznością, iż żądane informacje nie są informacjami publicznymi, a zatem ustawa o dostępie do informacji publicznej nie ma do nich zastosowania. Są one bowiem związane ze skierowaniem do Spółki indywidualnego roszczenia cywilnego z tytułu posadowienia urządzeń przesyłowych na nieruchomości, której skarżąca jest właścicielką. Dlatego też czynności podjęte przez Spółkę nie podlegają kontroli sądowej i z tych względów skarga powinna zostać odrzucona na podstawie art. 58 § pkt 6 P.p.s.a.
Uzasadniając alternatywny wniosek o oddalenie skargi Spółka ponowiła swój pogląd o niemożności zakwalifikowania żądanej informacji do informacji publicznej z uwagi na jej związek z indywidualną sprawą. Informacje te mają bowiem służyć dochodzeniu względem Spółki roszczeń cywilnych. O indywidualnym charakterze wnioskowanej informacji przesądza okoliczność, że żądanie udostępnienia dokumentów nie jest sformułowane od strony zbiorczego interesu, ale od strony indywidualnej właściciela nieruchomości, który domaga się wydania kserokopii decyzji jedynie przy okazji wystąpienia z roszczeniem cywilnym i w związku z naruszeniem jego prawa własności.
Wobec uznania, że informacje o które wystąpiła skarżąca nie stanowią informacji publicznej – zdaniem Spółki – nie było podstaw do wydania decyzji na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p.
Nadto Spółka argumentowała, że informacja publiczna musi dotyczyć sprawy publicznej, a nie jest taką sprawą sprawa konkretnego (indywidualnego) roszczenia cywilnego związanego z wybudowaniem urządzeń przesyłowych na nieruchomości, której właścicielem jest skarżąca i związane z nią dokumenty, wpływające na zasadność tego roszczenia.
W wypadku podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p., udostępnieniu podlegają tylko informacje pozostające w dyspozycji takiego podmiotu w związku z wykonywanym przez niego zadaniami publicznymi, a nie wszystkie informacje objęte katalogiem z art. 6 ust. 1 u.d.i.p.
Obowiązki operatora systemu przesyłowego (OSP), określone w art. 9c ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r., Nr 89, poz. 625 ze zm.) powodują, że w tym zakresie Spółka mieści się w katalogu podmiotów wykonujących zadania publiczne i tylko dane pozostające w tym zakresie w jej dyspozycji stanowią informację publiczną. Dokumenty urzędowe nie związane z wykonywaniem obowiązków OSP, a związane z indywidualnymi roszczeniami właścicieli, nie mają związku z zadaniami publicznymi i nie podlegają udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Spółka podkreśliła przy tym, że dokumenty, których żąda skarżąca nie zostały wytworzone przez Spółkę. Zwróciła także uwagę na niesprecyzowanie wniosku tak co do jego zakresu, jak i czasu jaki ma obejmować. Wykonanie wniosku skarżącej nie sprowadza się do prostego udostępnienia dokumentów, gdyż wymaga zidentyfikowania wszystkich dokumentów na przestrzeni od wybudowania linii do chwili obecnej.
W ocenie Spółki powinna ona mieć możliwość ochrony przed roszczeniami właścicieli nieruchomości, na których posadowiono urządzenia przesyłowe, tj. nieujawniania dokumentów ani nieinformowania, że nie jest w ich posiadaniu.
Informacje, o udzielenie których wystąpiła skarżąca powinny i mogą być pozyskiwane od właściwych organów, które wydały te decyzje, lub są w posiadaniu map geodezyjnych i kartograficznych, albo z odpowiednich archiwów.
Skarżąca nie wykazała, że nie jest jej dostępny inny tryb, w którym istniałaby możliwość uzyskania żądanych informacji od dedykowanego do tego celu organu.
W piśmie z [...] października 2013 r. Spółka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko.
Zwróciła uwagę, że dokumenty dotyczące linii elektroenergetycznej mają różnorodny charakter i mogą zawierać informacje chronione prawem, jako tajemnica przedsiębiorcy, jak i z uwagi na ochronę prywatności osób trzecich.
Spółka wskazała także, że nie dysponuje na dzień złożenia wniosku gotową informacją. Uczynienie zadość wnioskowi musi zostać poprzedzone dokonaniem złożonych i czasochłonnych czynności, co kwalifikuje informację tę do kategorii informacji przetworzonych. Tymczasem w sprawie brak jest interesu publicznego uzasadniającego udostępnienie informacji.
W piśmie z tej samej daty także skarżąca podtrzymała prezentowane dotychczas stanowisko.
Zaakcentowała, że w świetle ustawy o dostępie do informacji publicznej informację może otrzymać każdy i brak jest podstaw do żądania wykazania interesu prawnego lub faktycznego od osoby, która wykonuje swoje prawo do otrzymania informacji publicznej. W ocenie skarżącej wnioskowana przez nią informacja nie ma charakteru informacji przetworzonej, dla udostępnienia której wymagane jest wylegitymowanie się Interem publicznym. Jej udostępnienie wymaga bowiem jedynie wykonania kserokopii żądanych dokumentów.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Przedmiotem kontroli zgodności z prawem w niniejszym postępowaniu była odmowa udzielenia skarżącej przez operatora energetycznego informacji publicznej w postaci odpowiedzi na wniosek z [...] kwietnia 2013 r., następnie powtórzony w piśmie z [...] kwietnia 2013 r.
Przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, dalej jako P.p.s.a.) nie definiują pojęcia bezczynności. W piśmiennictwie przyjmuje się jednak, że bezczynność organu administracji publicznej zachodzi wówczas, gdy w prawnie określonym terminie wymieniony organ nie podjął w sprawie żadnych czynności, albo wprawdzie prowadził postępowanie w sprawie, jednakże mimo istnienia ustawowego obowiązku, nie zakończył postępowania stosownym aktem administracyjnym, lub nie podjął wymaganej czynności (T. Woś, w: red. T. Woś, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011 r., str. 109, J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012 r., str. 43-44). Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność organu, stosownie do art. 149 P.p.s.a., zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisu prawa. Oznacza to, że celem skargi na bezczynność organu administracji, jest doprowadzenie do wydania przez ten organ decyzji administracyjnej (lub innego aktu) w sprawie wszczętej żądaniem strony.
Podstawę rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie stanowiły przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Wobec wniosku o odrzucenie skargi zaznaczenia wymaga, że niedopuszczalne jest odrzucenie skargi na bezczynność w przypadku, gdy sąd administracyjny uzna, że żądana informacja nie jest informacją publiczną. Odrzucenie skargi następuje z przyczyn formalnych wskazanych w art. 58 P.p.s.a., natomiast badanie, czy żądanie udostępnienia określonego rodzaju informacji dotyczy informacji publicznej, jest zagadnieniem merytorycznym i odbywa się na rozprawie. Ustalenie, że żądana informacja nie jest informacją, o której mowa w art. 1 ust. 1 u.d.i.p. prowadzi do oddalenia skargi na bezczynność jak niezasadnej (skoro nie było obowiązku udzielenia informacji), a nie do jej odrzucenia jako niedopuszczalnej (por. wyrok NSA z 11 maja 2011 r., I OSK 189/11, publ. http://cbois.nsa.gov.pl).
Stosownie do treści art. 1 ust. 1 u.d.i.p., każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu i ponownemu wykorzystywaniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej sprawie.
Powyższa definicja jest bardzo ogólna oraz nieprecyzyjna i z tego względu krytykowana w doktrynie jako definicja ignotum per ignotum.
Zauważyć jednakże należy, że ustawodawca w przepisie art. 6 ust. 1 u.d.i.p. dokonał przykładowego wyliczenia, jaka informacja stanowi informację publiczną.
W orzecznictwie oraz doktrynie przyjmuje się w związku z tym, że informacją publiczną jest każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa, o ile odnosi się do faktów i danych.
Wspomniany przepis art. 6 ust. 1 w pkt 4 u.d.i.p. stanowi, że udostępnieniu podlega informacja publiczna m.in. o danych publicznych, w tym treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć. Informacją publiczną jest zatem treść dokumentów wytworzonych przez organy władzy publicznej i podmioty niebędące organami administracji publicznej, treść wystąpień, opinii, ocen przez nie dokonywanych, niezależnie do jakiego podmiotu są one kierowane i jakiej sprawy dotyczą. Ponadto walor informacji publicznej posiada treść wszelkiego rodzaju dokumentów odnoszących się do organu władzy publicznej lub podmiotu niebędącego takim organem, związanych z nimi bezpośrednio poprzez ich wytworzenie bądź też przez nie niewytworzonych, lecz używanych przy realizacji przewidzianych prawem zadań.
Z tego względu żądane przez skarżącą informacje w postaci decyzji i innych dokumentów dotyczących budowy, posadowienia i przebudowy linii elektroenergetycznych na nieruchomościach, których jest właścicielem, protokołów z odbioru budowy tych linii, jak również planów z mapkami stanowią informację publiczną w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Stanowisko to znajduje oparcie w utrwalonej linii orzeczniczej sądów administracyjnych, zgodnie z która dokumenty związane z procesami inwestycyjnymi (w tym decyzje administracyjne, operaty szacunkowe i inne dokumenty) są dokumentami, do których dostęp gwarantuje ustawa o dostępie do informacji publicznej, jeżeli znajdują się one w posiadaniu podmiotu, do którego kierowany jest wniosek o taką informację (por. wyrok WSA w Krakowie z 15 stycznia 2013 r. II SAB/Kr 184/12 i z 28 stycznia 2013 r., II SAB/Kr 212/12, wyroki WSA w Poznaniu z 29 maja 2008 r., IV SA/Po 545/07, z 19 grudnia 2007 r., IV SA/Po 652/07, publ. http://cbois.nsa.gov.pl) Gdyby natomiast w toku gromadzenia żądanej przez skarżącą informacji okazało się, że są jakieś dokumenty prywatne dotyczące budowy, posadowienia i przebudowy urządzeń elektroenergetycznych, choć z uwagi na przedmiot wniosku wydaje się to być wątpliwe, to wówczas organ nie ma obowiązku udostępnienia takiego dokumentu. Winien natomiast poinformować stronę, że określony dokument nie stanowi informacji publicznej, uzasadniając swoje stanowisko.
Wbrew stanowisku Spółki, przymiotu tego nie pozbawia żądanej informacji okoliczność, że skarżąca wystąpiła z roszczeniami cywilnymi wobec Spółki w związku z bezumownym korzystaniem przez nią z przedmiotowych nieruchomości, a zatem w indywidualnej sprawie, a nie w interesie publicznym.
Przyjęcie w ślad za skarżoną Spółką, że informacje udostępnienia których domaga się skarżąca "tracą" charakter informacji publicznej w przypadku, gdy ich udzielenia domaga się osoba fizyczna pozostająca w sporze cywilnoprawnym z tym przedsiębiorcą, jest nie tylko sprzeczne z duchem regulacji ustawowych i konstytucyjnych dotyczących dostępu do informacji publicznej, ale nadto byłoby nielogiczne. Ocena, czy określona informacja stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji nie może być odmienna w zależności od tego, jaki wnioskodawca ubiegać się będzie o jej udostępnienie. Rozpatrując wniosek o udostępnienie informacji publicznej właściwy podmiot nie jest zresztą upoważniony do badania interesu prawnego ani nawet faktycznego wnioskodawcy (art. 2 ust. 2 u.d.i.p.). Jeżeli zatem konkretny dokument ma charakter informacji publicznej, to nie może być on tej cechy pozbawiony wówczas, gdy jego udostępnienie, zdaniem przedsiębiorcy, mogłoby mieć negatywne konsekwencje dla tego podmiotu w ewentualnym przyszłym procesie cywilnym. Odmienna wykładnia przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej naruszałaby istotę prawa podmiotowego do informacji publicznej, a także godziłaby w zasadę równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji).
W myśl bowiem art. 2 ust. 1 u.d.i.p., prawo do informacji publicznej przysługuje każdemu, z zastrzeżeniem art. 5, który ogranicza je z uwagi na ochronę informacji niejawnych oraz ochronę innych tajemnic ustawowo chronionych.
Jedynie w przypadku informacji przetworzonej ustawodawca wprowadził wymóg wykazania, że uzyskanie informacji jest szczególnie istotne dla interesu publicznego (art. 3 ust. 1 u.d.i.p.).
W toku postępowania sądowoadministracyjnego w pismach procesowych kierowanych do Sądu, skarżona Spółka przedstawiła stanowisko, zgodnie z którym żądana przez skarżącą informacja stanowi w rzeczywistości informację przetworzoną, a po stronie skarżącej brak interesu publicznego uzasadniającego jej udzielenie. Prezentując takie stanowisko Spółka obowiązana była wydać decyzję odmawiającą udostępnienie informacji. Wydanie decyzji pozwala wdrożyć kontrolę administracyjną i sądową. Natomiast odmowa udostępnienia żądanych dokumentów dokonywana w drodze pisma powoduje, że nie jest udzieleniem żądanej informacji i czyni skargę na bezczynność zasadną.
Wskazać także należy, iż art. 5 u.d.i.p. wprowadza ograniczenie w zakresie udzielenia informacji publicznej. Zgodnie z art. 5 ust. 2 u.d.i.p. prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na tajemnicę przedsiębiorcy lub na prywatność osoby fizycznej. Spółka ma zatem potencjalną możliwość zabezpieczenia jej prawnie usprawiedliwionych interesów, jednakże decydując się na odmowę udostępnienia informacji publicznej z powołaniem się na ustawowo przewidziane ograniczenia, powinna – także w tym wypadku – wydać decyzję na zasadzie art. 16 u.d.i.p.
Reasumując tę część rozważań ocenić należy, że spełniona została przesłanka przedmiotowa zastosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej w odniesieniu do wniosku skarżącej.
Zwrócić przy tym należy uwagę, że skarżąca w piśmie z 22 kwietnia 2013 r. określiła, że wnosi o przekazanie kserokopii wnioskowanych dokumentów, wyrażając gotowość pokrycia kosztów ich wykonania. Określiła zatem formę w jakiej informacja powinna zostać jej przekazana. Jeżeli natomiast Spółka miała wątpliwości co do zakresu wniosku skarżącej, to winna wezwać stronę do jego sprecyzowania lub dookreślenia, albowiem właściwa realizacja wniosku o dostępie do informacji publicznej wymaga precyzyjnego udzielenia informacji na temat zawartych w nim kwestii, mając wszak na uwadze, że dotyczy on ściśle oznaczonych działek.
Jeśli chodzi zaś o zakres podmiotowy ustawy, to należy wskazać na treść przepisu art. 4 ust. 1 u.d.i.p. Zgodnie z tym przepisem obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.
Polskie Sieci Elektroenergetyczne Spółka Akcyjna z siedzibą w [...], do 9 stycznia 2013 r. działające pod nazwą: Polskie Sieci Elektroenergetyczne Operator Spółka Akcyjna z siedzibą w [...], są zaś w całości własnością Skarbu Państwa, który jest jedynym akcjonariuszem, jak wynika z rubryki 7 Odpisu pełnego z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.
Już z tej przyczyny Spółka jest podmiotem obowiązanym w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. Zaznaczenia przy tym wymaga, że obowiązek udostępnienia informacji istnieje jedynie wówczas, gdy podmiot, do którego wniosek w tym zakresie został skierowany, jest w posiadaniu takich informacji. Gdy żądanych informacji nie ma, winien powiadomić o tym podmiot wnioskujący.
Niezależnie od tego wskazać wypada, że Spółka jest podmiotem wykonującym zadania publiczne, które cechują się powszechnością i użytecznością dla ogółu, co sprzyja osiąganiu celów tak konstytucyjnych, jak i ustawowych. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25 lipca 2006 r., sygn. akt P 24/05 stwierdził bowiem, że dostęp do zasobów energetycznych ma podstawowe znaczenie z punktu widzenia społeczeństwa i poszczególnych jednostek oraz suwerenności i niepodległości państwa. Zatem dla zapewnienia wolności i praw człowieka oraz obywatela, dysponowanie zasobami energetycznymi urzeczywistnia dobro wspólne, o czym stanowi art. 1 Konstytucji RP, zaś wolność działalności gospodarczej w dziedzinie energetyki, może być ograniczona – stosownie do treści art. 31 ust. 3 Konstytucji RP tylko w ustawie i jedynie wtedy, gdy jest to konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej albo wolności i praw innych osób. Przedsiębiorstwa energetyczne są więc przedsiębiorstwami użyteczności publicznej i wykonują – w ocenie Sądu – zadania publiczne, a w konsekwencji są zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej (por. wyrok NSA z 18 sierpnia 2010 r., I OSK 851/10, publ. http://cbois.nsa.gov.pl). Powyższe rozważania można, zdaniem Sądu, odnieść także do przedsiębiorstwa, które zajmuje się przesyłem energii elektrycznej. Wbrew stanowisku Spółki żądane informacje pozostają w związku z zadaniami wykonywanymi przez ten podmiot, albowiem odnoszą się do instalacji elektroenergetycznej, wykorzystywanej przy realizacji tych zadań.
W orzecznictwie i doktrynie powszechne jest stanowisko, że udostępnienie informacji publicznej dokonywane jest w formie czynności materialno-technicznej, w sposób i w formie zgodnych z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia w sposób i w formie określonych we wniosku (art. 14 ust. 1 u.d.i.p.).
Jedynie odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji w przypadku określonym w art. 14 ust. 2 u.d.i.p., następują w drodze decyzji (art. 16 ust. 1 u.d.i.p.).
Na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej z bezczynnością mamy do czynienia wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie podmiot obowiązany nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie, ale mimo istnienia ustawowego obowiązku, nie dokonał czynności materialno-technicznej bądź też nie wydał decyzji. Dla dopuszczalności skargi nie ma przy tym znaczenia okoliczność, z jakich powodów czynność nie została dokonana, a decyzja podjęta, w szczególności czy bezczynność spowodowana była zawinioną bądź niezawinioną opieszałością, czy też wiązała się z przekonaniem podmiotu, że stosowna czynność w ogóle nie powinna zostać dokonana, a decyzja podjęta.
Na uwzględnienie nie zasługuje argumentacja przedstawiona przez Spółkę, iż skarżąca powinna pozyskiwać informacje od właściwych organów, które wydały decyzje lub są w posiadaniu map geodezyjnych i kartograficznych, albo z odpowiednich archiwów. Należy bowiem zauważyć, że nie zostało wykazane, by skarżąca była stroną ewentualnych postępowań w sprawie lokalizacji budowy linii elektroenergetycznych na wskazanych przez nią działkach, co umożliwiłoby jej taki dostęp na podstawie art. 73 § 1 k.p.a. Znaczny upływ czasu i zaistniałe zmiany w funkcjonowaniu i strukturze organów administracji mogłyby natomiast stwarzać trudności w ustaleniu organu, który jest obecnie w posiadaniu tych dokumentów. Tym samym możliwość uzyskania przez skarżącą informacji w innym trybie jest w rzeczywistości iluzoryczna.
Nie zostało przy tym jednoznacznie ustalone, czy skarżąca posiada takie dane odnośnie żądanych dokumentów, które pozwoliłyby jej na określenie organów, do których mogłaby się ewentualnie zwrócić o ich wydanie.
Niezależnie jednak od powyższego wskazać trzeba, że do udostępnienia informacji publicznej obowiązane są podmioty będące w posiadaniu informacji niezależnie od tego, czy informacja ta została bezpośrednio przez te podmioty wytworzona, czy też używana jest przy realizacji przewidzianych prawem zadań, nawet gdy nie pochodzi wprost od nich. Linie elektroenergetyczne są niewątpliwie wykorzystywane przez skarżącą Spółkę, stąd zasadne jest wnioskowanie skarżącej że może posiadać ona wnioskowane informacje.
Podsumowując, skoro Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. są podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, a wniosek skarżącej z [...] kwietnia 2013 r. dotyczył właśnie takich informacji, należy stwierdzić, że jeśli Spółka dysponuje żądanymi dokumentami, to pomimo, że ich sama nie wytworzyła, winna je – zgodnie z art. 13 ust. 1 u.d.i.p. – bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku (z zastrzeżeniem art. 13 ust. 2 oraz art. 15 ust. 2 u.d.i.p.) udostępnić skarżącej, ewentualnie w tym terminie wydać na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p. decyzję o odmowie ich udostępnienia, jeśli uzna, że zachodzą podstawy do takiej odmowy, np. wynikające z charakteru żądanej informacji czy z art. 5 u.d.i.p. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że w razie odmowy udostępnienia informacji publicznej, do wydania decyzji administracyjnej w tym przedmiocie obowiązane są w mocy art. 17 ust. 1 u.d.i.p. poza organami administracji publicznej również inne podmioty wymienione w art. 4 u.d.i.p.
Gdyby zaś Spółka nie dysponowała objętymi wnioskiem strony dokumentami, wówczas winna w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku powiadomić o tym fakcie stronę na piśmie, przy czym informacja taka nie wymaga formy decyzji administracyjnej, o jakiej stanowi art. 16 ust. 1 u.d.i.p. W tym miejscu wypada jednak zaznaczyć, że w razie wprowadzenia żądającego informacji w błąd, przez udzielenie niezgodnej z rzeczywistością odpowiedzi co do faktu posiadania informacji, osoba zobowiązana do udostępnienia żądanej informacji publicznej podlega odpowiedzialności karnej w trybie art. 23 u.d.i.p. w zbiegu z innymi przepisami określonymi w Kodeksie karnym (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 13 października 2005 r., sygn. akt IV SAB/Wr 41/05, Lex nr 887693).
Mając powyższe na uwadze Sąd uznał skargę T. R. za zasadną i na podstawie art. 149 § 1 zdanie 1 P.p.s.a. zobowiązał Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. z siedzibą w [...] do załatwienia wniosku skarżącej z [...] kwietnia 2013 r. w terminie 14 dni od daty zwrotu akt sprawy po uprawomocnieniu się wyroku.
Jednocześnie Sąd, na podstawie art. 149 § 1 zdanie 2 P.p.s.a., stwierdził, że bezczynność Spółki w rozpoznawanej sprawie nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Oceniając tę kwestię Sąd wziął pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, w tym fakt, iż zachowanie Spółki nie miało cech lekceważącego traktowania obowiązków nałożonych na nią z mocy ustawy o dostępie do informacji publicznej, lecz wynikało z błędnego przekonania, a żądane przez skarżącą informuje nie mają waloru informacji publicznej.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 P.p.s.a.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Skład sądu
Danuta Kania /przewodniczący/Olga Żurawska-Matusiak /sprawozdawca/
Sławomir Antoniuk
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Kania Sędziowie WSA Olga Żurawska-Matusiak (spr.) Sławomir Antoniuk Protokolant starszy sekretarz sądowy Dorota Kwiatkowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada 2013 r. sprawy ze skargi T. W. na bezczynność Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. z siedzibą w [...] w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia [...] kwietnia 2013 r. o udzielenie informacji publicznej 1. zobowiązuje Polskie Sieci Elektroenergetyczne S. A. z siedzibą w [...] do rozpoznania wniosku skarżącej T. W. z dnia [...] kwietnia 2013 r. o udzielenie informacji publicznej, w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami postępowania; 2. stwierdza, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3. zasądza od Polskich Sieci Elektroenergetycznych S. A. z siedzibą w [...] na rzecz skarżącej T. W. kwotę 357 (słownie: trzysta pięćdziesiąt siedem) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Pismem z [...] sierpnia 2012 r. T. R. (dalej jako skarżąca) zwróciła się do Polskich Sieci Energetycznych Operator S.A. z siedzibą w [...] z wezwaniem do podjęcia negocjacji w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez Spółkę z nieruchomości gruntowej należącej do skarżącej, oznaczonej jako działki nr [...], położonej w miejscowości [...] (Gmina [...]), dla której Sąd Rejonowy w [...] prowadzi księgę wieczystą o numerze [...], jak również w przedmiocie ustanowienia na tej nieruchomości służebności przesyłu za wynagrodzeniem.
Skarżąca wskazała, że na działkach o numerach ewidencyjnych [...] znajdują się urządzenia przesyłowe w postaci słupa energetycznego oraz napowietrznych linii energetycznych przebiegających wzdłuż działek, które to urządzenia wchodzą w skład przedsiębiorstwa prowadzonego przez Spółkę.
Powyższe żądania zostały uszczegółowione w piśmie z [...] kwietnia 2013 r., w którym zawarty został także wniosek sformułowany w oparciu o art. 4 ust. 1 pkt 5 i ust. 3, art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. "a" tiret pierwszy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, ze zm., dalej jako u.d.i.p.). Skarżąca zwróciła się o udostępnienie wszelkich ewentualnych decyzji administracyjnych i innych stosownych dokumentów dotyczących budowy, posadowienia, przebudowy ww. urządzeń usytuowanych na jej działce, w tym protokołu z odbioru budowanych linii przesyłowych oraz planów z mapkami.
W piśmie z [...] kwietnia 2013 r. Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., w kwestii udostępnienia wszelkich decyzji administracyjnych oraz innych dokumentów dotyczących budowy, posadowienia czy przebudowy urządzeń przesyłowych, podały, iż żądane informacje nie stanowią informacji publicznej, albowiem przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej nie mają zastosowania do wniosków skierowanych w indywidualnych sprawach roszczeń właścicieli nieruchomości, na których posadowione są urządzenia przesyłowe należące do Spółki.
Pismem z [...] kwietnia 2013 r. skarżąca ponowiła swoje żądania zawarte w piśmie z [...] kwietnia 2013 r. określając, że wzywa do przesłania kserokopii żądanych dokumentów.
Pismem z [...] maja 2013 r. Spółka poinformowała skarżącą, że jej stanowisko nie uległo zmianie.
W skardze na bezczynność Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A., skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, skarżąca wniosła o zobowiązanie skarżonej Spółki do udzielenia informacji w żądanym zakresie i w żądanej formie oraz o zasądzenie kosztów postępowania.
W uzasadnieniu skargi skarżąca podkreśliła, że żądanie udostępnienia decyzji stanowiących podstawę lokalizacji i budowy linii energetycznych dotyczy "sprawy publicznej" i nakłada na przedsiębiorstwo obowiązek udzielenia informacji dotyczącej tej sprawy.
W odpowiedzi na skargę Spółka wnosiła o odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 P.p.s.a., a w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku o oddalenie skargi na podstawie art. 151 P.p.s.a.
Wniosek o odrzucenie skargi Spółka uzasadniła okolicznością, iż żądane informacje nie są informacjami publicznymi, a zatem ustawa o dostępie do informacji publicznej nie ma do nich zastosowania. Są one bowiem związane ze skierowaniem do Spółki indywidualnego roszczenia cywilnego z tytułu posadowienia urządzeń przesyłowych na nieruchomości, której skarżąca jest właścicielką. Dlatego też czynności podjęte przez Spółkę nie podlegają kontroli sądowej i z tych względów skarga powinna zostać odrzucona na podstawie art. 58 § pkt 6 P.p.s.a.
Uzasadniając alternatywny wniosek o oddalenie skargi Spółka ponowiła swój pogląd o niemożności zakwalifikowania żądanej informacji do informacji publicznej z uwagi na jej związek z indywidualną sprawą. Informacje te mają bowiem służyć dochodzeniu względem Spółki roszczeń cywilnych. O indywidualnym charakterze wnioskowanej informacji przesądza okoliczność, że żądanie udostępnienia dokumentów nie jest sformułowane od strony zbiorczego interesu, ale od strony indywidualnej właściciela nieruchomości, który domaga się wydania kserokopii decyzji jedynie przy okazji wystąpienia z roszczeniem cywilnym i w związku z naruszeniem jego prawa własności.
Wobec uznania, że informacje o które wystąpiła skarżąca nie stanowią informacji publicznej – zdaniem Spółki – nie było podstaw do wydania decyzji na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p.
Nadto Spółka argumentowała, że informacja publiczna musi dotyczyć sprawy publicznej, a nie jest taką sprawą sprawa konkretnego (indywidualnego) roszczenia cywilnego związanego z wybudowaniem urządzeń przesyłowych na nieruchomości, której właścicielem jest skarżąca i związane z nią dokumenty, wpływające na zasadność tego roszczenia.
W wypadku podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p., udostępnieniu podlegają tylko informacje pozostające w dyspozycji takiego podmiotu w związku z wykonywanym przez niego zadaniami publicznymi, a nie wszystkie informacje objęte katalogiem z art. 6 ust. 1 u.d.i.p.
Obowiązki operatora systemu przesyłowego (OSP), określone w art. 9c ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r., Nr 89, poz. 625 ze zm.) powodują, że w tym zakresie Spółka mieści się w katalogu podmiotów wykonujących zadania publiczne i tylko dane pozostające w tym zakresie w jej dyspozycji stanowią informację publiczną. Dokumenty urzędowe nie związane z wykonywaniem obowiązków OSP, a związane z indywidualnymi roszczeniami właścicieli, nie mają związku z zadaniami publicznymi i nie podlegają udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Spółka podkreśliła przy tym, że dokumenty, których żąda skarżąca nie zostały wytworzone przez Spółkę. Zwróciła także uwagę na niesprecyzowanie wniosku tak co do jego zakresu, jak i czasu jaki ma obejmować. Wykonanie wniosku skarżącej nie sprowadza się do prostego udostępnienia dokumentów, gdyż wymaga zidentyfikowania wszystkich dokumentów na przestrzeni od wybudowania linii do chwili obecnej.
W ocenie Spółki powinna ona mieć możliwość ochrony przed roszczeniami właścicieli nieruchomości, na których posadowiono urządzenia przesyłowe, tj. nieujawniania dokumentów ani nieinformowania, że nie jest w ich posiadaniu.
Informacje, o udzielenie których wystąpiła skarżąca powinny i mogą być pozyskiwane od właściwych organów, które wydały te decyzje, lub są w posiadaniu map geodezyjnych i kartograficznych, albo z odpowiednich archiwów.
Skarżąca nie wykazała, że nie jest jej dostępny inny tryb, w którym istniałaby możliwość uzyskania żądanych informacji od dedykowanego do tego celu organu.
W piśmie z [...] października 2013 r. Spółka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko.
Zwróciła uwagę, że dokumenty dotyczące linii elektroenergetycznej mają różnorodny charakter i mogą zawierać informacje chronione prawem, jako tajemnica przedsiębiorcy, jak i z uwagi na ochronę prywatności osób trzecich.
Spółka wskazała także, że nie dysponuje na dzień złożenia wniosku gotową informacją. Uczynienie zadość wnioskowi musi zostać poprzedzone dokonaniem złożonych i czasochłonnych czynności, co kwalifikuje informację tę do kategorii informacji przetworzonych. Tymczasem w sprawie brak jest interesu publicznego uzasadniającego udostępnienie informacji.
W piśmie z tej samej daty także skarżąca podtrzymała prezentowane dotychczas stanowisko.
Zaakcentowała, że w świetle ustawy o dostępie do informacji publicznej informację może otrzymać każdy i brak jest podstaw do żądania wykazania interesu prawnego lub faktycznego od osoby, która wykonuje swoje prawo do otrzymania informacji publicznej. W ocenie skarżącej wnioskowana przez nią informacja nie ma charakteru informacji przetworzonej, dla udostępnienia której wymagane jest wylegitymowanie się Interem publicznym. Jej udostępnienie wymaga bowiem jedynie wykonania kserokopii żądanych dokumentów.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Przedmiotem kontroli zgodności z prawem w niniejszym postępowaniu była odmowa udzielenia skarżącej przez operatora energetycznego informacji publicznej w postaci odpowiedzi na wniosek z [...] kwietnia 2013 r., następnie powtórzony w piśmie z [...] kwietnia 2013 r.
Przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, dalej jako P.p.s.a.) nie definiują pojęcia bezczynności. W piśmiennictwie przyjmuje się jednak, że bezczynność organu administracji publicznej zachodzi wówczas, gdy w prawnie określonym terminie wymieniony organ nie podjął w sprawie żadnych czynności, albo wprawdzie prowadził postępowanie w sprawie, jednakże mimo istnienia ustawowego obowiązku, nie zakończył postępowania stosownym aktem administracyjnym, lub nie podjął wymaganej czynności (T. Woś, w: red. T. Woś, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011 r., str. 109, J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012 r., str. 43-44). Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność organu, stosownie do art. 149 P.p.s.a., zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisu prawa. Oznacza to, że celem skargi na bezczynność organu administracji, jest doprowadzenie do wydania przez ten organ decyzji administracyjnej (lub innego aktu) w sprawie wszczętej żądaniem strony.
Podstawę rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie stanowiły przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Wobec wniosku o odrzucenie skargi zaznaczenia wymaga, że niedopuszczalne jest odrzucenie skargi na bezczynność w przypadku, gdy sąd administracyjny uzna, że żądana informacja nie jest informacją publiczną. Odrzucenie skargi następuje z przyczyn formalnych wskazanych w art. 58 P.p.s.a., natomiast badanie, czy żądanie udostępnienia określonego rodzaju informacji dotyczy informacji publicznej, jest zagadnieniem merytorycznym i odbywa się na rozprawie. Ustalenie, że żądana informacja nie jest informacją, o której mowa w art. 1 ust. 1 u.d.i.p. prowadzi do oddalenia skargi na bezczynność jak niezasadnej (skoro nie było obowiązku udzielenia informacji), a nie do jej odrzucenia jako niedopuszczalnej (por. wyrok NSA z 11 maja 2011 r., I OSK 189/11, publ. http://cbois.nsa.gov.pl).
Stosownie do treści art. 1 ust. 1 u.d.i.p., każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu i ponownemu wykorzystywaniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej sprawie.
Powyższa definicja jest bardzo ogólna oraz nieprecyzyjna i z tego względu krytykowana w doktrynie jako definicja ignotum per ignotum.
Zauważyć jednakże należy, że ustawodawca w przepisie art. 6 ust. 1 u.d.i.p. dokonał przykładowego wyliczenia, jaka informacja stanowi informację publiczną.
W orzecznictwie oraz doktrynie przyjmuje się w związku z tym, że informacją publiczną jest każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa, o ile odnosi się do faktów i danych.
Wspomniany przepis art. 6 ust. 1 w pkt 4 u.d.i.p. stanowi, że udostępnieniu podlega informacja publiczna m.in. o danych publicznych, w tym treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć. Informacją publiczną jest zatem treść dokumentów wytworzonych przez organy władzy publicznej i podmioty niebędące organami administracji publicznej, treść wystąpień, opinii, ocen przez nie dokonywanych, niezależnie do jakiego podmiotu są one kierowane i jakiej sprawy dotyczą. Ponadto walor informacji publicznej posiada treść wszelkiego rodzaju dokumentów odnoszących się do organu władzy publicznej lub podmiotu niebędącego takim organem, związanych z nimi bezpośrednio poprzez ich wytworzenie bądź też przez nie niewytworzonych, lecz używanych przy realizacji przewidzianych prawem zadań.
Z tego względu żądane przez skarżącą informacje w postaci decyzji i innych dokumentów dotyczących budowy, posadowienia i przebudowy linii elektroenergetycznych na nieruchomościach, których jest właścicielem, protokołów z odbioru budowy tych linii, jak również planów z mapkami stanowią informację publiczną w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Stanowisko to znajduje oparcie w utrwalonej linii orzeczniczej sądów administracyjnych, zgodnie z która dokumenty związane z procesami inwestycyjnymi (w tym decyzje administracyjne, operaty szacunkowe i inne dokumenty) są dokumentami, do których dostęp gwarantuje ustawa o dostępie do informacji publicznej, jeżeli znajdują się one w posiadaniu podmiotu, do którego kierowany jest wniosek o taką informację (por. wyrok WSA w Krakowie z 15 stycznia 2013 r. II SAB/Kr 184/12 i z 28 stycznia 2013 r., II SAB/Kr 212/12, wyroki WSA w Poznaniu z 29 maja 2008 r., IV SA/Po 545/07, z 19 grudnia 2007 r., IV SA/Po 652/07, publ. http://cbois.nsa.gov.pl) Gdyby natomiast w toku gromadzenia żądanej przez skarżącą informacji okazało się, że są jakieś dokumenty prywatne dotyczące budowy, posadowienia i przebudowy urządzeń elektroenergetycznych, choć z uwagi na przedmiot wniosku wydaje się to być wątpliwe, to wówczas organ nie ma obowiązku udostępnienia takiego dokumentu. Winien natomiast poinformować stronę, że określony dokument nie stanowi informacji publicznej, uzasadniając swoje stanowisko.
Wbrew stanowisku Spółki, przymiotu tego nie pozbawia żądanej informacji okoliczność, że skarżąca wystąpiła z roszczeniami cywilnymi wobec Spółki w związku z bezumownym korzystaniem przez nią z przedmiotowych nieruchomości, a zatem w indywidualnej sprawie, a nie w interesie publicznym.
Przyjęcie w ślad za skarżoną Spółką, że informacje udostępnienia których domaga się skarżąca "tracą" charakter informacji publicznej w przypadku, gdy ich udzielenia domaga się osoba fizyczna pozostająca w sporze cywilnoprawnym z tym przedsiębiorcą, jest nie tylko sprzeczne z duchem regulacji ustawowych i konstytucyjnych dotyczących dostępu do informacji publicznej, ale nadto byłoby nielogiczne. Ocena, czy określona informacja stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji nie może być odmienna w zależności od tego, jaki wnioskodawca ubiegać się będzie o jej udostępnienie. Rozpatrując wniosek o udostępnienie informacji publicznej właściwy podmiot nie jest zresztą upoważniony do badania interesu prawnego ani nawet faktycznego wnioskodawcy (art. 2 ust. 2 u.d.i.p.). Jeżeli zatem konkretny dokument ma charakter informacji publicznej, to nie może być on tej cechy pozbawiony wówczas, gdy jego udostępnienie, zdaniem przedsiębiorcy, mogłoby mieć negatywne konsekwencje dla tego podmiotu w ewentualnym przyszłym procesie cywilnym. Odmienna wykładnia przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej naruszałaby istotę prawa podmiotowego do informacji publicznej, a także godziłaby w zasadę równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji).
W myśl bowiem art. 2 ust. 1 u.d.i.p., prawo do informacji publicznej przysługuje każdemu, z zastrzeżeniem art. 5, który ogranicza je z uwagi na ochronę informacji niejawnych oraz ochronę innych tajemnic ustawowo chronionych.
Jedynie w przypadku informacji przetworzonej ustawodawca wprowadził wymóg wykazania, że uzyskanie informacji jest szczególnie istotne dla interesu publicznego (art. 3 ust. 1 u.d.i.p.).
W toku postępowania sądowoadministracyjnego w pismach procesowych kierowanych do Sądu, skarżona Spółka przedstawiła stanowisko, zgodnie z którym żądana przez skarżącą informacja stanowi w rzeczywistości informację przetworzoną, a po stronie skarżącej brak interesu publicznego uzasadniającego jej udzielenie. Prezentując takie stanowisko Spółka obowiązana była wydać decyzję odmawiającą udostępnienie informacji. Wydanie decyzji pozwala wdrożyć kontrolę administracyjną i sądową. Natomiast odmowa udostępnienia żądanych dokumentów dokonywana w drodze pisma powoduje, że nie jest udzieleniem żądanej informacji i czyni skargę na bezczynność zasadną.
Wskazać także należy, iż art. 5 u.d.i.p. wprowadza ograniczenie w zakresie udzielenia informacji publicznej. Zgodnie z art. 5 ust. 2 u.d.i.p. prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na tajemnicę przedsiębiorcy lub na prywatność osoby fizycznej. Spółka ma zatem potencjalną możliwość zabezpieczenia jej prawnie usprawiedliwionych interesów, jednakże decydując się na odmowę udostępnienia informacji publicznej z powołaniem się na ustawowo przewidziane ograniczenia, powinna – także w tym wypadku – wydać decyzję na zasadzie art. 16 u.d.i.p.
Reasumując tę część rozważań ocenić należy, że spełniona została przesłanka przedmiotowa zastosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej w odniesieniu do wniosku skarżącej.
Zwrócić przy tym należy uwagę, że skarżąca w piśmie z 22 kwietnia 2013 r. określiła, że wnosi o przekazanie kserokopii wnioskowanych dokumentów, wyrażając gotowość pokrycia kosztów ich wykonania. Określiła zatem formę w jakiej informacja powinna zostać jej przekazana. Jeżeli natomiast Spółka miała wątpliwości co do zakresu wniosku skarżącej, to winna wezwać stronę do jego sprecyzowania lub dookreślenia, albowiem właściwa realizacja wniosku o dostępie do informacji publicznej wymaga precyzyjnego udzielenia informacji na temat zawartych w nim kwestii, mając wszak na uwadze, że dotyczy on ściśle oznaczonych działek.
Jeśli chodzi zaś o zakres podmiotowy ustawy, to należy wskazać na treść przepisu art. 4 ust. 1 u.d.i.p. Zgodnie z tym przepisem obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.
Polskie Sieci Elektroenergetyczne Spółka Akcyjna z siedzibą w [...], do 9 stycznia 2013 r. działające pod nazwą: Polskie Sieci Elektroenergetyczne Operator Spółka Akcyjna z siedzibą w [...], są zaś w całości własnością Skarbu Państwa, który jest jedynym akcjonariuszem, jak wynika z rubryki 7 Odpisu pełnego z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.
Już z tej przyczyny Spółka jest podmiotem obowiązanym w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. Zaznaczenia przy tym wymaga, że obowiązek udostępnienia informacji istnieje jedynie wówczas, gdy podmiot, do którego wniosek w tym zakresie został skierowany, jest w posiadaniu takich informacji. Gdy żądanych informacji nie ma, winien powiadomić o tym podmiot wnioskujący.
Niezależnie od tego wskazać wypada, że Spółka jest podmiotem wykonującym zadania publiczne, które cechują się powszechnością i użytecznością dla ogółu, co sprzyja osiąganiu celów tak konstytucyjnych, jak i ustawowych. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25 lipca 2006 r., sygn. akt P 24/05 stwierdził bowiem, że dostęp do zasobów energetycznych ma podstawowe znaczenie z punktu widzenia społeczeństwa i poszczególnych jednostek oraz suwerenności i niepodległości państwa. Zatem dla zapewnienia wolności i praw człowieka oraz obywatela, dysponowanie zasobami energetycznymi urzeczywistnia dobro wspólne, o czym stanowi art. 1 Konstytucji RP, zaś wolność działalności gospodarczej w dziedzinie energetyki, może być ograniczona – stosownie do treści art. 31 ust. 3 Konstytucji RP tylko w ustawie i jedynie wtedy, gdy jest to konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej albo wolności i praw innych osób. Przedsiębiorstwa energetyczne są więc przedsiębiorstwami użyteczności publicznej i wykonują – w ocenie Sądu – zadania publiczne, a w konsekwencji są zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej (por. wyrok NSA z 18 sierpnia 2010 r., I OSK 851/10, publ. http://cbois.nsa.gov.pl). Powyższe rozważania można, zdaniem Sądu, odnieść także do przedsiębiorstwa, które zajmuje się przesyłem energii elektrycznej. Wbrew stanowisku Spółki żądane informacje pozostają w związku z zadaniami wykonywanymi przez ten podmiot, albowiem odnoszą się do instalacji elektroenergetycznej, wykorzystywanej przy realizacji tych zadań.
W orzecznictwie i doktrynie powszechne jest stanowisko, że udostępnienie informacji publicznej dokonywane jest w formie czynności materialno-technicznej, w sposób i w formie zgodnych z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia w sposób i w formie określonych we wniosku (art. 14 ust. 1 u.d.i.p.).
Jedynie odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji w przypadku określonym w art. 14 ust. 2 u.d.i.p., następują w drodze decyzji (art. 16 ust. 1 u.d.i.p.).
Na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej z bezczynnością mamy do czynienia wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie podmiot obowiązany nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie, ale mimo istnienia ustawowego obowiązku, nie dokonał czynności materialno-technicznej bądź też nie wydał decyzji. Dla dopuszczalności skargi nie ma przy tym znaczenia okoliczność, z jakich powodów czynność nie została dokonana, a decyzja podjęta, w szczególności czy bezczynność spowodowana była zawinioną bądź niezawinioną opieszałością, czy też wiązała się z przekonaniem podmiotu, że stosowna czynność w ogóle nie powinna zostać dokonana, a decyzja podjęta.
Na uwzględnienie nie zasługuje argumentacja przedstawiona przez Spółkę, iż skarżąca powinna pozyskiwać informacje od właściwych organów, które wydały decyzje lub są w posiadaniu map geodezyjnych i kartograficznych, albo z odpowiednich archiwów. Należy bowiem zauważyć, że nie zostało wykazane, by skarżąca była stroną ewentualnych postępowań w sprawie lokalizacji budowy linii elektroenergetycznych na wskazanych przez nią działkach, co umożliwiłoby jej taki dostęp na podstawie art. 73 § 1 k.p.a. Znaczny upływ czasu i zaistniałe zmiany w funkcjonowaniu i strukturze organów administracji mogłyby natomiast stwarzać trudności w ustaleniu organu, który jest obecnie w posiadaniu tych dokumentów. Tym samym możliwość uzyskania przez skarżącą informacji w innym trybie jest w rzeczywistości iluzoryczna.
Nie zostało przy tym jednoznacznie ustalone, czy skarżąca posiada takie dane odnośnie żądanych dokumentów, które pozwoliłyby jej na określenie organów, do których mogłaby się ewentualnie zwrócić o ich wydanie.
Niezależnie jednak od powyższego wskazać trzeba, że do udostępnienia informacji publicznej obowiązane są podmioty będące w posiadaniu informacji niezależnie od tego, czy informacja ta została bezpośrednio przez te podmioty wytworzona, czy też używana jest przy realizacji przewidzianych prawem zadań, nawet gdy nie pochodzi wprost od nich. Linie elektroenergetyczne są niewątpliwie wykorzystywane przez skarżącą Spółkę, stąd zasadne jest wnioskowanie skarżącej że może posiadać ona wnioskowane informacje.
Podsumowując, skoro Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. są podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, a wniosek skarżącej z [...] kwietnia 2013 r. dotyczył właśnie takich informacji, należy stwierdzić, że jeśli Spółka dysponuje żądanymi dokumentami, to pomimo, że ich sama nie wytworzyła, winna je – zgodnie z art. 13 ust. 1 u.d.i.p. – bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku (z zastrzeżeniem art. 13 ust. 2 oraz art. 15 ust. 2 u.d.i.p.) udostępnić skarżącej, ewentualnie w tym terminie wydać na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p. decyzję o odmowie ich udostępnienia, jeśli uzna, że zachodzą podstawy do takiej odmowy, np. wynikające z charakteru żądanej informacji czy z art. 5 u.d.i.p. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że w razie odmowy udostępnienia informacji publicznej, do wydania decyzji administracyjnej w tym przedmiocie obowiązane są w mocy art. 17 ust. 1 u.d.i.p. poza organami administracji publicznej również inne podmioty wymienione w art. 4 u.d.i.p.
Gdyby zaś Spółka nie dysponowała objętymi wnioskiem strony dokumentami, wówczas winna w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku powiadomić o tym fakcie stronę na piśmie, przy czym informacja taka nie wymaga formy decyzji administracyjnej, o jakiej stanowi art. 16 ust. 1 u.d.i.p. W tym miejscu wypada jednak zaznaczyć, że w razie wprowadzenia żądającego informacji w błąd, przez udzielenie niezgodnej z rzeczywistością odpowiedzi co do faktu posiadania informacji, osoba zobowiązana do udostępnienia żądanej informacji publicznej podlega odpowiedzialności karnej w trybie art. 23 u.d.i.p. w zbiegu z innymi przepisami określonymi w Kodeksie karnym (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 13 października 2005 r., sygn. akt IV SAB/Wr 41/05, Lex nr 887693).
Mając powyższe na uwadze Sąd uznał skargę T. R. za zasadną i na podstawie art. 149 § 1 zdanie 1 P.p.s.a. zobowiązał Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. z siedzibą w [...] do załatwienia wniosku skarżącej z [...] kwietnia 2013 r. w terminie 14 dni od daty zwrotu akt sprawy po uprawomocnieniu się wyroku.
Jednocześnie Sąd, na podstawie art. 149 § 1 zdanie 2 P.p.s.a., stwierdził, że bezczynność Spółki w rozpoznawanej sprawie nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Oceniając tę kwestię Sąd wziął pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, w tym fakt, iż zachowanie Spółki nie miało cech lekceważącego traktowania obowiązków nałożonych na nią z mocy ustawy o dostępie do informacji publicznej, lecz wynikało z błędnego przekonania, a żądane przez skarżącą informuje nie mają waloru informacji publicznej.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 P.p.s.a.