III SAB/Gl 9/13

Uzasadnienie

A. N. pismem z dnia [...] r. wniósł skargę na bezczynność Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. w zakresie braku zwrotu nadwyżki podatku od towarów i usług nad naliczonym za miesiąc [...] r. W uzasadnieniu skargi Strona wskazała, iż termin zwrotu podatku od towarów i usług za miesiąc [...] r. upłynął w dniu [...] r., przy czym organ nie dokonał zwrotu tego podatku, jak również nie wydał żadnego postanowienia w przedmiocie przedłużenia terminu do dokonania tego zwrotu, jak i też nie wszczął w tej sprawie postępowania podatkowego. Ponadto A. N. stwierdził, że pismem z dnia [...] r. wezwał organ do dokonania zwrotu podatku od towarów i usług za miesiąc [...] r. w nieprzekraczalnym terminie do dnia [...] r., jednakże pismo to adresowane do Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. do wniesienia skargi pozostało bez żadnej reakcji ze strony organu.

W odpowiedzi na skargę z dnia [...] r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w D. wniósł o odrzucenie skargi podnosząc, iż brak wykorzystania przez Stronę skarżącą dostępnych środków zaskarżenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 52 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - zwaną dalej P.p.s.a.), skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie - art. 52 § 2 P.p.s.a. Z kolei zawarte w art. 52 § 2 P.p.s.a. wyliczenie środków zaskarżenia ma charakter przykładowy (por. W. Chróścielewski, Wszczęcie postępowania sądowoadministracyjnego, PiP 2004, z. 3, s. 65). Zwrot "taki jak", użyty w art. 52 § 2 P.p.s.a., po którym następuje wyliczenie środków zaskarżenia, powinien być uznany za synonim określenia "w szczególności". Przyjęcie, że zawarte w art. 52 § 2 P.p.s.a. wyliczenie środków zaskarżenia ma charakter przykładowy, prowadzi do wniosku, że w wypadku skargi na bezczynność organu, o której mowa w art. 3 § 2 pkt 8 P.p.s.a., środkami takimi będą: zażalenie przewidziane w art. 37 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm.), zwany dalej k.p.a. oraz ponaglenie, przewidziane w art. 141 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 8 z 2005 r., poz. 60 ze zm.), zwanej dalej O. p. (por. szerzej W. Chróścielewski, tamże, s. 65).

Ponaglenie przewidziane w przepisach Ordynacji podatkowej jest swoistym środkiem prawnym, albowiem nie odnosi się ono do konkretnej czynności procesowej lub też aktu administracyjnego. Przedmiotem ponaglenia jest niezałatwienie sprawy we właściwym terminie ustawowym lub terminie ustalonym na podstawie art. 140 O.p. Jest to zatem prawny instrument umożliwiający stronie wymuszenie na organie podatkowym załatwienia sprawy. Skorzystanie z ponaglenia w danej sprawie nie zamyka drogi odwoławczej, czyli prawa do merytorycznego rozpoznania sprawy. Termin wniesienia ponaglenia nie jest określony (por. P. Pietrasz, Komentarz do art. 141 ustawy – Ordynacja podatkowa, LEX 2011 nr 100317).

W ślad za postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 lipca 2011 r., sygn. akt II FSK 1262/11, Sąd stanął na stanowisku, że w sytuacji, gdy organ podatkowy pierwszej instancji pozostaje w bezczynności, skierowana do sądu administracyjnego skarga na bezczynność musi być poprzedzona ponagleniem, o którym mowa w art. 141 § 1 pkt 1 i § 2 O.p., a nie wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa, które jest przewidziane w art. 52 § 3 i 4 P.p.s.a. wyłącznie dla aktów i czynności organu podatkowego, a nie stanu bezczynności.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż skarga A. N. na bezczynność Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. w zakresie braku zwrotu nadwyżki podatku od towarów i usług nad naliczonym za miesiąc [...] r. jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu, albowiem stronie skarżącej przysługiwało w postępowaniu podatkowym dotyczącym podatku od towarów usług prowadzonym przez organ pierwszej instancji zgodnie z art. 141 § 1 pkt 1 O.p. ponaglenie do organu wyższego stopnia – Dyrektora Izby Skarbowej w K. z czego nie skorzystała, gdyż za ponaglenie do organu wyższego stopnia nie można uznać pisma Skarżącego z dnia [...] r. skierowanego do Naczelnika urzędu Skarbowego w D. W tej kwestii Sąd w pełni podziela stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego zawarte w postanowieniu z dnia 30 listopada 2012 r. sygn. akt II FSK 2733/12 (orzeczenie dostępne na stronie www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Na marginesie wskazać trzeba, że jak przyjmuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych, samo wniesienie do właściwego organu podatkowego ponaglenia w trybie art. 141 § 1 O.p. nie jest wystarczającą przesłanką dla wniesienia do sądu administracyjnego skargi na bezczynność. Wniesienie takiej skargi uzależnione jest bowiem od rozpatrzenia przez organ podatkowy wspomnianego ponaglenia (por. postanowienie NSA z dnia 14 lutego 2006 r., sygn. akt I FSK 588/05, LexPolonica nr 1474122).

Mając na uwadze powyższe, skargę A. N. na bezczynność Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. w zakresie braku zwrotu nadwyżki podatku od towarów i usług nad naliczonym za miesiąc [...] r. należało odrzucić na mocy art. 58 § 1 pkt 6 w związku z art. 58 § 3 P.p.s.a. Natomiast zwrot uiszczonego wpisu od skargi orzeczono na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 P.p.s.a. w związku z art. 232 § 2 P.p.s.a.